Lubbers: 'Paars is aan
Brinkman te danken'
Stolp bakt al maanden 40.000 bollen per dag
Binnenland
)utchbat heeft Srebrenica
sl)ldoende beschermd'
Noren mogen weer
op zeehonden jagen
'Ambtenaren verdienen
flinke loonsverhoging'
Mobiel bellen
al vanaf
Kok wil nog zeker vier
jaar premier blijven
'Nederlands drugbeleid niet goed
voor reputatie in het buitenland'
cent per minuut.
hENSDAG 27 DECEMBER 1995
ANP AJgemren Nederlands Persbureau CPD Geassocieerde Pers Diensten
Vasservice als milieuproef
;cht Het ministerie van VROM begint in een deel van
pecht met een proef om vuile was bij mensen thuis op te ha
rt en die schoon, droog en gestreken weer terug te brengen,
kt betreft een proefproject vooreen halfjaar. Het ministerie
U hiermee het aantal energieverslindende apparaten in Neder-
hdse huishoudens verminderen. Als de proef een succes
hrdt, zullen ook andere wijken en steden het Utrechtse voor-
jeld volgen.
dan rijdt op politieagent in
De politie van Rijen heeft een 19-jarige inwoner van die
ts aangehouden op verdenking van poging tot doodslag op
politieman in burger. Toen de agent zaterdag een kruispunt
lijen overstak, reed de verdachte met een auto in volle vaart
ndejhem in. Door opzij te springen kon de agent zich ter nauwer-
iboijod redden. De verdachte heeft vermoedelijk uit wraak gehan-
mald. De agent had hem twee weken geleden gepakt bij een in-
lak. De man had hem daarop toegevoegd: ,,lk krijg je nog
s 'ïan bekent doodschieten van vriend
1-leur. Een 21-jarige man uit Etten-Leur heeft tegenover de
Jïïtie verklaard dat hij vorige week dinsdag een 28-jarige
latsgenoot door het hoofd heeft geschoten. Aanvankelijk
jcht de politie dat het slachtoffer zelfmoord had gepleegd,
lar tegenstrijdige getuigenverklaringen brachten de politie de
Jelopen dagen op een ander spoor. De verdachte werd vrijdag
'it twee andere betrokkenen aangehouden. Hem wordt dood-
g ten laste gelegd.
"jjud-minister E. Sassen (84) overleden
Oud-minister E. Sassen is 20 december op 84-jarige
iftijd in zijn woonplaats Den Bosch overleden. Dat is gisteren
kendgemaakt. Sassen was in 1948 en '49 minister van Over-
;se Gebiedsdelen (Koloniën) in het kabinet-Drees-Van Schaik
1-1951). In 1949 trad de KVP'er af wegens een verschil van
r^ning over de Indonesië-kwestie. Deze ruzie zou uiteindelijk
rionden in de onafhankelijkheid van het toenmalige over-
;se rijksdeel. Sassen heeft een groot aantal politieke en repre-
-ntatieve functies bekleed. Hij was onder meer ambassadeur,
lnvan de Eerste en Tweede Kamer en lid van de Europese Com-
jfSniepeiling in opdracht van Radio 1:
rlanders zijn mild over het
.■den van Dutchbat in de
limenclave Srebrenica deze
Ier. Bijna de helft van de be
lang, 47 procent, vindt dat de
erlandse blauwhelmen de
'ers in de enclave voldoen-
ibeschermd hebben. Nog
19 procent is het daar ge-
mee eens, 18 procent
j^t oneens. Dat blijkt uit een
in opdracht van
,adio 1 journaal, waarvan
isultaten vandaag bekend
;emaakt.
:hts 8 procent van de on-
'en meent dat de Ne-
ndse militairen mede-
Idig zijn aan de verdwij-
van duizenden mensen in
irenica. Twee derde van de
ilking (66 procent) is het
i: die uitspraak niet eens.
:ns 41 procent is het aan-
van de krijgsmacht door
irenica' geschaad, 36 pro-
vindt van niet. Over de ge
volgen voor minister Voorhoeve
van defensie lopen de menin
gen uiteen. Zo stelt 34 procent
van de ondervraagden dat zijn
aanzien is geschaad door de ge
beurtenissen, terwijl 37 procent
meent dat dat niet zo is.
De Nederlandse bevolking is
voldoende ingelicht'over de val
van Srebrenica, vindt 39 pro
cent. Maar 36 procent is het
daar niet mee eens. Een ruime
meerderheid van 71 procent is
ervoor dat Nederland deel
neemt aan de internationale
vredesmacht die toeziet op de
uitvoering van het vredesak
koord in Bosnië. Nederland
draagt daaraan tweeduizend
militairen bij.
Als Nederland definitief «en
beroepsleger heeft, moet uit
zending voor vredesoperaties
voor militairen verplicht gesteld
kunnen worden, vindt 58 pro
cent van de ondervraagden. In
april volgend jaar komt de
laatste lichting dienstplichtigen
op.
Oud-premier bevestigt voor het eerst dat hij Brinkman beentje wilde lichten
Oud-premier Lubbers
vindt dat CDA-lijsttrekker
Brinkman te halsstarrig
heeft vastgehouden aan
zijn wens premier te wor
den, hoewel hij in brede la
gen van de bevolking niet
goed lag. Dit leverde niet
alleen stemmenverlies op
voor het CDA, maar ook de
totstandkoming van het
paarse kabinet.
den haag «anp
Dat zegt Lubbers vandaag in
een vraaggesprek met het dag
blad Trouw. De oud-premier re
ageert op uitlatingen van voor
malig hoofddirecteur Van der
Voet van de Rijksvoorlichtings
dienst eerder deze week in de
zelfde krant. Volgens Van der
Voet ondernam Lubbers al in de
loop van 1993 pogingen om
Brinkman beentje te lichten.
Lubbers vond dat nodig omdat
hij Brinkman niet langer capa
bel achtte voor het ambt van
minister-president.
Volgens Lubbers ontstond er
bij hem pas eind 1993 twijfel
over de geschiktheid van Brink
man. Daarom stelde hij Brink
man pas in december van dat
jaar voor het leiderschap van
het CDA te verbreden. Onder
deel van die strategie was om
niet Brinkman, maar andere
CDA-kopstukken (Andriessen
en/of Kooijmans) beschikbaar
te stellen voor het premier
schap. Volgens Lubbers wees
Brinkman deze oplossing van
de hand. „Het was voor hem al
les of niets. En alles was voor
hem vooral het Catshuis", aldus
Lubbers.
Lubbers vindt dat hij voor de
verkiezingen geen steken heeft
laten vallen. Van der Voet ver
klaarde eerder deze week dat
Lubbers voor de verkiezingen
„de kluts kwijt was", omdat hij
ook in de race was voor het
voorzitterschap van de Europe
se Commissie. Dit zou verklaren
waarom Lubbers Brinkman
meerdere malen publiekelijk
had laten vallen.
Volgens Lubbers was er ech
ter geen sprake van onoordeel
kundige acties. Het publiekelijk
afstand nemen vah CDA-lijst-
trekker Brinkman was nodig om
het stemmenverlies voor het
CDA te beperken, maar Brink
man wilde van geen wijken we
ten.
Greenpeace: Zeehond is zondebok
oslo-den haag «gpd-anp-dpa
Noorwegen zal de jacht op
zeehondjes, die sinds 1989 is
verboden, per 1 januari her
vatten. Dat heeft het ministe
rie van visserij afgelopen za
terdag aangekondigd. Green
peace bereidt acties voor te
gen de jacht. Een woordvoer
der van het Noorse ministerie
zei dat er jaarlijks hoogstens
17.050 beesten mogen wor
den gevangen. Er zijn volgens
hem geen 'technische rede
nen' meer tegen opheffing
van het verbod. De Noorse
visindustrie heeft de afgelo
pen jaren geklaagd dat de
toename van het aantal zee
honden in de Noordelijke lis-
zee ertoe leidt dat de visstand
afneemt.
„De visserij gebruikt de
zeehond als zondebok. Het
dier krijgt de schuld van de
achteruitgang van het visbe
stand, maar over overbevis-
sing wordt niet gesproken",
zegt woordvoerster likki Jonk
man van Greenpeace. „Er is
nog nooit bewezen dat er
meer vis komt, als er minder
zeehonden zijn. Aan het be
gin van deze eeuw waren er
veel meer en er was ook veel
meer vis", vat Jonkman het
bezwaar van de milieuorgani
satie samen.
Sinds jaar en dag wordt in
de eerste maanden van hel
jaar op jonge robben gejaagd.
Het gaat daarbij overigens
niet om de baby's, maar om
jonge beesten die geen moe
dermelk meer drinken en al
zijn verhaard. De woordvoer
ster spreekt gemakshalve over
'pubers'. Zeehondenbaby's
drinken nog melk en mogen
sinds 1989 niet meer worden
bejaagd, in dat jaar werd be
kend hoe ze werden doodge
knuppeld.
Jonkman erkent dat zee
honden vis eten, maar dat
maakt de dieren nog geen
concurrent van de mens, be
toogt ze. Ze eten niet alleen
kabeljauw maar ook soorten
die commercieel niet aantrek
kelijk zijn. Bovendien zit het
eco-systeem zo in elkaar dat
het terugdringen van de zee
hond niet automatisch bete
kent dat er meer vis komt. „Er
zijn ook andere dieren die vis
eten en die nemen dan de
plaats van de zeehond in de
voedselketen over."
Oud-minister Toxopeus in interview:
Lubbers en Brinkman in gelukkiger tijden bij het debat over de Voorjaarsnota in mei 1993. archieffoto
Volgens de oud-premier WD als coalitiepartner buiten
speelde Brinkmans halsstarrig- de boot.
heid ook een cruciale rol bij de „Als hij Bolkestein in het
totstandkoming van het paarse vooruitzicht zou hebben gesteld
kabinet en het buiten spel zet- dat iemand als Frans An
ten van het CDA. Doordat driessen of Pieter Kooijmans de
Brinkman per se premier wilde nieuwe premier zou worden,
worden, viel het CDA voor de dan weet ik nog niet zo net wat
de WD-leider zou hebben be
sloten. Hij zou het er in ieder
geval knap moeilijk mee heb
ben gehad. Maar Brinkman pre
mier? Ik weet het natuurlijk niet
zeker, maar ik denk dat Bolke
stein dat toch niet zo zag zit
ten", aldus Lubbers.
den haag anp
Ambtenaren moeten een forse
loonsverhoging krijgen. Dat is
de strekking van een betoog van
oud-minister Toxopeus van
binnenlandse zaken. In wat be
kend staat als de 'Toxopeus-
ronde' slaagde hij er tijdens het
kabinet De Quay-Marijnen ('59-
'65) in een groot deel van de
ambtelijke inkomens op te krik
ken. Die liepen toen met name
wat de hogere en middeninko
mens betreft sterk achter op het
bedrijfsleven.
Het is volgens de minister van
Staat (een soort eretitel) tijd
voor een nieuwe Toxopeus-ron-
de. De loonontwikkeling van
ambtenaren is (opnieuw) te veel
achtergebleven bij die in de
markt, zegt hij in een interview
met het huisorgaan van het
Centrum voor Arbeidsverhou
dingen Overheidspersoneel, de
'Stichting van de Arbeid' voor
ambtenarenzaken.
Toxopeus suggereert zelfs dat
de miljarden aan lastenverlich
ting beter naar de ambtenaren
salarissen hadden kunnen gaan.
„De werkgevers krijgen nu de
grootste lastenverlichting aller
tijden in de hoop op banen. Of
die er komen, moet ik nog zien,
maar intussen zijn ze wel bin
nen, de werkgevers."
Toxopeus zou graag zien dat
de inkomens van de ambtena
ren via het indertijd door hem
ontwikkelde 'trendbeleid' de
welvaart volgen. Zijn partijge
noot Wiegel schafte dat beleid
weer af. In zo'n systeem volgen
de salarissen bij de overheid de
gemiddelde loonstijging in een
aantal CAO's in de marktsector.
Algemene kortingen ojf sala
rissen zijn hem een gruwel.
„Daarmee worden ambtenaren
gedegradeerd tot sluitstuk van
de begroting. Ik heb me altijd
verzet tegen het afwegen van de
bouw van wegen (overheidsin
vesteringen) tegen de beloning
van ambtenaren. Dat is sociaal
niet verantwoord." De ambte
naar is thans weer sluitstuk van
de begroting, aldus Toxopeus.
den haag gpd
Wim Kok uil nog zeker vier jaar
premier blijven. De leider van
het paarse kabinet verwacht dat
de huidige coalitie het houdt tot
1998, ondanks de interne span
ningen die zich volgens de pre
mier aftekenen tussen de rege
ringsfracties. De premier zegt in
een vraaggesprek met de Tele
graafdat „iedereen wel kan zien
dat ik het naar mijn zin heb".
Kok laat zich niet uit over de
vraag of een nieuw kabinet on
der zijn leiding opnieuw een
paarse signatuur moet hebben.
Hij herhaalde zijn eerdere uit
spraak dat het CDA in de oppo
sitie onvoldoende tegenspel
biedt aan de coalitie. Maar dit
gebrek aan oppositie wordt vol
gens hem in evenwicht gehou
den doordat er binnen de coali
tie meer tegenspel wordt gebo
den.
Kok doelt daarmee vooral op
de verschillen, van inzicht tus
sen de PvdA en de WD over de
vraag of er verder moet worden
bezuinigd op sociale uitkerin
gen. De premier verzet zich te
gen een verdere aantasting van
hoogte en duur van de uitkerin
gen. Hij vindt dat daar econo
misch geen noodzaak toe is.
Volgens Kok draait de economie
'goed', de banengroei loopt 'for
midabel'.
Terugkijkend op het afgelo
pen jaar waren er voor Kok twee
kwesties die er in het nieuws
boven uh staken. Het drama-
Srebrenica, en de parlementaire
enquête naar de justitiële op
sporingsmethoden. Politie en
justitie hebben volgens premier
Kok schade opgelopen door wat
er tijdens de enquête openbaar
werd. Het herstel van die scha
de wordt een belangrijke op
dracht in 1996, aldus Kok.
NOS laat kijk- en luisteronderzoek doen
hilversum anp
De meeste Nederlanders vinden dat het drugbe
leid afdoet aan de reputatie van Nederland in het
buitenland. Dat blijkt uit kijk- en luisteronder
zoek in opdracht van de NOS. De resultaten zijn
gisteren bekendgemaakt in het Radio I Journaal.
Dertig procent vindt hel beleid op zich wel goed,
43 procent wijst het af. Volgens de helft van de
ondervraagden zijn drugs in Nederland te makke
lijk te koop. Verkoop in koffieshops zou verboden
moeten zijn.
Directeur ICnaack van het Nederlands Instituut
voor Alcohol en Drugs (NIAD) gelooft dal de kri
tiek op het Nederlandse beleid door buitenlan
ders zich vooral afspeelt op de hogere politieke
niveaus. In contacten met collega's in andere lan
den merkt Knaack eerder het tegendeel: een
enorme honger naar Nederlandse inzichten. Hij
gelooft dan ook niet dat het zo nodig is het beleid
bij te stellen. „Wel moeten we minder van de da
ken schreeuwen hoe goed we het doen en hoe-
slecht andere landen met het probleem omgaan."
Nederland zal het beleid de komende jaren niet
wezenlijk wijzigen. In de drugnota van het kabi
net staan enkele maatregelen om de buitenwacht
wat minder tegen de haren in te strijken. Zo mag
per transactie nog maar vijf gram fiasj of weed
over de toonbank gaan. Bezit van soft drugs
wordt gedoogd zolang het niet meer dan dertig
gram is.
In een reactie zei D66-fractievoorzitter
Wolffensperger dat mensen zich niet realiseren
dat Nederland goccje resultaten boekt met de ge
scheiden aanpak van soft- en hard drugs. „We
moeten ons niet van de wijs laten brengen en ons
drugbeleid goed verkopen in Europa."
Wel vindt hij dat er een tegenstelling in het be
leid zit door enerzijds de handel in soft drugs toe-
te staan, maar anderzijds alleen kleinschalige
kweek van onder meer Nederwiet te gedogen.
Wolffensperger pleit voor een richtlijn die canna-
bisdetaillisten de mogelijkheid geeft hun waar
binnen de regels te kopen. Koffiehops die overlast
veroorzaken, mogen wat hem betreft 'direct
dichtgetimmerd' worden.
Libertel maakt mobiel bellen bereikbaar voor iedereen. Neem bijvoorbeeld het Libertel
jixtra Abonnement. Mobiel bellen voor nog geen 24 gulden per maand en .'s avonds en in het
weekend voor maar 20 cent per minuut (in de piekuren 79 cent per minuut). Bel voor meer
Informatie gratis: 0605 60. (Alle prijzen zijn inclusief BTW.)
LIBERTEL
Iedereen bereikbaar, bereikbaar voor iede
geldermalsen jos steehouder
Een frituurpan? Vergelijk de oliebollen-
lijn van Arie Stolp liever met een zacht
stromende rivier, waarin de doseerma-
chine iedere tien seconden zijn beslag
klodders poept. Netjes vijf bollen op een
rij. Vrolijk dobberen de bollen naar de
andere kant van de oliebak. Een reis van
zeven minuten, precies lang genoeg om
uit te groeien tot smakelijk oud-Hollands
oudejaarsgebak.
Aan het eindpunt van de meterslange
bak wacht hen de schrik van hun leven.
Ruw worden ze uit de behaaglijke olie
van 180 graden gerukt. Maar erger is dat
ze vervolgens op de lopende band in de
diepvrieslijn belanden: bij 65 graden on
der nul worden de bollen rillend wegge
zet om pas op oudejaarsavond hun
smaak gul prijs te geven.
Zo gaat het al maanden bij Betuwe Vers
banket in Geldermalsen: \ijfduizend
oliebollen per uur. Sinds begin septem
ber bij de start van de oliebollencampag
ne staat de teller op twee miljoen stuks.
Dit mag je gerust een oliebollenfabriek
noemen. Oud-Hollandse traditie in mas-
saproduktie. Te koop in talloze super
markten.
Het gezicht van Arie Stolp betrekt als hij
direct bij binnenkomst wordt geconfron
teerd met een genadeloos vooroordeel:
Een fabrieksbol is niet te eten. Aperte
onzin, vindt Stolp. „Hier, proef maar",
zegt hij strijdlustig.
Hij wil een eerlijk oordeel. Tactisch legt
hij daarom twéé oliebollen op een scho
tel. Want één oliebol lang kan iemand
nog wel jokken dat-ie goed smaakt. De
manier waarop iemand dóórhapt en de
gretigheid waarmee ook de twééde bol
soldaat wordt gemaakt: dat zegt pas iets.
Twee minuten later constateert Stolp te
vreden dat op het schoteltje slechts wat
poedersuiker rest.
Terwijl in juli en augustus half Neder
land aan het strand lag en zuchtte onder
de extreme hitte, stroopten Arie Stolp en
zijn vrouw de mouwen op. Brieven, no
ta's, telefoontjes, faxen aan bedrijven: of
ze djt jaar weer oliebollen mochten leve
ren. Begin september kon de oliebollen
campagne van start gaan: tussen de
30.000 en 40.000 stuks per dag, want op
drachten genoeg. Direct ingevroren voor
de oudejaarsavond, nog zo ver weg.
Woensdag voor kerst druppelden de
laatste klodders beslag in de achthon
derd liter olie op het bedrijventerrein
van Geldermalsen. „Meteen daarna zijn
we overgegaan op appelbeignets", zegt
Stolp enthousiast. De fax bromt zachtjes.
Een bedrijf wil nog eventjes vier pallets
extra oliebollen. Zestienduizend bollen.
Kan dat? „Voor dit soort nagekomen be
stellingen heb ik een reservebuffer ge
bakken van 50.000 stuks".
De fabrieksbol rukt op, vertelt Stolp. Dat
heeft twee oorzaken. Ten eerste wil de
huisvrouw minder in de keuken staan,
want vaak heeft ze ook een baan bui
tenshuis. Ten tweede doet de fabrieksbol
in kwaliteit en smaak niet onder voor de
ambachtelijke oliebol, meent Stolp. Toch
deugt het imago van de fabrieksbol niet.
Een bol uit de diepvries, een bol uit een
zakelijke doos en een plastic zak, dat
past niet in de oud-Hollandse cultuur.
Daarom blijft de oliebol van de bakker
op de hoek, en natuurlijk de thuisge-
maakte bol, het grootste aandeel hebben
in de geschatte consumptie van 50 mil
joen oliebollen in de komende dagen.
Slolps aandeel bedraagt 2 miljoen bol
len. De vier oliebollenfabrieken in Ne
derland hebben ieder een ongeveer ge
lijk aandeel, zegt Stolp, die in zijn bedrijf
zo'n vijftien mensen neeft werken.
Stolp komt uit een Baams bakkersge
slacht en kent het klappen van de zweep.
Vertel hem niet hoe je een oliebol maakt.
Dat kan hij drómen, en hij maakt er geen
geheim van. Een tip voor iedereen die
straks thuis aan de slag gaat: „Bij mij
gaat er gegarandeerd twintig procent ap
pel in. Daar bezuinigen veel bakkers nog
wel eens op, want het is veel werk om ze
te schillen en te snipperen. Toch is de
appel essentieel voor de smaak van de
oliebol. Dan wordt-ie zachtfris in plaats
van zwaarvet".
Nog even 100.000 appelflappen bakken
en het zit er weer op. Wie denkt dat Stolp
en zijn vijftien medewerkers daarna lek
ker uitrusten, heeft het mis. Want de
faxen seinen alweer over schuimgebak
met pasen. Het leven heeft meer te bie
den dan oliebollen. Volgende week glij
den de oranje tompoezen voor Konin
ginnedag al de ovens in.
