Niet-westerse sterren flonkeren
Eredienst voor het woord in Leiden
Zekveld weg uit slangenkuil Concertgebouworkest
Yibliek ongevoelig
voor virtuoze Nits
Ooit omstreden expositie
over Olympiade geopend
Cultuur&Kunst
Snap! uit VS vrijdag in
Leidse disco In Gasa
fOENSDAG 27 MAART 1996
CHEF GERT VISSER. 071-5356441PLV -CHEF JAN RIJSDAM, 071-5356444
'rijs naar The Shooting Party
iisterdaaa The Shooting Party krijgt de Annie M.G. Schmidt -
irijs 1995 voor het lied Kaal. Staatssecretaris Nuis van Cultuur
eikt de onderscheiding 31 maart uit tijdens het 9e Postbank
i Geinkunst Festival in de Stadsschouwburg in Amsterdam. De
aa irijs, die sinds 1991 wordt toegekend, bekroont jaarlijks het
gp; nooiste lied, uitgevoerd in een Nederlands theater.
ni
|ap Jlijvend verbod op film Bandit Queen
iew delhi Het hooggerechtshof in New Delhi houdt vast aan het
erbod op de film Bandit Queen over een vrouw uit een lage
aste die mannen uit de hoogste kaste vermoordt om wraak op
en te nemen nadat ze verkracht en mishandeld is. De rechters
loemden de film 'obsceen'. Het werk is gebaseerd op het leven
an Phoolan Devi, die in 1981 berucht werd om haar wraakactie
n het dorp Behmai in de deelstaat Uttar Pradesh, waar ze 18
nannen om het leven bracht. De film werd op 7 maart verboden
loor een lagere rechtbank, die zei dat deze scenes bevat die ver-
lederend zijn voor vrouwen.
1 Nieuwe voorzitter Film Festival
lyRECHTMr A.F.J. Afman wordt de nieuwe voorzitter van het
Nederlands Film Festival in Utrecht. Hij volgt Rinus Haks op die
va Ie functie vijf jaar heeft uitgeoefend. De zestiende editie van het
1< estival speelt zich af van 25 september tot en met 4 oktober.
Ie
amsterdam francoise ledeboer
Een slangenkuil van verstoorde relaties
met chef-dirigent Riccardo Chailly en
zakelijk directeur Willem Wijnbergen.
En een bestuur dat daarover pas de af
gelopen zes weken een fundamentele
discussie voerde. De verhoudingen
waren toen al zo verstoord, dat er geen
redden meer aan was. Dat ontluiste
rende tableau schetste Jan Zekveld gis
teren in een toelichting op zijn ont
slagaanvraag als artistiek directeur van
het Koninklijk Concertgebouworkest
(KCO).
„Met Wijnbergen zijn er helaas van
af het begin problemen geweest. Ik
kreeg van hem te weinig steun bij het
realiseren van mijn ambities. Er was
nooit geld voor wat ik wilde", aldus
Zekveld. „Dat leverde steeds grotere
spanningen binnen het directieteam,
met als gevolg dat ik de artistieke ver
antwoordelijkheid niet langer kon dra
gen." De artistiek leider trad in april
1993 bij het KCO in dienst als opvolger
van wijlen Hein van Royen.
De verhouding met Chailly ont
spoorde volgens Zekveld in juni vorig
jaar na twee jaren waarin hij met de
chef-dirigent een 'spontane en creatie
ve relatie' had: „Chailly heeft toen zeer
tegen mijn zin en grote spijt de Zem-
linksy-orkestraties van Jan van Vlijmen
van het programma afgevoerd. De ver
houding met een chef-dirigent is altijd
al kwetsbaar en delicaat, maar vanaf
dat moment is onze relatie helaas be
koeld. Het bestuur heeft toen nog wel
druk op hem uitgeoefend om het pro
gramma niet te wijzigen, maar daar
was hij niet toe bereid."
Vermoedelijke aanleiding voor
Chailly's stap was zijn conflict met Van
Vlijmen over een cd-opname met
diens voltooiing van werk van Escher.
Dp componist en Holland Festival-di
recteur vond deze opname artistiek
beneden de maat, maar kreeg voor zijn
klacht geen gehoor bij Chailly.
Volgens Zekveld heeft hij vanaf jqni
vorig jaar met een aantal bestuursle
den over de problemen gepraat, maar
bleef een fundamentele discussie uit
tot na zijn vertrek zes weken geleden.
Bij de presentatie van het nieuwe sei
zoenprogramma half februari was hij
al niet aanwezig, naar bestuursvoorzit
ter W. Scherpenhuijsen Rom toen
meedeelde vanwege ziekte.
De voorzitter ontkende gisteren ove
rigens dat het bestuur er niet alles aan
gedaan heeft de verhoudingen te nor
maliseren: „Vorig jaar hebben we al
gesprekken gevoerd en Zekveld is toen
met frisse moed weer aan het werk ge
gaan. Pas recent diende zich deze
nieuwe 'depressie' aan."
Het KCO-bestuur gaat op zoek naar
een interim-oplossing om in de leemte
te voorzien en hoopt zo gauw mogelijk
een opvolger voor Zekveld te vinden.
Zekveld zelf heeft nog geen toekomst
plannen: gisteren zei hij geen nieuwe
muzikale fiinctie te ambiëren.
Wereldmuziektheatei festival langs negen Nederlandse schouwburgen
recensie brenda de bakker
Nits. Gezien. 26/3, Leidse Schouw
burg.
t leek er even op dat het pu-
iek mee zou gaan met de
ar( eelse toon die Nits-zanger
"°enk Hofstede aan het begin
j fyi de avond zette, maar ken-
ilijk stond de nogal stijve
^houwburg een losse sfeer in
weg. Een enkel meeswin-
ind hoofd in de rij vooraan
is voor de pauze het enige le
esteken in de goed gevulde
lal. Dat de veelzijdige rijf-
insformatie van Hollandse
dem al sinds jaar en dag wars
van elke trend in de popmu-
;k was ook dit keer duidelijk
horen. Tijdens de show haai
de band alles uit de kast wat
luid kon geven. De golfplaten
lisjes van het decor bleven
et buiten schot, en ook de fel-
fietsbel uit het op Queens bi-
cle geïnspireerde 'Bike in
iad' werd van stal gehaald om
anior één van de aardige details
zorgen waar de band bekend
n staat.
Details overigens waarvan de-
oude rotten in het vak een
O0lrtuoos staaltje lieten horen als
5g
l< v
was het kinderspel. Menig mu
zikant kan daar een puntje aan
zuigen. De ludieke associaties
tussen ritmes en teksten van
binnen en buiten de Europese
muziek die elkaar in rap tempo
afwisselden, leverden onmis
kenbaar de ondertoon op die zo
karakteristiek is voor de NITS.
Op een enthousiast onthaal
konden het unplugged duet van
gitarist Martin Bakker en Henk
Hofstede en Freek de Jonges
vertaling van 'J.O.S. Days' reke
nen, en op een schuchter 'Nog
meer!' uit de zaal werd met het
humoristisch uitgevoerde 'Ca-
meleon' geantwoord.
Na de pauze dreigde het
vraag-en-antwoord-spel tussen
muziek en publiek voor de
tweede keer van de grond te ko
men, maar het zou pas tot na de
eerste toegift 'Nestio' duren,
voordat de in de stoelen vastge
plakte toeschouwers van zich
zouden laten horen. De ooit
Beatle-brave jongens hadden
zichtbaar lol in hun spel, maar
helaas bleef het publiek onge
voelig voor de vonk. Misschien
hadden de overwegend oudere
popbezoekers zich daarvoor al
veel te lang tevreden gesteld
met hun uitzicht op 'The dutch
mountains.'
)e Amerikaanse dansformatie
inap! komt naar Leiden. De
jroep, bekend van de hits
Eternity', 'The Power' en
Mary had a little boy' treedt
Tijdag 29 maart op in de Leid-
.e discotheek In Casa. Kaarten
'oor het gisteren ingelaste
concert zijn aan de zaal ver
krijgbaar.
Snap! werd in 1990 wereld
beroemd met de single (I've
got) The Power. De cd 'World
Power' is in 1990 een van de
bestverkochte platen. De
laatste hit had Snap! eind vorig
jaar met 'Etemity'.
Sterdansers, vocalisten, ac
teurs en musici uit Azië en
Afrika trekken de komende
maanden langs negen Ne
derlandse en één Vlaamse
schouwburg. In het We-
reldmuziektheaterfestival
geven ze tot begin juni in
totaal vijftig voorstellingen
van opera's uit Korea,
West-Afrika, Taiwan en Ti
bet en danstheater uit In
dia, Indonesië en Japan.
Het festival is de eerste
grote presentatie van wat
de niet-westerse wereld
aan traditioneel muziek
theater te bieden heeft.
amsterdam francoise ledeboer
Dankzij de boventiteling zal ook
het verhaal van de voorstellin
gen begrijpelijk zijn zodat het
publiek meer wordt geboden
dan mooie exotische plaatjes.
„Wat er tot nu toe in Nederland
aan niet-westers theater was te
zien gebeurde op vrij beschei
den schaal en voor een gespe
cialiseerd publiek. Dit festival is
bestemd voor een breed publiek
en daarom organiseren we ook
lezingen en een filmprogram
ma. Een sponsor bekostigt de
boventiteling", aldus artistiek
leider Huib Haringhuizen.
Samen met zakelijk leider
Louis Helmer begon hij ruim
twee jaar geleden met de orga
nisatie. Ze gingen eerst praten
met het Tropeninstituut en Het
Muziektheater in Amsterdam
en de schouwburgen van Maas
tricht, Rotterdam en Groningen.
Het enthousiasme was groot en
de instellingen bleken bereid
vooraf in het festival te investe
ren. Daarna werden voldoende
sponsorgelden en subsidies van
onder meer de Nationale Co-
missie voorlichting- en bewust
wording Ontwikkelingssamen
werking, het Prins Bernhard
Fonds en het Fonds voor de Po
diumkunsten binnengehaald.
Het festival wordt vrijdag in
Repetitie
Opera in
stationshal
Den Haag CS
den haag anp
Het Centraal Station van Den
Haag is zaterdag een beetje
een concerthal. De Delftsche
Opera Compagnie geeft er
dan een repetitie van de ope
ra Francois Guyon. Omdat
het station van Delft te klein
is, wijkt het gezelschap voor
de repetitie uit naar de hal
van Den Haag CS.
De voorbijgangers kunnen
vanaf 12.15 uur getuige zijn
van een uitbundig tafereel in
een Delftse herberg. De ope
ra, geschreven ter gelegen
heid van het 750-jarig be
staan van de stad Delft, gaat
over de laatste maanden van
het leven van Willem van
Oranje, gezien vanuit het
perspectief van zijn moorde
naar Balthazar Gerards. De
opera gaat op 15 april in pre
mière in Theater De Veste in
Delft.
Boekenzondag
in Leiden op
tweede Paasdag
De Yalong Folk Art Troupe uit Tibet neemt deel aan het Wereldmuziektheaterfestival.
FOTO GPD leiden
de Doelen in Rotterdam ge
opend met de wereldpremière
van 'Ségou, de toorn van de wil
dernis' door het Ensemble Ko-
teba d'Abidjan uit West-Afrika.
Het ensemble werd in 1974 op
gericht door Souleymane Koly
en bestaat uit 45 artiesten, mu
sici, zangers en dansers uit Gui
nee, Ivoorkust, Ghana, Mali en
Senegal.
De productie vertelt het ver
haal van Kelefa, zoon van de lei
der van het oude Bambara-rijk,
In het door droogte en hongers
nood geteisterde land breekt hij
de afspraak om toch op dieren
te jagen. Hij doodt zelfs het to-
temdier van de familie en moet
zijn verraad tenslotte met de
dood bekopen.
De favoriete voorstelling van
Haringhuizen zelf wordt de
Pansori-opera uit Korea, uitge
voerd door de actrice/zangeres-
/danseres Yun-Cho Park en de
trommelspeler Yong-Bok Cho.
In een prachtig kostuum brengt
Yun-Cho Park het volksverhaal
over twee geliefden die elkaar
door misverstanden en intriges
uit het oog verliezen en elkaar
uiteindelijk onder gelukkiger
omstandigheden terugvinden.
Volgens Haringhuizen wordt
het een emotionele en heftige
voorstelling, met ritmisch inge
wikkelde maar prachtige mu
ziek.
De artistiek leider wijst op de
bijzonderheid dat de opera
'Prins Nhosang' wordt uitge
voerd door Tibetanen die nog in
Tibet zelf wonen en niet door
vluchtelingen uit India. Derge
lijke opera's vertellen meestal
verhalen met een gelukkige af
loop en dat zal ook dit keer het
geval zijn. Volgens Haringhui
zen dragen ze bovendien altijd
een humoristisch karakter. Ver
der prijst hij de voorstelling van
'Mahabharata/Hofdansen van
de Kraton' door het Indonesi
sche Ensemble van de Kraton
Surakarta Hadiningrat aan. Het
ensemble oogstte in 1994 al veel
succes tijdens optredens in het
Holland Festival, maar is vol
gens Haringhuizen nog beter
geworden.
Als het festival een succes
wordt, hopen Haringhuizen en
Helmer er een traditie van te
kunnen maken. Dat zal dan
echter pas over een paar jaar
zijn omdat de organisatie heel
wat voeten in de aarde heeft.
De voorstellingen uit West-
Afrika, Indonesië, Korea, Tibet,
Japan, India en Taiwan zijn in
verschillende theaters te zien
in Amsterdam, Antwerpen,
Breda, Eindhoven, Enschede,
Groningen, Maastricht, Nijme
gen, Rotterdam en Utrecht.
Meer informatie over het pro
gramma van het Wereldmu
ziektheaterfestival is verkrijg
baar via tel. nr. 020-6650600
(en op Internet: http:
//www.dataplace.nl/wmtf).
3ver de dorpen' van toneelgroep De Tijd in schouwburg
den ron rughard
yj aten we bewegen, zodat we
ingzaam kunnen zijn. Lang-
i amheid is het geheim,' zegt
engel in 'Over de dorpen'.
:t zou het artistieke credo van
Tijd kunnen zijn. Personages
gestolde poses eisen aan-
icht voor hun stroom van ge-
ichten. De wereld buiten gaat
snel, lijkt De Tijd te zeggen,
lister en ga weer denken. Wie
en vastberaden is, bijt zich
de tekst. De toeschouwer
e dit niet kan opbrengen, ver
at met een hoofd vol watten
paal.
Een man komt binnen. Gaat
tten op een stoel, pakt het
iek met familiefoto's op en
adert. Het .geluid van een
ondharmonica klinkt van ver.
'en later komt de muzikant
nnen, een engel in pak. De
ian, Gregor genaamd, glim-
cht hem herkennend toe en
irtelt over de brief die hij van
jn jongere broer kreeg. Hun
iders zijn overleden en hij, de
bdste die wegtrok, erfde het
0 uis „en de grond. De broer
aagt hem afstand te doen van
1 at hem toekomt, want hij
oont er met zijn gezin.
Met het dramatische gedicht
'ver de dorpen' sloot de Oos-
'nrijkse schrijver Peter Handke
- i 1981 zijn serie van vier dra
ma's 'Langzame terugkeer' af.
i vier werken beschrijft hij, we-
'ldburger, de terugtocht naar
jn geboortegrond. In 'Over de
oipen' staat de herinnering en
f4 e vervreemding bij aankomst
mtraal.
Handke verpakte zijn ervarin-
'n in lange monologen. Lucas
andervost, artistiek leider en
regisseur van de Vlaamse To- ges missen de dramatische
neelgroep De Tijd, ontwaarde er kracht èn de helderheid van de
de epische zangen van een he- werken van Euripides en Sop-
dendaagse Griekse tragedie in. hocles.
De structuur van Handkes ver- Als Gregor zijn broer, een ar-
haal komt overeen, maar de al- beider, opzoekt en hem in de
leenspraken van zijn persona- armen sluit, begroet deze hem
met een ruim twintig minuten
lange uiteenzetting van zijn le
ven op hun geboortegrond en
een terugblik op hun jeugd.
Gregor luistert onbewogen,
zoals ook zijn broer, die lijkt
meegesleurd door zijn eigen
woordenstroom, niet van zijn
plaats komt.
Kloostercel
Toneelgroep de Tijd doet geen
enkele poging de kijker te ver
leiden. Bij Vandervost heeft the
ater het karakter van een sacrale
eredienst voor het woord. Alles
concentreert zich op de taal.
Handelingen en gebaren van de
acteur zijn teruggebracht tot
een minimum. In dit extreem li
terair theater krijgen ze een bij
na subversief karakter. Ook het
decor is streng en leeg als een
kloostercel.
Een tekst moet een dergelijke
aandacht kunnen verdragen. Bij
vorige produkties van De Tijd,
zoals 'De ondergang van de Ti
tanic' en 'De Fantasten' van res
pectievelijk Enzensberger en
Musil was dat geen probleem.
Handke slaagt er maar half in
drie uur lang te boeien. En
hoofdrolspeler Dirk Buyse heeft
wel de presénce, maar niet de
plagerige ironie die Vandervost
als acteur zo dubbelzinnig en
onweerstaanbaar maakte in 'De
ondergang van de Titariic'.
Voor de pauze verheerlijken,
diverse personages de heilzame
groene vlakte en verfoeien ze de
moderniteit. Dat is al heel vaak
pittiger en beeldender gedaan.
Interessanter zijn de onderling
strijdige terugblikken op de ge
deelde jeugd. Als kinderen de
den ze niet veel samen, maar
het was goed te weten dat ze er
allemaal waren, aldus Gregor.
De broer doet echter uit de doe
ken hoe Gregor hem en hun zus
sarde en zijn macht misbruikte.
Ook haalt hij vlammend uit
naar de onderdrukkers van zijn
klasse, waarvan zijn broer een
vertegenwoordiger is: 'Niemand
van jullie gedrags- en mening
plunderaars ziet ons staan!' De
oprukkende commercie wordt
door Gregor fraai gehekeld in
zijn tirade tegen de wens van
zijn zus een eigen winkel te be
ginnen. „Je krijgt een valse dans
in de heupen, je hanteert voor
in de zaak een vleitoon en ach
terin een kazemètoon en je kij
ken wordt taxeren", voorspelt
hij.
Na de pauze is het grasgroene
tapijt verdwenen onder een he
melsblauw, en valt er tussen het
geneuzel over vroeger en de na
tuur nog meer moois te ontdek
ken. De kern is dat de mens een
verlatene is en dat er niemand
komt om zijn schuld te delgen.
Hij is een slaaf, oriëntatie- en
herinneringsloos en rinkelt m^t
geld waar er niks te koop is.
Troost bestaat niet. De engel,
nu vleugelloos, behelpt zich
met een keukentrapje voor een
afsluitend pleidooi. Vergeet het
gedoe over god en niet-god,
luidt zijn gebod. De een duizelt
je dood, de ander doodt de fan
tasie. En zonder fantasie krijgt
niets vorm. En daarmee kunnen
we het doen, wat Handke en De
Tijd betreft.
'Over de dorpen' van Peter
Handke door toneelgroep De
Tijd. Donderdag 28/3 te zien in
de Leidse Schouwburg, aan
vang 20.15 uur.
amsterdam anp
De Duitse ambassadeur Wil
helm Haas heeft gisteren in het
Gemeentearchief Amsterdam
een reconstructie van de ten
toonstelling De Olympiade On
der Dictatuur (DOOD) uit 1936
geopend. De Duitse autoriteiten
deden destijds alle moeite de
presentatie te verbieden. Dat
lukte niet, maar de politie haal
de vlak voor de opening enkele
kunstwerken weg. Ze zouden
beledigend zijn voor het hoofd
van een bevriende natie.
Op de tentoonstelling was
werk te zien van kunstenaars
die door het nazi-regime waren
uitgesloten van deelname aan
de Berlijnse Kunstolympiade,
een wedstrijd in de schone kun
sten, waarbij kunstenaars ook
medailles konden winnen. De
Olympiade vormde een vast on
derdeel van de Olympische Spe
len.
DOOD was een initatief van
de Bond van Kunstenaars ter
Verdediging van de Kulturele
Rechten (BKVK), een vereniging
die in 1935 was opgericht als
cultureel front tegen het fascis
me. Sommige leden zaten ook
In het Comité ter Bescherming
van de Olympische Gedachte
(BOG) dat de tentoonstelling
mede organiseerde. DOOD was
in de zomer te zien in het ge
bouw De Geelvinck aan het Sin
gel in Amsterdam. Een neer
stortend vliegtuig verwoestte in
de Tweede Wereldoorlog dit ge
bouw.
Op de reconstructie zijn ruim
150 werken te zien. Tekeningen,
aquarellen, gouaches, schilde
rijen, foto's en ook veel beeld
houwwerk. Er zijn (en waren)
opvallend weinig werken die
naar de Olympische Spelen ver
wezen. Een uitzondering daar
op zijn de bronzen figuren van
sporters, gemaakt door de uit
WW-Band mag 'Mandela-hit' niet bewerken
sittard gpd
De populaire Limburgse kolderrock- en dialect
pop-formatie WW-Band mag een van haar groot
ste succesnummers. Vrie Zoepe, niet langer in
het openbaar spelen. Ook de al gemaakte plaat
opnamen van de song mogen niet worden uitge
bracht.
Het verbod op openbare uitvoering is uitge
vaardigd door muziekuitgever Warner Basart. De
'banvloek' heeft er inmiddels al toe geleid dat
Vrie Zbepe te elfder ure is geschrapt van het nieu
we live-album van de WW-Band. De plaat is vori
ge week verschenen onder de titel Veur Uch, Os-
seköp.
Vrie Zoepe - Sittards dialect voor 'gratis drin
ken' - is een kolderieke bewerking van 'Free
Leidse boekhandels en antiqua
riaten organiseren op tweede
Paasdag, 8 april, voor de rijfde
keer een Boekenzondag. Thema
van deze dag, waarop alle boek
handels en antiquariaten zijn
geopend, is 'Leidse drukkers,
uitgevers en boekverkopers
door de eeuwen heen'.
De activiteiten van de Boe
kenzondag lopen uiteen van
boekdrukdemonstraties en
boekrestauraties tot een anti
quarenbeurs en een rondleiding
door de stad langs historische
plaatsen voor het boekenvak in
Leiden. Bij Jeugdboekhandel
Silvester is het drukken met een
Degel-pers te zien, boekhandel
Kooyker presenteert een nieuwe
video met historische beelden
over Leiden.
Duitsland gevluchte joodse
kunstenaar Isenstein.
Ook is er, ne't als in 1936, een
documentair gedeelte met in
formatie over het maatschappe
lijk en culturele leven onder het
nazi-bewind. Speciaal voor de
reconstructie werd een video
gemaakt met vraaggesprekken
met vrienden en familieleden
van de kunstenaars. Ook komen
enkele, hoogbejaarde, kunste
naars aan het woord.
Het Gemeentearchief kon de
reconstructie maken dankzij
vondsten in het politiearchief
en het archief van het Kabinet
van de Burgemeester van Am
sterdam. Uit de documenten
blijkt dat de Amsterdamse over
heid de voorbereidingen voor
DOOD op de voet volgde.
Een Kunstolympiade in Am
sterdam is van 27 maart tot en
met 19 mei voor het publiek ge
opend.
Nelson Mandela', in 1984 een wereldhit van de
Britse ska-formatie Special AKA. De auteursrech
ten van het nummer zijn in handen van Wamer
Basart.
De wereldwijd opererende muziekuitgever
heeft de Sittardse kolderrockers en hun platen
baas Jos Laumen te verstaan gegeven dat de tekst
van Vrie Zoepe strijdig is met de politieke en
ideële 'lading' van het origineel. Met Free Nelson
Mandela bracht Special AKA een ode aan de hui
dige president van Zuid-Afrika.
Het nummer vormde indertijd een muzikaal
protest tegen Mandeia's langdurige gevangen
schap als zwarte verzetsleider tegen het apart
heidssysteem in zijn land. Een dranklied op de
wijze van Free Nelson Mandela is in de ogen van
de uitgever ongepast.
