Je kunt een mens alles afnemen, maar niet zijn identiteit'
•fosephus Jitta: Euthanasie moet uit strafrecht
'Emotioneel gezien sta je
als patiënt op de keien'
Binnenland
TERDAG 16 MAART 1996
e missie van rabbijn Awraham Soetendorp: mededogen
\9
(Ei
Us Bobby van der Kemp overleefde hij de Tweede We-
teldoorlog. Als rabbijn Awraham Shalom Soetendorp
^joekt hij de jeugd op en houdt hij lezingen voor mid-
ojelbare scholieren. Als een gedrevene, met het verleden
'-4$|p de hielen. Wat doet een rabbijn in de klas? „Ik geef
leijnderwijs in mededogen", zegt Soetendorp. „Want me-
r- jedogen, gevoel voor de ander, is niet erfelijk. Het
|rVordt niet automatisch overgebracht van de ene gene-
«tie op de andere. Daarom moet het worden onderwe-
nn." Interview met een liberaal-joodse rabbijn die on-
ïsjanks oorlogen, terreur en aanslagen op Israël de mes-
22ojaanse tijd steeds dichterbij ziet komen.
in soortgelijke kerken, woonden
in dezelfde huizen. „Zij die ge
worden zijn tot redders hebben
op school onderwijzers gehad
die hen gevoelig hebben ge
maakt voor het gevaar van het
nazisme", vertelt Soetendorp.
„Zij hebben in klassen gezeten
waar meer saamhorigheid was,
waar werd gesproken over de
verantwoordelijkheid voor an
deren, waar aandacht werd ge
schonken aan de godsdienst
van anderen." Onderwijs in me
dedogen.
Spreekt hij daarom zo graag
op scholen? „Ik houd van kin
deren. Het is een wisselwerking
tussen de kinderen en mij. Een
wederzijdse inspiratie. Ik sta
ook nog heel dicht bij mijn
kind-zijn. Misschien komt dat
wel omdat mijn kindertijd zo
bepalend is geweest voor de rest
van mijn leven." De onderduik
periode in Velp, waar hij zich
nog maar weinig van kon herin
neren, maar die hij door ge
sprekken haarfijn heeft gere
construeerd. De kelder, de kou
de wc, de twee kinderschoentjes
die hij per ongeluk op de trap
had laten staan, de dag van de
bevrijding toen zijn pleegvader
toch nog door een Duitse gra
naatscherf werd getroffen. En
daarna de tijd in Israël, waar hij
van 1948 tot 1953 woonde.
Waar hij als zesjarig jongetje in
de klas van juffrouw Tamar te
midden van al die andere be
schadigde kinderen voor het
eerst zijn verhaal vertelde.
Scherven, vuur, bloed, Duitse
soldaten, laarzen, kelder.
Hij vertelt veel. Over zijn va
der bijvoorbeeld, die hem in fe
bruari 1943 bij de burgerlijke
stand in Amsterdam in liet
schrijven als Awraham Shalom.
Want „shalom (vrede) zal er
zijn." Onverstandig en riskant,
vond de ambtenaar, maar vader
lacob hield voet bij stuk. Op de
achtste dag liet hij Awraham be
snijden. „Mijn ouders wilden
a. ©BERT VAN DE WOESTUNE
erh|
enpgen. vragen. Waarom over-
rtïglefde Awraham Soetendorp
-4513) de Tweede Wereldoorlog?
T'as het omdat de officier van
JPPp Gestapo, die hen op kwam
hlen, zijn ouders een dag res-
atsëjt gaf: 'Morgen komen we jul-
Ideè halen, smerige rotjoden'. Of
)12tos het omdat in Velp een 47-
frige roomskatholieke vrouw
,chp deur voor hem open deed en
^etpar leven en dat van haar ge-
77701 voor hem in de waagschaal
7lelde? Als ze dat nou niet had
-Rlïdaan? Dan was ook Soeten-
un>rp één van die anderhalf mil-
T.jen joodse kinderen geweest
j' r je nooit zijn teruggekeerd uit
'63i concentratiekampen.
Q4^Redden en gered worden.
Detendorp: „Ik heb geen enke-
RC| invloed op mijn eigen red-
ur%ig gehad want daarvoor was
kuu; te klein. Maar zonder de
pensen ^ie bereid waren hun
;en veiligheid op te geven om
innen, vrouwen en kinderen
j redden, zou ik hier nu niet
/'pan."
>Het waren er maar een paar.
r\fin de vijf miljoen Nederlandse
Jiannen en vrouwen tussen de
J) en 65 jaar zaten er in de oor-
'gsjaren 25.000 in het verzet.
;n vrijwel even groot aantal
illaboreerde met de Duitsers.
de rest? Die stond op de
ep, haalde de schouders op
keek toe hoe de vervolgden
:rden weggedreven. De zwij
mde meerderheid. „Het
jhijnt bijna een onwrikbare
rc bfltuurwet te zijn dat in tijden
77760 oorlog en vervolging de
lees te ménsen aan de kant
atelijven staan", constateert Soe-
®Jtodorp. „Maar God zij dank, er
j2Qas een kleine minderheid die
NQ^t niet deed."
Toch was het verschil tussen
judders en mensen die toeke-
jn niet groot. Ze gingen naar
6' 'zelfde soort scholen, kwamen
het jodendom doorgeven", zegt
Soetendorp. Ondanks discrimi
natie, vervolging, vernietiging.
Discriminatie
Discriminatie, intoleratie,
vreemdelingenhaat. Het is nog
steeds overal. Zelfs op Schier
monnikoog, waar de christelijke
mavo geen enkele allochtoon
telt, wisten de leerlingen waar
hij het over had. „Ik vroeg aan
de leerlingen wat zij zich bij dis
criminatie voorstellen. Toen zei
een meisje: 'als je zelf mislukt
bent, of er zijn dingen niet ge
lukt, dat je dan een ander de
schuld geeft'. Dat vond ik een
hele eenvoudige maar ook een
hele rake definitie."
Als er in ieder geval maar over
kan worden gepraat. „Ik was
een keer op een school. Een
meisje vertelde te midden van
meer dan vijfhonderd leerlingen
en hun docenten dat ze was uit
gescholden voor 'vuile Turk'.
Dat was heel moeilijk voor haar,
maar ook heel dapper. Er ont
stond meteen een discussie.
Een leraar vroeg zich af waarom
ze dat nooit aan hem had ver
teld. Kennelijk was de sfeer op
die school niet veilig genoeg om
dat soort dingen aan de orde te
stellen." Hij hoopt dat hij er
mede toe bij kan dragen dat
discriminatie op school niet
meer wordt verzwegen. Passivi
teit doorbreken. Openheid cre-
eren. Daar gaat het hem om.
Zijn vertrouwen in de jeugd is
ongekend groot. Hij herinnert
zich de actie uit de begin jaren
tachtig voor joden in de voor
malige Sovjet-Unie. Een mil
joen handtekeningen, onge
kend. Het grootste deel van de
handtekeningen was door mid
delbare scholieren ingezameld.
Dat deed hem bijzonder goed.
De jeugd op de bres voor een
rechtvaardige wereld. En nog
steeds bespeurt hij onder jonge
ren een sterke hang naar een
samenleving waarin recht wordt
gedaan aan een ieder. Pesterij
en op school? De patatgenera
tie? Apathie onder de jeugd?
„Natuurlijk, dat moet je niet ba
gatelliseren. Dat gebeurt ook.
Tegen agressie en pesterijen
moet krachtig worden opgetre
den. Maar ik wens mij niet te la
ten inpakken door een algehele
sfeer van mismoedigheid en
malaise."
Hij wil geen tijd verspillen. Er
is nog veel te veel werk te doen.
Anno 1996 staan in Nederland
nog steeds te veel mensen aan
de kant. Neem de demonstratie
van extreem-rechts, onlangs in
Zwolle. „Wie tekenden daar
protest tegen aan? Voornamelijk
buitenlanders, mensen die zelf
worden bedreigd door extreem
rechts. Logisch dat die de straat
opgaan. Ik mis de gewone men
sen, zeg maar een dwarsdoor
snede van de Nederlandse be
volking. Mensen die fysiek niet
worden aangetast, maar wel in
hun ziel worden getrapt."
Hij knikt, het is natuurlijk ui
terst verontrustend dat ex
treem-rechts weer in de straten
van Nederland wordt gesigna
leerd. Maar het is goed dat de
onvrede van een deel van de
Nederlandse bevolking naar
buiten komt. „We moeten ons
niet weer in slaap laten sussen.
Het valt niet mee. Woorden als
'liefde', 'barmhartigheid', 'soli
dariteit', zijn afgesleten. Die
woorden zijn zo vaak gebruikt
en zo weinig in praktijk ge
bracht. Maar wat zijn die woor
den werkelijk waard? Is er in
Nederland wel genoeg menselij
ke warmte voor mensen die van
huis en haard verdreven zijn?"
Hoeveel draagvlak is er eigen
lijk in Nederland voor de op
vang van asielzoekers? Soeten
dorp: „Ie moet je barmhartig
heid niet aanpassen aan het be
schikbaar aantal plaatsen, maar
het aantal plaatsen aan je barm
hartigheid." Hij noemt het
voorbeeld van Israël. In dat land
wonen meer dan een miljoen
joden en achthonderdduizend
Arabische burgers en toch wer
den daar in twee jaar vijfhon
derdduizend Russische joden
welkom geheten. Theoretisch
en economisch een onmogelij
ke zaak. Waarom dan toch?
Soetendorp verwijst naar een
tekst uit Deuteronomium: 'U
zult nooit vergeten dat u in het
land Egypte slaaf geweest bent'.
Terrorisme
Israël. Het woord is gevallen. De
situatie in het land vervult hem
met grote zorg. De moord op
Rabin. De aanslagen van Ha
rnas. Hij gruwt van het geweld.
Het leed van zovelen valt hem
zwaar. Juist nu zou de hele we
reld achter Israël moeten gaan
staan, vindt hij. Toch heeft hij
de hoop op een definitieve vre
de niet opgegeven. Hij spiegelt
zich aan Israëli's die dierbaren
verloren hebben en toch nog de
kracht opbrengen om in het
vredesproces te blijven geloven.
„Als zij dat al kunnen, wie ben
ik dan dat ik dat niet zou kun
nen?" Zijn eigen leven zou bo
vendien heel somber worden
als hij zou denken dat het alle
„Mededogen is niet erfelijk, daarom moet het worden onderwezen."
maal geen zin heeft. Het per
spectief van de hoop. Daar gaat
het om. „Die hoop ligt besloten
in de joodse traditie. Je kunt al
les afnemen wat een mens
heeft. Zijn kleren. Zijn huis. Zijn
land, zelfs zijn leven. Maar zijn
identiteit, wat hij is, dat kunnen
ze nooit afnemen."
Hoop op een rechtvaardige
samenleving, die er ooit zal ko
FOTO CPD JOS VAN LEEUWEN
men. Soetendorp: „We leven in
de geboortepijnen van de mes-
siaanse tijd. De tijd van vrede
en rechtvaardigheid, die komt
er wel, maar we leven nu nog in
de periode van de pijn." De
meer dan honderd burgeroorlo
gen in de wereld. De aanslagen
op Israël. De terreur. De ellen
de. Het verdriet.
Er zijn tekenen van hoop.
Soetendorp: „Een paar jaar ge
leden was het onmogelijk dat
PLO-leider Arafat en de Israëli
sche leiders om een tafel zou
den zitten en dat Jericho onder
Palestijns bestuur zou vallen.
Dat is allemaal toch gebeurd."
Ook in Bosnië is weer meer uit
zicht op definitieve vrede, al zal
het jaren duren voordat de
wonden geheeld zijn. „Er is
toch weer een kans dat Sarajevo
een plaats wordt waar vrede
heerst. Er is een mogelijkheid
dat er plaatsen zijn waar de ver
schillende bevolkingsgroepen
naast elkaar zullen leven." Na
tuurlijk, de internationale ge
meenschap heeft gefaald, dat
beseft hij ook. „Het gaat erom
dat we daar weer lessen uit kun
nen trekken naar de toekomst
toe. Het had immers allemaal
veel sneller gekund."
Wat in de algehele malaise
vaak wordt vergeten, is dat er
ook in Bosnië moslims zijn ge
weest die christenen hebben
beschermd en christenen die
moslims onderdak hebben ge
boden, net zoals er in Rwanda
Hutu's waren die voor Tutsi's
zijn opgekomen en omgekeerd.
„Dat zijn weer die 25.000 men
sen uit de oorlog. Mensen die
niet op de stoep bleven staan,
maar zich het lot van hun me
demens aantrokken
Dat vertelt hij aan jongeren
die hij op middelbare scholen
ontmoet, opdat zij zich daaraan
kunnen spiegelen. De jeugd
heeft immers de toekomst. „De
kinderen van nu zijn de beleids-
bepalers van morgen." Op weg
naar een Europa van mededo
gen. De ervaring van het joodse
volk, dat duizenden jaren ver
volgd en verdreven werd en
toch bleef verlangen naar een
betere wereld, kan daarvoor een
morele basis vormen. Maar het
is zeker niet de enige weg. „Het
is mijn weg", zegt Soetendorp.
„Maar je kunt je inspiratie ook
putten uit andere tradities, uit
het christendom, de islam, het
humanisme."
Hoe realiseer je een samenle
ving waarin burgers borg staan
voor elkaar. Een samenleving
waar mensen niet langs de kant
blijven staan als medeburgers
worden weggevoerd. Een sa
menleving waarin mensen in
hun eigen ziel getrapt worden
als anderen geslagen worden. 1
Vragen, vragen.
e et
iVVE reikt kabinet wettelijke regeling op schaaltje aan
alolKMAAR KLAAS SALVERDA
SWf
irenlang liep het openbaar mi-
pdsterie in Alkmaar voorop om
ftsen onbevangen een eutha
nasiemelding te laten doen.
'pofdofficier van justitie in Alk
laar was mr. A. Josephus Jitta.
korFgenwoord'g is hij bestuurslid
3or-»n de Nederlandse Vereniging
)or Vrijwillige Euthanasie (NV-
HUE). Uit zijn hand krijgt minis-
Lirej Sorgdrager (justitie) een
x 6%ttelijke regeling aangereikt:
H®thanasie moet uit het Wet-
__J>ek van Strafrecht.
iDe eis dat in alle gevallen
)rake moet zijn van ondraag-
fuuk en uitzichtloos lijden, moet
)lgens de NWE vervallen. Ou-
t mensen die niet meer willen
UlSven, moeten kunnen beschik-
tn over een middel ('de pil van
Hon') waarmee zij een einde
Bin hun leven kunnen maken.
;Maar het kabinet is nog niet
Iver dat het euthanasie uit het
rafrecht haalt. Het wacht een
[E laluatie van de huidige rege-
ttg af, die dit najaar wordt ver-
icht. Die regeling komt erop
ier dat een arts die zich houdt
In een aantal zorgvuldigheids-
;en, niet wordt vervolgd,
losephus Jitta noemt de pro-
ïmatiek van euthanasie en
lip bij zelfdoding zijn hobby.
Ij kreeg er belangstelling voor
en hij een keer naar zijn werk
Alkmaar fietste. Iemand had
th voor de trein geworpen en
ikele agenten waren met eerf
lastic zak bezig de resten te
ls -irzamelen. „Als iemand een
pd aan zijn leven wil maken,
1 in dat niet op humane wijze?",
lanjoeg hij zich af.
'e 'Euthanasie op uitdrukkelijk
3nUrzoek, met mensen die er zelf
In vragen (volgens Jitta de
lakkelijkste categorie) is naar
Jn mening allang rijp voor
btgeving. Hij stoort zich aan
ft vervolgingsbeleid van mi-
ster Sorgdrager. „Zij heeft het
rakke beleid van CDA-minis-
ir Hirsch Ballin niet merkbaar
Ingepast. Terwijl allang is aan-
ftoond dat er uiterst zorgvul-
1g wordt gehandeld."
jAnders ligt het in de ogen van
L-f oud-hoofdofficier bij men-
euthanasie-onderzoeken bij
voorkeur door oudere recher
cheurs in burgerauto's werden
Josephus Jitta stoort zich aan het vervolgingsbeleid van minister Sorgdrager. „Zij heeft het strakke beleid van
Hirsch Ballin niet merkbaar aangepast. Terwijl allang is aangetoond dat er uiterst zorgvuldig wordt gehan
deld." ARCHIEFFOTO
•sen die hun eigen wil niet ken
baar kunnen maken, zoals
zwaar gehandicapte baby's, co
mateuze patiënten of demente
bejaarden. Gynaecoloog Prins
werd aangeklaagd wegens
moord op een paar dagen oud,
zwaar gehandicapt meisje. „Ik
kan' me voorstellen dat daar
proefprocessen over worden ge
voerd. Een paar processen kun
nen richtinggevend zijn voor
wetgeving", zegt Jitta. De eu
thanasievoorstellen van de NV-
VE hebben dan ook geen be
trekking op wilsonbekwamen.
Josephus Jitta tekent hierbij
wel aan dat het de rechter is die
de kastanjes uit het vuur haalt,
zolang het kabinet en de Twee
de Kamer zelf niet met wetge
ving komen. Toch vindt hij niet
dat Sorgdrager artsen als Prins,
wiens zaak vrijwel tot in hoog
ste instantie is uitgevochten,
overvraagt. „Zij handelen per
slot van rekening op het raak
vlak van medisch en strafrech
telijk handelen. Het is een soort
beroepsrisico", vindt Jitta.
De oud-hoofdofficier is het
met de artsen eens dat een
strafzaak een enorme belasting
kan betekenen. Maar hij is
hooglijk verbaasd over alle op
winding die is ontstaan over de
vergoeding van de proceskosten
die Prins heeft gemaakt. Jitta:
„Dat begrijp ik echt niet. Die
kosten krijg je gewoon vergoed
als je zaak zo eindigt. Dat staat
in de wet." Zowel de rechtbank
in Alkmaar als het gerechtshof
in Amsterdam heeft Prins van
alle rechtsvervolging ontslagen
en zijn handelen als zorgvuldig
beoordeeld.
Terugloop
Waar Jitta zich echt zorgen om
maakt, is dat vervolging van art
sen, met alle publiciteit van
dien, nu al heeft geleid tot een
terugloop van meldingen. Wat
in de praktijk moet betekenen
dat er steeds vaker valse overlij
densverklaringen worden afge
geven.
Jitta heeft er sinds 1985 alles
aan gedaan vanuit justitie goe
de contacten met de artsen in
Noord-Holland op te bouwen.
„Ik wist dat artsen niet zoveel
zin hadden in al die heisa van
een onderzoek en dat het voor
de familie van de overledene
een ramp is om een opvallende
politieauto voor de deur te krij
gen."
Landelijk gezien liep het Alk-
maarse parket zo'n beetje voor
op met de gesprekken die Jitta
samen met de Inspecteur van
de Volksgezondheid aanknoop
te. De brief die naar de Noord-
Hollandse ziekenhuizen, ver
pleeghuizen en huisartsen vere
nigingen ging, lekte uit „alsof
wij een oneerbaar voorstel de
den" en leidde prompt tot
Kamervragen. De minister keek
er echter niet van op: Jitta was
wel zo handig geweest hem
vantevoren in te lichten.
Het overleg in het Alkmaarse
parket leverde verschillende
maatregelen op, bedoeld om
drempelverlagend te werken
voor meldingen van euthanasie
en hulp bij zelfdoding. Met de
politie werd afgesproken dat
Verder was de verklaring van
een arts, dat de patiënt door
een spuitje overleden was, vol
doende. Er hoefde dus geen
sectie meer op het lichaam te
worden verricht. En ook zou de
melding niet meer op naam van
de arts maar op die van de over
ledene worden geregistreerd.
Meldingen
Gelet op het aantal meldingen
dat binnenkwam, is het Alk
maarse beleid een succes ge
worden. Bedroeg het van 1982
tot medio 1985 in totaal één
melding, in 1994 was dat aantal
opgelopen tot 107. Daarmee
kwamen in zijn gebied zelfs
meer euthanasiemeldingen bin
nen dan op grond van de lande
lijke cijfers mocht worden ver
wacht. Het aantal meldingen
liep volgens Jitta echter steeds
weer terug zodra het onderwerp
euthanasie in de publiciteit
kwam, om daarna langzaam
weer op het oude peil te komen.
Eind dit jaar buigt de Tweede
Kamer zich over de huidige
meldingsprocedure. Wat Jitta
betreft zou zo'n procedure het
sluitstuk van een goede Eutha
nasiewet moeten zijn. Een wet
die aangeeft wanneer, en onder
welke voorwaarden, een arts op
verzoek van de patiënt euthana
sie mag toepassen of middelen
voor een zachte dood mag ver
schaffen. Maar omdat die er
nog steeds niet is, heeft de NV-
VE er nu zelf een ontwerp voor
gemaakt. Den Haag krijgt het
op een schaaltje aangereikt.
Telkens weer merken de me
dewerkers van de NWE hoeveel
artsen bang zijn en denken dat
euthanasie niet mag. „Het is de
hoogste tijd dat euthanasie en
hulp bij zelfdoding uit de verbo
den sfeer wordt gehaald. Niet
alleen voor de artsen, maar ook
voor de betrokken families",
meent Jitta. „Ik vind dat je men
sen niet in leven moet houden
voor wie dat leven naar hun ei
gen opvatting niets meer heeft
te bieden."
Lotgenotencontact voorziet in grote behoejte
npi ft r.nnFRiFn hfi wir./ANP nnnprvlalfkiahpiH pn rtp vlnrhtiohp
DELFT GODFRIED HELWIC/ANP
Twee vrouwen die van hun zware medicijnver
slaving zijn afgekomen toen ze met elkaar in
contact kwamen. Een vrouw met zelfmoordnei
gingen die er nu niet meer over peinst zich van
kant te maken. Mensen die uit hun isolement
zijn geraakt na gesprekken met lotgenoten.
Eenzamen die nu een hechte vriendenclub vor
men.
Het zijn slechts een paar voorbeelden van ge
slaagde bemiddelingen van het Bureau Lotge
notencontact, een jaar geleden opgericht door
de Delftse andragoge Petra Pijnacker. Het bu
reau, het enige in Nederland, brengt mensen
met lichamelijke, sociale of geestelijke moeilijk
heden uit het hele land met elkaar in contact.
„Want niemand begrijpt uw probleem beter
dan iemand met hetzelfde probleem", wist ze
Uit haar eigen ervaring.
Haar initiatief bleek een groot succes. Onge
veer zeshonderd mensen hebben zich tot nu
toe bij het bureau ingeschreven. „Ze komen uit
alle lagen van de bevolking. Mensen met weinig
opleiding, hoog opgeleiden, van jong tot zeer
oud. Vrouwen en verrassend veel mannen. Ie
dereen denkt dat vooral vrouwen over hun pro
blemen met anderen praten, maar dat is dus
niet zo", zegt Pijnacker, die het bureau samen
met psychologe Gera Schaperclaus bemant.
De twee hulpverleensters bemiddelen voor
de meest uiteenlopende problemen: van kan
ker, fobieën, hyperventilatie en impotentie tot
rouwverwerking en verslaving. Voor verreweg
de meeste cliënten vinden de Delftse vrouwen
binnen enkele weken een geschikte lotgenoot.
Als een contact niet bevalt, zoeken ze een an
der.
Op de vraag naar de meest voorkomende
problemen waarmee de mensen zich tot het
bureau wenden, zeggen ze eensgezind: een
zaamheid. „Dat is geen op zich zelf staand pro
bleem. Eenzaamheid wordt veroorzaakt door
bijvoorbeeld een sterfgeval, echtscheiding, pro
blemen in de relatie of juist door het gebrek
aan relatie, contactproblemen, een afwijking of
een ziekte", verduidelijkt Pijnacker.
Het Bureau Lotgenoten krijgt elke dag weer
te maken met de negatieve gevolgen van de in
dividualisering van de samenleving. „Netwer
ken van families en kennissen worden losser.
Menselijke contacten worden oppervlakkiger.
Kleine, opbeurende gebaren worden minder.
De steun van de kerk neemt af. De dominee
komt niet zo vaak meer langs als iemand is
overleden. Ontzettend veel mensen zijn teleur
gesteld in hun omgeving. Ze knappen af op de
oppervlakkigheid en de vluchtigheid in de sa
menleving. Ze missen een gesprekspartner. Ze
zijn op zoek naar diepere contacten, echte ge
sprekken, respect, begrip, oprechte belangstel-
ling."
Het bureau krijgt nogal wat telefoontjes van
mensen die voor een ander voorzichtig infor
meren naar de mogelijkheden met een lotge
noot in contact te komen. Pijnacker: „We pro
beren zo laagdrempelig mogelijk te werken.
Maar kennelijk is het voor veel mensen toch
nog een moeilijke stap om ons te bellen. Het is
niet zo leuk om te moeten zeggen dat je een
zaam bent. Je bent in deze maatschappij pas
een succesnummer als je veel contacten hebt
en je agenda vol staat met afspraken."
Het bureau, dat zonder winstoogmerk werkt,
rekent 75 gulden per jaar voor bemiddeling.
Net genoeg om de kosten te dekken. Zelf ver
dienen de hulpverleensters er geen cent aan.
Gezien de snel stijgende kosten die ze moeten
maken, gaan ze subsidie aanvragen bij het Rijk.
Ook hopen ze op financiële steun van ziekte
kostenverzekeraars. „Hopelijk beseffen de ver
zekeraars dat wij bijdragen aan een goedkopere
gezondheidszorg. Deze vorm van hulpverlening
houdt mensen vaak korter in het medisch cir
cuit."
Petra Pijnacker en Gera Schaperclaus krijgen
veel' positieve reacties van medici en andere
hulpverleners. „Ze kijken eerst even de kat uit
de boom, willen weten hoe we werken. Maar al
snel worden ze enthousiast. Vooral onze per
soonlijke begeleiding van de cliënten en het
maatwerk spreekt hen aan."
De reguliere hulpverlening gaat steeds meer
inzien dat lotgenotencontact een welkome aan
vulling is op de traditionele zorg, constateren
de dames met voldoening.
Een onderzoeker van het Nederlands Cen
trum voor Geestelijke Volksgezondheid, voor
spelde enige tijd geleden dat lotgenotencontact
de komende jaren steeds belangrijker wordt.
Schaperclaus: „Mensen die problemen hebben,
gaan steeds vaker shoppen. Ze blijven niet hun
hele leven aan die ene arts hangen. Ze gaan
meer uitproberen. Ze gaan eerst naar de huis
arts. Maar als dat niet helpt gaan ze te rade bij
de specialist. Ze vragen een tweede arts naar
zijn mening. Ze zoeken contact met patiënten
verenigingen, lotgenotencontact."
„Alles lijkt bespreekbaar te zijn, maar in de
traditionele gezondheidszorg is dat maar ten
dele zo. Artsen hebben doorgaans alleen oog
voor de medische kant van de zaak. Voor de
rest hebben ze geen tijd en aandacht. Emotio
neel sta je als patiënt op de keien."
