Het ziekenfonds: arm helpt rijk' hl Dini geplaagd door strijd om tv-rechten Italiaans voetbal Feiten&Meningen Scheiding kerk en staat helpt tegen geweld Een verkenning naar de zorgmarkt WOENSDAG 6 MAART 1996 ;6MAA Israël wordt de laatste weken geschokt door een serie aanvallen van de islamitische Ha- mas-beweging op onschuldige burgers. Het angstwekkende van deze aanslagen zit hem niet eens zozeer in de weerzinwekkende wijze waarop volstrekt onschuldige burgers uit het leven worden weggerukt, maar zit hem in de motivatie van de plegers van de ze aanslagen en de vreugde die deze teweeg brengen bij hun familieleden en aanhan gers. Deze afschuwelijke daden worden in dat soort kringen uitermate positief gewaar deerd. De imam van de belangrijkste mos kee in Jeruzalem roept er zelfs onverbloemd toe op en levert de religieuze grondslagen voor het plegen van deze met geen pen te beschrijven daden. Israël is zo gek om zo'n idioot zijn vreselijke boodschap te laten uit dragen. zonder hem zooder pardon achter de tralies te zetten. De westerse wereld wordt gevoed en is gegrondvest op een wonderbaarlijk amal- gaan van drie culturele bronnen, het joden dom, het christendom en de verlichting. Dit amalgaan heeft ons uiteindelijk, na veel oorlog, fundamentalisme en extremisme gebracht tot de huidige parlementaire de mocratie en georiënteerde markteconomie. In ons soort samenlevingen zijn er vrije en democratische verkiezingen, vrijheid van meningsuiting en vrijheid van onderwijs en is er respect voor minderheden en anders denkenden. Wij hebben dit alles uiteindelijk weten te realiseren door een rigoreuze scheiding aan te brengen tussen kerk en staat. De kerk of welke maatschappijbe schouwing dan ook levert nimmer recht streeks de richtlijnen voor wetten en voor schriften die het publieke domein inrichten en omlijnen. De burger is er zeker van dat dit gebeurt door tussenkomst van het parle ment dat als volksvertegenwoordiging uit eindelijk in meerderheid bepaalt hoe de vormgeving van het publieke domein eruit ziet en waarin de burger die zich aan de re gels houdt zich vrij kan bewegen. Bij ver schil van inzicht daarover tussen burger en staat is het de volstrekt onafhankelijke rech ter die uiteindelijk bepaalt wat er dient te gebeuren. De islam heeft geen enkele bood schap aan onze op vattingen over de absolute scheiding van kerk en staat, zoals dat ook het ge val is in fundamen talistische, christe lijke en joodse krin gen. De eerste heeft medewerker de koran als abso- luut nchtsnoer, de laatste twee de bij bel. Dat richtsnoer is niet aljeen bepalend voor hun persoonlijke leven, maar ook voor het maatschappelijke leven, dus het leven van mensen die hun geloofsovertuiging niet zijn toegedaan. Daar ligt de basis Van de onverdraagzaamheid en daar ligt ook de voedingsbodem voor het fundamentalisme. Willen wij het fundamentalisme in de we reld tegengaan, dan is het niet genoeg om ons te richten op die groeperingen die zich als zodanig kenbaar maken, maar zullen wij net zover terug moeten gaan tot we bij het kernpunt zijn en dat is de acceptatie van de scheiding van kerk en staat. Ik zou er een warm pleidooi voor willen houden om deze vanzelfsprekendheid op te nemen in onze Grondwet en wel als artikel 1. Zoals ik er voor zou willen pleiten dat alle landen die het belang van dit fundament van hun rechtsorde en economische orde inzien, dat gaan doen. Wij hebben dat tot nu toe niet gedaan, omdat we er niet eens bij stilstonden, zo vanzelfsprekend was het. Die houding kunnen wij ons echter lang niet altijd permitteren. We zullen onze eco nomie en cultuur moeten afbakenen door duidelijk aan te geven waar voor ons de ab solute grens ligt van hetgeen nog toelaat baar is. Bij overschrijding van die grens zul len we ons keihard moeten opstellen en duidelijk laten zien dat we op dit punt van geen wijken weten. Het uitdragen van op vattingen die daar tegen ingaan, dient net zozeer te worden verboden als het oproe pen van discriminatie. Bij overtreding daarvan zullen forse maatregelen moeten worden genomen, zo danig dat dergelijke opvattingen in hun ver spreidingsmogelijkheden stevig worden ge hinderd. Het verdient aanbeveling hier bin nenkomende vreemdelingen over deze kwestie stevig aan de tand te voelen. Zij die dit fundament van onze rechtsorde niet kunnen en willen onderschrijven, dienen hier niet welkom te zijn. Het is moeilijk in de toekomst te kijken in een wereld die zozeer in beweging is als de onze. Een waarschuwing lijkt mij in deze op zijn plaats. Het is verre van ondenkbaar dat er zich een bloedige strijd zal ontwikkelen tussen landen van onze cultuur enerzijds en landen met een islamitische cultuur ander zijds. Die strijd vindt nu nog voornamelijk plaats in het Midden-Oosten, maar alles wijst erop dat deze ver-van-ons-bed-show weieens naast ons bed kan plaats vinden. Europa als strijdtoneel van een grote bloedige botsing tussen het 'christendom' en de islam, te beginnen in de Balkan. In Bosnië worden daar onder onze ogen alle ingrediënten voor aangemaakt. De mudja- hedien zijn er nog steeds en het leger van de moslim-regering aldaar wordt getraind en vooral geïndoctrineerd door Iran. Moslims zeggen vreedzaam met ons te willen samenleven onder de conditie dat dit gebeurt onder de supervisie van de islam. Volstrekt onaanvaardbaar en het is beter ons dat nu te realiseren. Een fundamenteel debat is nodig over onze houding tegenover de islam in het algemeen en het fundamen talisme in het bijzonder. Als dat tot gevolg heeft dat ook aan Staphorst beperkingen moeten worden opgelegd, in hemelsnaam dan moet dat maar. Onder hoge druk suizen dag en nacht miljoenen kubieke meters aardgas vanuit Groningen naar West-Nederland. Bijna niemand beseft dat tegelijkertijd vanuit het noorden ook miljoenen subsidieg uldens naar de Randstad stromen. Gemiddeld kunnen gezinnen in het westen per maand vijfhonderd gul den meer besteden dan families in het hoge noorden. Toch betalen noorderlingen die in het zieken fonds zitten mee voor ziekenfonds verzekerden in Noord- en Zuid- Holland. Zo veroorzaakt het zieken fonds een opmerkelijke herverde ling van arm naar rijk. Dat komt, doordat iedere ziekenfondsver zekerde in Nederland bij een gelijk inko men vrijwel evenveel premie betaalt. De ge zondheidszorg is in het noorden echter aantoonbaar goedkoper. Noorderlingen be talen dus te veel. Hun ziekenfonds moet de gerealiseerde overschotten afdragen aan de Algemene Kas, die wordt beheerd door de Ziekenfondsraad. Die Raad is de bij wet in gestelde toezichthouder op de uit sociale premies gefinancierde verzekeringen tegen ziektekosten. De Ziekenfondsraad deelt de overschotten uit aan noodlijdende ziekenfondsen, die met hun reguliere premie-ontvangsten niet uitkomen. In 1994 profiteerde het Amster damse ziekenfonds ZAO verreweg het meeste van dit herverdelingsmechanisme. Dankzij de 'verevening' tussen de 28 zie kenfondsen kreeg het ZAO bijna 130 mil joen gulden extra uitgekeerd. Ziekenfonds verzekerden in goedkope gebieden subsi diëren dus, zonder dat ze er weet van hebben, de inwoners van de Randstad. Het is een treffend staaltje van onbe wuste solidariteit. VERSCHILLEN Veel beter dan de bijna tien mil joen ziekenfondsklanten zouden de 5,5 miljoen particulier tegen ziekte kosten verzekerde Nederlanders kunnen weten, dat de kosten van de gezondheids zorg van gebied tot gebied fors uiteenlopen. Particulier verzekerden betalen een premie in guldens. Het bedrag varieert. Een volwas sene tot 26 jaar betaalt in doorsnee ruim honderd gulden per maand, verzekerden van vijftig jaar en ouder betalen gemiddeld al snel meer dan tweehonderd gulden in de maand. Voor kinderen moet afzonderlijk premie worden betaald. Verzekeraars die hoofdzakelijk opereren in het noorden en het oosten van ons land hanteren voor hun particuliere cliënten in het algemeen lagere premies dan verzeke raars die hoofdzakelijk mensen in het wes ten dekking tegen ziektekosten bieden. Het premieverschil tussen particulieren in ove rigens vergelijkbare omstandigheden loopt nu al gemakkelijk op tot een paar honderd gulden per jaar. Wie prijsbewust is, zou eigenlijk elk jaar de premie van de bijna vijftig particuliere ziek tekostenverzekeraars moeten vergelijken, om de voordeligste polis uit te zoeken. Voor drukbezette mensen is dit een ondoenlijk karwei, omdat de polisvoorwaarden, waarin te lezen staat welke kosten precies worden vergoed, vaak onderling verschillen. Boven dien werken diverse verzekeraars met extra leeftijdstoeslagen en is de premie soms me de afhankelijk van de uitslag van een medi sche keuring. De meeste particulier verze kerden vinden dat allemaal veel te veel ge doe. Zij blijven bij hun vertrouwde verzeke raar. Toch wisselt elk jaar een half miljoen men sen met een particuliere ziektekostenverze kering van verzekeraar. Soms zijn dat fana tieke polis'shoppers'. Maar lang niet altijd is sprake van een zoektocht naar de voorde ligste polis. Baanwisselaars krijgen bijvoor beeld met een andere verzekeraar te ma ken, bij wie hun nieuwe werkgever een col lectief contract heeft afgesloten. Zo'n col lectief contract kent doorgaans een lagere ziektekostenpremie. Werknemers die minder verdienen dan 59.700 gulden bruto per jaar, senioren met een jaarinkomen beneden 31.450 gulden en nagenoeg alle uitkeringsontvangers jonger dan 65 jaar zijn verplicht in het ziekenfonds verzekerd. Anders dan particulier verzeker den, betalen ziekenfondsverzekerden twee premies: een inkomensafhankelijke premie plus een vast bedrag. Daar staat tegenover dat een niet-verdienende partner en de kin deren gratis zijn meeverzekerd. Voor werknemers bedraagt de premie ze ven procent van hun brutoloon. Voor een Meer marktwerking in de gezondheidszorg opent mogelijkheden tot kostenbeheersing in een bedrijfstak waar de kosten tot nu toe nauwelijks in de hand zijn te houden. Er gaat meer dan zestig miljard gulden om in de zorg. Alle maatregelen van dit kabinet ten spijt groeit dit bedrag met veel meer dan de toegestane groei van 1,3 procent. Flip de Kamp, hoogleraar openbare financiën aan de Rijksuniversiteit te Groningen en Frans Nypels, hoofdredacteur van deze krant, verkenden de zorgmarkt. Hun conclusie: de gewenste marktwerking heeft niet alleen allerlei ongewenste effecten voor de koopkracht van alle Nederlanders, zij werkt ook niet. Vandaag deel 1 van een serie van drie verhalen. modale werknemer, die vierduizend gulden bruto verdient, draagt de werkgever 280 gulden premie per maand af. De werkgever betaalt rechtstreeks 214 gulden, en houdt de andere 66 gulden in op het loon. De pro centuele premie is bestemd voor de Alge mene Kas van de Ziekenfondsraad. Die ver deelt de totale premie-opbrengst plus een rijksbijdrage (in totaal 18,5 miljard) over de 28 ziekenfondsen die in Nederland werk zaam zijn. Om het aandeel van elk zieken fonds te bepalen, wordt rekening gehouden met het aantal verzekerden, hun leeftijd en woonplaats, en het aantal arbeidsonge schikten in het fonds. Oudere en arbeidson geschikte verzekerden consumeren nu een maal veel meer zorg dan gezonde jongeren. Bij de bepaling van het aandeel van elk zie kenfonds in de Algemene Kas wordt dit ge geven meegenomen. Naast de procentuele premie die wordt in gehouden op hun loon, betalen werkne mers maandelijks een vaste premie, recht streeks aan hun ziekenfonds. Tot en met 1995 was die premie in het hele land het zelfde voor iedere volwassene. Met ingang van dit jaar varieert de vaste premie per zie kenfonds. Dit komt doordat fondsen met een overschot dit niet langer in zijn geheel naar de Ziekenfondsraad hoeven terug te boeken. Deze fondsen kunnen het geld dat zij overhouden deels gebruiken om de pre miestijging af te remmen. Ziekenfondsen met een tekort daarentegen krijgen niet langer volledig compensatie uit de Algeme ne Kas en zien zich gedwongen de vaste premie op te schroeven. Het gevolg is dat de vaste ziekenfondspremie met ingang van 1996 uiteenloopt. Het Regionaal Zieken fonds Groningen (RZG) vraagt nu maande lijks 27,10 gulden premie, Zilveren Kruis- /Spaarneland dat werkt in Haarlem, Leiden en Rotterdam eist een premie van 28,95 gulden. Het duurste fonds (PWZ uit Pur- merend) zit zelfs op 30,10 gulden per maand. Dit jaar zit tussen de hoogste en de laagste premie dus een verschil van drie gulden per maand. Voor een echtpaar scheelt dat al 72 gulden per jaar. Het kabinet wil de 'vereve ning' tussen de ziekenfondsen in 1998 be ëindigen. De subsidiestroom van het noor den naar de Randstad valt dan weg. Als ge volg hiervan zullen de premieverschillen de komende jaren toenemen, mogelijk tot meer dan 25 gulden per maand per volwas sen verzekerde. Voor een echtpaar loopt het premieverschil dan op van de huidige 72 gulden tot zeshonderd, wellicht zelfs acht honderd gulden per jaar. Dit bedrag komt overeen met een koopkrachtverandering van twee tot drie procent. Het lijkt niet zo veel, maar dan valt te bedenken dat werk nemers die geen promotie maakten in de periode 1991-1996 hun koopkracht in totaal met slechts twee procent zagen verbeteren. In de toekomst zou een Haarlems echtpaar maandelijks mogelijk vijftig gulden meer nger De Amst kwijt zijn aan premie voor Zilvteerd, di /Spaameland Verzekering dajinsport. 1 ningse RZG. Een hoop ziekenfierde tra kerden weten niet, dat zij al vai januar recht hebben om over te gaam het leic der ziekenfonds. De komendeionderdc het voordelig zo'n overstap teiigde Sta zenden Haarlemmers op weg toor van RZG-directeur Henk i „Dat is niet het ideaal, waar wP*" te' ven. Onze kracht ligt in dit getL^ng v hou de Haarlemmers niet tege£h0Udb dan vijfduizend Haarlemmersye raacj zet ik daar bij wijze van spreke^ cone toor neer." 'verniet Een begrijpelijke reactie, wantj,er p keraar wil groeien. Extra pikang ^eeft in de eigen regio wordt belaag^ beh00 grote concurrent Achmea Groe het Zilveren Kruis onderdeel ui zou natuurlijk een mooie stuntgKer neer RZG een bruggehoofd boi hart van het Zilveren Kruis-gebEen Maar op het sober uitgevoerde^in Slaf kantoor beseft men haarscherp om e gebiedsuitbreiding naast voord°yw (3 zwaren kent. Weliswaar kunneiaking g lasten over meer verzekerden vinden c geslagen, zodat de premie daal^ees Spaarnestad is een nieuw kantdsto^tJ er moeten extra mensen in dier200™- genomen. Tevens moeten overi worden gesloten met alle zorgajoo Haarlem en omstreken. Want vv huisarts gaat, hoeft niet contanig rechi De dokter stuurt de rekening dijstraf verzekeraar met wie hij een ove.jarjge heeft. Haarlemmers die zich bij^ong yc verzekeren, moeten ervan op a%nse PI dat hun arts inmiddels zaken mrWee heeft gedaan. elstraf Schildkamp en zijn rechterhand nQg v< René Delleman, moeten een bei om onze toekomstschets. Ook o kelnieuwe, luxe ingerichte hoof<*CrC van de Zilveren Kruis Groep in F reageren Reijn Krikke en Joop v£ Griend, beiden lid van de hoofdfl* n(r^ nogal ontspannen op onze sugg11 bul een uittocht van Haarlemmers i?|fvo<: noordelijke verzekeraar op hanc kunnen zijn. [e®n Zo heet zal de soep waarschijnlijk la den gegeten, vindt men. Want ojr?us van het ministerie van volksgezc10 va welzijn en sport (VWS) wordt nooors aan de verdeelsleutel voor de AlTmee van de Ziekenfondsraad. Het ligpren doeling dat ziekenfondsen met v er V1( klanten via een herziene verdeel! minder op te schroeven om in d^. In cijfers te blijven. Grote premievejfjes e van zeshonderd tot achthondercb dezi zullen zich dan niet gauw voord<eveilc Bovendien kan een ziekenfonds\0at niet zomaar naar een ander foncjhe Pc uiterlijk twee of drie maanden vaieeg op te zeggen. En hij moet twee jtjenen oude fonds hebben gezeten alvoiargri worden overgeschreven naar hetde g< fonds. Het ministerie bereidt eves sta wijziging voor, waardoor de over een ander fonds aanzienlijk gemi wordt. ONDERHANDELI Waarom wil het ministerie van V 'verevening' tussen de ziekenfonj» termijn liquideren? Vinden ze op|£ tement in Rijswijk dat binnen der fondsverzekering een einde moet aan de inkomensherverdeling vat-ANP rijk? Nee, niemand in politiek en i Den Haag acht de subsidiestroonthar* noord en oost naar west zo aanstfian dat het roer om moet. Maar minii wo van VWS streeft naar premieversqtere omdat zij hoopt dat verzekeraars dse angst klanten te verliezen aan goejiet concurrenten scherper met detlam bieders gaan onderhandelen oveijakt tarieven en de hoeveelheid geleveeelii Naarmate zorg goedkoper wordt ij gas redeneert de bewindsvrouw, kan fang omlaag. jek. Harde onderhandelingen tussen td raars en de zorgaanbieders moete^ers delijk een rem zetten op de bijkanode baar stijgende kosten van de zorgin s nu al meer dan 61 miljard guldenfage omgaat. U bi De idee op het ministerie van VWJ zekeraars jaarlijks messcherpe prij handelingen gaan voeren met tani huisartsen, apothekers en fysiothe' is evenwel werkelijkheidsvreemd, tenaren op het ministerie leven or glazen stolp. In de praktijk komt h spijkerharde onderhandelingen. V raars koesteren het 'consensusmo proberen uitsluitend door overtui] overleg met de zorgaanbieders tot besparingen te komen. Tot nu toe dweilen met de kraan open. Morgen deel 2: Tussen tivee mark De journalisten van de Italiaanse staatsom roep RAI staakten maandag omdat hun pu blieke omroep de uitzendrechten voor het betaalde voetbal is kwijtgeraakt aan de commerciële groep Cecchi Gori. De kwestie beheerst echter ook de net begonnen ver kiezingscampagne en dreigt vooral premier Lamberto Dini in diskrediet te brengen. Vorige week donderdag gaf de Liga van Ita liaanse profclubs de tv- en radiorechten voor de komende drie seizoenen aan Vitto- rio Cecchi Gori, die met zijn bod van 213 miljoen gulden per jaar de RAI versloeg, als mede Fininvest, de holding van ex-premier Silvio Berlusconi. Vrijwel iedereen sprak er schande van dat de RAI zich voor twintig miljoen gulden 'een halve profvoetbal ler', schamperde La Repubblicahet be langrijkste tv-spektakel had laten ontglip pen. Maar meteen werden ook grote vraagtekens gezet bij het bod van Cecchi Gori en sprak de rechtse Vrijheidsalliantie van 'een ca deau van Dini' en zelfs van de geboorte van 'Tele-Dini'. De gemiddelde Italiaan weet dat Dini net als Cecchi Gori uit Florence komt en een supporter is van diens voetbalclub Fiorentina. Ook was bekend dat er politieke 'feeling' bestaat tussen de premier en Cec chi Gori, die zitting heeft in de Senaat voor de katholieke en gematigd linkse Volkspar tij. De overstap naar de beschuldiging van het rechtse blok kostte wat meer moeite. Toch zijn er wel degelijk 'curieuze feiten'. Vittorio Cecchi Gori (53) is een succesvol filmproducent, maar een kleine televisie ondernemer. Hij is eigenaar van een lokale zender en, sinds vorig jaar, van Tele Monte- carlo en Videomusic, twee 'nationale zen ders' die echter niet meer dan 75 procent van het Italiaanse grondgebied weten te be reiken. Hoe kan dan een man met dergelijk materieel het Italiaanse voetbal gaan ver zorgen? En wat te denken van het bod, dat meer geld omvat dan de jaaromzet van zijn hele groep? Volgens het rechtse blok is alles glashelder. Cecchi Gori heeft zijn tv-zenders kunnen kopen en zijn super-bod kunnen uitbren gen, dankzij de financiële steun van twee grote staatsbanken: Banca di Roma en BNL. Dat deze banken zich lenen voor zo'n risi covolle onderneming, is volgens rechts uit sluitend te danken aan Lamberto Dini, die behalve premier ook minister van de Schat kist is, en als zodanig hoofdaandeelhouder van de banken. Bovendien is Dini dik be vriend met de directeur van de Banca di Ro ma. Premier Dini zou, kortom, garanties hebben geboden. Hij zou de banken hebben over tuigd een nieuwe televisiegroep te helpen ontwikkelen, die echter ook zijn eigen poli tieke carrière moet ondersteunen. In dezelf de week dat Cecchi Gori de RAI verraste, overviel Dini immers de politiek met de ge boorte van zijn partij 'Italiaanse Vernieu wing'. Pierferdinando Casini, een voormali ge christen-democraat van de Vrijheidsalli antie riep verontwaardigd: „Eerst vormt een regering, die nota bene neutraal had moe ten blijven, vlak voor de verkiezingen een partij en nu een televisiemaatschappij". Casini zei dat dit scenario verbleekt bij de 'partijholding' van Berlusconi, maar ande ren trokken juist een parallel met de op komst van de mediamagnaat. Ook Berlus coni had geen middelen en kon dankzij de toenmalige premier Craxi en diens invloed op de staatsbanken zijn media-imperium opbouwen. In ruil voor steun aan de de po liticus Craxi natuurlijk. Cecchi Gori, die Ber lusconi haat maar ook graag wil evenaren, zou nu op soortgelijke wijze via Dini zijn droom willen verwezenlijken. Is het mogelijk dat de keurige en sobere technocraat Dini een dergelijk obscuur pact sluit? Het lijkt moeilijk te geloven. Rechts houdt echter voet bij stuk en voerde maan dag nog als extra bewijs aan het decreet dat Dini anderhalve week geleden tekende ten behoeve van lokale tv-zenders. Dat gaaft, blijkt na herlezing, Telemontecarlo inder daad de mogelijkheid een volwassen natio nale zender te worden. De linkse partijencoalitie, partner van Dini bij de verkiezingen, zit in een ongf ke situatie, ook omdat men altijd 1 heeft aangevallen vanwege diens medialand. Vooralsnog wordt geei uitgeoefend op Dini, maar wel op zitter Moratti. Omdat zij het voetb c weggegeven, moet ze opstappen, linkse politici, die er fijntjes aan to dat Moratti al lang omstreden is. Ze werd immers twee jaar geleden Berlusconi benoemd om propagai maken voor de Vrijheidsalliantie e gen dat de RAI Fininvest niet in de zou rijden. Bovendien, zo redenee Moratti een nicht van de eigenaar machtige voetbalclub Inter Milan, cocktail van belangen, kortom, die pig meer dan opweegt tegen die va Vraag blijft natuurlijk wat de Italiaa zer van dit alles begrijpt en wil beg ROME EELCO VAN DER LINDEN CORRESPONDENT

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1996 | | pagina 2