'Mix maakt de foyer succesvol'
ae
'Vreugde is verwerkt verdriet'
Leiden
10
Zelfregulerende chaos
mc
Kerk Samenleving
ZATERDAG 6 APRIL 1996
CHEF HENNY VAN EGMOND, 071 -5356414, PLV -CHEF HANS KOEN:
Leidse delegatie bezoekt woonproject in Lille
LILLE. ANNET VAN AARSEN
Een kleine kamer met niet meer
dan een bed, een tafel, een stoel
en een wasbak.,Het wonen in
de foyer MAJT (maison d'ac-
cueille du jeune travailleurs) in
Lille is nogal Spartaans, de paar
appartementen voor stelletjes
uitgezonderd. Toch weten elk
jaar vele tientallen jongeren het
adres net buiten het centrum
van de stad te vinden als op
stapje naar zelfstandig wonen
en een zelfstandig bestaan. Een
succesvolle formule, zo hoorden
Leidse politici, ambtenaren en
vertegenwoordigers van diverse
instellingen tijdens een excursie
naar het wooncomplex in de
Noord-Franse stad.
Het bezoek van de Leidse de
legatie was niet toevallig. Al in
september wil wethouder J.
Laurier (vluchtelingenzaken)
een foyer openen in Leiden, een
uniek project voor Nederland.
Naar Frans model, maar anders
dan in Lille voor een beperkte
groep bewoners: jonge asielzoe
kers met een vluchtelingensta
tus. De huisvesting van de jonge
alleenstaande statushouders is
in Nederland doorgaans een
probleem vanwege een gebrek
aan eenpersoonswoningen. De
onderhandelingen over een ge
bouw buiten het stadscentrum
zijn bijna rond - het zou daarbij
gaan om een voorlopige vesti
ging van de foyer - maar uitein
delijk moet er een 'tehuis' ko
men midden in het centrum.
„We willen per se niet wachten
tot er een geschikte ruimte in de
binnenstad vrij komt, we willen
snel beginnen", zegt Laurier.
Leiden en Oegstgeest werken
in het project samen. Verder
zijn er besprekingen gaande on
der andere met het Centraal Or
gaan opvang Asielzoekers
(COA) en moeten er afspraken
gemaakt worden met de wo
ningbouwverenigingen. Want
het is niet de bedoeling dat de
toekomstige bewoners voor
eeuwig in de foyer blijven. Na
een half jaar wonen, integreren
en leren op contractbasis zou
den ze in kleine groepjes naar
reguliere woningen moeten
doorstromen. De woningbouw
verenigingen moeten die wo-
71
Een jonge bewoner van de foyer MAJT in Lille. Hij is samen met zijn vriendin in een redelijk ruim appartement terecht gekomen. De eenpersoons
kamers van MAJT zijn nogal Spartaans. foto reinout van guuck
ningen beschikbaar stellen voor
kamergewijze verhuur, een ab
solute voorwaarde. „Het zou
een ramp zijn, als de boel gaat
verstoppen, als de bewoners
niet kunnen doorstromen", zegt
wethouder Laurier.
Hij en de andere delegatiele
den waren naar Lille afgereisd
om het principe achter de foyer
- een Franse vinding uit het
eind van de jaren veertig - te
doorgronden. MAJT is één van
de 450 foyers de jeunesse in
Frankrijk. „We vangen hier veel
jongeren op met problemen",
zegt directeur Jacques Herbaut
van MAJT. „Problemen van di
verse aard. Sommige bewoners
hebben sociale problemen,
sommigen zijn werkloos, som
mige jongeren komen uit ge
broken gezinnen. Maar er wo
nen hier ook jongeren die geen
problemen hebben, jongeren
die werken, studenten..." Zijn
rechterhand Mare Ménis: „Die
mix is belangrijk, die mix maakt
dat onze foyer een succes is."
De twee mannen leiden het
gezelschap rond langs kamer
tjes, langs gemeenschappelijke
ruimtes, langs het restaurant
waar de bewoners hun ontbijt
nuttigen en desgewenst ook het
avondmaal. Er is nauwelijks een
jongere te bekennen. En zo
hoort het zegt de directeur.
„Het is juist de bedoeling dat ze
hun weg vinden in de maat
schappij. Overdag zijn de mees
te bewoners dus buitenshuis,
om te werken of om te stude
ren. Het is de bedoeling dat ze
zo snel mogelijk op eigen benen
kunnen staan."
,Als je de afkorting MAJT in
het Frarts snel uitspreekt, dan
klinkt het als I want to move',"
zegt Mare Ménis. Hij doelt daar
bij niet op de benauwend kleine
kamertjes in de foyer, de stan
daard is wat dat betreft in
Frankrijk iets anders dan in Ne
derland, maar op de grote om
loopsnelheid. Gemiddeld ver
huist iemand na zes maanden.
„Zo'n 25 procent zit hier langer
dan een jaar", zegt Ménis. „En
we hebben twee bewoners die
hier al tien jaar zitten. Over het
algemeen zie je de bewoners
met de meeste problemen hier
het langst blijven."
Aan echte hulpverlening
wordt in de foyer niet veel ge
daan. Er lopen twee educateurs
rond, een soort kruising tussen
sociaal werker en activiteiten
begeleider. Vooral de jongeren
met échte problemen komen
met hen in aanraking. Maar de
educateurs verwijzen in derge
lijke gevallen door naar de regu
liere hulpverlenende instellin
gen. Hun taak ligt vooral in het
organiseren van gezamenlijke
activiteiten.
Zo verzorgt MAJT bijvoor
beeld ieder jaar het grote straat
theaterfestival in Lille, waar veel
professionele troupes optreden.
En zo is er een groot atelier bij
de foyer, waar iedere drie
maanden een andere kunste
naar samenwerkt met de bewo
ners van de foyer. Maar ook de
wijk wordt zoveel mogelijk MA
JT binnen gehaald. Veel studen
ten van de nabijgelegen univer
siteit eten in het restaurant en
de wijkbewoners maken handig
gebruik van de gemeenschap
pelijke zalen en de videomonta-
geruimter
Het is een aanpak die de
Leidse delegatie aanspreekt. De
boodschap van.de directeur -
„een foyer loopt niet wanneer
er weinig diversiteit onder de
bewoners is" - is volgens wet
houder Laurier in het Leidse
project voldoende ondervan
gen. „Het klopt dat de Leidse
foyer alleen voor jonge status
houders is bedoeld. Maar ik
denk niet dat dat problemen
gaat opleveren. Het is een ui
terst gemêleerde groep. Boven
dien hebben we met een ander
soortige opvang voor jonge sta
tushouders aan de Middelsteg
racht de afgelopen anderhalf
jaar al de nodige expertise op-
Theo Bakker
Tijd voor het uitwaairondje. Bij
de pan in Katwijk de duinen in
en naar strand lopen. Het is
eind donderdagmiddag, dus
we hebben geen last van de
zondagmiddagparade. Rust,
zon en een kouwe wind die
ook de neus doet lopen. Her
geboorte tussen helm en zand:
hoor de wind waait door mijn
hersens. Stap, stap doen de
voeten, krak, krak de schelpen.
De geijkte behoefte doemt op
het geijkte pad te verlaten.
Mijn eigen weg zoeken door de
pannen, want avontuurlijk wil
len we leven.
Van de hoogste duintop spring
ik, hups, over een holte heen.
Maar tijdens mijn zweefvlucht
slaat me de schrik om het hart,
zo rakelings scheer ik over een
man die verscholen ligt in het
hol. Ik excuseer me voor het
zand dat ik hem in de ogen
strooi. Hij zegt dat dat er ook
nog wel bij kan.
„Hé, maar ik ken jou. Jij woon
de vroeger in de Wielma-
kersteeg. Je ziet er niet uit,
man. Wat lig je hier te doen?
Hoe lang al? En al die flessen
heb je mansziel alleen genut
tigd? Jezus, je bibbert. Zo seri
eus moetje het leven nou ook
weer niet nemen, zeg. Luister,
ik ga jou helpen, want een
oud-buurjongen uit Leiden
laat ik hier niet zo maar liggen.
Jij vertelt jouw verhaal, daarna
ik het mijne en dan gaan we
met zijn tweetjes verderop,
o.k.? Nou, zeg eens wat?"
„Dat ene bericht was het, Bak
ker. Eén te veel. Denk niet dat
ik'ongelukkig in de liefde ben,
oh nee. En netelroos heb ik
ook al niet. Maar je hebt van
die berichten die meer kapot
maken dan drank goed kan
maken. Doe jij aan zelfregule
ring, Bakker? Laat me niet la
chen, man, de mens en zelfre
gulering. Hier, neem een slok."
„Heb jij kinderen? Fijn hé, dat
ze op de tv kunnen kijken naar
mensen die elkaar kapot schie
ten. Naar messen die in lijven
worden gestoken. Naar leef
tijdsgenootjes die elkaar vol in
het gezicht schoppen. Naar
mishandeling, marteling. Een
hele vooruitgang niet, dat wij
het moesten doen met Dappe
re Dodo, maar dat onze klei
nen gelukkig al jong leren dat
je ook plezier kunt beleven aan
een ander pijn doen."
„Dat ene bericht was de drup
pel, Bakker. 'Kabinet peinst
niet over verbod geweld op te
levisie' stond erboven. Ze kun
nen een dingetje op je televisie
doen, dat het beeld zwart
wordt bij te veel geweld. Mooie
uitvinding, maar dan bazelt
staatssecretaris Nuis iets over
'zelfregulering.' Hij gaat praten
met de omroepen en ze wijzen
op hun verantwoordelijkheid.
Het is zo krankzinnig allemaal,
Bakker. Zo krankzinnig. Moet
jij eens kijken hoeveel
'zelfregulering' er elke avond
van de buis druipt."
„Gezien hoe zelfregulerend de
ze week die Ruud Ter Weyden
ooggetuige was bij alles wat
met porno te maken heeft?
Heb jij het eigenlijk al eens met
een hond gedaan, Bakker. Nee
joh, nou dan schijn je wel ach
ter te lopen, hoor. Die Ter
Weyden liet zich, want we
moeten toch vooral weten wat
er te koop is, voorlichten over
een dildo met extra uitsteek
sels. Eentje voor het poepgaat-
je en eentje voor de clitoris. In
het kader van de zelfreguleren
de bevrediging was dat een bij
drage. En Nuis neuzelt en
Sorgdrager is bezorgd, maar
'15!
maakt alleen vaair11
Ik heb het over p<P^j
Bakker. Iemand n,^
gens nog enige lij* ei
brengen. De koet^woi
richting afgrondt! v
heid geeft de teugjor2'
den. Doe mij een®s,.c
hier liggen. De ovfi 11
terug en ik ook."
„te 1
„Jij neemt het alia pj
zwaar, jongen, dajn d
bleem. Ik zie weltopi^
maar het zal me 4eer
Het wordt lente, ifobe
de tijd van het jaaj ^1
sen uit te knijpen
juist plannen mal
zomer, je verkneu^™
alle mooie bruinei
weer zult zien. Kur"
gewoon eem beeti
aan de wereld? Wm
raars zijn dom, daT
slecht mee af. Enf
om? Omdat ze ert
vrede mee kunnel
de mens als puntjl
komt niet tot het J
is. Leven is vechter
chie, dat moet jij a
terbuurtventje toe
is neuken of verntfim
Geniet van elke digtgi
ven ligt en niet ong v
je mee?" jfc
Langzaam staat-if3
kelt, tranen vullenr
weet het niet, zegt
niet, zeg ik. En gea! i
we verder, elkaar^
houdend. Beiden. zj(
windje lekker, zwiwaï
we verder. Stap, siste
voeten, krak, krakacti
Nog één duin, danopi
kijken en luisterenwa
De helmen naast c?st(
en de witte golvenj?
zon die waakt. Hetj
bedoeld geweest.
>V€
de
?n,
ïeBT
ritjl
REDACTIE DICK VAN DER PLAS. 071 -5356481
Nieuw oratorium voor kerkdiensten in lijdenstijd
Voor Marijke de Bruijne is het
wekenlang Goede Vrijdag drie uur
geweest, het tijdstip van Jezus' dood. De
Groningse bleef bij het schrijven van
haar paasoratorium lang steken voor de
stilte van de zaterdag en de extase van
de opstandingsdag erna. Zij vindt dat
Pasen niet kan zonder de lijdenstijd van
veertig dagen ervoor. 'Vreugde is
verwerkt verdriet', zo staat in een van
haar liederen.
WIEBE VAN DER HOUT/GPD
Inmiddels is het oratorium 'Alsde graankor
rel sterft...' er op papier en, gedeeltelijk, op
compact disc. IGaar voor uitvoering, zou je
zeggen. Maar dat is niet de bedoeling. Muziek en
tekst zijn gemaakt om te vieren met koor, eventu
eel solisten en een actieve gemeente in de kerk
dienst.
De schrijfster waakt niet als een kloek over haar
uitgebroede werk. Kerkelijke gemeenten kunnen
vrijelijk delen van haar werk gebruiken. Er mag
zelfs afgeweken worden van het advies op Stille
Zaterdag en paasmorgen geen preek te houden.
„De gebeurtenissen zijn zo overweldigend dat zij
meer dan voor zichzelf spreken blijft De Bruijne
echter vinden. De opstandingsliederen, de climax
van het oratorium, rijmen niet. De verpletterende
gewaarwording van de verrijzenis verdraagt vol
gens haar slechts een zonder geijkte vormen los
barstendewoordenstroom.
Marijke de Bruijne, 59 jaar en oud-lerares, leer
de onlangs de onvermoede invloed van het medi
um televisie kennen. In oktober en december
zond de NCRV beelden uit van onder meer 'de
graankorrel'. Inmiddels heeft zij de omroep en
uitgeverij Narratio gevraagd geen belangstellen-
dén meer aan haar telefoonnummer te helpen.
„Ik kreeg mooie reacties, maar het werd te veel."
Het maakt duidelijk hoe welkom nieuwe, goed
zingbare kerkliederen zijn. Drie jaar geleden
voegde De Bruijne met het kerstoratorium 'Als
appelbloesem in de winter' al drie kwartier mu
ziek aan de traditioneel veelbezongen geboorte
van Jezus toe. Het veertigdagen- en paaswerk is
veelomvattender en heeft veel meer variatie in
toonsoorten. „Gegroeide muziek", noemt zij het
zelf.
Marijke de Bruijne schreef de afgelopen vijftien
jaar zo'n 150 liederen. Haar eerste schuchtere po
ging betrof een op verzoek geschreven gezang
over de bijbelse vrouwen Mirjam, Maria en Han-
na. „Het werd geen daverend lied. Ik heb het later
teruggetrokken. Je moet je de techniek van het
schrijven van een lied eigen maken."
Een studie Nederlands ging veertig jaar geleden
niet door. Destijds werd het 'iets maatschappe
lijks', uitmondend in het docentschap maat
schappijleer in Groningen, gecombineerd met de
functie van schooldecaan. Toen het uitdunnende
gezin haar de ruimte gaf, kwam de oude taallijn
weer naar boven.
Nieuwe boeken
Enkele van haar liederen kwamen terecht in de
bundels Eva's Lied, in gebruik voor vrouwvrien
delijke vieringen en bij basisgemeenten. De Gro
ningse publiceerde ook een boek over liturgie
met suggesties voor vieringen. De laatste jaren
werpt zij zich ook op het schrijven van romans,
waarin het religieuze overigens geen of slechts
zijdelings een rol speelt.
„Ik beschouw mijzelf niet als een dichteres,
hoewel ik ook bundels met gedichten heb ge
maakt. Ik hou het maar op tekstmaakster. Het is
voor mij een ambacht. Ik moet er echt voor gaan
zitten, er op zweten." De Groningse werkte vier
maanden achter elkaar iedere ochtend aan het
veertigdagenproject.
'De graankorrel' heeft drie thema's. Het leven
van Jezus wordt vanaf de eerste aankondiging
van zijn lijden precies gevolgd aan de hand van
gedeelten uit de bijbelse evangeliën, die ook wor
den gelezen bij volledig gebruik in de kerkdien
sten. Het tweede thema is de erkenning dat lijden
en dood bij het leven horen en dat ervaringen
daarmee kunnen bijdragen tot innerlijke groei en
het beter verstaan van de zin van het leven. Het
derde gegeven is de viering van de grote gebeur
tenis van dood en opstanding, vernieuwing en
wedergeboorte.
De centrale tekst van het oratorium luidt: 'Als
de graankorrel niet in de aarde valt en sterft, blijft
zij op zichzelf, maar als zij sterft brengt zij veel
vruchten voort'. De kernregels uit haar kerstvie
ring ('Licht dat terugkomt, hoop die niet sterven
wil, vrede die bij ons blijft') heeft de schrijfster te
rug laten komen in het paaswerk om de samen
hang met Kerstmis aan te geven.
LEIDSCH DAGBLAD
(Opgericht 1 maart 1860)
kantoor
rz€
j-ht
:hr
jek
Rooseveltstraat 82 071-5356356
Postadres: Postbus 54,
2300 AB Leiden
abonneeservice
Abonnementen 071-5128030
Geen krant ontvangen?
Bel voor nabezorging:
Ma. t/m/vr. 18.00-19.30 uur en
Zaterdag 10.00-12 OOuur 071-5128030
directie
B. M. Essenberg,
G. P. Arnold (adjunct), J. Kiel (adjunct)
hoofdredactie
J.G. Majoor, f. Nypels,
H. G. van der Post (adjunct)
public relations
W. H C. M. Steverink 071-5356356
ombudsman
R.D.Paauw 071-5356215
Tel. dag. 9.30 -11.30 uur of per post.
redactie
G J. Visser, chef redactie nieuwsdienst/kunst
H.W. van Egmond, chef red. Groot Leiden
A J.B M. Brandenburg, chef eindredactie regio
F. Blok, chef eindredactie algemeen
W.F. Wegman, chef red. Duin- en Bollenstreek
W. Spierdijk, chef sportredactie
J. Preenen, chef binnen-, buitenland, eco
Redactie: IV
Hoofdredactie:
advertbt"
Maandag t/m vrijdag vars
abonnemjï
bijvooruitbetaling:
per maand (acceptgiro)
per maand (autom. beta1*
per kwartaal (acceptgiro! I
per kwartaal (autom btfj
per jaar (acceptgiro)
per jaar (autom. betaling JEf
verzendingT"
per kwartaal (NL)
leidsch dagblad 0f^c
Voor mensen die moeilijk1 VI
hebben cf blind zijn (of dn
dicap hebben), is een safjr
regionale nieuws uit het^i
geluidscassette beschikbar
0486-486486 (Centrum vlh
tuur, Grave). tlh
v
Auteursrechten votf.
Marijke de
Bruijne op de
binnenplaats
van het Peper
gasthuis, op de
achtergrond het
kerkje waar de
uitvoeringen
plaatshebben.
foto gpd
Marijke de Bruijne reageert wat verbaasd als
haar werk en dat van de Pepergasthuis-compo-
nisten Anneke Plieger, Peter Rippen en Chris van
Bruggen vergeleken wordt met dat van Huub
Oosterhuis en Antoine Oomen. Oosterhuis hoor
de zij pas nog op de televisie verklaren dat hij
steeds weer het oude bijbelverhaal vertelt. „Ik
probeer juist in gewoon Nederlands weer te ge
ven welke beelden een verhaal bij mij oproept."
„Ik schrijf veel in vergelijkende taal: 'Het is
als...' Hoe raakt het heilige ons en hoe kunnen wij
met ons levensverhaal instappen in de grote
paasgebeurtenis. Dood en opstanding zet ik ook
neer als bevrijding van stilstand in je leven, wan
hoop, ziekte en relatieproblemen." Met haar tek
sten beoogt zij ook een minder eenzijdig en man
nelijk taalgebruik. „Het traditionele kerklied gaat
uit van de andere kant, die van God. Ik heb
schroom, hou het meer bij het aardse. Waar raakt
het goddelijke ons. Op dat kruispunt gebeurt
het."
De tekstenmaakster is bij haar werk niet beïn
vloed door klassieke oratoria. „De Passionen vind
ik mooi, maar ik heb er niet echt iets mee. Ik kan
daar niet in wegzinken", verduidelijkt ze. Het lo
gische vervolg op een kerst- en paasoratorium is
een pinksterviering. „Die komt er. Daar zijn al af
spraken over", verzekert Marijke de Bruijne.
ZIEKENHUI™
ONGEVALLENDIENST l
Academisch Ziekenhuis: vanaf zaterdag 13.00 t/m dinsdagJd
woensdag 13.00 t/m vrijdag 13.00; Diaconessenhuis: maar>ir
8.00 tot 17.00; St. Elisabeth Ziekenhuis: dagelijks.
BEZOEKUREN gS
DIACONESSENHUIS Dr
(tel. 071-5178178): dagelijks 14.30-15.15 uur en 19.00-19 45
Kraam- en zwangerenafdeling: buiten de gewone bezoektijd
ners bovendien van 10.30 -11.15 uur en van 19.45 -21.00 uu
Special Care Unit: 10.30-11.00 uur, 15.00 - 15.30 uur en 190
na overleg met de dienstdoende verpleegkundige. n
Kinderafdeling: 10.30-19.00 uur, na overleg met de dieif|
pleegkundige.
Jongerenafdeling: 14.30-15.15 uur en 19.00-19.45 uur. m
RIJNLAND ZIEKENHUIS vestiging St. Elisabeth K
(tel. 071-5454545): dagelijks 14.00-15.00 uur en 18.30-19:
en II daarnaast ook 11.15-12.00 uur. |K
Kraamafdeling: 14.30-15.30 uur en 18.30-19.30 uur (voorvipf
uur)' di
Kinderafdeling: 14.30-19.00 uur (voor ouders de gehele dag;
Afdeling hartbewaking (CCU)en intensive care (IC): 14.00
18.30-19.00 uur.
Spoedeisende hulp: dag en nacht geopend
RIJNLAND ZIEKENHUIS vestiging Rijnoord
(tel. 0172-463131): dagelijks 14.00-15.00 uur en 18.30-19J
en II daarnaast ook 11.15—12.00 uur.
Geen spoedeisende hulp meer mogelijk
ACADEMISCH ZIEKENHUIS
(tel. 071-5269111): alle patiënten (behalve kinderen) 14.15
18.30-19.30 uur.
Avondbezoekuur afdeling Verloskunde 18.15-19.00 uur, 19.0
leen Partners/echtgenoten met kinderen.
Voor zvvangeren: zaterdag en zondag van 10.00 tot 11.001
voor partners/echtgenoten en eigen kinderen.
Kinderafdelingen: voor ouders van opgenomen kinderen is ei
zoek mogelijkheid in overleg met de hoofdverpleegkundige.
Voor andere bezoekers gelden de volgende tijden: keel-, nei
kunde en neurologie: 14.15-15.00 uur en 18.30-19.30 uur; oof
heelkunde 14.15-15.00 uur en 18.30-19.00 uur.
Kinderkliniek: zalen voor peuters, kleuters en grote kindei»
uur; babyzaal en boxenafdeling: volgens afspraak. e
