Weer akkoord over
oekomst Bosnië
Corruptie loont in Frankrijk volop voor 'bobo's'
Colin Powell kan veel voor de Republikeinen betekenen
Buitenland
)ole loopt in
VERk»EZ|NÓEH
ran welkom op donorconferentie
Vertrekkende Serviërs
zaaien angst en verderf
Tapie staat
weer terecht
NSDAG 19 MAART 1996
WASHINGTON
0(J lob Dole, de senator die af-
tevent op de Republikeinse
oniinatie voor de presi-
v entsverkiezingen, loopt in
jn e peilingen in op Bill Clin-
le Dn. Volgens een onderzoek
le an ABC News en de krant
Washington Post zou 53 pro-
ent van de Amerikanen op
Jinton stemmen als er nu
jn erkiezingen zouden zijn, 43
,|j, rocent kiest voor Dole. De
eiling werd gehouden na
iuper Tuesday', waarbij Do-
vorige week met glans de
spublikeinse voorverkiezin-
en in acht staten won. Voor
i-J>uper Tuesday' stond Dole
LSog op 39 procent, Clinton
p 56.
AMerika ANSfc
WASHINGTON JOHN KINC-AP
Voor de progressieve Republi
keinen zou hij een prachtkeus
zijn, omdat zij ervan overtuigd
zijn dat Bob Dole met hem als
running mate het Witte Huis
kan halen. De conservatieve
vleugel zou Colin Powell als
kandidaat voor het vice-presi-
dentschap echter een verschrik
kelijke vergissing vinden die de
Grand Ole Party (GOP) veel
stemmen gaat kosten.
Voor de gepensioneerde gene
raal zelf is de vraag of hij Dole's
running mate wordt niet inte
ressant. Hij herhaalde het afge
lopen weekeinde nog maar eens
dat hij helemaal geen belang
stelling heeft voor het vice-pre-
sidentschap.
Dat weerhoudt de Republi
keinen er echter niet van verhit
te discussies te voeren die zeker
zullen doorgaan totdat Dole de
finitief bekendmaakt met wie
hij het in november zal opne
men tegen Bill Clinton en diens
vice-president Al Gore. En Dole
zal zijn keuze pas op het con
gres van de Republikeinse Partij
in augustus openbaren.
Opiniepeilingen voorspellen
dat Dole tegen Clinton zal ver
liezen, maar geven tevens aan
dat het duo Dole-Powell onder
de Amerikanen de voorkeur ge
niet boven het koppel Clinton-
Gore.
Dole heeft veel waardering
voor de gepensioneerde zwarte
generaal, wiens ongekende po
pulariteit partij- en raciale gren
zen overschrijdt. Zijn rivaal in
de voorverkiezingen, de aarts
conservatieve Pat Buchanan,
daarentegen heeft gezworen
een revolte op het congres te
zullen ontketenen als Dole Po
well in de armen sluit.
In de ogen van Buchanan is
Powell veel te progressief. Zo is
de generaal vóór legalisering
van abortus, tegen de vrije ver
koop van wapens en heeft hij de
Republikeinen gewaarschuwd
dat ze als intolerant zullen over
komen als ze de positieve-dis-
criminatieprogramma's te snel
willen afschaffen en de immi
gratie-wetgeving verscherpen.
Buchanan staat niet alleen in
zijn weerstand jegens Powell.
De binnen de Republikeinse
Partij zeer actieve en luidruchti
ge 'Christian Coalition' heeft in
het openbaar, en nog meer ach
ter de schermen, al laten weten
Powell onacceptabel te vinden.
,,Dole moet geen running mate
nemen die onverteerbaar is
voor de kiezers die de Republi
keinse Partij in 1994 een meer
derheid in het Congres hebben
bezorgd", aldus Ralph Reed,
voorzitter van de 'Christian Co
alition'.
,,Ik geloof dat Powell een fan
tastische minister van buiten
landse zaken zou zijn, maar
hem nomineren voor het vice-
presidentschap betekent dat de
qerste zes weken na het partij
congres moeten worden be
steed aan het in het gareel bren
gen van de conservatieve partij
basis", aldus Gary Bauer, een
conservatieve activist die de Fa
mily Research Council leidt.
Er kleven meer bezwaren aan
een nominatie van Powell. De
politieke adviseurs van de sena
tor uit Kansas zijn bang dat de
kiezers Dole als zwak zullen be
schouwen als hij Powell uitkiest
met als enige reden dat hij al
leen samen met de generaal in
staat zal zijn Clinton uit het
Witte Huis te verdrijven. Ande
ren menen weer dat Dole in de
campagne zou worden over
schaduwd door Powell, omdat
een zwarte kandidaat als run
ning mate een historische ont
wikkeling zou zijn en omdat Po
well veel populairder is.
De vooraanstaande adviseur
van de Republikeinse Partij, Ed
die Mahe, voorziet een ramp:
,,We hebben geen behoefte aan
een campagne waarin Dole het
moet opnemen tegen Powell.
Want dat wordt het als we over
charisma en aantrekkingskracht
spreken".
Mocht Powell besluiten zich
bij het kamp van Dole aan te
sluiten, dan wordt wel van hem
verwacht dat hij zijn conserva
tieve geloofwaardigheid op
poetst voor het partijcongres en
zich gedetailleerder uitlaat over
zijn ideeën over aborrus zodat
hij acceptabeler wordt voor de
religieuze Republikeinen.
De voordelen van Powell lijken
zijn nadelen te overvleugelen.
Met Powell zouden de Republi
keinen op een flinke stemmen
winst onder de zwarte - Demo
cratische - kiezers kunnen reke
nen. Bovendien zou de generaal
een record aantal 'onafhankelij
ke' kiezers aantrekken. De
laatste jaren is het aantal Ame
rikanen dat genoeg heeft van
zowel de Republikeinen als de
Democraten flink gegroeid. In
1992 zegevierde Clinton over
Bush mede omdat bijna twintig
procent van de kiezers een stem
op de onafhankelijke Ross Perot
had uitgebracht.
Opiniepeiler Gordon Black
zegt bovendien te weten dat Po
well de Republikeinen ook aan
de stemmen van vrouwelijke
kiezers kan helpen, omdat zijn
vice-presidentskandidaatschap
een historische doorbraak zal
zijn.
„De keuze van vice-presidenten
helpt meestal niet en kan uit
sluitend schadelijk zijn. Colin
Powell kan deze ongeschreven
regel doorbreken", aldus Black.
Hoewel Dole zegt Powell nog
niet te hebben gevraagd en dit
ook voorlopig nog niet zal doen,
liet hij vorige week doorsche
meren niet te twijfelen aan de
bereidheid van de generaal:
„Deze man is zijn hele leven
soldaat geweest en heeft altijd
klaar gestaan als zijn land hem
nodig had. Ik geloof dat hij dat
opnieuw zal doen".
Gezien de leeftijd van Dole -
73 - is het vice-presidentschap
voor Powell aantrekkelijk.
Slechts weinigen verwachten
dat Dole zich over vier jaar op
nieuw kandidaat zal stellen voor
het presidentschap, waardoor
Powell de Republikeinse nomi
natie in het jaar 2000 moeite
loos in de wacht zou kunnen
slepen.
ider druk gezet door de Amerikaanse minister van bui-
h<nlandse zaken, Warren Christopher, hebben de presi-
van Servië, Bosnië en de moslim-Kroatische Fe-
;ratie gisteren beterschap beloofd bij de uitvoering en
ileving van het Dayton-akkoord. In eerste instantie be-
ofde de Servische president Slobodan Milosevic dat de
'ee Bosnisch-Servische soldaten die in Belgrado vastzit-
n vanwege hun aandeel in de slachting van Srebrenica,
ior het einde van de maand zullen worden uitgeleverd
n het Internationale Tribunaal in Den Haag. Van zijn
nt zal de Kroatische president Franjo Tudjman de van
jrlogsmisdaden verdachte generaal Tihomir Blaskic op
ansport stellen naar Den Haag.
Christopher. EU-vertegenwoor
diger Carl Bildt, belast met de
civiele kant van het Dayton-ak
koord, voegde hier aan toe dat
het moslim-Kroatische gezag er
op zou toezien 'dat de ontruim
de huizen niet door moslims
worden gekraakt, zodat de
hoofdstad alsnog zijn multi-et-
nische karakter hervindt'.
Zowel Christopher als Bildt zei
te verwachten dat als de veilig
heid eenmaal is hersteld, de
tienduizenden gevluchte Servi
sche stedelingen binnen enkele
weken terugkeren 'omdat voor
hen elders toch geen opvang is'.
Christopher dwong de leiders
van de moslim-Kroatische fede
ratie tot boetedoening voor de
slechte uitvoering van de inte
gratie van hun bevolkingsgroe
pen. Zij beloofden volledige
steun aan de Europese bestuur
der van Mostar voor de hereni
ging van de verdeelde stad, in-
RRESPONDENT
ie partijen verplichtten zich
ik 'de massagraven en andere
aatsen van belang voor het
lagse tribunaal onberoerd te
en'.
In overleg met admiraal
ighton Smith, de IFOR-bevel-
bber, en diplomaten van de
ntactgroep voor Bosnië werd
floten via een twaalf-punten
lend plan de interventietroe-
n grotere bevoegdheden te
ven om paal en perk te stellen
n de terreur, anarchie en
andstichtingen door Servi-
he benden in de ontruimde
orsteden van Sarajevo. Ook
internationale politiemacht
scherper optreden. „Ik hoop
tt dit voor de gevluchte Servi-
he bevolking van de voorste-
in aanleiding zal zijn zo snel
ogelijk terug te keren", aldus
tegratie van het plaatselijke be
stuur in de federatie en vrijheid
van beweging voor moslims en
Bosnische Kroaten in die gebie
den. „We moeten de federatie
niet afschrijven", zei Bildt. „Ze
zien in dat ze elkaar nodig heb
ben bij de uitvoering van het
Dayton-akkoord."
Christopher is tevreden over
de 'fantastische prestaties' van
de IFOR-soldaten, maar be
zorgd over normalisatie van be
stuur en het herstel van demo
cratische verhoudingen. Dit
laatste met het oog op de natio
nale verkiezingen, die in sep
tember moeten worden gehou
den.
De acht uur durende onder
handelingen van Christopher
en Bildt met de Servische,
Kroatische en Bosnische leiders
waren volgens de Amerikaanse
diplomaat 'nuttig en nodig' ge
weest als aanloop van de minis
teriële conferentie van de Con
tactgroep dit weekeinde in
Moskou.
Eerder op de dag had
Christopher een onderhoud
met de Nederlandse voorzitter
van de Ontwapeningsconferen
tie, Jaap Ramaker, over het ver
drag voor het stopzetten van al
le kernproeven, dat in Genève
in' de maak is. Hij sprak zijn
'volledige vertrouwen in de
kundigheid van de voorzitter'
uit bij diens streven nog voor de
herfst alles in kannen en krui
ken te krijgen.
tUSSEL PAUL KOOPMAN
pRRESPONDENT
b Europese Commissie heeft
jan uitgenodigd deel te nemen
an een internationale donor-
bnferentie voor Bosnië op 12
ji 13 april in Brussel. In een
Hef worden de ministers van
uitenlandse zaken en financi-
|i uitgenodigd. De invitatie is
tegen het zere been van de VS,
dat onlangs nog een totale boy
cot van Iran vroeg wegens ver
meende steun aan de in Israël
actieve zelfmoordcommando's
van Harnas.
De Iraanse deelname kan vol
gens êen Europees diplomaat
de conferentie in gevaar bren
gen. De Amerikaanse regering is
wegens onvrede over de blijven
de Iraanse aanwezigheid in
Bosnië nog niet met geld over
de brug gekomen.
Blijkens een interne notitie
van de Europese Commissie
moet op de conferentie nog
voor ongeveer 650 miljoen gul
den aan toezeggingen worden
'binnengehaald'. Daarvoor
wordt vooral een beroep gedaan
op de islamitische landen.
De Servische Katica Kojic huilt voor haar brandende huis in het district Grbavica in Sarajevo.
flRBAVICA HANS GERTSEN
CORRESPONDENT
„Wanneer komt de federale po
litie; morgenochtend om zes
uur of om negen uur?", vraagt
een pakweg 35-jarige vrouw
wanhopig. Niemand van het
groepje buitenlandse journalis
ten kan haar definitief uitsluitsel
geven. Dé vrouw stelt de vraag
nog diverse malen zonder resul
taat. Zes uur of negen uur, het
betekent voor haar drie uur lan
ger of korter in helse angst en
onzekerheid te moeten verke
ren. Drie eindeloze uren die bo
vendien wel eens het verschil
tussen leven en dood zouden
kunnen betekenen.
Amper 24 uur voor de over
dracht van Grbavica aan de
moslim-Kroatische federatie,
vandaag, is de spanning in de
straten van de laatste Servische
wijk van Sarajevo te snijden.
Overal hangt de penetrante
geur van brand en smeulend
plastic. Verspreid over de wijk
staan tientallen appartementen,
winkels en kantoren volop in
brand, anderen smeulen nog na
van zondag of zaterdag. Nie
mand blust. De brandweer is al
lang vertrokken naar Pale,
Lukavica of andere Bosnisch-
Servische oorden.
Om de haverklap wordt de re
latieve stilte in Grbavica ver
stoord door doffe knallen en het
gerinkel van glas. Elke ontplof
fing betekent dat er zojuist er
gens in de ooit 15.000 inwoners
tellende wijk opnieuw een ap
partement is opgeblazen en in
vlammen opgaat.
Hoewel het gros van de be
woners van Grbavica al dagen
geleden de wijk heeft genomen
naar gebieden die in handen
van de Bosnische Serviërs blij
ven, is de exodus maandag rond
het middaguur nog niet afge
rond. Links en rechts worden de
laatste vrachtwagens en aan
hangers haastig volgeladen met
meubels, koelkasten en ander
huisraad.
Het zijn niet alleen blinde
woede jegens de moslim-
Kroatische federatie en frustra
ties over het verlies van 'hun'
wijk die de vertrekkende Ser
viërs tot grootschalige vernielin
gen en brandstichtingen aan
zetten. Volgens woordvoerder
RUS CEES VAN ZWEEDEN
JRRESPONDENT
iris Match bracht vorige week
in vraaggesprek met Bernard
ipie. De timing van het om-
agverhaal was perfect. Tapie
luttele dagen later voor de
ichter verschijnen, zij het niet
s voormalig eigenaar van
tetbalclub Olympique Mar-
iille, die zijn wedstrijden won
)or arbiters en tegenstanders
Ti te kopen. Bernard Tapie
irscheen dit keer gewoon voor
vierschaar' wegens misbruik
ui overheidsgeld en belasting-
aude.
Het was al weer de derde
ïaal dat Bernard Tapie in de
eklaagdenbank stond, maar
aar ging het verhaal in Paris
latch even niet over. De tien
lanzende pagina's waren niet
ewijd aan Tapie de Omkoper
f Tapie de Fraudeur. Ze waren
ewijd aan Tapie de Acteur.
Een arbeiderszoon die na een
iven als televisieverkoper, in-
enieur, zanger, zakenman en
oliticus een loopbaan als film-
cteur begint, is vanzelfspre-
end een tiental glanzende pa-
ina's meer dan waard. Toch
'as er iets vreemds aan het Pa-
s-Matchverhaal.
Als ook maar eentiende waar
van wat de procureurs Tapie
oor de voeten werpen, is de
ïan een van Frankrijks grootste
edriegers. In welk land zou een
tspectabel weekblad het in zijn
hoofd halen een dergelijke fi
guur als een talentvolle acteur
te bewieroken, uitgerekend aan
de vooravond van het proces
dat hem in het gevang kan doen
belanden?
Tapie is niet het enige voor
beeld dat corruptie loont in
Frankrijk. Patrick Poivre d'Avor,
onder Fransen bekend als
PPDA, was een gevierd tv-jour-
nalist. Ruim veertien jaar had
PPDA op het eerste kanaal, TF1,
het journaal van acht uur gepre
senteerd, toen hij begin januari
ineens uit de ether verdween: in
hoger beroep was zojuist zijn
vonnis bevestigd, 200.000 francs
boete en vijftien maanden voor
waardelijk.
PPDA was schuldig bevonden
aan corruptie. Hij had in de
vorm van vakanties en andere
giften een miljoen francs ont
vangen van de zakenman Pierre
Botton, die zelf van fraude werd
verdacht.
Maar evenals miljonair Tapie
is PPDA een man wiens ster bij
elke tegenslag verder stijgt.
Toen zijn dochter met anorexia
nervosa in bed lag, schreef de
journalist daar gewoon een
bestseller over. En toen PPDA
werd aangeklaagd en zijn doch
ter zich vervolgens voor een Pa-
rijse metrotrein wierp, hield TF1
•hem in functie. De aanklacht en
zelfmoord schraagden alleen
maar PPDA's naam en kijkcij
fers.
Pas nadat een hogere rechter
Bernard Tapie bij het gerechtsgebouw in Béthune.
het vonnis had bevestigd, gaf de deed hij schreef 'Un heros de
directie van TF1 de sterjourna- passage',
list drie maanden vrij om, zoals Zoals Tapie door Paris Match
zij zei, 'een romannetje te werd bewierookt, zag PPDA
schrijven'. En dat was precies zich door Le Figaro Magazine in
wat PPDA tijdens zijn schorsing het zonnetje gezet. Half maart
FOTO REUTER
verscheen in de serie 'De Grote
Interviews' een vraaggesprek
van drie pagina's, en ook hierin:
geen enkele vraag over 's mans
corruptie.
Bijna dagelijks verschijnen
hoogmogenden dezer dagen
wegens corruptie voor de rech
ter, maar altijd zonder schaam
rood. Stérker, sommige aange
klaagden beschikken over een
supportersschare. Toen de re
gionale politicus Christian
Proust afgelopen vrijdagavond
het rechtsgebouw te Belfort ver
liet, waar hij zich voor tal van fi
nanciële delicten had moeten
verantwoorden, scandeerden
tweehonderd aanhangers: „Hou
vol, Christian!" Zijn supporters
hadden tien uur in de kou op
hun idool staan wachten.
Last van zijn geweten had ook
Henri Emmanuelli niet, die vo
rig week wegens het illegaal fi
nancieren van zijn Parti Socia-
liste werd veroordeeld. Deze
voormalige voorzitter van de
socialisten zag zich zijn burger
rechten voor twee jaar ontno
men en kreeg voorts anderhalf
jaar voorwaardelijk.
Hij sprak: „We zijn thans aan
het einde van de twintigste
eeuw en niet in de obscure
Middeleeuwen, toen je gerech
telijke uitspraken niet kon la
ken". Vervolgens kwalificeerde
hij die uitspraak als 'laster', om
daar dreigend aan toe te voe
gen: „Als ik in Frankrijk niet kan
blijven strijden, vraag ik politiek
asiel aan in een ander land".
Na zijn vonnis werd Emma
nuelli door vrijwel eenieder ge
steund, zowel links als rechts.
De socialistische leider Lionel
Jospin belegde ogenblikkelijk
Kris Janowski van de VN-vluch-
telingenprganisatie UNHCR is
de terreurcampagne vooral ge
richt tegen de achterblijvers, die
als verraders worden be
schouwd. „Men probeert hen
letterlijk uit te roken", aldus Ja
nowski.
Wie wil achterblijven, houdt
dat geheim uit angst voor repre
sailles en plunderingen. Zoals
de 68-jarige Esma Sirzic. De al
leenstaande, gepensioneerde
onderwijzeres blijft omdat ze
'een echte Bosnische' is. Ze is in
Grbavica geboren en getogen
en heeft er 35 jaar les gegeven.
„Ik kan en ik wil nergens anders
heen", zo zegt ze.
Dat sommige lieden voor zo
iets niet terugschrikken, blijkt
een half uur later. Kort voor het
middaguur klinkt een luide knal
in een gehavend fiatgebouw
even verderop. De ontploffing
wordt gevolgd door een minu
tenlang aanhoudend geratel en
geknetter. Het lawaai komt uit
een appartement op de tweede
verdieping waar de vlammen al
snel uit slaan. Even later rennen
zes huilende vrouwen het
portaal uit, de bewoonsters van
woningen op de vierde en zesde
verdiepingen.
Pas een half uur later, als de
vrouvyen over de eerste schrik
heen zijn, willen ze hun verhaal
vertellen. De ontploffing en de
daarop volgende brand zijn, zo
beweren de vrouwen in koor,
het werk van twee Servische po
litiemannen die kort voor de
knal in de fiat waren. Ze zouden
op die manier een overbodig
geworden munitiedepot heb
ben willen opruimen. Volgens
de vrouwen wisten ze heel goed
dat er twee etages hoger nog
mensen woonden. Ze zijn alle
zes Servisch, maar omdat ze
niet willen vertrekken, zijn ze
nog eén dag vogelvrij.
Even later komen er twee
mannen in vuile werkkleding
langs. De vrouwen draaien zich
demonstratief om. Er valt een
ijzige stilte tot de twee in een
belendend gebouw zijn verdwe
nen. „Dat zijn pyromanen", zo
vertelt een van de vrouwen in
gebrekkig Engels. Ze is duidelijk
bang dat de brandstichters te
rugkomen. En wie kan de man-
nen dan tegenhouden?
een persconferentie waarop hij
het vonnis 'onrechtvaardig'
noemde. En de gaullistische
krant Le Figaro gaf een welge
meend advies aan de procu
reurs die het leven der corrupte
politici zo moeilijk maken: 'Het
is hoog tijd jullie oorlog (tegen
de corruptie) te beëindigen'.
Voor mensen die bier en bo
ter verkiezen boven wijn en
olijfolie, is deze vergoelijking
van corruptie moeilijk te bevat
ten. „Mensen in Zuid-Europa
zijn eerder bereid om corruptie
te aanvaarden, omdat ze gelo
ven in het vergeven van de zon
den", analyseerde Yves Meny,
een Franse politicoloog, ooit.
Of Bernard Tapie zich zelfs
maar de gang naar de kerk heeft
getroost, weet alleen zijn
biechtvader. Vast staat dat hij
op slimme wijze van de nood
een deugd heeft gemaakt. Film
maker Claude Lelouch was ly
risch over de man, die het afge
lopen jaar goeddels aan de zijde
van zijn advocaat doorbracht.
„In minder dan twee dagen wist
hij al hoe hij zich voor de came
ra moest opstellen", zei Le
louch. „Ik heb Bernard gezegd
dat-ie de foute loopbaan had
gekozen."
Wat Lelouch verzuimde te
vertellen, was dat Tapie een rol
speelde die hij in de diverse
rechtszalen uitentreuren had
bestudeerd die van advocaat.
BÉTHUNE AFP-RI
De voormalige Franse zaken
man en politicus Bernard Ta
pie (53) staat weer voor de
rechter. Hij wordt verdacht
van frauduleuze praktijken in
de bedrijfsvoering van een
van zijn ondernemingen. Ta
pie kan daarvoor vijf jaar cel
krijgen. Het proces wordt ge
houden in het Noord-Franse
Béthune en draait rond de
bedrijfsvoering van een fa
briek van meetinstrumenten.
Tapie zou in strijd met de
wet tientallen miljoenen uit
het bedrijf hebben gehaald
om persoonlijke schulden af
te betalen, politieke campga-
nes te voeren en om topvoet-
ballers aan te kopen voor zijn
voetbalclub Olympique Mar
seille. Het proces in Béthune
zal ongeveer tien dagen du
ren. Tapie is ook nog in an
dere rechtszaken verwikkeld.
Zo loopt er een beroepspro
cedure tegen de gevangenis
straf van acht maanden
waartoe hij vorig jaar werd
veroordeeld. Hij werd toen
schuldig bevonden van frau
de rond een voetbalwedstrijd
van Olympique, waarvan Ta
pie voorzitter was. Tapie had
spelers van tegenstander Val-
anciennes in 1993 geld gege
ven om zo de uitslag te beïn
vloeden.
