'Ik voel aan alles dat ik in blessuretijd leef
Leiden
Kerk Samenleving
'Kerk moet
meer sociaal
betrokken worden'
DONDERDAG 21 DECEMBER 1995
CHEF HENNY VAN EGMOND. 071 -5356414. PLV -CHEF HANS KOENEKOOP. 071 -535{
Dick Batenburg behartigt als voorzitter van Anthony Ruys Stichting belangen van slachtoffers Faro-ramp
Vervolg van voorpagina
„Het klinkt misschien vreemd, maar ik hou
van vliegen", zegt Batenburg kort na db be
groeting in zijn woning in Benthuizen. „Ik
vind het nog altijd de veiligste manier van
reizen. Het klinkt heel theatraal, maar als ik
vlieg heb ik het idee: zo ziet God de aarde.
Je bent één met de Schepper."
Het klinkt inderdaad wat vreemd uit de
mond van de man die sinds een jaar de be
langen van de nabestaanden van een vlieg
ramp zo goed mogelijk probeert te beharti
gen.
De Benthuizenaar is opgewekt, maar
broodmager. ,,I lij is de afgelopen tijd twin
tig kilo afgevallen. Moerman-dieet", ver
klaart zijn vrouw Wilma. Drie maanden na
Faro werd bij Batenburg een vernietigende
vorm van kanker geconstateerd. De artsen
gaven hem nog een paar maanden. Maar
een half dozijn operaties later is hij nog al
tijd niet klein te krijgen. ,,A1 voel ik aan alles
dat ik in blessuretijd leef."
Schrootbak
In tegenstelling tot de vorige voorzitter van
de Anthony Ruys Stichting zat Batenburg
op het moment van de ramp niet in het
Martinair-vliegtuig. Hij is slechts via een
omweg bij de stichting betrokken geraakt.
Die omweg begint drie dagen voor de ramp,
wanneer de Benthuizenaar met zijn echtge
note met hetzelfde vliegtuig naar dezelfde
bestemming vliegt. „Het vliegtuig zoals wij
het toen ervaren hebben was een schroot
bak. Vooral de start was verschrikkelijk. Ik
heb in Faro nog op het punt gestaan om bij
de autoriteiten de technische staat van het
vliegtuig te melden. Ik ben van huis uit
weg- en waterbouwkundige, afgestudeerd
op trillingsleer en heb dus wel verstand van
dat soort zaken. Op dat moment heb ik
echter besloten me er niet verder mee te
bemoeien." Drie dagen later, in een vakan
tiepark even ten noorden van Faro, zag hij
op de televisie dat 'zijn' vliegtuig bij de lan
ding was verongelukt.
De twee Benthuizenaren bedachten zich
geen moment. „We zijn meteen naar het
vliegveld gegaan. Omdat alle wegen waren
afgesloten moesten we over een golfbaan,
door een riviertje en dwars door een bos
heen lopen om bij de landingsbaan te ko
men. Ik heb daar overal staan filmen." De
snelle aanwezigheid op de plek van de
ramp hielp later om in contact te komen
met de overlevenden. „Ik kan me heel goed
met hen vereenzelvigen. Ik heb de klap dan
niet meegemaakt, maar wel het hele gebeu
ren er omheen. Voor mij leeft dit ongeluk
gewoon. Het heeft tot gevolg gehad dat ik
een gesprekspartner geworden ben met wie
Het is vandaag precies drie
jaar geleden dat op het
vliegveld van het Portugese
Faro de Martinair DC-10
'Anthony Ruys'
verongelukte. Bij het
ongeval kwamen 56
mensen om het leven en
raakten er 106 zwaar
gewond. De ramp heeft
diepe littekens
achtergelaten bij de
mensen die haar van
dichtbij hebben
meegemaakt. Niet alleen
vanwege de doden en
gewonden, maar ook door
de laconieke manier
waarop de Nederlandse
autoriteiten op het ongeval
reageerden. Een gesprek
met Dick Batenburg, de
voorzitter van de Anthony
Ruys Stichting.
die mensen over hun emoties kunnen pra
ten. Ik ben letterlijk en figuurlijk een ver
trouwenspersoon geworden." Hij lacht. „Ik
heb vroeger nooit kunnen denken dat ik
ooit nog pastoor zou worden. Want dat ben
ik in feite voor die mensen. Een pastoor
met een technische achtergrond."
Video
Batenburg legde zijn bevindingen van tij
dens de vlucht en na de ramp vast in een
rapport en probeerde dit samen met zijn vi
deo-opnamen in te dienen bij de Raad voor
de Luchtvaart. „Ik heb gemeld dat ik een
rapport en een video had. Als ze interesse
hadden, zou ik worden ingelicht. Maar ik
hoorde drieënhalve maand niks. Toen las ik
dat Rob Söteman de Anthony Ruys Stich
ting had opgericht. Ik heb toen contact met
hem opgenomen, en hij heeft net zo lang
druk uitgeoefend op de Raad voor de
Luchtvaart totdat ze de spullen bij mij kwa
men ophalen."
De Nederlandse autoriteiten deden echter
weinig mét de nieuwe informatie. Zij bleven
bij de lezing die al de dag na de ramp door
Martinair-directeur Schroder voor de televi
sie gegeven werd: de crash was veroorzaakt
doordat een plotselinge valwind het toestel
naar beneden had geduwd. „Maar in het of
ficiële rapport van de Portugese autoriteiten
worden bijna al mijn bevindingen overge
nomen. Daar ben ik wel van geschrokken."
Windstoot
De conclusie van de Portugezen was hard:
onder de gegeven omstandigheden was het
onmogelijk om het vliegtuig veilig aan de
grond te zetten. De landingsbaan stond on
der water waardoor de remweg van een
DC-10 zo lang zou zijn dat de baan zelfs bij
een perfecte landing met een perfect vlieg
tuig gewoon te kort was. Het vliegtuig was
echter verre van in perfecte staat doordat
juist het remsysteem mankementen ver
toonde. Een goede landing was tenslotte
onmogelijk doordat op het moment dat de
gezagvoerder de kist aan de grond wilde
zetten, de luchthaven midden in een enorm
onweer lag. En een onweersbui veroorzaakt
valwinden. Tenslotte stond er op het mo
ment van de landing een zijwind die alle
toegestane waarden ver te boven ging. De
Portugese onderzoekers vragen zich in hun
rapportage letterlijk af wat de gezagvoerder
heeft bezield om ondanks alles op Faro te
landen.
In Nederland is de oorzaak nog altijd een
plotselinge windstoot. De piloot treft geen
enkele blaam. Die opstelling doet pijn, weet
Batenburg. „Een buschauffeur die een on
geluk veroorzaakt wordt metèen opgeslo
ten. Volgens insiders bij Martinair heeft de
ze gezagvoerder na het ongeluk nog een
prachtige afscheidsreceptie gehad waarbij
hij zelf een DC 10 vloog. Er is nooit gedacht
aan vervolging van de piloot."
Een flink aantal overlevenden en nabe
staanden is nog altijd bezig voor een ver
goeding van de geleden schade. Daarbij
blijken de verzekeraars niet overdreven toe
schietelijk te zijn. „Vooral de nabestaanden
hebben het slecht. Die krijgen nergens
kenning. Ik ken een geval van een meis,
dat bij het ongeluk allebei haar ouders L
kwijtgeraakt. Een oom en tante hebber*
haar in huis genomen. Maar die mens«
krijgen dus helemaal niets."
De problemen rond de schade-afwikke"
en de defensieve opstelling van de luc^
vaartwereld omschrijft de Benthuizena^
als 'de ramp na de ramp'. „Die dreigt a&
nog grotere impact te krijgen dan de r^,
zelf. Het zijn zaken die de verwerking ti
gronde richten. De passagiers zijn in bi v
vertrouwen in het toestel gestapt, in deu
onderstelling dat de hemanning over h0
leven zou waken. Dat vertrouwen is gett
schaad." .sj
p
S<
REDACTIE DICK VAN DER PLAS, f
DE ROEPING
Er zijn tegenwoordig nog maar weinig jonge mensen die predikant
willen worden. Maar dat gaat niet op voor Jaap van den Akker
(1971, Krimpen aan de Lek). Hoewel geboren in een gereformeerd
gezin waar de ouders actief in de kerk waren, had hij in zijn jeugd
geen speciale belangstelling voor theologie. Rond zijn zeventiende
raakte Van den Akker echter steeds meer geïnteresseerd in geloofs-
vragen. Na zijn VWO met latijn in Vlaardingen te hebben afgerond
ging hij in 1989 theologie studeren aan de Vrije Universiteit in Am
sterdam. Sinds 1 oktober loopt hij stage in de Regenbooggemeente
in de Merenwijk, bij ds. G. van der Bon. Van den Akker liet zijn keus
op deze Leidse gemeente vallen vanwege het oecumenische karak
ter.
„Ik heb gemerkt dat
sommige mensen van
oudere generaties niet
door hebben dat de
kerk is veranderd. Als ik met ze
praat, denken ze vaak dat de
kerk nog steeds vrouwen discri
mineert en homo's niet toelaat.
Die mensen kregen een streng
gelovige opvoeding en groei
den op met een kerk die syno
niem was aan sociale controle
en dwang. Daar verzetten ze
zich tegen. Jongeren van mijn
generatie zijn daarentegen niet
christelijk opgevoed en zetten
zich er dus ook niet tegen af. Ze
weten vaak niets van het ge
loof. Als ik in de trein zit met
een studieboek stellen ze vra
gen als: mag je dan ook niet
trouwen? Ze weten dus niet het
verschil tussen een dominee en
een priester. Maar ze gaan me
wel zinvragen stellen of per
soonlijke ervaringen vertellen.
Als theologiestudent straal je
kennelijk vertrouwen uit, voor
al als je er 'normaal' uitziet,
zonder EO-buttons en zo.
De kerk doet veel te weinig
aan public relations. Daarom
weten weinig mensen dat de
kerk ook een instituut is dat
moet strijden tegen onrecht in
de samenleving. Een intitiatief
als De Bakkerij hier in Leiden,
die daklozen helpt, vind ik erg
goed. Dit soort acties moet de
kerk veel meer doen. Niet altijd
ongenuanceerd in het anti
abortus en anti-euthanasie-
hoekje blijven zitten. Zelf vind
ik dat ik een ander niet mijn
mening op kan leggen, ieder
een moet zelf bepalen wat goed
voor hem is. Maar er is wel een
zekere normvervaging, ieder
een doet waar hij zin in heeft
en dat is ook riiet goed.
Ik heb altijd al een sterk
rechtvaardigheidsgevoel gehad.
Het geloof is mijn inspiratie
bron om de wereld een beetje
beter te maken. In de Bijbel
staat hoe het zou moeten zijn.
Wij zijn rentmeesters van onze
schepping en dat betekent dat
we de aarde niet mogen mis
bruiken om onszelf te verrijken.
Iedereen heeft evenveel recht
op wat de aarde geeft. Voor die
welvaartsverdeling en het
milieu kun je ook met niet-reli-
gieuzen strijden. Daarom ben
ik lid van de studentenvak
bond. Ik wil maatschappij-kri
tisch zijn en voel me verant
woordelijk.
Rond mijn zeventiende be
gon ik me thuis te voelen in de
kerk, ik wilde meer weten van
het geloof. Maar op de voetbal
club, waar ik vaak was, begon
ik nooit uit mezelf over het ge
loof te praten. Toen men mij
op een gegeven moment vroeg
wat ik ging studeren en ik
'theologie' zei, reageerden ze
tot mijn verbazing positief. Dat
gaf me steun, dat mensen die
zich niet met geloof bezighou
den er wel open voor staa'n. Ik
denk dat het no-nonsense tijd
perk van de tachtiger jaren nu
een beetje over is. Jongeren ko
men weer meer uit voor hun
gevoelens en stellen weer zin
vragen. Het hoeft niet meer zo
wetenschappelijk te zijn. Als ik
een bar binnenloop en met een
onbekende aan de praat raak,
heb ik soms hele goede ge
sprekken. Mensen hebben er
behoefte aan.
De Regenboog is al twintig
jaar volledig oecumenisch: ge
reformeerd. hervormd en ka
tholiek vieren alle diensten sa
men. Dat is de toekomst van de
kerk. De reden dat het hier zo
goed werkt, is dat de kerkgan
gers oecumenisch denken. Zij
willen graag eikaars traditie be
grijpen. Ik heb in de tijd dat ik
hier ben al geleerd dat de pro
testantse nadruk op het woord
een verschraling is geweest. De
katholieke symbolen en beel
den zijn even belangrijk. De ge
meenteleden van de Regen
boog kunnen motiveren waar
om ze naar de kerk gaan en
waarom juist naar deze kerk.
Dat is nou een goede pr voor
het geloof: actieve, enthousias
te kerkgangers.
Sinds ik hier stage loop, zie ik
het predikantschap meer zitten
dan voorheen. Ik ben nog
steeds een beetje bang voor het
etiket 'dominee' en het feit dat
je in een glazen huis woont.
Maar ik heb veel plezier in dit
werk. vooral in het pastoraat.
Het is heel anders dan die ivo
ren toren van de VU, waar je
met studenten over het geloof
Jaap van den Ak
ker: Als theolo
giestudent straal
je kennelijk ver
trouwen uit, voor
al als je er 'nor
maal' uitziet, zon
der EO-buttons en
ZO.". FOTO HOL
VAST/MARK LAMERS
discussieert. Ik heb al gemerkt
dat veel ouders, wiens kinderen
niet meer naar de kerk gaan,
het hier moeilijk mee hebben.
Ze begrijpen het niet en den
ken dat ze gefaald hebben.
Maar ik weet dat ze toch veel
sociale bewogenheid aan hun
kinderen hebben gege
ven door hun eigen be-
trokkenheid bij de ^7
kerk Dat wil ik hen Ia-
ten zien."
CARINE DAMEN
Rooms-katholieke
moraaltheoloog
W. Klijn
overleden
NUMEGEN ANP
De rooms-katholieke moraal
theoloog prof. drs. W.C.M. Klijn
is op 65-jarige leeftijd overle
den. Klijn, hoogleraar ethiek
aan de medische faculteit van
de Katholieke Universiteit
Nijmegen, werd vooral bekend
door zijn bijdrage aan de dis
cussie over euthanasie en abor
tus. Als lid van de Staatscom
missie euthanasie nam hij in
1984 in een minderheidsnota
stelling tegen de maatschappe
lijke en juridische aanvaard
baarheid van euthanasie.
In een geruchtmakend artikel
in het dagblad Trouw trok Klijn
in 1993 een vergelijking tussen
de discussie over levensbeëindi
ging in Nederland en het natio-
naal-socialistische gedachten-
goed over euthanasie. Volgens
de ethicus zetten de opvattin
gen van sommige collega's over
levensbeëindiging bij wilsonbe-
kwamen het leven van bijvoor
beeld mongoloïde kinderen en
ernstig demente bejaarden op
de tocht.
Met name de gereformeerde
ethicus H.M. Kuitert moest het
bij Klijn ontgelden. Klijn zag op
vallende overeenkomsten tus
sen de nationaal-socialistische
roman Sendung und Gewissen
van Helmuth linger uit 1936 en
Kuiterts boek 'Mag er een einde
komen aan het bittere einde?'
uit'1993.
Kuitert reageerde destijds fu
rieus op Klijrls vergelijking met
het nationaal-socialisme. „Ster
ven moeten we allemaal, maar
moeten we allemaal een bittere
dood ondergaan als de dokter
ons helpen kan er een zachte
van te maken? Is dat een nazi-
gedachte? Stop, meneer Klijn,
met uw nazi-vergelijkingen.
Maak van uw angsten (en/of uw
moraal) niet stervende mensen
het slachtoffer", beet hij zijn
collega in een reactie toe.
Klijn was lange tijd lid van de
Werkgroep Kerk en Gezondheid
van de Katholieke Raad voor
Kerk en Samenleving (KRKS).
Verder maakte hij deel uit van
de zogenoemde Grondslagcom
missie van het CDA. In 1982
schreef hij een studie over het
beleid in rooms-katholieke zie
kenhuizen ten aanzien van
abortus.
LEIDSCH DAGBLAD
(Opgericht 1 maart 1860)
KANTOOR
Rooseveltstraat 82 071-5356356
Postadres: Postbus 54,
2300 AB Leiden
ABONNEESERVICE
Abonnementen 071-5128030
Geen krant ontvangen?
Bel voor nabezorging:
Ma t/m/vr. 18.00-19.30 uur en
Zaterdag 10.00-12.00 uur 071-5128030
DIRECTIE
B M.Essenberg,
G. P. Arnold (adjunct), J. Kiel (adjunct)
HOOFDREDACTIE
J.G. Majoor, F. Nypels,
H. G. van der Post (adjunct)
PUBLIC RELATIONS
W H. C. M. Steverink 071-5356356
OMBUDSMAN
R.D.Paauw 071-5356215
Tel. dag. 9 30- 11.30 uur of per post.
REDACTIE
GJ. Visser, chefredactie nieuwsdienst/kunst
H.W. van Egmond, chef red. Groot Leiden
A.J.B.M Brandenburg, chef eindredactie regio
F. Blok, chef eindredactie algemeen
W.F. Wegman, chef red. Duin- en Bollenstreek
W. Spierdijk, chef sportredactie
J Preenen, chef binnen-, buitenland, eco
Advertenties: 071-L
Familieberichten. 023-
023-P
Redactie: 071- S
Hoofdredactie' 071-^j
ADVERTENTIES
Maandag t/m vrijdag van 8.30 tot 17',,
071-
RUBRIEKSADVERTENT1ES
Maandag t/m vrijdag van 8.30 tot 17
m-L
ABONNEMENTEN
bijvooruitbetaling:
per maand (acceptgiro) Ül
per maand (autom. betaling) n
per kwartaal (acceptgiro)
per kwartaal (autom betaling) jjj
per jaar (acceptgiro) 1
per jaar (autom. betaling) I'
VERZENDING PER POST VI
per kwartaal (NL) [rj
LEIDSCH DAGBLAD OP CASSETTE
Voor mensen die moeilijk lezen, sle<R
hebben of blind zijn (of een andere)
dicap hebben), is een samenvatting-
regionale nieuws uit het Leidsch D^.,
geluidscassette beschikbaar. Voor ir
0486-486486 (Centrum voor GesprF
tuur, Grave). 1
Auteursrechten voorbehoud^ j.
Dagbladuitgeverij Damiate
ZIEKENHUIZEN
ONGEVALLENDIENST I
Academisch Ziekenhuis: vanaf zaterdag 13.00 t/m dinsdag 13.00 ea.
woensdag 13.00 t/m vrijdag 13.00; Diaconessenhuis: maandag t/mj
8.00 tot 17.00 en vanaf dinsdag 17.00 tot woensdag 8.00; St. ElisatL
kenhuis: dagelijks.
BEZOEKUREN I
DIACONESSENHUIS e
(tel. 071-5178178). dagelijks 14.30-15.15 uur en 19.00-19.45 uur. n
Kraam- en zwangerenafdeling: buiten de gewone bezoektijden, vc
ners bovendien van 10.30-11.15 uur en van 19.45 - 21.00 uur
Special Care Unit 10.30—11.00 uur, 15 00 - 15.30 uur en 19.00-19.3»a
na overleg met de dienstdoende verpleegkundige. li
Kinderafdeling: 10 30-19.00 uur, na overleg met de dienstdoerj]
pleegkundige. ,a
Jongerenafdeling: 14.30-15.15uuren 19.00-19.45 uur. a
RIJNLAND ZIEKENHUIS vestiging St. Elisabeth
(tel. 071-5454545): dagelijks 14,00-15.00 uur en 18.30-19.30 uurjC
en II daarnaast ook 11.15—12.00 uur.
Kraamafdeling: 14.30-15.30 uur en 18.30-19.30 uur (voor vaderst"
uur).
Kinderafdeling: 14.30-19.00 uur (voor ouders de gehele dag).
Afdeling hartbewaking (CCU)en intensive care (IC): 14 00-14.30
18.30-19 00 uur j
Spoedeisende hulp: dag en nacht geopend
RIJNLAND ZIEKENHUIS vestiging Rijnoord
(tel 0172-463131). dagelijks 14 00-15.00 uur en 18.30-19.30 uur-l
en II daarnaast ook 11.15—12.00 uur.
Geen spoedeisende hulp meer mogelijk o
M
ACADEMISCH ZIEKENHUIS H
(tel. 071-5269111): alle patiënten (behalve kinderen) 14.15-15.0C
18.30-19.30 uur. J
Avondbezoekuur afdeling Verloskunde 18.15-19.00 uur. 19.00-20.03
leen Partners/echtgenoten met kinderen. g
Voor zwangeren: zaterdag en zondag van 10.00 tot 11.00 uur, ufe
voor partners/echtgenoten en eigen kinderen. ,c
Kinderafdelingen: voor ouders van opgenomen kinderen is er een Lr
zoek moeelijkneid in overleg met de hoofdverpleegkundige.
Voor andere bezoekers gelden de volgende tijden: keel-, neus- en
kunde en neurologie: 14.15-15.00 uur en 18.30-19.30 uur; oogheellt
heelkunde 14.15-15.00 uur en 18.30-19.00 uur. e
Kinderkliniek: zalen voor peuters, kleuters en grote kinderen: 15],
uur; babyzaal en boxenafdeling: volgens afspraak. n
