Gentil en Terroir d'Alsace, de onbekende Elzaswijnen
Smaak
Angostura, kruidenbitter op rumbasis
VRIJDAG 19 JANUARI W96
REDACTIE *WIM VAN BEEK *072-5196258
Elzaswijnen zijn populair in Ne
derland. Niet in de laatste plaats
omdat de groep samenwerken
de Indonesische restaurants, de
SIR, door de smaak en kruidig
heid een samenwerking is aan
gegaan met deze frisse Noord-
franse wijnen. Toch wordt de
meeste Elzaswijn naar Duits
land geëxporteerd. Maar daarna
komt, qua omzet, Nederland.
Voor 1994 ging dat om 18 pro
cent meer volume en 10 pro
cent meer omzet. Goed voor
46.000 hectoliter 6,1 miljoen
flessen). Populaire Elzaswijnen
in Nederland zijn Rieslingen
Gewurztraminer. Onbekende
wijnen zijn Gentil en Terroir
d'Alsace.
Opvallend is dat de Elzaswijnen
in hoofdzaak worden gedron
ken door consumenten in noor
delijke (koudere) streken. Naast
Duitsland en Nederland zijn dat
Denemarken, Zweden, Finland,
Canada, België en Luxemburg.
Als we Elzaswijnen zien, proe
ven en drinken, zijn het door
gaans de traditionele witte soor
ten: de zachte Sylvaner, de Pi-
not Blanc, de statige Riesling of
de heel bijzondere Muscat met
zijn droge kruidige smaak. Ook
niet onbekend zijn de Tokay Pi-
not Gris, de kruidige Gewurztra
miner en de enige rode die de
Elzas voortbrengt: de Pinot
Noir.
Voor de in hoofdzaak witte wij
nen uit het meest noordelijke
wijngebied van de Franse repu
bliek staan een hele reeks drui-
vevariëteiten garant, waar de
wijnen naar zijn genoemd.
Maar wie kent die andere wij
nen die ook uit de Elzas komen?
Zoals de Terroir d'Alsace en
Gentil? Twee heel smakelijke
witte wijnen die behoren tot de
categorie mengwijnen en jaar
lijks verschillen in smaak en
hoeveelheid hectoliter, afhanke
lijk van de weersomstandighe
den en de wijze waarop en wan
neer er wordt geoogst. De twee
Elzaswijnen zijn het produkt
van wijnboeren, die de naam
van deze wijnen dan ook heb
ben beschermd. Terroir d'Alsa
ce is van wijnhuis Westhalten,
zoals die onlangs tijdens een
proeverij in het Indische restau
rant Anak Bandung in Leiden
werd uitgeschonken bij Udang
Bandung, garnalen in kokos
melk met peultjes en petehbo-
nen. Terroir d'Alsace is, volgens
restaurant-eigenaar Hans Kagie,
een combinatie van onder meer
Gewurztraminer en Muscat en
is een zeer welkome wijn bij ge
rechten van Indische komaf.
Betaalbaar
„Het belangrijke van de meng
wijnen uit de Elzas is dat ze be
taalbaar zijn. Dat is voor mij
een belangrijke overweging ge
weest om deze wijnen te schen
ken bij de Indische rijsttafel.
Het moet niet zo zijn dat de fles
wijn de prijs overtreft van de In
dische maaltijd. Daar kan wel
Hans Kagie bij Terroir d'Alsace (rechts) en Gentil, twee onbekende Elzaswijnen, die uitstekend samengaan
met Indische gerechten.
eens sprake van zijn als je er
een van de topwijnen uit de El
zas bij uitschenkt. En dat we
Terroir d'Alsace zo goed vinden
combineren bij kruidige Indi
sche gerechten bewijst het feit
dat we deze onbekende Elzas
wijn tot wijn van de maand (ja
nuari) hebben uitgeroepen."
Die andere mengwijn, Gentil,
komt van het wijnhuis Hugel en
is een combinatie geworden,
waarin onder meer de Riesling
en Pinot Blanc zijn te herken-
FOTO LOEK ZUYDERDUIN
nen. Ook die wijn is een uitste
kende begeleider van pittige In
dische gerechten, hoewel ken
ners beweren dat die gerechten
weer niet te kruidig dienen te
zijn.
Elzaswijnen zijn herkenbaar
aan hun fles, de zogenoemde
Flüte d'Alsace, de flesvorm die
wettelijk is beschermd en opvalt
door de lange hals. In de Elzas
zijn in totaal 7.000 wijnprodu
centen actief, waarvan er 200
meer dan 2 hectare verbouwen
en meer dan 80 procent van de
totale wijnstreek cultiveren. De
botteling van de Elzaswijnen
vindt alleen in de Elzas plaats
sinds de inwerkingtreding van
de wet in 1972. Hoewel in de
meeste landen een stijging van
de hoeveelheid flessen Elzas
wijn is geconstateerd nam de
omzet in Duitsland af. Japan
noteerde een stijging van 44
procent.
Goede combinatie
Elzaswijnen en de Indonesische
restaurants die zijn aangesloten
bij de landelijke SIR (Selected
Indonesian Restaurants) doen
al enkele jaren goede zaken
vanwege de goede combinatie
wijn/eten. Leidenaar Kagie,
voorzitter van de SIR, steunt die
combinatie, want de Elzaswij
nen zijn er goed geschikt voor.
„Wat natuurlijk niet wil zeggen
dat het de enige wijn is die er bij
past, want we schenken ook
Zuidafrikaanse, Californische en
veel andere wijnen. In onze res
taurants blijft het eten het uit
gangspunt. De wijn neemt er
een duidelijke tweede plaats
MARTHA DE JAGER
Het was oorlogstijd en een zekere Dr.
J.G.B. Siegert sloot zich aan bij de troepen
van Simon Bolivar. In 1824 zat deze Duit
se legerarts in zijn laboratorium in Vene
zuela en zocht naar een koortswerend
middel voor de soldaten. Hij gebruikte
onder meer de bittere olie uit de bast van
de angosturaboom, gentiaanwortel, kini
ne, gedroogde pruimen en rum, aange
vuld met foelie, kruidnagel en kaneel. Die
aanvulling kan ook uit foelie, pimentkor
rels en kardamom hebben bestaan. Wan
neer je naar de produkten kijkt die in het
Caribisch gebied veel gebruikt worden,
lijkt dat laatste het meest aannemelijke.
Het begon op te vallen, dat er wel heel
veel soldaten bij de ziekenboeg aanklop
ten omdat zij meenden aan verhoging te
lijden. Het medicijn werd daardoor al
spoedig als smaakmaker ontdekt en het
kon niet uitblijven: andere landen kregen
er belangstelling voor. Omdat de produk-
tie plaats vond in Angostura, zo genoemd
vanwege de vele angosturabomen, heeft
het drankje de naam van deze Venezo
laanse stad gekregen. Tevergeefs zoek je
die stad op de kaart van Venezuela, de
naam is in 1843 veranderd in Ciudad Bo
livar.
Geheim recept
Sinds 1830 werd de kruidenbitter an-
gostura, waar de bast van de gelijknamige
P U Z Z E
OPGAVE
OPLOSSING
KRUISWOORDRAADSEL
Horizontaal:
1. baas; 5. cijfer; 9. gezichtsorgaan, 10.
wasgelegenheid; 12. roem; 13. hectoliter,
14. gevatheid; 16. franco (afk.); 17. leiden;
19. damp-, 21. meisjesnaam; 23. fijn; 24.
deel van een schoen; 26. halsbont; 27. bij
woord; 28. klapper; 30. centimeter; 31. nol;
32. uiting van plezier; 33. beryllium; 34
Indonesisch eiland; 36. buisverlichting; 38.
lof; 40. plaksel; 41. Trans-Europa-express;
42. bons; 44. maand; 45. opgelegde taak
voor de dag; 48. deel van de bijbel; 50. ge
deeltelijk; 51. rund; 52. gegraven diepte;
54. liefkozing; 55. barenspijn; 56. getal; 57.
CRYPTOGRAM
bladzy
s-v-a-a-s
preek—r-1
i—r—extra
talen-e-n
oglad
dooien
a-fo
gedwee
Verticaal:
1. krijgsbende;"2. dierenverblijf; 3. landbouwwerktuig; 4. container;
6. persoonlijk vnw.; 7. grond om een boerderij; 8. deugdzaam; 10.
bedeesd; 11. tafel; 14. zeil; 15. vertragingsmiddel; 17. roem; 18.
snavel; 20. vonnis; 22. trekken; 24. nectar; 25. pilaar-, 28. plakmid
del; 29. plaaggeest; 33. bondig; 35. beroep; 37. teugel; 39. wiel-, 41.
begerig; 43. amfibie; 44. kledingstuk; 46. dwaas; 47. indien; 49.
scheepstouw; 51. uitroep van schrik; 53. voorzetsel; 55. persoonlijk
boom al niet meer voor werd gebruikt,
naar tal van landen geëxporteerd. Enge
land was één van de afnemers. Om de
distributie te vergemakkelijken werd het
fabriekje in 1875 verplaatst naar Port of
Spain in Trinidad. Tot op de dag van van
daag wordt het er nog samengesteld vol
gens geheim recept. Voor Europa is er in
het Duitse Bremen een producent die het
in licentie maakt. In Nederland wordt an-
gostura door Bols op de markt gebracht.
De door Bols geïmporteerde flesjes met
een inhoud van 100 ml en 230 ml zijn te
herkennen aan een zeer vol bedrukt etiket
dat er als een verkleinde krant omheen
geplakt zit.
Deze bitter op rumbasis met een alcohol
percentage van 44 en 45 procent is in ons
land bekend als een elixer voor jenever en
als onderdeel van cocktails. Het is nog
niet zo lang geleden dat iedere kastelein
een flesje onder handbereik had. Wie 'een
lichte angst' of 'een jonge angst' bestelde
kreeg een glaasje jenever met enkele
druppels angostura.
Voor een typisch Venezolaans drankje ne
me men per persoon 3 eetlepels lichte
rum met een halve hoeveelheid limoen
sap en suikersiroop, mengen en op smaak
brengen met nootmuskaat, een paar
druppels angostura en een aantal ijsblok
jes.
Cocktails
In recepten gebruikt men voor cocktails
BIHtfHHÜiÜraf
R I P
nog wel eens de aanwijzing: 'een dash an
gostura', wat neerkomt op een scheutje
en dat vanuit de originele verpakking een
paar druppels oplevert. Met de mooie
bruine kruikjes waarin in Nederland een
bitterfabriek angostura levert, kan beter
niet worden geschud boven de cocktails,
deze flessehals is namelijk wat royaler.
Dat komt van pas in een heel oud recept
waarmee op een aangename manier een
opkomende griep te lijf kan worden ge
gaan. Hiervoor dienen een paar eieren
luchtig met poedersuiker te worden ge
klopt, voeg daar flink wat cognac of bran
dy en een lepel angostura aan toe. Met
wat vanille, een limoenschilletje en wat
fijngemaakt ijs goed schudden en de
griepcocktail is klaar.
In de omgeving waar men angostura pro
duceert en in vele andere delen van de
wereld, waaronder Portugal, is deze krui
denbitter ook een smaakmaker in de keu
ken. Daarvoor hoeft men niet naar de slij
ter, de flesjes angostura staan tussen de
tabasco en worchestershiresaus in de su
permarkt. Met enkele druppels worden
soepen, sausen en nagerechten op smaak
gebracht. Het past heel goed bij gedroog
de pruimen en tutti frutti.
De legerarts Siegert kon anderhalve eeuw
geleden niet bevroeden dat zijn experi
ment in de geneeskunde ook op het culi
naire vlak van betekenis zou worden.
Voor informatie: indra 035 - 69 79 88 8«n Deleave 015 -
wmtÊÊÊÊÊMi
HEINZ
TOM POES
Tom Poes en het Lemland
„Ik begrijp niet, hoe jullie bang kun
nen zijn voor zulke kleine baasjes als
die lemmings", zei Tom Poes. „Als je
blaast zijn ze weg. En zelfs als het er
veel zijn..."
„Wacht even", gromde de commis
saris. „Je hebt nog veel te leren, Tom
Poes. In het leven gaat het er niet om
hoe klein die lui zijn maar hoeveel er
zijn, neem dat van een vergrijsd poli
tieambtenaar aan..."
Hij verstrakte en er verscheen een
grimmig trekje op zijn gelaat. Tom
Poes, die zijn blik volgde, zag dat er
een paar nietige figuurtjes over de
heuvel kwamen. Ze zagen er vrolijk
uit en ze stapten monter voort.
„Hallo daar!" riep de voorste. „Is dit
Lemland?"
„Nee!" bulderde de commissaris.
„Om de donder niet! Dit is het ge
bied van de gemeente Rommeldam.
Hier wordt de wet geëerbiedigd en
hier worden dakloze zwervers ingere
kend. Jullie zijn er bij. Mee naar het
bureau - en geen grapjes!"
De vreemdelingen bleven onthutst
staan. Ze fluisterden wat onder el
kaar en begonnen toen achter zich te
wenken.
„Hm", mompelde Tom Poes. „Het is
mogelijk, dat ik nog veel moet leren.
Maar dan is het het beste, dat ik dat
zo vlug mogelijk doe."
Met deze gedachte liet hij Bulle Bas
staan om een heuveltje te beklim
men van waar af hij een goed zicht
op de omtrek had. Nu, dat was een
verrassing. Want achter de eerste
hoogte naderde een eindeloze op
tocht lemmings. De hele weg was be
dekt met een grijze stroom kleine fi
guurtjes die tot aan de horizon reik
te...
H
W
R
DOOR HANS VAN ES
Na een onderbreking van ruim anderhalve week begint de winter aan
een heroveringstocht over de Lage Landen. De diverse computermo
dellen liepen tijdens de afgelopen dooiperiode soms flink uiteen. Da
genlang was het volstrekt onduidelijk in welke richting de balans zou
doorslaan. Het was zo'n periode, waarin de atmosfeer op zoek is naar
een nieuw evenwicht. Het stromingspatroon boven de Europese sec
tor vertoonde geruime tijd zowel Atlantische als continentale trekjes.
In een dergelijke twijfelperiode zijn de weersvooruitzichten op wat
langere termijn meestal van beperkte waarde. Kennelijk heeft de at
mosfeer nu een duidelijke richting gevonden; de 'vijfdaagse' van
Neerlands grootste weerinstituten wijzen beide in de richting van toe
nemende vorst.
De nieuwe koudeperiode werd donderdag al voelbaar. De mist trok op
tot een grauw, laaghangend wolkenpakket en bij iets aantrekkende
zuidoostenwind bleef het kwik op veel plaatsen juist onder het vries
punt steken. Boven Scandinavië heeft zich een nieuw hogedrukcert-
trum geïnstalleerd, dat tijdens het weekeinde nog in kracht toeneemt
(tot 1045 HPA of millibar). Voorlopig krijgen we te maken met kou
import uit Centraal-Europa, waar het licht tot matig vriest. De zuid
oosten- tot oostenwind neemt morgen geleidelijk toe tot matig of vrij
krachtig. Hoewel de vorst nog licht blijft in de middag rond nul gra
den zorgt de wind voor een lagere gevoelstemperatuur. Vanuit het
oosten wordt ook de bovenlucht geleidelijk kouder. Daarmee wordt d-
inversie met een koude luchtlaag aan de grond en een warme laag 36
op enige hoogte doorbroken. De verticale uitwisseling herstelt zich
en het vette wolkendek wordt opengescheurd. Bij brede opklaringen
kan het de komende twee nachten al 3 tot 6 graden vriezen.
Het ziet er naar uit, dat de winter na het weekeinde volhardt. Het
Noordeuropese hoog weet zich te handhaven en ook de ontwikkelin
gen op de oceaan zijn gunstig. Depressies worden afgebogen in de
richting van het Iberisch schiereiland en de Middellandse Zee. Zo
ontstaat er steeds meer een klassiek-winterse luchtdrukverdeling,
waarbij oostenwinden boven het continent geruime tijd blijven door
staan. Op grond van die ontwikkeling mag een groot deel van de ko
mende week op aanhoudende en nog iets toenemende vorst worden
gerekend. 21
MfflÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊMi
E U R
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
zaterdag.
Noorwegen:
Flinke opklaringen maar
hier en daar ook wolken
velden. Vrijwel overal
droog. In het zuiden vooral
morgen veel wind. Kouder;
overdag meest lichte
vorst, aan de kust maxima
iets boven het vriespunt.
Zweden:
Wolkenvelden, ook opkla
ringen en overwegend
droog. Maximumtempera
tuur uiteenlopend van
rond -5 graden in het zui
den tot rond -12 in het
noorden.
Denemarken:
Wolkenvelden, afgewis
seld door zonnige perio
den. Vrijwel overal droog.
Vooral morgen een koude
oostenwind. Overdag
meest lichte vorst.
Engeland, Schotland,
Wales en Ierland:
Overwegend veel bewolking en vooral in
Ierland en Schotland af en toe regen.
Middagtemperatuur ongeveer 6 graden.
België en Luxemburg:
Rustig en droog weer. Geleidelijk meer
opklaringen, maar vandaag hier en daar
nog mist. Morgen maxima rond het
vriespunt.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Perioden met zon, maar vandaag ook
hier en daar mist. Met name in het wes
ten wolkenvelden en mogelijk wat regen.
Geleidelijk lagere temperaturen. Morgen
maxima uiteenlopend van 3 graden in
de Vogezen en Jura tot ongeveer 9 in
Bretagne.
Portugal:
Half tot zwaar bewolkt en buiige regen.
Ook onweer is mogelijk. Lagere tempe
raturen; maxima morgen uiteenlopend
van ongeveer 6 graden in het binnen
land tot 15 plaatselijk in de Algarve.
Madeira:
Wolkenvelden, ook af en toe zon en
vooral morgen kans op een bui. Middag-
temperatuur rond 17 graden.
Spanje:
Wolkenvelden en van tijd tot tijd buien.
In het noordoosten op beide dagen ook
zon en overwegend droog. Morgen in het
binnenland maxima rond 9 graden,
langs de Costa's in het oosten en zuiden
rond 14.
Canarische Eilanden:
Half tot zwaar bewolkt en vooral van
daag een enkele bui, soms met onweer.
Op de zuidstranden meer zon en droger.
Maxima rond 20 graden, aan de noord
zijde van de eilanden frisser.
Marokko:
Westkust: afwisselend zon en stapelwol
ken en vooral ten noorden van Agadir
enkele regen- of onweersbuien. Middag-
temperatuur vandaag rond 18, morgen
ongeveer 16 graden.
Tunesië:
Wolkenvelden en van tijd tot tijd buien,
mogelijk met onweer. Tamelijk fris met
maxima rond 15 graden.
Zuid-Frankrijk:
Vandaag flinke perioden met zon. maar
in het westen ook wolkenvelden. Morgen
minder zon en vooral in het westen kans
op wat regen. Geleidelijk iets kouder;
middagtemperatuur morgen uiteenlo
pend van 5 graden in de omgeving van
Clermont-ferrand tot plaatselijk 12 aan
de voet van de Pyreneeën.
Mallorca en Ibiza:
Naast wolkenvelden, ook zon en kans op
een bui. Op beide dagen maxima onge
veer 14 graden.
Italië:
Wolkenvelden en aan de Adriatische
kust en op Sicilië kans op een bui. Van
daag ook zon en in de Povlakte plaatse
lijk mist. Maxima op beide dagen meest
tussen 7 en 14 graden.
Corsica en Sardinië:
Afwisselend zon en wolkenvelden. Op
beide dagen op Sardinië kans op een
bui. Middagtemperatuur ongeveer 14
graden.
Malta:
Wisselend bewolkt en een enkele bui
Ook onweer is mogelijk. Middagtempe-
ratuu r rond 14 graden.
Griekenland en Kreta:
Flinke perioden met zon. Morgen van
het westen uit wolkenvelden en een toe
nemende kans op een bui. Maxima mor
gen van 6 graden in het noordoosten tot
12 in het zuidwesten.
Turkije en Cyprus:
In Turkije geleidelijk meer zon en droog.
Op Cyprus half tot zwaar bewolkt en
slechts een enkele bui. Maxima morgen
van een graad of 4 op de Dardanellen tot
15 op Cyprus.
Duitsland:
Wolkenvelden, ook wat zon en overwe
gend droog. Vandaag eerst nog hier en
daar mist of laaghangende bewolking.
Overdag lichte vorst.
Zwitserland:
Perioden met zon en brjna overal droog.
Vooral op de Zwitserse Hoogvlakte ge
bieden met hardnekkige mist. Tempera
tuur overdag in de meeste dalen rond +4
graden.
Oostenrijk:
Perioden met zon, maar vandaag hier
daar nog laaghangende bewolking
mist. Vandaag in het noorden wolkenv
den en kans op wat sneeuw. Geleidel
iets kouder; maxima op beide dagen e
kele graden.onder het vriespunt.
Overwegend veel bewolking en vanda
eerst nog mogelijk wat lichte sneeu
Overdag lichte tot matige vorst.
Tsjechië en Slowakije:
Veel bewolking en vandaag eerst r
kans op wat sneeuw. Overdag lichte 1
matige vorst.
Hongarije:
Meest bewolkt en vandaag af en toe w
sneeuw, mogelijk ook ijzel. Overd
overwegend lichte vorst.
ZATERDAG 20 JANUARI 1996
Zon- en maanstanden
Zon op 08.37 Zon onder 17
Maan op 07.58 Maan onder 17.
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 03 06* 15.22 02.39
Laag 11.06* 23.24 10.47 23! u
Weerrapporten 19 januari 07 uur:
Amsterdam
De Bilt
Deelen
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
Maastricht
Barcelona
Berlijn
Boedapest
Cyprus
Dublin
Frankfurt
Genève
Helsinki
Innsbruck
Istanbul
Klagenfurt
Kopenhagen
Las Palmas
Lissabon
Locarno
Londen
Luxemburg
Madrid
Mallorca
motsneeuw nno2
Zurich
Bangkok
Casablanca
Johannesburg
New Oceans
New York
Tel Aviv
Tokyo
