Dangerous Minds schoolteachers drama
-f
Film
Abba, The Movie': hits
let veel inzet en energie
Zonsverduistering
met fatale gevolgen
'Zusje' is een film die als een
veertje door de lucht dwarrelt
IDERDAG 11 JANUARI1996
cjeuw Filmjaarboek op komst
it
inttRLEMNa een afwezigheid van ruim vijf jaar verschijnt er dit
weer een nieuw filmjaarboek met daarin alle films die in de
iode 1990 - 1995 in de Nederlandse bioscoop zijn uitgeko-
n. De 'première' van het Nederlands Filmjaarboek 1990/95',
ls het naslagwerk gaat heten, is gepland voor september
6, kort voor het Nederlands Film Festival in Utrecht, maar de
«intekening start al deze maand op het komende Internatio-
Filmfestival Rotterdam. In 1990 verscheen het laatste deel in
n s opeenvolgende reeks van tien jaarboeken, waarin credits,
1 te beschrijvingen, distributeurs en premièredata van alle tus-
s 1980 en 1990 uitgebrachte films bijeengebracht waren.
e'ni irna stierf het jaarboek, bij gebrek aan financiën, een stille
ld. Nu kan de uitgave mede door een substantiële bijdrage
hoofdsponsor Citroen Nederland, weer als een Doornroosje
deer worden gekust. Het filmjaarboek wordt tevens gesubsidi-
d door het Thuiskopie Fonds en het ministerie van OCW. Het
ik wordt uitgegeven bij International Theatre Film Books
er wordt aan meegeschreven door een zestigtal filmrecensen-
die met elkaar meer dan duizend speelfilms en lange docu-
ntaires van de afgelopen vijfjaar moeten beschrijven.
pe igiedebuut Diane Keaton in The Movies
3QkrERDAM» Het succes van een film is en blijft moeilijk te voor-
llen. Ondanks marketingonderzoek en miljoenen voor recla-
izijn er peperdure films die genadeloos floppen Waterworld
nugirls), terwijl kleine films waar bijna niemand wat in ziet
opeens heel goed doen bij het publiek. Zo maakte de Engel-
egisseur Michael Radford vorig jaar in Italië de film IlPostino
n kleine, tragi-komische film die eind oktober bescheiden
d uitgebracht in de bioscoop (4 kopieën), maar die nu zijn
alfde week ingaat in The Movies in Amsterdam. Dit onver-
:hte succes heeft er ongetwijfeld toe bijgedragen dat The Mo-
i het deze week opnieuw probeert met zo'n kleine, onbeken-
tJ11 film. Het gaat om Unstrung Heroes, het regiedebuut van actri-
)iane Keaton (vooral bekend geworden door de films van
etf ody Allen), die door Disney-distributeur Buena Vista niet
dabei genoeg werd bevonden en die vermoedelijk nooit in de
5i scoop terecht was gekomen als een cinefiele exploitant hem
t bijtijds had ontdekt. Het is zeer twijfelachtig of Unstrung
oes het succes van II Postino zal evenaren, maar het is op-
uw een aantrekkelijke, kleine tragi-komedie met John Turtur-
;n Andie MacDowell, toch niet de eerste de besten, in de
ifdrollen en Diane Keaton ditmaal dus achter de camera.
'MMS IN LEIDEN
John Woo Nacht in LVC
t de hoofdrol in Abba, The Movie.
FILM OVERZICHT
MARCO VAN PELT
Langegracht 65, Leiden: Abba, The
do 11/1 20.30 uur. Parkfilmhuis,
lis Geellaan 2. Alpen aan den
Heep with me, vr 12/1 en za 19/1
LVC. Breestraat 66, Leiden:
Woo Nacht, met onder andere A
Tomorrow, The Killer en Hard
Boiled, vr 12/1 20.00 uur.
bba, The Movie, een film
Lars Hallström uit 1977, wil
discjockey voor zijn radio-
on een diepte-interview
de popgroep Abba maken,
lat de man geen journalis-
ervaring heeft, ziet hij zich
>odzaakt de popmuzikan-
volgens tijdens hun hele
nee door Australië,
t resultaat is een concert-
ïmentaire, met uiteraard
zwak verhaaltje, die de
e buitenkant van roem en
s laat zien, maar verder
doordringt. De muziek
kt, voor echte fans in elk
echter veel goed. Opval-
is de manier waarop Abba
ontelbare hits ten gehore
met veel energie en
nautische komedie
c iw en ontrouw, daar draait
om in Sleep with me (VS,
Drie Californische jonge-
ook nog eens de grootste
iden van elkaar, zijn de
dpersonen in deze roman-
ie komedie van regisseur
Kelly.
seph (Eric Stolz) gaat einde
trouwen met Sarah (Meg
maar hun goede vriend
Michelle Pfeiffer als vanouds op dreef
Dangerous Minds van re
gisseur John N. Smith is de
nieuwste aanwinst in de al
maar groeiende serie
schoolteachers drama's, al
lemaal gemaakt volgens
een min of meer vast stra
mien: een leraar staat voor
de onmogelijke opgave een
klas vol achterbuurtetters
onder de duim te houden,
wat lukt door een originele,
menselijke, aanpak. Vorig
jaar nog zagen we in Re
naissance Man Danny De-
Vito in de weer als als zo'n
sympathieke docent. Die
film onderscheidde zich
door de humor waar De-
Vito garant voor staat.
Dangerous Minds moet het
meer hebben van melodra
matische accenten. Mi
chelle Pfeiffer is nu een
maal geen Danny DeVito,
Pfeiffer is gewoon Pfeiffer.
FILM RECENSIE
STAN LAPINSKI
Dangerous minds. Te zien: Lido 1, Leiden;
Metropole 2, Tuschinski 2. Den Haag.
Michelle Pfeiffer speelt LouAn-
ne Johnson. Haar karakter is ge
baseerd op de echte LouAnne
Johnson, wier boek My Posse
Don 't Do Homework ten grond
slag ligt aan het scenario. Het
verhad mag dan uit het leven
gegrepen zijn, de film verloopt
wel degelijk volgens het vaste
patroon. LouAnne ziet zich ge
confronteerd met een klaslokaal
vol tuig van de richel dat vloekt
en tiert en rapt en vecht, voor
het grootste deel zwart of Lati
no, maar hoe dan ook onhan
delbaar. Gaandeweg weet ze
door de facade van onverschil
ligheid jegens de educatie heen
te breken met lessen in poëzie,
vaste prik in dit soort films.
Eerst behandelt ze de liedtek
sten van Bob Dylan, vervolgens
Michelle Pfeiffer speelt LouAnne Johnson die zich geconfronteerd ziet met een klaslokaal vol tuig van de richel dat vloekt en tiert en rapt en vecht.
de zwaardere kost van Dylan
Thomas. Hoge kunst die ver
heft, al gaat het niet van een lei
en dakje: wat moet je met poë
zie als je in het getto dag na dag
oog in oog staat met verloede
ring en dood?
En dan natuurlijk de tegen
werking van de schoolbureau-
craten. Niet dat het geboren
naarlingen zijn, geenszins, ze
zijn ook maar slachtoffer van
het half kapot bezuinigde on
derwijssysteem van Amerika.
Op dit punt is de film beslist se
rieus te nemen. Stond verbete
ring van het onderwijs niet bo
venaan het verkiezingspro
gramma van Clinton? Wat ervan
terecht is gekomen, ik zou het
niet weten, wel bewijzen films
als Dangerous Minds dat het
probleem leeft, tot in de produ
centenkamers van Hollywood.
John Smith houdt ervan pro
fessionele acteurs te combine
ren met amateurs. Die weet hij
tot verrassende prestaties te in
spireren, getuige de spontani
teit waarmee deze achterbuurt-
kinderen door het beeld dende
ren. Van de professionele cast is
Michelle Pfeiffer op dreef als
vanouds: dankzij haar vliegt het
melodrama nergens uit de
bocht maar wordt het getem
perd door gein.
Dolores Claiborne sterke film
FILM RECENSIE
Frank (Craig Sheffer) ontdekt
dat hij verliefd'is op Sarah. Hij
laat dit merken door haar innig
te omhelzen waar iedereen bij
staat. Kortom, Frank begint een
veroveringstocht tijdens een
reeks* feestjes, barbecues en
dansavonden. Na dit alles zijn
de oorspronkelijke verhoudin
gen hersteld; vreemd, maar
waar. Het zijn dan ook de dialo
gen waar de film het van moet
hebben, het plot is uiterst ma
ger.
John Woo Nacht
Regisseur John Woo werd bij
het grote publiek bekend met
zijn actie-film Hard Target uit
1993, met onder meer Jean-
Claude van Damme. Daarvoor
kenden-liefhebbers hem al als
de beste maker van actie-films
uit Hong Kong van de afgelopen
jaren.
Woo's debuutfilm is A Better
Tomorrow uit 1986 over een
Chinees misdaadsyndicaat in
Hong Kong dat over software
beschikt om valse dollars per
computer te maken. The Killer,
uit 1989, is een magistraal gang
ster-epos en in Hard Boiled uit
1992 neemt inspecteur Yuen,
een rol van Woo's favoriete ac
teur Yun-Fat, het op tegen een
enorme bende wapensmokke
laars.
Hong Kong op zijn hardst dus
in deze John Woo nacht. Al zijn
vaste thema's vriendschap,
loyaliteit en verraad komen
voor, maar het zijn vooral de
vuurgevechten die opvallen.
HENK MAURITS
Dolores Claiborne. Te zien- Asta 1Movieworld 5, Den Haag; Ca
lypso 1Amsterdam.
Twee van de beste Hollywood-actrices van dit
moment spelen samen een hoofdrol in Taylor
Hackford's nieuwste film Dolores Claiborne. Een
suspense-thriller in de stijl van Alfred Hitchcock,
met in de titelrol Kathy Bates, een vrouw die ver
dacht wordt van twee moorden, en met Jennifer
Jason Leigh als haar dochter die probeert de
waarheid aan het licht te krijgen.
De film is gebaseerd op de roman Dolores Clai
borne van Stephen King, maar diens bestseller
van een paar jaar geleden werd nogal ingrijpend
'herschreven' door scenarioschrijver Tony Gilroy.
Het boek bestaat voor een belangrijk deel uit lan
ge monologen van Dolores op het politiebureau.
Gilroy loste dit op door de introductie van Dolo
res' dochter Selena, die na vele jaren terugkeert
naar haar geboortestreek en tegen wie Dolores
stukje bij beetje (in flash-backs) haar verleden uit
de doeken doet.
Het zijn allebei vrouwen die getekend zijn door
het leven. Dolores is ooit mishandeld door haar
aan alcohol verslaafde echtgenoot en Selena her
innert zich vooral de onaangename handtaste
lijkheden van haar vader. Het heeft ze hard en cy
nisch gemaakt, twee 'bitches' die hun gedrag ex
cuseren met de mededeling dat een vrouw soms
een kreng moet zijn om zich te handhaven. Naast
moeder en dochter is èr nog een derde 'kreng' in
de film, Vera Donovan de rijke vrouw bij wie Do
lores in dienst is als huishoudster.
Regisseur Taylor Hackford, ooit beroemd ge
worden met An Officer and A Gentleman, weet
een perfect spanningsveld op te bouwen tussen
de verschillende vrouwen. Een intrigerend en
mystificerend spel dat begint met de onnatuurlij
ke dood van Vera, die van de trap valt en waarbij
Dolores als mogelijke dader wordt gezien omdat
zij zoals naderhand blijkt de enige erfgena
me is in het testament van Vera. Politieman John
Mackey is er vast van overtuigd dat er sprake is
van moord, maar hij heeft moeite met het vinden
van bewijs, zoals hij al eerder bot ving toen Dolo
res echtgenoot eveneens door een ongeluk om
het leven kwam.
FILM RECENSIE
De komst van Dolores dochter voegt een extra
dimensie toe aan het verhaal. Selena is een ambi
tieuze en succesvolle journaliste bij de New York
Times, maar lichamelijk en geestelijk onstabiel
door haar incestverleden en het veelvuldig ge
bruik van drank en pillen om dat verleden te ver
geten. De twee gekwetste vrouwen komen er
beurtelings achter wat er in het verleden gebeurd
is, waarna er langzaam begrip en een nieuwe
band ontstaat tussen moederen dochter.
Hackford gebruikt in zijn film de natuur en de
omgeving als metaforen voor de gevoelsbeleving
van de hoofdfiguren. Zo wordt regelmatig gebruik
gemaakt van dreigende rode luchten en vindt het
fatale ongeluk van Dolores' echtgenoot plaats tij
dens een totale zonsverduistering. Het doet den
ken aan de betere films van Hitchcock uit de tijd
dat die nog in zwart-wit filmde. Maar de film
wordt gedragen door de acteurs, met Kathy Bates
en Jennifer Jason Leigh als grootste blikvangers,
maar met daarnaast sterke bijrollen van David
Strathairn als Dolores echtgenoot en Christopher
Plummer als de bezeten naar de waarheid zoe
kende politieman Mackey.
Het was de grote verrassing van
het Nederlands Filmfestival in
september. Het woord 'hype'
viel. Zusje kwam uit de lucht ge
vallen en kreeg meteen een
Gouden Kalf; Zusje was ge
maakt door de onbekende re
gisseur Robert Jan Westdijk,
zonder subsidiegeld: Zusje lan
ceerde en passant een actrice
van formaat, Kim van Kooten.
Dat was toen, in de door en
door Nederlandse situatie van
het Utrechtse festival. Nu moet
de film het opnemen tegen een
internationaal aanbod, vooreen
publiek dat het worst zal wezen
of het Rijk er geld in heeft gesto
ken of niet. Of het woord 'hype'
opnieuw zal vallen weet ik niet,
maar Zusje blijkt nog steeds een
verfrissende film, een film die
als een veertje door de lucht
dwarrelt.
Het verhaal is gauw verteld.
Na jaren komt Martijn binnen
vallen bij zijn zus Daantje (Kim
van Kooten) in Amsterdam, ge
wapend met een videocamera.
Zelf blijft hij buiten beeld, je
hoort alleen zijn stem (die van
Hugo Metsers III) en ziet wat hij
opslaat op zijn magneetband
jes: Daantje, Daantje en nog
eens Daantje, de rest kan hem
gestolen worden. Hij pest haar
liefje (Roeland Fernhout) en
vriendin (Ganna Veenhuysen)
weg, gaat haar letterlijk te lijf
met zijn camera en werkt toe
naar de grote confrontatie.
Machtswellust? Daantje en hij
delen een geheim uit het verle
den, een etterende zweer die
openbarst als Daantje de came
ra ter hand neemt en Martijn
(geacteerd door Maarten Zo
mer) op haar beurt reduceert
tot een weerloos insect in een
spinneweb.
Het knappe van Zusje is dat
de makers de tering naar de ne
ring hebben weten te zetten,
waardoor de kijker inderdaad
niet hoeft worden lastig geval
len met esthetische hulpeloos
heid die voortkomt uit produk-
tionele armoe. Westdijk en zijn
cameraman (Bert Pot) hebben
werkelijk op video gedraaid en
het materiaal achteraf overgezet
op film. Ze hanteerden daarbij
de stijl van de betere zondagsfil
mer. Dat wil zeggen, ze zetten
die stijl neer met de superieure
hand van de echte filmer, een
formeel experiment van jewel
ste, maar zonder ijdel vertoon
omdat het met het verhaal sa
menvalt lot één ding. Hetzelfde
geldt voor het voortreffelijke
spel van Van Kooten, Fernhout
en Veenhuysen: de 'documen
taire' natuurlijkheid waarmee
zij hun studenten neerzetten
verraadt groot acteertalent.
De spanning van Zusje komt
voornamelijk voort uit de wijze
waarop het verhaal verteld
wordt, minder uit het verhaal
zelf; de anekdotische kern, de
wond die Daantje en Martijn
moeten blootleggen om te kun
nen genezen, mist mythische
kracht. Niet het reisdoel, maar
de weg erheen en de manier
van reizen zijn het die het hart
sneller doen kloppen.
Dat neemt niet weg dat Zusje
een belangwekkende Neder
landse, wat heet, Europese film
is. De Europese filmerij van de
afgelopen tien, vijftien jaar
draait globaal rond twee wezen
loze polen, die van de ouwe
zwaarwichtige kunst (de filmer
als leraar of boeteprediker van
zijn volk) en die van de pseudo
Hollywood-commercie (waar
voor het Europeanen aan finan
ciële maar vooral culturele ba
gage ontbreekt). Zusje niet.
Westdijk en de zijpen bewegen
zich (net als een aantal andere
jonge Europeanen) feilloos in
hel middengebied van film-pur
sang.
tMS AMSTERDAM
45, 21.30: Babe, the Gallant Pig
MBRA1(020)6233192
15, 21.15, do. vr. ma.di. óók
45, 15.30: The Bridges of Ma
il County
iMBRA2
45, 21.30, do.vr.ma.di. óók
15, 16 Smoke
EVUECINERAMA(020)
1876
15, 16 00. 19.15.22 Dange-
RAMA2
45, 21.30, do. vr.ma.di. óók
115. 16.00 The Net
PS0 1 (020)234876
•■45, 15.30, 18.30, 21.30: Dolo
res Claiborne
CALYPSO 2
13.15, 16, 19.15, 22 Desperado
CINECENTER (020)6236615
18.45, 21: Underground
1400. 16.00. 19.00.22.15,20.11
Eggs
13.30, 16, zo óók 11: Lang Leve de
Koningin
13.30, 16. 19.15 zo óók 11.00: II
Postino
19: Living in Oblivion
22.15: The City of Lost Children
13.45. 16.15. 19.30, 22. zo óók 11:
Das Versprechen
CINEMA 1(020)6151243
19.15, 22 GoldenEye
CINEMA 2
18.45,21.30: Filmpje
CINEMA OSCAR (020) 5475175
vr.zai 20.30 Sleep with me
ma en di 20.30: When night is falling
CITY 1 (020) 6234579
12 45. 15 30. 18 15.21 15. vr.
12.45,18.15,2115: GoldenEye
CITY 2
13.15,16.00.18.45,21.30 Fimpje
CITY 3
13.15, 16, 18.45,21.30 Species
CITY 4
13.15, 16. 18.45, 21.30 Forget Pa-
CITY5
12.45,15.30.18.15,21.15 Water-
CITY6
13.15,16.30, 20.30: Apollo 13
CITY 7
13.15, 16. 18.45,21.30: Seven
DESMET (020) 6273434
22.00, zoóók 16.30: Verhangnis
19, 21: La Haine
20.00. Lisbon Story
23.00, zo.13.30: Japanse meester
werken
KRITERION 1 (020)6231708
18 15.20 15,22 15 (di met 22.15:
di 22.15: Sneak Preview
KRITERION 2
19: Postman
16.45: Carrington
21.00 (beh ma: Hoop Dreams
ma. 21.45: The Cook, The thief
RIALTO 1 (020)6753994
20.00: Sister my sister
22.15(zoook 15.30): Two Girls in
18.00: Go Fish
RIALTO2
22 45 ACaixa
20 45: Aniki-Bobo
18.45: Mes in het water
THE MOVIES 1 (020) 6386016
17.30. 19.30, 21.30 zo. wo ook
20.15: Unstrung Heroes
THE MOVIES 2
20, 22.15, vr.za. óók 00.15, zo. wo
óók 13.00, 15.15: Smoke
17,15, zo, wo ook 13.15,15: Babe
THE MOVIES 3
19.45, 22, zoen wo óók 13: II Posti-
17.45: All Men Are Mortal
THE MOVIES 4
17.30; Antonia
19.15: The Bridges of Madison Coun-
21.45 Carrington
TUSCHINSKI1(020) 6262633
13.15, 16, 18.45, 21.30 Filmpje
zo 10.30: Die Nibelungen
TUSCHINSKI 2
12.45. 15.30, 18.15, 21.15 Golde
nEye
TUSCHINSKI 3
18.30, 21.30, do.vr.ma.di. ook
13.15.45 GoldenEye
TUSCHINSKI 4
13.15, 16. 18.45.21.30 The Santa
TUSCHINSKI 5
13.15, 16, 18.45.21.30: Seven
TUSCHINSKI CINEAC
11.45, 14.45. 16.45. 19.15,
21.45: Judge Dredd
DE UITKIJK (020) 6237460
15, 17 30. 19 45.22 Smoke
Het programma van de Haagse
en Leidse bioscopen staat op
de kunstpagina.
Kim van Kooten in Zusje.
