4 f
Don ging acht maanden
door een hel'
Onze
Politieke lijkt'
TT
ZATERDAG 10 FEBRUARI
De politiek is onmisbaar.
zonder politiek stellen wil, ii
voor de dictatuur. Wat niet vvi
gen dat het in de politiek altj
gezellig toegaat. Er zijn pol
partijen, politieke belangen,
oppositie, politieke delicten, pi j
ke gevangenen Er zijn zelf
toe politieke moorden. Sinds
lezen we ook over politieke lij i
Het is hooguit een maand of twee w
den, dat ik die uitdrukking voor h|
eerst las: een politiek lijk. Intussen bei
hem al meermalen tegengekomen. Hi
kennelijk iets nieuws. Voor alle duidel
heid: een politiek lijk is niet het result:
van een politieke moord. Als iemand
denen van politiek vermoord wordt, s
men van een politieke moord. Een ecl
moord dus, met een politiek motief. A
iemand gezegd wordt dat hij een polit
lijk is, dan is hij niet echt dood maar
politiek uitgeschakeld en onmogelijk
maakt. Het politieke lijk is nog wel in
tie, maar in feite al verloren, opgegeve
uitgeteld. Zo ben ik het een paar keeri
gekomen.
Verrassende nieuwe uitdrukking. Vc
wegens de grote mogelijkheden,
politieke lijk ingang vindt, staat ons nc
lijk.niets meer in de weg om ook te ga:
spreken van een economisch lijk of ee
nancieel lijk voor iemand die failliet
Wie uit de ouderlijke macht ontzet wo
kan dan een pedagogisch lijk gaan het
En wie hopeloos verdwaalt in de bosst
Otterloo, is dan een aardrijkskundig lij
Met een beetje fantasie zijn ook toepa
gen te verzinnen voor het psychologisi
lijk, het commerciële lijk en het religie
lijk. Maar tot nu toe bestaat dus enkel
het politieke lijk. We houden de ontwi
ling in de gaten. Nieuwe lijken graag
aan mij doorgeven.
Zojuist schreef ik dat een politieke
een echte moord is, moord met eeri
tiek motief. Zo staat het althans in Van
le. Toch heb ik de indruk dat de uitdru
'politieke moord' ook wel eens anders
bruikt wordt. Namelijk om aan te geve
een politicus ten val gebracht wordt, o
stelbaar beschadigd, onmogelijk gema
Kortom, tot een politiek lijk gemaakt,
geval is het slachtoffer springlevend, i
zijn politieke carrière is afgelopen en
het beste maar gaan rabarber kweken
vingerhoeden sparen. In andere woon
boeken kan ik niets vinden over de po
moord.
Als ik mij niet vergis en de uitdrukki'
'politieke moord' wordt inderdaad op'
verschillende manieren gebruikt (echt
moord, en tot politiek lijk gemaakt), d<
dat verwarrend. Het maakt nogal verst
iemand werkelijk om zeep gebracht
of alleen maar figuurlijk. Het zou me n
verbazen, als juist deze verwarring aan
ding is geweest voor een andere i
drukking, namelijk: 'karaktermoord'.
we zojuist de politieke moord-in-figuu
ke-betekenis noemden, dus iemand pc
onmogelijk maken, dat wordt aardig w
gegeven met karaktermoord.
Het woord karaktermoord is ook nog
Maar het was er wel eerder dan het
tieke lijk. Logisch eigenlijk, want het p<
ke lijk is het gevolg van karaktermoord
Van Dale staat karaktermoord sinds de
laatste druk vermeld als: 'Boosaardige,
wuste aanslag op iemands reputatie'. I
niet precjes wat een politieke moord-iri
guurlijke-betekenis is, maar het komte
dicht in de buurt. Van Dale leert ons v
nog dat karaktermoord ontleend is aan
Engels,"^Vaar men al langer een characi
assassination kende.
Als het woord karaktermoord ingang
vinden, en daar ziet het wel naar uit, d:
zou 'politieke moord' zijn figuurlijke be
kenis weer kunnen verliezen, en geresei
veerd blijven voor de echte moord-met
litiek-motief. Zo niet, dan kunnen politi
moord en karaktermoord als bijna-sync
men naast elkaar blijven bestaan. Geen
bleem, want karaktermoord heeft een v
ruimere betekenis: de aanslag op iemai
reputatie kan immers ook buiten de po
plaatsvinden.
Ten slotte een persoonlijke noot. Het[
tieke lijk vind ik als nieuwe uitdrukki
prima. Ik weet niet of het gevormd is na
een Engels voorbeeld, maar ook in dat|
moeten we zeggen dat het een sprekem
beeld is, dat goed aansluit bij de letterli
betekenis. Zo sprekend, dat navolging n
gelijk is. Zie boven. Minder gelukkig bei
met karaktermoord. Om de eenvoudige
den dat er geen karakter vermoord wori
Niet letterlijk en niet figuurlijk. Dat vind
jammer.
Ik weet trouwens niet eens of karaktei
moord via de politiek ingang heeft gevo
den. Het zou ook kunnen dat dit woord
andere taalkringen al langer bestond. Zi
dat nog na te gaan zijn?
De cursief gedrukte citaten in
dit artikel zijn overgenomen
uit de processen-verhaal van
de negen scholieren die door
de politie werden gehoord
De namen van de kinderen
zijn uit privacy-overwegingen
gewijzigd.
een hel gegaan. En dan zeggen ze tegen de
daders: 'Foei, stoute jongen. Dat mag je nooit
meer doen.' Die straf staat in geen enkele
verhouding tot het leed dat die gasten heb
ben veroorzaakt."
Annemieke: „Ik schold Danny
uit voor lui. Hij zei toen: Hou je
bek kankerwijf. Ik werd toen
pissig en sloeg hem hard in zijn
I gezicht."
Danny keert na de groepsaanranding niet
meer terug op school. Ook de schoolleiding
lijkt het beter dat hij vertrekt. Danny wordt
opgevangen op de Levensschool, maar houdt
het daar na een week al voor gezien. André:
„Hij was zo bang dat hem weer iets zou over
komen. We hebben hem tenslotte maar thuis
gehouden. Maar ook daar ging het ventje
door een hel. Want ook daar stonden leerlin
gen van zijn vroegere school voor de deur te
schelden."
De situatie wordt onhoudbaar. Als André
via een uitzendbureau aan de slag kan in Bel
gië, besluit het gezin Bergen op Zoom te ont
vluchten. Andr: „Met de bedoeling die vrese
lijke tijd af te sluiten. Maar dat lukt niet. De
kwestie blijft ons achtervolgen."
Danny stort in. Dokter Croonenberghs
schrijft: „Verdere psychotherapeutische be
geleiding ter verwerking van groepsaanran
ding is noodzakelijk." Danny komt in een in
richting terecht.
Stephan: „Ik zag dat de hak
van de schoen hard tegen Dan
ny zijn hoofd werd getrapt.
Danny stond op en pakte een
lange stok. Hij begon daarmee
te zwaaien en maakte harde
geluiden als van een tijger en
een aap.
et is kermis in de Vlaamse pro-
vincieslad. In een kleine tus-
senwoning aan een pleintje
woont het gezin Jeursen. „Bergen op Zoom
ontvlucht", sombert vader André. Zijn vrouw
Erica schenkt koffie, Danny is niet thuis. Hij
is opgenomen op de psychiatrische afdeling
van een ziekenhuis in Antwerpen. Een geslo
ten afdeling. Alleen op zaterdag mag Danny
even naar huis. „Hij wordt daar helemaal
binnenstebuiten gekeerd. Heeft heel wat
keertjes in de isoleercel gezeten. Maar het
gaat beter nu."
Jessica: „Ik schopte toen zo
hard als dat je tegen een blikje
schopt, tegen Danny zijn knie.
Ik deed dit omdat de anderen
het ook deden. Danny huilde
en ik besefte dat hij pijn had.
Danny Jeursen wordt in januari 1981 geboren
in Rotterdam. Pa i§ steigerbouwer en vindt
werk in Vlissingen. Het gezin verhuist naar
Zeéland. Als André aan de slag kan bij GE
Plastics in Bergen op Zodm huurt de familie
daar een woning. „Ik woon waar ik werk",
zegt André. Danny verandert in tien jaar acht
keer van school. „Want altijd zijn er proble
men met Danny. Hij heeft moeite zich aan te
passen aan zijn omgeving. Hij kan niet goed
met andere kinderen overweg en voelt zich
een buitenbeentje. Het is altijd ruzie."
Danny heeft sinds zijn geboorte gedrags
problemen. Hij is overbeweeglijk, snel ge
prikkeld en uitermate impulsief. „Syndroom
van Lucan-Frijns",.constateert de Vlaamse
kinder- en jeugdpsychiater Croonenberghs.
„Een zeldzaam syndroom."
Koen: „Ik zag dat meerdere
jongens Danny schopten. Dan
ny lag op de grond en kroop in
elkaar. Hij gilde om hulp maar
iedereen ging door. Ik zag dat
M. met keien gooide en dat P.
met de hak van haar schoen op
het hoofd van Danny trapte.
Augustus 1994 gaat Danny naar een school
voor voortgezet speciaal onderwijs. De
schoolleiding betwijfelt of de school geschikt
is voor hem maar besluit het toch te probe
ren. André: „Het alternatief was dat onze
zoon elke dag met een busje naar Breda zou
gaan om daar super-bijzonder onderwijs te
volgen. Dat wilden wij niet. Je probeert zo
hoog mogelijk in te zetten en Danny is gees
telijk in staat op een behoorlijk niveau les te
volgen."
Twee weken later gaat het voör het eerst
fout. Danny wordt afgeperst door een aantal
mede-scholieren. Als hij geen geld geeft,
wordt hij in elkaar geslagen. Danny wijst in
de klas de daders aan, maar die nemen
wraak. Zijn vader: „Hij wordt tegen een muur
aangemept. Raakt een tand kwijt. Hij wordt
bewusteloos geslagen in de eetzaal en moet
op weg naar huis twee keer schuilen omdat
hij door scholieren achterna wordt gezeten."
Voor André en Erica is de maat vol. Na ge
sprekken met de schooldirectie en de klasse
leraar besluiten ze Danny alsnog van school
te halen. Maar in Breda is geen plaats. Op
voorspraak van het maatschappelijk werk
probeert Danny het opnieuw. In februari gaat
het weer mis. Danny voelt zich zo bedreigd,
dat hij tijdens een kookles een mes pakt en
zijn belagers dreigt. Hij wordt voor straf een
week geschorst.
Patricia: „Ik zag dat P. met een
boomstronk aankwam. Deze
was ongeveer twee meter lang
en tien centimeter in doorsnee.
Hij hief de stam op tot zijn bo
venlichaam en duwde die van
zich af. Ik hoorde Danny 'au'
roepen en om hulp.
Op een vrijdag barst - op school - de bom.
Daar ruziet Danny wat met andere scholie
ren. Als» zo vaak schelden ze hem uit voor
Corky, een mongoloïde jongen uit een televi
sieserie, en dreigen hem na schooltijd te pak
ken. Als Danny even na drie uur naar huis
fietst, wordt hij ter hoogte van sporthal Tuin
wijk tegengehouden door een groepje van
meer dan tien leerlingen. In het proces-ver
baal verklaart Danny: „Ik voelde al dat het
mis zou gaan. Iemand reed tegen mijn fiets,
een ander gooide een steen tegen mijn
hoofd. Ik viel. Ik lag ineengekrompen met
mijn armen over mijn gezicht. Ze schopten,
sloegen met stokken, trokken aan mijn haren
en gooiden met stenen."
En verder: „Een meisje gooide een houten
paal van wel twee meter op me. Opnieuw
kwam een groep jongens op mij af. Ik geloof
wel twintig man. Opnieuw werd ik geschopt
en geslagen. Toen riep iemand 'weg, weg'. Ik
denk dat er grote mensen aankwamen. Ik tuf
te bloed uit mijn mond."
Jeroen: „Ik heb Danny geschopt
omdat ik het wel stoer vond
mee te doen. Ik heb nu flink
spijt van wat ik heb gedaan.
Danny vertelt thuis niets over het voorval. Hij
is bang dat hij de schuld krijgt en van school
wordt gestuurd. Een dag later ontdekt een
kapper een aantal wondjes op zijn hoofd.
Danny doet alsnog zijn verhaal. André stapt
naar het politiebureau om aangifte te doen,
maar kan niet worden geholpen. De politie
heeft haar handen vol aan een vreedzame
demonstratie.
Maandag gaat Danny naar de huisarts. Hij
heeft pijn over zijn hele lichaam en zijn ou
ders zijn bang dat hij inwendige verwondin
gen heeft. De schade valt mee. De huisarts
meldt in zijn medisch journaal een gevoelige
plek op het hoofd, wat kneuzingen en krab-
wondjes aan armen en benen. André: „Maar
geestelijk is mijn zoon vermoord. Hij ver
trouwt niemand meer. Praat zichzelf aan dat
het allemaal zijn schuld is. Nog steeds wordt
hij 's nacht6 gillend wakker. En hij is bang als
hij grotere groepen mensen ziet. Die jongen
heeft geen leven meer."
Kevin: „Ik heb hem twee keer
geslagen. Met mijn vlakke
hand tegen zijn hoofd. Mijn
handen deden er zeer van.
Danny (14)
de psychiatrie
ingeslagen
André meldt het incident op school. Hij is
woedend en eist harde maatregelen. „Ik zei:
zet ze maar op een rijtje, dan los ik het zelf
wel op. Met mijn honkbalknuppel. Gelukkig
is Erica er dan. Zij gebruikt haar verstand."
De adjunct-directeur van de school kon
digt een intern onderzoek aan. Maar de situ
atie is zo complex, dat hij besluit de zaak in
handen van justitie te geven. Wel krijgen de
vechtersbazen de opdracht een bladzijde uit
het woordenboek de pagina waarop het
woord 'laf staat een aantal keer over te
schrijven. De ouders van de betrokken kinde
ren worden telefonisch ingelicht. „Veel meer
konden wij niet doen. Was het op het school
plein gebeurd dan hadden we direct ingegre
pen. Nu bleek het onmogelijk de hoofdda
ders aan te wijzen", aldus de adjunct.
Het onderzoek wordt geleid door hoofd
agent Nolten. Hij verhoort een groot aantal
kinderen en probeert lijn te brengen in de
vaak afwijkende verklaringen. Uiteindelijk
wordt tegen negen scholieren proces-verbaal
opgemaakt. Acht maanden later doet de
rechtbank uitspraak: zes leerlingen worden
bestraft met een berisping en een werkstraf
van twintig uur. André Jeursen reageert ge
schokt. „Mijn zoon is acht maanden door
De rekeningen stapelen zich op. André en
Erica zijn ten einde raad. Want nergens zijn
de kosten voor de medische behandeling te
verhalen. André is woest. „Mijn vertrouwen
in de rechtsstaat is weg. Mijn zoon is voor het
leven getekend, de daders krijgen een beris
ping. Ons leed is niet te betalen, maar we
draaien op voor alle kosten. Het recht is zo
krom» Want wat is een mens waard? Wij
draaien -op voor de schade die een ander
heeft berokkend. Maar als in Rotterdam een
paard wordt mishandeld looft Pistolen
Paultje een beloning uit van 25.000 gulden
voor het vinden van de dader."
DeVechtbank van Breda spreekt van een
bijzondere zaak. „De combinatie van een be
risping met een werkstraf is inderdaad onge
bruikelijk. Wij kunnen ook niet achterhalen
hoe die tot stand is gekomen. Mogelijk heeft
de officier van justitie in overleg met de kin
derrechter voor deze oplossing gekozen. Het
is een vervelende kwestie waarbij heel jonge
kinderen zijn betrokken", zegt een medewer
ker van het parket.
Johan: „Ik weet dat ik nie
mand mag mishandelen. Ik
heb het gewoon gedaan om
mee te doen met de groep. Als
pesterij.
Met Danny gaat het intussen wat beter.
„Maar de behandelende artsen hebben al ge
zegd dat we de oude Danny nooit meer te
rugkrijgen", zegt Erica bitter. André en Erica
hebben inmiddels een advocaat in de arm
genomen, want de onderste steen moet bo
ven. „De mensen moeten weten wat er ge
beurt. Niet alleen dat kinderen in staat zijn
tot gruwelijke dingen, maar ook dat je als
slachtoffer volledig in de kou staat."
Een vrijdag op een
speelterreintje achter
sporthal Tuinwijk in
Bergen op Zoom.
Danny Jeursen (14)
wordt hier afgetuigd
door een grote groep
leerlingen van zijn
school. Hij wordt
geschopt, geslagen en
bekogeld metstenen.
Hulpeloos ligt hij op de
grond, maar geen van
de omstanders grijpt
in. Danny huilt en
schreeuwt om zijn
moeder. Een
klasgenoot gooit een
zware boomstronk op
zijn hoofd. Danny gilt
van pijn...
Een extreme vorm
van mishandeling
onder scholieren.
