Hermitage leent voor het vertrouwd
eerst Rembrandts uit bij Jekkers
Prachtig subtiele melancholie
in 'Bas en Elze dansen'
vidre
Cultuur &T
I C
Mozarts Zaïde eenmalig in Nederland
steertie
Genoeglijke avond bij Brand New Orleans
Organisator
Parkpop
overleden
RPho dit seizoen
nog vaak de hort op
ITERDAG 10 FEBRUARI 1996
CHEF GERT VISSER. 071 -5356441
Usplezier
op het
Galgewater
leiden Soms lijkt het als
of de tijd heeft stilge
staan. Zoals hier (links) op
het Galgewater in Leiden.
Ruim twee eeuwen gele
den inspireerden het ijs-
plezier en de omgeving de
schilder Jabes Heenck
(1752 - 1782) tot het ver
vaardigen van dit doek
dat nog altijd is te zien in
het Stedelijk Museum De
Lakenhal. Het geeft een
beeld van de strenge win
ter in 1779.
Anno 1996 blijkt uit de fo
to van Hielco Kuipers dat
het perspectief sindsdien
niet zo gek veel is veran
derd. Het Galgewater, de
schuiten, de Stadstimmer-
werf, de Marekerk op de
achtergrond; het is er alle
maal nog. En ook het ijs
vermaak bij de mensen is
er niet minder om. Mooie
dingen gaan lang mee.
foto de lakenhal/hielco
kuipers
leiden In galerie Zóne, aan de Nieuwstraat in Leiden, worden deze maand enkele bijzondere meubelen
geëxposeerd, ontworpen en geproduceerd door Cor en Maria Bras. Cor Bras komt uit een bekend geslacht
van siersmeden, hetgeen duidelijk is te zien in zijn meubelontwerpen. Samen werkten ze de afgelopen ja
ren aan opdrachten voor onder meer de Primafoonwinkels en de Effectenbeurs.
De laatste tijd produceren Cor en Maria Bras meubelen naar eigen ontwerp van staal, roestvastsstaal,
brons en hout. Vooral de roestvaststalen ontwerpen hebben een heel eigen karakter omdat ze met de hand
worden geslepen en gepolijst. foto anthony van gelder
01 dordrecht anp
3e weinig bekende opera Zaïde van Mozart is
(volgende week eenmalig in Nederland te zien.
Het Vlaamse gezelschap Kameropera Transpa-
4 rant en de Opera Theatre Company Dublin bren
gen Zaïde, een kameropera, vrijdag 16 februari in
:e de Dordtse schouwburg Kunstmin.
Zaïde is eind januari in België in première ge-
lan. Het liefdesverhaal speelt zich af in het pa
leis van sultan Soliman, waar drie Europeanen
Ti gevangen worden gehouden. De mooie Zaïde, de
favoriete vrouw van de sultan, wil uit de harem
ontsnappen. Zij verleidt daartoe één van de Euro
peanen.
Kameropara Transparant wil een nieuwe im
puls geven aan het fenomeen kameropera. Het
gezelschap brengt een klassiek repertoire met een
hedendaagse aanpak. Vorig jaar werkte het gezel
schap voor het eerst samen met de Ierse Opera
Theatre Company Dublin in de opera Flavio van
Handel.
Na de voorstelling in Dordrecht gaat de opera
op tournee door België, Ierland en Spanje.
theater
recensie tineke straatman
Voorstelling Bas en Elze dansen, bedacht
i gespeeld door Cas Enklaar en Els Inge-
)rg Smits. Gezien de Toneelschuur,
18/1 Te zien woensdag 14/2, schouw
burg, Leiden.
Wat kunnen oude mensen toch
aardig zijn, dacht ik tijdens de
voorstelling 'Bas en Elze dan
sen'. Of zouden oude mensen
ervoor kiezen om aardig te zijn,
omdat het leven anders hele
maal zo schraal wordt? Waar
Cas Enklaar en Els Ingeborg
Smits nog flink kissebisten in
hun succesvolle eerste voorstel
ling over oude acteurs (Bas en
Elze kijken terug), behandelen
ze elkaar in de vervolgvoorstel-
ling met alle égards. Hun hoog
bejaarde alter-ego's, inmiddels
verblijvend in een tehuis voor
kunstenaars, zijn mild gewor
den.
Vrij van ambitie zijn ze echter
niet. Tijdens een lunch-repetitie
4 deux bereiden ze zich voor op
een scène uit Sofokles' Elektra,
te voeren op een feestavond
van het tehuis. Elze wil haar
personage uitbeelden in dans:
het lichaam liegt niet. Bas wijst
deze nieuwigheid huiverend af:
heiligschennis immers, Sofokles
zonder woorden. En zo tuttelen
stramme ledematen oprekkend
in krakende oefening.
Over de hele voorstelling ligt
een prachtig waas van melan
cholie, met veel wat zonder
woorden voelbaar wordt ge
maakt. Dat stilzwijgende besef
dat ze elkaar nodig hebben. Dat
mijmerende langs elkaar heen
praten, elk verzonken in de ei
gen nostalgie. Die zorgzame
lunch met eigen porselein en
champagne die Bas heeft mee
gebracht. Zijn lyrische uitwei
ding over Elze's vroegere billen,
waar hij - wanneer was het ook
al weer? - zo heerlijk tegenaan
had gelegen. En vooral dat
dankbaar kokette lachje waar
mee ze dit complimentje in
ontvangst neemt. Schattig. En
troostend. Want ook wij toe
schouwers zullen ooit oud zijn.
En ook wij hopen heimelijk dat
ons oude karkasje, zoals Elze
haar lijfje noemt, zo niet daad-
Spiegelwanden
j Spiegels op maat
j Spiegels met lijst
j Glazen meubelen
Vitrines
j Tafels volgens model
j Motiefstralen
j Hard glazen deuren
Alles uit eigen atelier
VORMGEVER VAN
GLAS EN SPIEGELS
Volmolengracht 4
2312 PH Leiden (NL)
Telefoon 071-5 21 80 55
Enkele schilderijen van Rembrandt uit de Hermitage in
St. Petersburg komen naar Nederland. Het is voor het
eerst dat het Russische museum de kunstwerken uit
leent. De Hermitage geeft ook schilderijen van Jan Steen,
Titiaan, Rubens, Ruisdael en Raphael in bruikleen voor
tentoonstellingen in het Amsterdam Historisch Museum
(AHM) en De Nieuwe Kerk in Amsterdam over respectie
velijk Peter de Grote (1672-1725) en Catharina de Grote
(1729-1796). Woensdag lichtten de twee instellingen hun
plannen in Amsterdam toe.
amsterdam anpde manifestatie is. In het AHM
zal Rembrandts David en Jo
nathan zijn te zien. De Nieuwe
Kerk krijgt onder meer een Zelf
portret. Het is voor het eerst dat
De Nieuwe Kerk 17e eeuwse
schilderijen toont. De Cathari-
na-tentoonstelling met ruim
driehonderd objecten is ook de
grootste die De Nieuwe Kerk
ooit heeft gehouden.
De Peter de Grote-tentoon-
stelling in het AHM is het resul-
Met de presentaties, die van 17
december tot en met 15 april lo
pen, haken de twee instellingen
in op de Peter de Grote Mani
festatie 1996-97. Daarmee
wordt herdacht dat Peter de
Grote drie eeuwen geleden een
maandenlang bezoek bracht
aan Nederland. De tentoonstel
ling De Schatten van de tsaar in
Boijmans van Beuningen luidde
taat van een samenwerkings
verband met de Academie van
Wetenschappen en de Hermita
ge. Het onderzoek naar de cul
turele contacten tussen de tsaar
en Holland begon in 1991 en le
verde zoveel nieuwe gegevens
op dat een presentatie onver
mijdelijk was.
Zo doken stukken van Hol
landse verzamelingen op die
lang verloren waren, zoals de
dierlijke en menselijke anatomi
sche preparaten van de
anatoom Frederik Ruijsch
(1638-1731). Jarenlang was aan
genomen dat zeelieden die de
preparaten naar Rusland ver
voerden, de alhohol uit de pot
ten hadden leeggedronken. De
Hermitage bezit er toch hon
derden, waarvan er vijftien te
zien zullen zijn.
Ook dook een album op met
zo'n honderd prenten en teke
ningen van Hollandse kunste-
jazz mesectie, bezet door John Engels op drums en
Willem Jansen op Afrikaanse percussie. Deze
weet het typische hardbop-geluid mooite relati
veren door een ontspannen swingende samen
werking. Nog steeds klinken Van den Dungen en
Hoogendijk als een frontlinie van Art Blakey's
Jazz Messengers, met veel puntige statements en
agressieve soli opgebouwd uit relatief veel noten.
Wat wel begint op te vallen is dat de beide blazers
de laatste jaren misschien technisch beter en qua
presentatie zelfverzekerder zijn geworden, maar
zich qua stijl nauwelijks verder ontwikkelen.
Veeleer is Brand New Orleans een goede en
leuke aanvulling op de meer conservatieve Ne
derlandse jazz. De rol van Juraj Stanik (piano)
met zijn harmonisch sterke, maar ritmisch min
der dynamische spel ligt vooral in het verlengde
van de beide blazers, zodat hier nog ruimte voor
verdere ontwikkeling is.
Ook de rotsvaste, door een matige versterking
onnatuurlijk grommende contrabas van Harry
Emmery zou een meer prominente rol gegeven
kunnen worden. Brand New Orleans staat garant
voor een genoeglijke en muzikaal verantwoorde
avond, maar laat het conceptueel een beetje af
weten.
de naam die tenorsaxofonist Ben van den Dun
gen en trompettist Jarmo Hoogendijk voor hun
sextet hebben gekozen, is nogal ongelukkig.
Enerzijds wordt gesuggereerd dat het om een ge
heel nieuw concept gaat, anderzijds denken tra
ditionele liefhebbers dat ze iets voorgeschoteld
krijgen dat met de muziekgeschiedenis van die
grote zuidelijke havenstad te maken heeft. Bij
hun optreden in de Burcht wordt al gauw duide
lijk dat het eerste hoogstens iets persoonlijks is,
en dat voor wat betreft het laatste slechts van een
enkele directe verwijzing sprake is.
In het derde stuk van de avond speelt Hoogen
dijk op zijn trompet een mooi uitgebalanceerde
solo die door zijn ritmische strakheid doet den
ken aan het werk van Wynton Marsalis' septet,
een groep die duidelijker aan de jazztraditie van
New Orleans refereert.
Verder horen we geen typische backbeats of
swingende tweekwarten of uitgearrangeerde
tweede lijnen, maar vooral een uitgekiende rit-
werkelijk gestreeld dan in elk
geval toch.in herinnering gepre
zen zal worden.
Het einde is het mooist in de
ze subtiele voorstelling, wan
neer melancholie zachtjes
plaats maakt voor ontroering.
Bekaf en hijgend na de repetitie,
op het punt van weggaan, be
gint Elze aarzelend met een
dans, de stervende zwaan. En
Bas doet mee, terwijl de muziek
sentimenteel aanzwelt. In hun
uitbeelding van deze bekendste
aller dansen, super-cliché en
superdroom van elk meisje dat
ooit op ballet heeft gezeten, zit
alles. Triestigheid over wat
voorbij is, maar ook acceptatie.
En een hartverscheurende fier
heid op wat ze nog wel kunnen:
de bewegingen onvolmaakt,
maar de toewijding en zeg
gingskracht perfect.
Zeefdrukken
Corneille en
Appel bij
De Witte Duif
Galerie De Witte Duif in Katwijk
houdt vanaf vandaag een ver
kooptentoonstelling in zeef
drukken van Karei Appel en
Corneille. Het betreft hier (gra-
fiek)werk uit de beginjaren
tachtig van deze Cobra-kunste
naars. De verkooptentoonstel
ling duurt tot 16 maart.
Van Karei Appel zijn vooral
personages' te zien. 'Blue Boy',
'Personage in blue' en 'Deux
personages' zijn hier voorbeel
den van. Van Corneille zijn wer
ken als 'Vrouw met oranje rode
zon', 'La belle éte", 'Ivresse' te
zien en zeefdrukken,uit de bun
dels 'Bali' en de zogenaamde
'Divanserie' aanwezig. De prijs
van de zeefdrukken ligt rond de
1750 gulden.
Galerie De Witte Duif is uit
sluitend op zaterdagen geopend
van 11.00 tot 13.00 uur en van
14.00 tot 17.00 uur. Op 12 maart
is de zaak aan de Koninginne
weg 12 A gesloten.
naars, onder wie Jan Lievens
(1607-1674). Eigenaar van het
boekwerk was Andrej Winius,
een Rus van Nederlandse af
komst die Peters rechterhand
was. Zeer bijzonder is dat de te
keningen nooit uit het album
zijn gehaald, aldus Renée Kiste-
maker van het AHM. Het album
zal komende maand met steun
van het Prins Bernhardfonds in
Nederland worden gerestau
reerd en is ook te zien op de
tentoonstelling.
Op de tentoontelling over Ca
tharina de Grote, de aange
trouwde kleindochter van Peter
de Grote, zijn niet alleen schil
derijen te zien. Ook toont De
Nieuwe Kerk kostuums, siera
den, serviezen en zelfs de gou
den staatsiekoets. Het rijtuig,
gemaakt in opdracht van Peter
de Grote, werd gebruikt door
Catharina.
haarlem cpd
John van Vueren, sinds 1981 de
drijvende kracht achter Neder
lands drukst bezochte gratis fes
tival Parkpop in Den Haag, is
deze week overleden. De impre
sario en manager had longkan
ker. Zijn gezondheid verslech
terde begin deze week plotse
ling. John van Vueren werd 45
jaar.
Het overlijden is als een bom
ingeslagen in de Nederlandse
popwereld. Van Vueren was de
grote man achter het succes van
bands als Gruppo Sportivo, De
Gigantjes en Tröckener Kecks.
In zijn woonplaats Den Haag
bestierde hij elk jaar een vrijwil
ligersorganisatie die Parkpop als
non-profit-festival uitbouwde
tot een evenement dat de
laatste jaren meer dan 400.000
bezoekers trok. Met zijn eigen
Rock in Waterland-manage
ment behartigde Van Vueren tot
op zijn ziekbed de belangen van
Nederlandse bands als Tne Sce
ne en Thundering Hearts.
theater
recensie wunand zeilstra
'Het Geheim van de Lachende Piccolo',
soloprogramma van en door Harry Jekkers
(met tekstbijdragen van Koos Meinderts)
Gezien: 9/2 (landelijke première), schouw
burg, Lelden.
In een mum van tijd weet hij
een gemoedelijk sfeertje te cre-
eren. Dat is een sterk punt van
l larry Jekkers en het is kenmer
kend voor zijn optredens. Terug
van even weggeweest uil de
theaters zet hij de lijn van zijn
voorgaande (succesvolle) voor
stellingen op nagenoeg dezelfde
wijze voort. Het is een ver
trouwd sfeertje.
In 'Het Geheim van de La
chende Piccolo' stelt hij zijn pu
bliek niet teleur. Hij hoeft maar
te vertellen over zijn vriend Rick
die slechts vier dagen van zijn
leven echt heeft gewerkt, en de
lachsalvo's bepalen de sfeer.
Toch zakt de voorstelling, met
name in het gedeelte na de pau
ze, wel eens behoorlijk weg.
Dan is lekkers nog steeds wel
sympathiek en onderhoudend.
Maar verveling steekt op som
mige momenten de kop op, als
hij bijvoorbeeld te veel vernaai
fragmentjes wat geforceerd
door elkaar mixt.
Bovendien spint hij de ont
knoping van tie titel 'liet Ge
heim van de lachende Piccolo'
erg lang uit. Misschien op zich
zelf wel begrijpelijk, maar de
pointe valt tegen, waardoor de
opgebouwde spanning in een
anti-climax dreigt te eindigen.
Zijn stoere Haagse taalge
bruik is ook niet altijd per defi
nitie leuk en tegen gewenning
bestand. Daarentegen zijn stee
vast zijn liedjes in al hun een
voud raak. Ze bevatten vaak een
geestige invalshoek, zoals bij
voorbeeld een nummer met cle
titel 'Ik hou van mij' dat uitein
delijk toch nog een gewoon lief
desliedje blijkt te zijn.
OVERLEDEN De Amerikaanse
jazztrompettist, arrangeur,
componist en bandleider Mei
eer Ellington, zoon van Duke, is
op 76-jarige leeftijd overleden
aan een hartaanval. Mercer FT
lington nam na het overlijden
van zijn wereldberoemde vader
in 1974 de leiding van diens or
kest over, waarin hij al trompet
speelde en waarvan hij manager
was.
rotterdam gpd
Het Rotterdams Philharmo-
nisch Orkest heeft voor dit sei
zoen nog enkele nieuwe pro
jecten op het programma ge
zet. In september geeft het or
kest met chef-dirigent Valery
Gergjev in loonden twee con
certen in de overbekende
Proms-serie.
Gergjev zal in Rotterdam
opnieuw een concert geven
met zijn grote ontdekking, de
jonge Russische violist Maxim
Vengerov. In Amsterdam zal
het orkest, met dirigent Simon
Rattle, de opera Parsifal bege
leiden. Rattle dirigeert ook als
het Philharmonisch met Jard
van Nes op 22 mei een concert
geeft in Boedapest tijdens het
staatsbezoek van koningin
Beatrix aan Hongarije. Een
maand later gaat het orkest
voor een korte serie optredens
naar Rome.
Orkestdirecteur Paul Zee-
Sers maakte op de iaarverga
ering van de Vrienden veren i
ging van het RPhO ook bekend
dat alle concerten tijdens hel
komende septemberfestival
van Gergjev zeer waarschijn
lijk door de publieke omroe
pen op de radio worden ge
bracht. Tijdens dat festival
brengt het vaste Kirov-gezel
schap van Gergjev uit Sint Pe
tersburg in sportpaleis Ahoy'
de opera Don Carlos van Verdi
en dirigeert Gergjev het RPhO
vele malen in de Doelen en in
de Schouwburg in Rotterdam.
