Doema wil oude rijk terug
JRA is en blijft in Armagh ongrijpbaar
Kritiek op uitspraak Elizabeth over Dunblane
I Spectrum
I
n
1
Bewapeningsplan voor Bosnische
leger krijgt slechts weinig steun
alle kennis op een
CD-Rom
Buitenland
Hersenvlies
ontsteking
epidemisch
Duikers gaan doden uit
Estonia alsnog bergen
De eerste Nederlandstalige
encyclopedie op CD-Rom
2*:Ê
verkrijgbaar bij bruna
Russische parlement noemt verdrag einde Sovjet-Unie onwettig
Met overweldigende meerderheid heeft het Russische
parlement, de Doema, gisteren een motie van de com
munisten aangenomen, waarin het besluit van 1991 over
opheffing van de Sovjet-Unie en de schepping van het
GOS (het Gemenebest van Onafhankelijke Staten) ongel
dig wordt verklaard. De motie heeft geen bindend karak
ter.
moskou hans hoogenduk
correspondent
Het parlement, waarin commu
nisten en nationalisten de
meerderheid hebben, riep pre
sident Jeltsin op een plan uit te
werken om de integratie van de
Russische federatie, Wit-Rus-
land en andere ex-Sovjet-repu-
blieken te bewerkstelligen.
Het parlement nam ook met
enorme meerderheid een reso
lutie aan waarin de uitslag van
het referendum van maart 1991
over de toekomst van de Sovjet-
Unie wordt bekrachtigd. Toen
stemde een duidelijke meerder
heid van de Sovjet-burgers voor
het behoud van de Sovjet-Unie.
,,De Russische regeringsfunctio
narissen die daarna het besluit
over het einde van de Sovjet-
Unie ondertekenden, handel
den in strijd met de wil van het
volk", aldus de resolutie.
De ultra-nationalist Vladimir
Zjirinovski, wiens fractie ook
voor stemde, ging nog verder:
,,Het is niet voldoende de ver
dragen ongeldig te noemen. We
moeten ze in strijd verklaren
met de grondwet en dat geldt
ook voor het gedrag van diege
nen die ze tekenden".
De besluiten van het parle
ment zijn een frontale aanval
op president Jeltsin, een van de
ondertekenaars van de akkoor
den over het einde van de Sov
jet-Unie en de oprichting van
het GOS. Jeltsins woordvoerder
Medvedev verklaarde gisteren
dat het parlement ernstige
schade heeft toegebracht aan
de internationale positie van
Rusland. „De resolutie stelt zelfs
de constitutionele basis van
Rusland ter discussie en is be
doeld om een politieke destabi
lisatie in het land te veroorza
ken", aldus Medvedev.
Praktische gevolgen zullen de
Doema-besluiten waarschijnlijk
niet hebben. Jeltsin zal ze onge
twijfeld naast zich neerleggen.
Donderdagavond had hij zich in
een tv-interview al verweerd te
gen de poging van de commu
nisten om hem verantwoorde
lijk te stellen voor de ondergang
van de Sovjetunie.
De 65-jarige, die zei volledig
hersteld te zijn van twee hart
aanvallen en twaalf tot veertien
uur per dag te werken, verklaar
de dat Rusland een leider nodig
heeft die het kan vertrouwen.
„Sinds mensenheugenis is
Rusland eraan gewend dat één
man de macht heeft, verticale
macht, werkelijke macht. Een
macht die niet alleen praat,
maar ook handelt", aldus Jelt
sin, die duidelijk maakte geen
hoge pet van het parlement op
te hebben. „In het parlement
zullen groepen alleen maar met
elkaar strijden. Ze zullen niets
oplossen".
Een van zijn rivalen, Zji
rinovski, is het daar blijkbaar
mee eens. Hij zei dat de belang
rijkste kandidaten voor het pre
sidentschap een akkoord moe
ten sluiten over de verdeling
van de machtsposities na de
verkiezingen.
genéve afp
Een epidemie van hersenvlies
ontsteking in Nigeria heeft in
hoog tempo om zich heen ge
grepen. In een week tijd heeft
de ziekte 2.550 extra doden ge-
eist. In totaal vielen in het
dichtst bevolkte land van Afrika
sinds begin januari 3.400 do
den. Meer dan 18.000 mensen
raakten besmet. In de buurlan
den, Burkina Fasso, Niger en
Tsjaad vielen 1.190 doden. Daar
raakten meer dan 12.000 men
sen besmet, deelde de Wereld
gezondheidsorganisatie WHO
gisteren mee. In Mali stierven
sinds januari 158 mensen aan
hersenvliesontsteking. Samen
met de plaatselijke gezond
heidsautoriteiten, het Rode
Kruis en Artsen zonder Grenzen
bestrijdt de WHO de epidemie.
ATERDAG 16 MAART 1996
China kondigt nieuwe oefeningen aan
Britse premier en oppositieleider bezoeken samen Schots rampclorp
«respondent
Ol/é£t Ierse Republikeins Leger,
iter bekend als IRA, verklaar-
vorige week desnoods tot
!r in de volgende eeuw door
j vechten als Groot-Brittannië
510 de Noord-Ierse loyalisten
lijven weigeren serieus te on-
ïrhandelen over Ierse een-
va nording. Grootspraak? Zeker
let. De IRA mag een Gideons-
?nde van hooguit vijfhonderd
5iensen zijn, deze schimmige
)0
lIRA-thuisland Zuid-Armagh,
>'n honderd kilometer ten zui-
fcn van Belfast, houden zich de
immando's schuil die verant-
pordelijk worden geacht voor
recente bomaanslagen in
ic4nden. Gevaar voor ontdek-
ng is minimaal, ook al omdat
fe Ierse grens vlakbij is. De
oord-Ierse politie en het Britse
ger laten zich hier per heli
kopter naar en van hun zwaar
beveiligde bases in Newtown-
hamilton, Crossmaglen en
Forkhill brengen. T ransport
over land is levensgevaarlijk.
Het natuurschoon en de eeu-
- wenoude facades van de lieflijke
provinciehoofdstad Armagh
verbergen een grimmige werke
lijkheid. De gecombineerde pa
trouilles van politie en Engels
leger, met pantserwagens en
zware wapens, getuigen ervan.
„We leven op de rand van een
vulkaan", waarschuwt in Ar
magh het enige gemeenteraads
lid van Sinn Fein, de politieke
vleugel van de IRA. „Het geweld
verdwijnt pas als alle Britse
troepen zijn verdwenen, als er
één Ierland is."
In Armagh lijkt dat ideaal nog
ver weg. Juist hier, zo dicht bij
de grens is de verdeeldheid
groot. Temidden van al die ver
wijdering valt de Saint en Scho
lars, de enige geïntegreerde la
gere school in Armagh, extra op.
Sinds een jaar leren katholieke
en protestante kinderen er sa
men lezen en schrijven.
„Dit is een school waar de kin
deren geselecteerd worden op
het geloof van hun ouders",
zegt directrice Ann Makin. Van
de honderdwintig kinderen tus
sen de 4 en 11 jaar zijn er pre
cies zestig protestant en zestig
katholiek. De katholieke Makin
bewaakt die delicate balans
angstvallig. De school was een
initiatief van verlichte katholie
ke en protestante ouders en
kwam er tegen de verdrukldng
in.
Omdat de Unionisten in de ge
meenteraad van Armagh met
één zetel meerderheid de dienst
uitmaken, werd de school vorig
jaar geopend door de Britse mi
nister voor Noord-Ierland Sir
Patrick Mayhew. Makin had er
voor de symboliek graag een
Ierse minister bij gehad, maar
dat bleek niet haalbaar.
Behalve speciaal godsdienston
derwijs doen de kinderen alles
gezamenlijk. Na school vertrek
ken ze weer naar hun geschei
den buurten. Naar Makin hoopt
met voldoende weerstand tegen
vooroordelen om later opge
wassen te zijn tegen de histori
sche tweedeling die volwasse
nen nog tot gevangenen van
hun overtuiging maakt.
Armagh heet vanwege twee mo
numentale kathedralen de ker
kelijke hoofdstad van Ierland.
Het aantal historische bouw
werken is er groot en aantrekke
lijk genoeg om massa's toeris
ten aan te trekken. Maar de
sfeer van angst die nu voelbaar
is, zal dan voor het aanbreken
van het vakantieseizoen moeten
wegtrekken.
Pogingen om ter plekke met
IRA-leden in contact te komen
mislukken jammerlijk. „Op dit
moment wil niemand met bui
tenstaanders praten", zegt een
contactpersoon. En buiten
staanders zijn makkelijk her
kenbaar in een dunbevolkte
plattelandsprovincie.
„De mensen zijn bang om hun
gevoelens uit te spreken. Over
politiek wordt niet gepraat, ze
ker niet met vreemden", zegt
Neill Sheridan, het enige raads
lid van Sinn Fein in Armagh.'
Het is zijn verklaring voor mijn
opmerking dat ik in kroegen en
winkels gewillige gesprekspart
ners vind bij het aansnijden van
de onderwerpen Ajax en Neder
lands elftal. Bij een voorzichtige
politieke opmerking klapt ieder
een dicht en heerst het Grote
Zwijgen.
Alleen in de katholieke wijken
kan hij zonder al te veel vrees
over straat. Zijn huis is, zo maak
ik uit zijn beschrijving op, een
soort getraliede vesting. Ook
politiek zit Sheridan in een iso
lement. Hij wordt uitgesloten
van raadscommissies, kan al
leen plenaire bijeenkomsten
van de raad bezoeken.
IRA-terreur ten spijt, bekruipt
me bewondering voor de per
soonlijke moed van iemand als
Sheridan. Een gesprek van een
uur met deze volbloed republi
kein zou voldoende moeten zijn
om politici van groter formaat
elke poging om een Noordierse
oplossing te bereiken met uit
sluiting van Sinn Fein uit het
hoofd te praten.
Ook gematigder katholieken
denken er zo over. Niet omdat
ze, zoals Sheridan, overtuigende
Ierse nationalisten zijn, maar
uit lijfsbehoud. Zoals de bebril
de middenstander uit het repu
blikeinse gehucht Newtownha-
milton, die op voorwaarde van
volstrekte anonimiteit zijn me
ning geeft. „Zodra het geweld
weer losbreekt, gaan we 25 jaar
in de tijd terug. En we lopen al
achter op Europa. Ik ben voor
Ierse eenwording, als het maar
op een geweldloze manier gaat.
Geweld versterkt de vooroorde
len van protestanten alleen
maar", zegt hij. Het gesprek
stokt als er een klant binnen
komt.
Peking China heeft gisteren de raketproeven in de Straat van
JTaiwan beëindigd, maar tegelijk nieuwe militaire oefeningen
Aangekondigd. Die worden tussen 18 en 25 maart gehouden. De
_liieuwe oefeningen komen als een verrassing. China heeft verder
trAezegd dat de aanwezigheid van de Amerikaanse marine in de
l^€traat van Taiwan en niet de Chinese militaire oefeningen de
porzaak is van de schommelingen op de effectenbeurzen (foto
Reuter) in Taiwan en Hongkong.
^Leider Cali-kartel geeft zich over
^ioGQTA Juan Carlos Ramirez Abadia, een van de leiders van het
\v :ocaïne-kartel van Cali, heeft zich gisteren overgegeven aan de
—-Autoriteiten in Colombia. Dit heeft de directeur van de nationale
politie meegedeeld. Ramirez, bijgenaamd Chupeta of Lollipop,
gaf zich in Cali over aan een elite-eenheid van de Colombiaanse
drugsbestrijding. De 32-jarige Ramirez was een van de smokke
laars die de leiding van het machtige drugskartel overnam nadat
vorig jaar zes van de zeven leiders waren gearresteerd.
1 Goedkeuring vredesplan Tsjetsjenië
fe<VtosKQUDe Russische president Jeltsin heeft gisteren bekend
gemaakt dat zijn Veiligheidsraad een plan heeft goedgekeurd ter
„.„Beëindiging van de vijftien maanden oude opstand in Tsjetsje
nië. Jeltsin weigerde details te geven over het document, maar
Kondigde een televisietoespraak later deze maand aan.
Fabriek CFK-loze koelkasten failliet
iiederschmiedeberg» Foron Hausgerate GmbH uit de voormalige
'DR heeft faillissement aangevraagd. De producent, die als eer-
ite ter wereld een koelkast op de markt bracht zonder de voor
iet milieu schadelijke CFK's, gaat met de curatoren bekijken of
:r toch kan worden doorgeproduceerd. Financiële problemen
'an de onderneming, waar 620 mensen werken, zijn de oorzaak
van de faillissementsaanvraag.
a
rrestatiebevel voor Iraanse minister
èoNNDe Duitse federale aanklager heeft een arrestatiebevel
Uitgevaardigd tegen de Iraanse minister Ali Fallahiyan, belast
met de inlichtingen- en veiligheidsdiensten. Fallahiyan wordt
prvan verdacht het brein te zijn achter de moord op vier Koerdi-
fche politici in ballingschap. De vier werden in 1992 in een res
taurant in Berlijn omgebracht.
""Nieuwe Zweedse premier bezuinigt
>tockholm Aankomend Zweeds premier Goran Persson, die tot
——nu toe minister van Financiën was, wil de door hem sinds 1994
gevolgde bezuinigingspolitiek voortzetten. Dat zei hij al vóór zijn
benoeming tijdens een partijcongres gisteren tot leider van de
regerende Sociaal Democratische Partij (SDP). Als partijleider
ivordt Persson volgende week officieel benoemd tot premier van
Eweden als opvolger van Ingvar Carlsson, die aftreedt.
Heidi eist eigendom Jeruzalem op
Cairo» Een 27-jarige Egyptische juriste, Heidi Farouk Abdel-
Hamid, meent dat haar familie, de el-Zeini's, een eeuwenoud ei
gendomsrecht heeft op Jeruzalem en ongeveer de helft van Is
raël. Zij heeft haar zaak aanhangig gemaakt bij een Egyptische
fechtbank. Haar uiteindelijke streven is dat het Internationaal
Gerechtshof in Den Haag zich over de claim buigt. Heidi zegt
I haar claim te kunnen staven met 608 jaar oude documenten.
correspondent
Het bewapeningsplan voor het Bosnische
leger zoals dat de Verenigde Staten voor
ogen staat, lijkt een doodgeboren kindje.
Dat bleek op de donorconferentie die giste
ren in de Turkse hoofdstad Ankara gehou
den werd. Europa stuurde slechts waarne
mers naar de internationale conferentie,
waar fondsen bijeengracht moesten worden
voor het Bosnische leger.
De VS hadden al eerder beloofd dat zij de
eerste 100 miljoen dollar, van de 800 mil
joen die nodig zijn, zouden leveren in de
vorm van militaire uitrusting. Daarvan is 70
miljoen voor lichte wapens, 30 miljoen dol
lar voor zware. Turkije heeft 2 miljoen dol
lar toegezegd en heeft net als de overige is
lamitische landen beloofd de officieren te
zullen trainen. Een deelnemer aan de con
ferentie grapte dat het Bosnische leger het
best getrainde ter wereld zal worden, echter
zonder wapens.
Europa vindt het onjuist om plannen te
maken voor de versterking van het Moslim-
Kroatische leger, terwijl in Wenen de be
sprekingen nog voortduren over zowel de
vermindering van dat leger en de Bosnisch-
Servische troepen in het kader van het Day
ton-vredesakkoord. Het ziet liever dat het
beschikbare geld gestoken wordt in de we
deropbouw van het land.
Muhammed Sacirbey, het hoofd van de
Bosnische afvaardiging, was boos over de
Europese houding. „Europa biedt ook geen
alternatief plan. Niemand wil bovendien
garant staan voor de onafhankelijkheid van
onze federatie. Het is niet eerlijk om ons
wapens en daarmee het recht op zelfverde
diging te ontzeggen."
De toevoer van wapens kan leiden tot het
weer oplaaien van het conflict. „We moeten
eerst afwachten of de Bosnische Serviërs
zich inderdaad massaal gaan bewapenen
na de opheffing van het embargo. Pas dan
kunnen we overwegen om handwapens en
training te leveren, maar nooit zware wa
pens," aldus een Europese diplomaat. Day
ton bepaalt dat de invoer van lichte wapens
vanaf april, zware wapens vanaf juli toege
staan is.
Besloten is om over een paar maanden
een vervolgbijeenkomst te houden om te
zien hoe het Dayton-akkoord in de praktijk
uitpakt.
Uit het wrak van de gezonken
veerboot Estonia worden in het
voorjaar lijken van slachtoffers
geborgen. Dat heeft de woord
voerder van een groep verwan
ten, Lennart Berglund, gisteren
in Stockholm meegedeeld.
Een speciaal bedrijf heeft de
gratis diensten van duikers aan
geboden, om naar de nog aan
wezige stoffelijke resten van on
geveer 900 omgekomen passa
giers in het schip te zoeken. De
veerboot ligt voor de zuidkust
van Finland op een diepte van
80 meter.
Met een dergelijke actie door
buitenlandse duikers zou het in
Zweden, Finland en Estland gel
dende verbod om het wrak van
de Estonia te benaderen, wor
den omzeild. In het voorjaar
wordt begonnen met het in be
ton gieten van het scheepswrak,
zoals de betrokken regeringen
hebben afgesproken. Maar de
organisaties van nabestaanden
van de omgekomen passagiers
en bemanningsleden zijn daar
tegen.
Een van de slachtoffers die
nog in het wrak moet liggen, is
vrachtwagenchauffeur Ton de
Klerk uit het Zeeuwse Kapelle.
Hij was 32 toen de Estonia zonk.
Zijn moeder wil graag dat de li
chamen alsnog worden gebor
gen. „Dan kunnen we Ton be
graven en een periode afsluiten.
Tegen beter weten in blijf ik
toch op hem wachten."
vijf gewonde kinderen en twee
onderwijzeressen worden ver
pleegd.
De kathedraal van Dunblane
stroomde gisteravond vol met
dorpelingen en bezoekers uit
binnen- en buitenland voor een
speciale nachtwake. Zowel bij
de kerk als de school zijn dui
zenden reacties uit de hele we
reld binnengekomen. Ook de
paus stuurde een boodschap.
De tweede dissonant in de
nationale rouw kwam van de
katholieke kerk. De kardinalen
Hume en Winning meenden
dat stilte geen christelijke reac
tie op een tragedie is. „Gebed,
intens gebed voor de slachtof
fers, hun familie, het dorp en
ons land moet het antwoord
zijn", aldus de beide kerklei
ders.
De discussie over wapenbezit
en schietverenigingen gaat in
tussen op volle kracht door. La-
bour-Lagerhuislid Tony Banks
eiste gisteren dat de vuurwa-
penwet drastisch wordt aange
scherpt en dat leden van schiet
verenigingen hun wapens niet
mee naar huis mogen nemen.
Moordenaar Hamilton was lid
van een schietvereniging en had
vergunningen voor zes vuurwa
pens. Er is echter een sterke
Conservatieve lobby tegen.
De politie verlengde vorig jaar
de wapenvergunning van Ha
milton, hoewel in de afgelopen
tien jaar drie keer een politie
onderzoek was ingesteld naar
Hamiltons activiteiten met jon
gensclubs.
Koningin Elizabeth heeft giste
ren kritiek over zich afgeroepen,
nadat ze voor eerst in het open
baar en duidelijk geroerd haar
medeleven uitsprak met de fa
milies van de vermoorde kinde
ren in het Schotse dorp Dunbla
ne. Ze deed dat in Leeds bij de
opening van een nieuw muse
um voor historische wapens -
sommige 900 jaar oud en af
komstig uit de Londense Tower.
Na haar woorden van troost
en medeleven schakelde ze over
op de bezienswaardigheden in
het museum. Haar opmerking
dat 'oorlog verschrikkelijk is
maar sommige wapens niet al
leen verschrikkelijk maar ook
mooi zijn' kreeg felle reacties
van anti-wapcnactivisten.
„De adviseurs van de konin
gin hadden haar zo kort na het
drama in Dunblane niet naar
dit evenement moeten sturen.
Wat ze zei is bovendien be
treurenswaardig en toont ge
brek aan verstand en begrip
voor de families van de slacht
offers", aldus een verontwaardi-
ge Lord Soper, een methodis
tische predikant.
Deze eerste dissonant in het
nationale rouwbeklag over de
massamoord op zestien kinde
ren en hun onderwijzers kwam
op de dag dat premier John Ma
jor en zijn rivaal oppositieleider
Tony Blair gezamenlijk Dunbla
ne bezochten. Beiden legden
kransen bij het hek van de lage
re school en spraken met on
derwijzers en schoolhoofd Ro-
De Britse premier Major en zijn vrouw, Norma, (op de achtergrond Tony Blair) op weg om bloemen te leggen ter nagedachtenis van de in het
Schotse Dunblane vermoorde kinderen. foto epa
nald Taylor.
De beide politici wierpen ook
een blik in de gymzaal waar de
43-jarige Thomas Hamilton
woensdag met vier handwapens
een slachting aanrichtte. Het
verleidde Major tot de suggestie
aan Taylor deze plaats des on-
heils af te breken. Eerder al wa
ren beide politici op bezoek ge
weest in het hospitaal van het
nabijgelegen Stirling, waar nog
