'Rieu? Die strijkt maar wat!'
1
Teylers Museum Haarlem opent nieuwe vleugel
m
m
Brussels lof trok Nederlandse schilders
Cultuur Kunst
Jj
i*v
t
i'<V
elager Madonna
huldig verklaard
Romeinen
terug in
Utrecht
Toneelwereld vreest nieuwe wet
Jeugdtheater Groningen
krijgt verbod optreden
PAG 9 JANUAR11996
chef gert visser, 071 -5.356441
Medingexpositie in Het Loo verlengd
^ajinooRNDe kledingexpositie Anna Paulowna en het Russi-
lenjehof 1795-1865, in Rijksmuseum Paleis Het Loo in Apel-
is wegens succes tot en met 10 maart verlengd. Sinds de
gïiing op
;J.ober kwamen bijna 100.000 mensen een kijkje
w op 11 okJ.c
otpen. Koningin Anna Paulowna trouwde in 1816 met de toen-
Prins van Oranje, de latere koning Willem II. In heel 1995
Uijtochten ruim 330.000 belangstellenden het museum.
'dj
eakJn Sierhuis in Museum van der Togt
In Museum van der Togt in Amstelveen wordt van
t/m 25 februari een overzichtstentoonstelling van het
van Jan Sierhuis (1928) gehouden. Voor deze expositie zijn
fen bruiklenen uit het Stedelijk Museum in Amsterdam ge-
%1. Het museum is geopend van donderdag t/m zondag van
-ft pO tot 17.00 uur.
irijfster Carmen Conde overleden
Lrid» Carmen Conde, een voortrekster in de Spaanse vrou-
hliteratuur en de eerste vrouw die werd opgenomen in de Ko-
Sdijke Taaiacademie, is gisteren op 88-jarige leeftijd overle-
Conde won de Spaanse nationale literatuurprijs in 1967 en
,Zij brak met het naoorlogse model van vrouwenliteratuur
haarlem anp
Het Teylers Museum in Haarlem krijgt een nieu
we vleugel. De nieuwbouw, ontworpen door ar
chitect Hubert Jan Henket, gaat op 1 maart open.
Met de uitbreiding wordt het museum met één
derde vergroot. De kosten bedragen tien miljoen
gulden.
De nieuwe vleugel biedt plaats aan wisselende
tentoonstellingen. Ook herbergt het een boeken-
kabinet, een educatief paviljoen voor jongere be
zoekers, en een museumcafé.
De eerste tentoonstelling bevat werk van de
Italiaanse schilder en tekenaar Giorgio Morandi
(1890-1964). Het is voor het eerst sinds 1954 dat
een representatieve tentoonstelling van zijn werk
in Nederland is te zien. De expositie bevat zo'n
vijftig schilderijen en twintig tekeningen en aqua
rellen,
In 1990 schreef het museum een wedstrijd uit
onder architecten voor de uitbreiding aan de tu-
inzijde. Voorop moest staan dat het oude muse
um onaangetast zou blijven. Een belangrijke
voorwaarde was dat de besloten binnentuin met
eeuwenoude bomen zoveel mogelijk gespaard
moest worden.
Behalve de ontwerpen van de acht architecten
die door het museum waren uitgenodigd, kreeg
Teylers 158 inzendingen binnen. De winnende
architect Henket ontwierp ook de nieuwe vleugel
van Museum Boymans-van Beuningen. Ook was
hij verantwoordelijk voor de verbouwing van het
Singer Museum in Laren.
Het juryrapport noemde zijn ontwerp „van een
verrassende eenvoud en helderheid, een goed in-
passingsgevoel, een overtuigende routing, een
schitterende lichtinval en mooie maatverhoudin
gen". De nieuwbouw is net als het oude gebouw
een daglichtmuseum. Het is zodanig ontworpen
dat de lichtinval het gebruik van kunstlicht over
bodig maakt.
Voor de vleugel droeg het ministerie van on
derwijs, cultuur en wetenschappen 4,5 miljoen
gulden bij. Sponsors financierden 2 miljoen gul
den. De rest komt van het museum en de vrien
denorganisatie.
Musici in de dop bereiden zich voor op Prinses Christina Concours
ee|onna vreest voor haar leven.
foto archief
■XkAl
man die had gedreigd haar
aid door te snijden is gisteren
,os Angeles schuldig bevon-
aan het belagen van pop-
niijMadonna.
naen jury verklaarde zwerver
ert Dewey Hoskins schuldig
alle vijf punten van de aan-
uc :ht; een wegens het belagen
lui Madonna, drie wegens be-
w van de zangeres en een
jens een aanval op haar lijf-
'ït in het landhuis van de
in Hollywood. Hij kan tot
Ljjcimaal tien jaar gevangenis-
f worden veroordeeld. De
as iter spreekt later de hoogte
van de straf uit.
De jury had meer dan vijf uur
nodig om tot de uitspraak te
concluderen. Het drie dagen
durende proces begon woens
dag, toen de zangeres in een ge
tuigenverklaring zei voor haar
leven te vrezen nadat Hoskins
had gedreigd haar de keel door
te snijden.
Donderdag beschreef Madon
na's lijfwacht hoe hij Hoskins
neerschoot en verwondde. De
beklaagde was over de muur
van de woning van de popster
geklommen, sprong in een
zwembad en dreigde haar te
doden als ze niet met hem wil
de trouwen.
Het is niet gewaagd om te
stellen dat klassieke mu
ziek onder jongeren niet
echt leeft. Om daar wat aan
te doen wordt dit jaar voor
de 27ste keer het Prinses
Christina Concours geor
ganiseerd. Komend week
einde vindt in het Rotter
dams Conservatorium de
eerste voorronde plaats,
waar 69 jonge musici uit de
regio - de provincies Zuid-
Holland en Utrecht ten
zuiden van de lijn Leiden-
Woerden-Utrecht - elkaar
muzikaal zullen bevechten.
leiden hans versluis
Het concours is uitsluitend be
doeld voor middelbare scholie
ren en ook het nodige talent uit
het Leidse zal eraan deelnemen.
Leerlingen uit de Bollenstreek
maken begin maart in Haarlem
hun opwachting. Elke deelne
mer krijgt tien minuten om een
repertoire naar keuze ten geho
re te brengen. „Veel te kort",
volgens de 17-jarige Sannie de
Jongh, „Bij andere concoursen
krijg je een kwartier. Dat is veel
beter." De Alphense heeft al ne
gen jaar dwarsfluitjes en ver
trekt binnenkort op uitnodiging
van een Duitse dirigent voor
een concert naar het Duitse
Weimar.
Maar eerst staat Rotterdam
op het programma. Samen met
de pianiste Nanda Rozestraten
heeft ze twee delen van een so
nate van Hindemith ingestu
deerd. „Dat stuk heeft ons on
geveer een jaar gekost. In het
begin kregen we de noten niet
eens onder elkaar. Zowel de
partij voor dwarsfluit als die
voor piano zijn heel erg moei
lijk. Als e'e'n van de twee een
fout maakt, moet je opnieuw in
zetten. Dat kan ook tijdens de
uitvoering gebeuren.
„Een jaar geoefend?", de 14-
jarige Janet Niesing uit Leiden
schrikt ervan. Ze neemt haar
hobby zingen minder zwaar
wichtig op. Zangles heeft ze nog
nooit gehad en tot voor kort had
ze ook geen begeleider. Met be-
Johan Olof, Janet Niesing en Sannie de Jongh hopen zich komend weekeinde in Rotterdam naar de finale van het Prinses Christina Concours te
spelen. foto dick hogewoninc
hulp van haar muzieklerares op
school kwam ze een maand ge
leden in aanraking met Aschwin
Lahey, die in de X op de Haar
lemmerstraat oude films op de
piano muzikaal begeleidde. Ze
hebben nu precies e'e'n keer sa-'
men geoefend op het Rotter
damse repertoire: nummers uit
de musicals 'Cats' en 'Evita'. Ja-
net heeft al de nodige ervaring.
In Leiden heeft ze al meege
daan aan verschillende con
coursen. Maar het Prinses
Christina Concours is groter en
daardoor belangrijker. „Er is
daar veel publiek en je wilt een
goede indruk achterlaten."
Een andere Leidse deelnemer
is Johan Olof. Hij wilde eerst
meedoen met een ander con
cours, maar daar zag hij vanaf
toen hij hoorde dat een stuk van
de Griekse moderne componist
Kyriakides verplicht op het pro
gramma stond. Modern klassiek
heeft niet de voorkeur van de
14-jarige kleinzoon van violist
Theo Olof. Nu speelt hij een
stuk van Rieding, daarbij bege
leid door Marlies Molenaar op
de piano.
Aan zijn beroemde grootva
der wordt hij liever niet herin
nerd: „Als mensen zo'n naam
horen, verwachten ze meteen
heel veel van je en dat is niet al1
tijd even prettig." Opa is ook
niet het grote voorbeeld. Johan
wil zelfs niet eens de muziek in.
Filmregisseur lijkt hem veel
spannender.
Dé andere twee mikken wel
op een muzikale carrière. Janet
ziet zichzelf al in een popgroep
la Roxette of als ster in een
musical. Sannie is bescheidener
en misschien realistischer: „Het
is tegenwoordiger erg moeilijk
om in de muziek een baan te
vinden. Als ik later les kan geven
en af en toe optreden, ben ik dik
tevreden."
Droomt het drietal niet van
een carrière a la Andre' Rieu? Er
wordt schamper gelachen:
„Veel te commercieel, niet na
tuurlijk, nep." Unaniem wordt
de volksheid door de nieuwe
muziekgeneratie veroordeeld.
„Rieu maakt er gewoon een
show van: mensen die meedan
sen, een orkest dat 'hoera' brult.
Verschrikkelijk!" Bovendien:
„Hij strijkt maar wat en maakt
gewoon fouten, maar niemand
die het merkt. Er zijn veel betere
musici."
De voorronde van het Prinses
Christina Concours vindt plaats
aanstaande zaterdag en zondag
(tot 14.00 uur) in het Rotter
dams Conservatorium. De beste
acht mogen zondagavond nog
eens op, dan in de Kleine Zaal
van de Doelen. De meeste van
de finalisten zullen worden uit
genodigd om deel te nemen aan
de landelijke finale in het Con
certgebouw van Haarlem op 16
en 24 maart. Ee'n van de juryle
den daar is Theo Olof. Als opa
maar wel onpartijdig blijft!
utrecht anp
Na 1950 jaar weg te zijn ge
weest, komen de Romeinen
volgend jaar waarschijnlijk
weer terug naar de Utrecht.
De provincie wil in 1997 een
grote manifestatie organise
ren waarin zij centraal staan.
Door middel van een grote
overzichtsexpositie van ar
cheologische vondsten,
schetsen, kaarten, een Ro
meinse tienkamp voor basis
scholen, fiets- en wandel
tochten,. symposia en een
straattekenfestival wil de
provincie aandacht schenken
aan, de invloedrijke vroege
bewoners van Utrecht.
In de regio zijn de afgelo
pen jaren talloze archeologi
sche vondsten gedaan, maar
tot nog toe zijn die niet sa
men te zien geweest. Boven
dien is het volgend jaar 1950
jaar geleden dat de Romei
nen forten bouwden in
Utrecht en De Meern. Sinds
het jaar 47 na Christus is er
altijd een vorm van bewo
ning geweest in de Domstad.
De provincie meent dat die
beide feiten voldoende aan
leiding geven voor een groot
Romeinenfeest.
Lange tijd hebben hulp
troepen gebivakkeerd in Wijk
bij Duurstede, Woerden en
Vechten. Samenwerking met
omringende dorpen heeft er
voor gezorgd dat in vele
Utrechtse gebieden restan
ten terug zijn gevonden van
die vroege beschaving. De
provincie Utrecht neemt ver
schillende instanties in de
arm, waaronder de universi
teit, musea, de Stichting
Utrecht Centrum van Histo
rie en Cultuur en het be
drijfsleven, om de manifesta
tie te realiseren.
BEZOEK. Het aantal bezoekers
voor het Anne Frank Huis in
Amsterdam stijgt. In 1995 kwa
men er zo'n 616.000 mensen.
Het jaar daarvoor waren dat er
nog 599.000. Opvallend is dat
het hezoek buiten de drukke zo
mermaanden toenam.
ïlturele klimaat verder ontwikkeld
Technici krijgen meer rusttijden
amsterdam anp
terdam dolf welling
ou
sti de bouw van de Kunsthal is
v0 tijds besloten om de Rotter-
en nse musea te ontlasten van
at osities die geen relatie heb-
t0' i met de eigen collecties. De
d ïsthal zou daar ook inkom-
uit betrekken. In de prak-
komt daar weinig van te-
3S ht. Boymans-van Beuningen
^lans wil publiekstrekkers in
ij en huis houden. Zo prijken
2 schatten van de Tsaar' toch
loymans, terwijl de Kunsthal
b' nu een tentoonstelling bij
ift die men eerder in Boy-
ns zou verwachten: 'Neder-
:n* dse schilders in Brussel',
nai
>ro ein Parijs
tentoonstelling gaat over de
enriode 1850-1890. Dat tijdperk
t ongeveer samen met de
za ïrtig jaren waarin de Neder-
a dse schilder Willem Roelofs
1 Brussel was gevestigd. Zo'n
te derhalve eeuw geleden al zag
he visionaire Belgische schilder
ertz die stad als 'de hoofd-
d van Europa'. Veel buiten
ijs dse kunstenaars - onder wie
iminste 50 Nederlanders -
,aI rden aangetrokken door het
ft{ turele klimaat in dit 'klein
:eI rijs'. Saskia de Bodt, die op
t onderwerp gepromoveerd is
die de expositie heeft sa
mengesteld, noemt daar enkele
1 lenen voor.
er
e- Na de afscheiding van Neder-
id in 1830 kwam in België
;e' !t alleen de economie tot
)ei. De koningen Leopold I en
111 levorderden, onder meer met
nkopen, de kunst in eigen
ld. De kunsthandel en de
nstkritiek waren er verder
twikkeld dan in Nederland:
Kunstbeschouwing van Alma Tadéma(1867, olieverf op paneel).
met exposities van meer dan
nationaal belang en diverse
kunstkringen. Er werd - net als
nu - door particulieren meer ei
gentijdse kunst verzameld. Ate
lierruimte was niet moeilijk te
vinden en Nederlandse kunste
naars konden desgewenst op
gaan in het Belgische kunsüe-
ven, waarin Roelofs een voor
aanstaande positie ging inne
men. Daarbij kwam dat het ro
mantische historiestuk, dat in
Nederland nauwelijks weer
klank vond, in Antwerpen hoog
stond aangeschreven. Brussel
daarentegen was meer ontvan
kelijk voor nieuwe invloeden uit
Barbizon en Parijs.
Realisme
Twee vormen van realisme ko
men in de tentoonstelling aan
de orde: het landschap en het
figuur- en genrestuk. Wat
als een verlangen verwoord: 'Je
zou de natuur zelf op je doek
willen hebben'. In de Kunsthal
is te zien hoe Roelofs met een
Gelders landschap uit 1848 zich
aan het in Nederland domine
rende voorbeeld van Leickert,
Schelfhout en Barend Koekkoek
ging ontworstelen. Dit doek
werd prompt door Leopold I ge
kocht.
Oyens
Er zijn trouwens meer bewon
derenswaardige werjcen .te zien
van Belgen die hier vrijwel on
bekend zijn. Ze hangen in de
Kunsthal om het artistieke
milieu te vertegenwoordigen
waarin de Nederlanders zich
begaven. Met name de werken
van David en Pieter Oyens vor
men een expositie binnen d.e
expositie in de Kunsthal. Dat
trekt het geheel wat uit het lood,
maar is toch zeer welkom. Hier
wordt duidelijk dat deze genre
schilders en portrettisten wat
meer bekendheid verdienen.
Koeien in de wei en dames in
huis waren destijds hoofdthe
ma's, maar ook het interieur
kwam aan bod. Zo treft men bij
de apart gehangen aquarellen
en tekeningen werk aan van
Storm van 's Gravezande en
Bosboom.
Behalve de rijk geïllustreerde
catalogus (f 49,50) is het proef
schrift van Saskia de Bodt te
koop (f 93,—). Het is een goud
mijn vol gegevens, met onder
meer een biografie van Roelofs.
Nederlandse schilders in Brus
sel 1850-1890. Kunsthal, Rot
terdam. Tot en met 4 februari.
Openingstijden: do t/m za 10-
17, zon- en feestdagen 11-17.
Het gesubsidieerde toneel heeft 40 procent meer
technici nodig. Door de invoering van de nieuwe
Arbeids- en rusttijden wet per 1 januari 1996 moet
het technisch personeel minimaal elf uur rusten.
Het aantal medewerkers is dan onvoldoende, zo
constateert de Vereniging van Nederlandse To-
neelgezelschppen (VNT). Bij de VNT zijn 44 ge
zelschappen aangesloten. Daarmee vertegen
woordigt de vereniging 90 procent van het gesub
sidieerde theater.
Naleving van de nieuwe wet betekent dat het
Zuidelijk Toneel in Eindhoven drie extra technici
nodig heeft, zo heeft de VNT becijferd. Het gezel
schap telt nu zeven medewerkers. Toneelgroep
Amsterdam (TGA) moet volgens de berekening
het aantal technici verdubbelen. Het toneelgezel
schap beschikt over vijftien mensen. G. Korthals-
Altes, zakelijk leider van TGA, bevestigt dal. „Zui
ver theoretisch is dat waar, maar of" het in de
praktijk ook gebeurt is de vraag."
De VNT heeft de afgelöpen maanden gepro
beerd de wet te versoepelen, maar dat is nauwe
lijks gelukt.
Toneelgezelschappen rest een aantal mogelijk
heden. Ze kunnen 40 procent meer technici aan
stellen, maar ook 40 procent minder produkties
maken. Dat laatste zou echter weer gevolgen
hebben voor het aantal acteurs. Gezelschappen
zouden voortaan ook met twee ploegen kunnen
gaan werken; één voor het opbouwen van het de
cor en één voor het draaien van de voorstelling.
Voor elk team zou het werk 60 procent van de
huidige werkzaamheden in beslag nemen. De
VNT, de vakbonden en de technici zijn tegen de
ze optie. De medewerkers vinden dal hun werk
dan rpinder aantrekkelijk wordt.
'Rembrandt
van Indonesië'
wordt geveild
amsterdam
groningen anp
Christie's veilt eind maart in
Singapore een groot schilde
rij van Raden Saleh. De kun
stenaar, bijgenaamd 'de
Rembrandt van Indonesië',
signeerde en dateerde het
werk 'Hertenjacht op Java' in
1846. Het schilderij is tot en
met 12 januari bij de Amster
damse vestiging van het vei
linghuis te zien. De richtprijs
ligt tussen de 900.000 en 1,3
miljoen gulden. De Herten
jacht op Java meet twee bij
drie meter. Het komt uit
voormalig DDR-bezit en zou
door Raden Saleh gemaakt
zijn voor de 'Radja' der Bel
gen, met wie waarschijnlijk
Leopold I wordt bedoeld.
De Vooropleiding Theater uil
Groningen is verbijsterd dat de
familievoorstelling die ze brengt
wegens grof taalgebruik niet
mag worden opgevoerd in thea
ters in Leeuwarden, Oss en
Hoogeveen. De voorstelling
door jongeren van twaalf tot
twintig jaar, wordt niet geschikt
geacht voor opvoering en is
daarom afgezegd.
De jongerengroep trekt deze
maand met de familievoorstel
ling De wraak van Sancho Pan-
za van de toneel- en tv-schrijver
Flip Broekman langs diverse za
len. Het is een variété-achtig
stuk met vijftig spelers, met veel
muziek en dans.
De theaterdirecteur van De
Tamboer uit Hoogeveen heeft
laten weten dat het grof taalge
bruik dat in de familievoorstel
ling wordt gebezigd niet door
de beugel kan, en heeft daarom
de voorstelling afgezegd. Ook de
schouwburgdirecteuren van
Leeuwarden en Oss weigeren
om deze reden de jonge thea
termakers toegang tot hun zaal.
Regisseur en artistiek leider
Josja Hamann van De Voorop
leiding Theater is stomver
baasd: „Ze vinden de voorstel
ling niet geschikt voor een
breed publiek. Terwijl we het in
Groningen met veel succes al
meerdere keren hebben opge
voerd. De jongeren brengen een
eigentijds stuk met eigentijds
taalgebruik. Maar van grof taal
gebruik is geen sprake", aldus
Hamann, die het „betuttelen
de" optreden van de schouw
burgdirecteuren niet begrijpt.
