'Ik heb niks gedaan dat verdorven is'
't Is weer tobben met Purper
Koolhaas schrijft
roman over
de architectuur
Cultuur&Kunst
Ouwe jongen Dale ligt goed in de markt
Geklap haalt voortgang uit Christmas Carol Concert
/RIJDAG 15 DECEMBER 1995
CHEF CERT VISSER. 0 1-5356441
j Concert H-Blockx afgelast
j leiden Met concert dat H-Blockx morgen zou geven in het Leids
I Vrijetijds Centrum gaat niet door wegens ziekte van de zanger.
I De 300 fans die reeds een toegangskaart hebben gekocht kun-
I nen zaterdagavond, tussen 21.00 en 23.00 uur, hun entreegeld
I terugkrijgen bij de kassa van het LVC. Over een nieuwe datum
I voor het concert van de H-Blockx is nog niets bekend. Ter ver-
1 vanging van het afgelaste concert organiseert het LVC zaterdag
I een 'hip hop crossover dance party' met dj Jozo.
j James Bond scoort spectaculair
Amsterdam 'Goldeneye', de zeventiende James-Bondfilm, is in
Nederland spectaculair begonnen. Na het eerste weekeinde, vier
dagen dus, waren al 150.000 bezoekers geteld in honderd bio
scopen, goed voor een recette van ruim 1,8 miljoen gulden. Al
leen 'Jurassic Park', 'Flodder in Amerika' en 'The Lion king' trok
ken in het eerste weekeinde meer bezoekers.
Wim Hazeu wint Biografenprijs '95
Amsterdam Wim Hazeu is de Dordtprijs voor de Biografie 1995
toegekend voor zijn aan de dichter Slauerhoff gewijde biografie.
De prijs bedraagt 25.000 gulden. De tweejaarlijkse prijs is Hazeu
vanmiddag in het Amsterdamse Universiteitstheater overhan
digd aan het slot van een door de Universiteit van Amsterdam
georganiseerde week voor de biografie.
Ivens Award naar film Depardon
amsterdam De Joris Ivens Award van het International Docu
mentary Film Festival Amsterdam is gisteravond in het Amster
damse Paradiso uitgereikt voor de film 'Délits Flagrants', van de
Franse cineast Raymond Depardon. Aan de prijs is een bedrag
verbonden van 10.000 gulden.
Tracy Chapman wil opnieuw beginnen
y Voor een keuken met "persoonlijke"
wensen adviseren wij u graag
Als kleuter vertelde ze elke avond onder het eten verha
len voor haar vader, haar moeder en haar oudere zus.
Een vervolgverhaal dat ze zelf verzon en dat bij elke
maaltijd verder ging. Een echte vertelster. Tegenwoordig
zet Tracy Chapman haar verhalen op cd's: ballades, le
venslessen, vermaningen, overpeinzingen.
Maar voor Chapman is het on
getwijfeld belangrijker dat ze
haar integriteit heeft kunnen
bewaren. In haar liedjes zit al
tijd een verhaal en meestal een
boodschap.
„De teksten zijn belangrijk, en
ze moeten ergens op slaan. Of
ze de wereld kunnen verande
ren, weet ik niet. Het zijn men
sen die veranderingen tot stand
brengen. Als die toegang krijgen
tot nieuwe inzichten, een ande
re kijk op het leven, kan dat hun
houding beïnvloeden. Ik zie
mezelf niet als een katalysator,
de stof die een chemische reac
tie op gang kan brengen, maar
als een van de elementen. Het is
de persoon zelf die besluit of er
een reactie komt, of hij veran
dert of niet".
Chapman groeide op in een
arbeidersmilieu. De muziek uit
haar jeugd was die van haar
moeder en van haar oudere zus:
rhythm 'n blues en gospelmu
ziek. Voor het kopen van platen
had ze geen geld. „Ik heb mijn
eerste pjaat pas gekocht toen ik
naar high school ging. Voor die
tijd leende ik in de bibliotheek
alles wat voorhanden was. Dat
was nogal een bonte verzame
ling. Ik ben niet opgegroeid met
de muziek die ik uiteindelijk
ben gaan maken, folkmuziek".
Korevaarstraat II, tel: 071 - 5149859
parijs kees groenenboom
'New beginning' is de optimis
tisch klinkende titel van haar
laatste album, dat bepaald niet
vrolijk stemt. 'We hebben er een
rotzooi van gemaakt', is de
boodschap. 'De wereld is stuk,
niet de moeite waard om te re
pareren, het is tijd om opnieuw
te beginnen', zingt ze in het ti
telnummer.
Nee, niet verbitterd, vindt
Chapman. „Realistisch. Veel
liedjes op 'New beginning' gaan
over de mogelijkheid om hele
maal opnieuw te beginnen, het
leven of de wereld opnieuw te
scheppen. Ik beschrijf hoe het
nu is, maar zo hoeft het niet te
zijn. Zo denk ik over het nieuwe
tijdperk, we moeten besluiten
wat voor toekomst we willen,
wat voor soort mensen we wil
len zijn. Ik geloof dat we nog
steeds de mogelijkheid hebben
om de negatieve dingen te ver
anderen, de wereld en ons le
ven."
Chapman is geen gemakkelij
ke prater. Misschien speelt de
jetlag haar parten, en de ge
brekkige nachtrust in een te
zacht Parijs' hotelbed. Maar de
lange stiltes na sommige vragen
hebben ook te maken met het
zoeken naar de enige juiste for
mulering. De in het zwart gekle
de vrouw met de donkere, on
derzoekende ogen past wel bij
het beeld dat de weemoedige,
ingehouden liedjes oproepen.
Boodschap
Het stormachtige succes van
haar titelloze debuut in 1988
heeft ze met de twee volgende
albums niet kunnen evenaren,
en ook nummer vier zal de tien
miljoen exemplaren niet halen.
Tracy Chapman: 'De wereld is stuk, niet de moeite waard om te repareren'.
Rijke traditie
Haar stijl, waarin de muziek on
dergeschikt lijkt te zijn aan de
teksten, doet eerder denken aan
blanke folkzangers als Woody
Guthrie en Bob Dylan dan aan
vertolkers van de zwarte mu
ziek. „Dat hebben meer men
sen tegen me gezegd en waar
schijnlijk komt dat doordat veel
mensen niet begrijpen hoe rijk
de Amerikaanse muziektraditie
is. De zwarte muziek begint niet
bij de rhythm 'n blues. Daar
vóór waren er de spirituals en
gospelmuziek."
„Popmuziek is ook gebaseerd
op de zwarte muziek. Dylan
heeft heel veel ontleend aan
zwarte artiesten. Ik denk echt
dat mijn zangstijl anders is dan
alle andere artiesten uit de he
dendaagse folkmuziek. De ma
nier waarop ik optreed, de in
houd van mijn teksten en de
manier waarop ik mijn stem ge
bruik, gaan ver terug in de
zwarte muziektraditie."
In 'At this point in my life',
een van de mooiste liedjes van
'New beginning' zingt Chap
man 'Ik heb al zoveel verkeerd
gedaan, ik weet niet of ik ook
goed kan doen'. Een persoonlij
ke belijdenis of een meer alge
mene tekst? „Een beetje van al
lebei. Het is een van de songs
die in de loop der jaren tot
stand zijn gekomen. Ik weet nog
dat ik het eerste stukje voor
speelde aan een vriend en die
vond het maar niks."
„Hij zei: 'Wat heb je dan mis
daan? Je bent hartstikke lief, je
bent nog jong, zo erg kan het
toch niet zijn? Maar in dit liedje
gaat het niet om het begaan van
vreselijke dingen, maar gewoon
over de momenten waarop je
fouten maakt. Daarna wil je
biechten en aan iemand vragen
je een nieuwe kans te geven.
Dus het idee kwam rechtstreeks
uit mijn leven, maar ik denk dat
mijn vriend gelijk heeft en dat ik
niks heb gedaan dat echt heel
verdorven is."
„Ik heb een beeld van degene
die ik zou willen zijn. Die zou
meelevend zijn, eerlijk, recht
vaardig, iemand die kan lief
hebben en die open staat voor
andere ideeën. Dat zijn de din
gen die ik graag in mezelf terug
zou willen vinden. Maar ik moet
toegeven dat ik soms veel te
snel met mijn oordeel klaar
sta."
theater
theater
i recensie, wunandzeilstra
Voorstelling Purper 11, met. Erik Brey.
Frans Mulder, Alfred van den Heuvel en
[Eric Corton. Gezien: 14/12, schouwburg,
I LeidenAldaar nog te zienvanavond
(Het blijft een verhaal apart. Pur
per is een naam die staat voor
(kolderiek muzikaal entertain
ment. Er is geen groep die zo
|vaak van samenstelling is gewij
zigd en toch zo herkenbaar een
eigen stempel heeft behouden.
Daar liggen de kracht en de
zwakte van Purper. Want al die
kenmerkende kolder heeft ge
leid tot programma's van zeer
wisselend niveau.
De leden van Purper zijn
nooit wars van een zekere kod
dig bedoelde zelfgenoegzaam
heid geweest. Over de voorstel
ling hangt dan zo'n air van 'kijk
ons toch eens leuk wezen'. Dat
kan behoorlijk irriteren en het
inmiddels elfde programma
heeft daaronder sterk te lijden.
Volwassen mensen die bij
voorbeeld een soort jeugdthea
ter willen parodiëren en zichzelf
achtereenvolgens 'Kwakje'
i 'Friemeltje' en de 'jagende re-
gister-accountant' noemen -
^het is eigenlijk te flauw en ba_-
naai voor woorden. Zo'n scène
duurt te lang, mist absoluut een
aardige pointe en wordt nog
i eens extra bedorven doordat
5t met name Frans Mulder zich-
zelf erg grappig vindt. Helaas is
dit geen uitzondering en komt
dit soort scènes in het elfde pro-
gramma erg vaak voor.
Dal Purper een leuke pot
pourri kan samenstellen, is be-
kend. Het openingsnummer is
'0ö dan ook nog een feestelijke her-
'00 kenning. Maar dan al gauw
00 wordt het geforceerd leuk doen.
0C
0C
50
Purper: geforceerd leuk doen.
Naast Erik Brey, de man van het
eerste uur, Frans Mulder die de
meeste tekstbijdragen heeft ge
maakt en de om zijn sterke mi
miek bekende Alfred van den
Heuvel maakt ook de nieuwe
aanwinst van de groep, Eric
Corton, zich daar schuldig aan.
Soms is de oude glans even
terug. Neem bijvoorbeeld 'Sum-
mernight in Bruinisse'. Dankzij
foto joris van bennekom
de vaste pianobegeleiding van
'Erik Brey en de voor Purper-be
grippen opmerkelijke toevoe
ging van gitaar, bas en saxofoon
swingt dit louter op sfeerteke
ning berustende nummer pri
ma. Zo is er wel wat meer goeds
te noemen. Toch overheerst de
meligheid die bij dit gezelschap
eigenlijk altijd wel op de loer
ligt.
Willem Noske 1918-1995
Het had heel wat hoofdbrekens
gekost, maar in het voorjaar van
1995 kon de violist Willem Nos
ke gerust zijn. Zijn levenswerk,
de unieke verzameling Neder
landse muziek vanaf 1600, was
veiliggesteld. In een I laags ver
pleeghuis heeft hij van die rust
minder dan een jaar kunnen ge
nieten. Noske overleed woens
dagavond in zijn woonplaats op
77-jarige leeftijd.
Als een bezetene heeft hij zijn
leven lang alles verzameld over
het Nederlandse muziekleven.
Het resulteerde in een collectie
van 20.000 stuks bladmuziek.
4000 muziekhandschriften en
nog eens honderdduizend do
cumenten zoals brieven van
componisten en uitvoerenden,
recensies etc. Jarenlang stond
zijn huis er zo vol mee, dat hij
zich genoodzaakt zag om op
zolder te gaan wonen.
Van 1955-1958 was Noske con
certmeester van het Overijssels
Philharmonisch Orkest en daar
na vijf jaar van het Nederlands
Kamerorkest. In 1958 is hij een
van de oprichters van het en
semble Sonata da Camera, dat
zich toelegt op onbekende ba
rokmuziek, met name Neder
landse. Na twee jaar concert
meester te zijn geweest bij het
Rotterdams Philharmonisch Or-
kest, krijgt hij in 1962 dezelfde
functie bij het Residentie Or
kest. Hij zou dat tot zijn pensio
nering in 1981 blijven.
Noske had een hekel aan de Ne
derlandse zelfonderschatting.
„Nederland kent zijn eigen rijk
dom niet. We zijn als muziek
land bijna net zo belangrijk als
schildernatie, maar het is het
buitenland dat voor de erken
ning van de Nederlandse cul
tuur moet zorgen. Nederlanders
zijn masochisten, het volk
zwelgt in de wellust van zijn ei
gen impotentie", zo zei hij in
1992.
De gedreveil verzamelaar voel
de zich zwaar miskend. Noske
zat diep in de schulden en de
collectie dreigde uiteen te val
len. Het ministerie van cultuur
was niet bereid met voldoende
geld over de brug te komen. Er
was een reddingsactie nodig,
die uiteindelijk slaagde.
Het inmiddels onder de Wet Be
houd Cultuurbezit geplaatste
archief kwam terecht bij de
hiervoor opgerichte Stichting
Musica Neerlandica en kreeg in
1995 onderdak in het Haags Ge
meentemuseum. dat ook al de
collectie Nederlandse Muziek
archieven herbergde. Bij de offi
ciële overdracht brak Willem
Noske nog een lans voor de Ne
derlandse vioolmuziek uit de
barok en die uit de negentiende
eeuw, „de twee Gouden Eeu
wen van de Nederlandse mu
ziek".
den haag» anp
Architect en stedebouwkundige
Rem Koolhaas legde van 1980
tot en met 1993 650.000 kilome
ter af, zo staat in zijn nieuwe en
lang verwachte boek 'S,M,L,XL'.
Ook de introductie van deze
'roman over architectuur' ge
beurt op internationale wijze.
Londen, Parijs, Berlijn, Amster
dam en de thuisbasis van zijn
kantoor, Rotterdam, zijn de
plaatsen die hij voor signeerses
sies uitkoos.
'S,M,L,XL' staat voor Small,
Medium, Large en Extra-Large.
Dat laatste slaat zeker op de
omvang van het Engelstalige
werk: 1376 pagina's, 7,5 cm dik
en een gewicht van bijna drie
kilo.
Het uitkomen van het boek
wordt als een gebeurtenis in de
architectuurwereld beschouwd.
Rem Koolhaas (1944, Rotter
dam) is Nederlands internatio
naal bekendste architect, die
aanvankelijk zijn faam meer
ontleende aan zijn beschouwin
gen en ontwerpen, dan aan wat
er van hem werkelijk was ge
bouwd. Zijn eerste boek, 'Deli
rious New York', een retroactief
manifest voor Manhattan, was
een groot succes en is inmid
dels een collector's item.
'S,M,L,XL', waarin 'Delirious
New York' opnieuw is afge
drukt, zal gezien de oplage mo
gelijk minder snel uitverkocht
zijn. Uitgeverij 010 in Rotter
dam heeft 15.000 exemplaren
beschikbaar en de Amerikaanse
partner van 010 nog eens een
zelfde aantal. Een grote oplage
voor een architectuurboek.
'S,M,L,XL' is vanaf deze week te
koop. Koolhaas signeert vrijdag
avond bij Architectura Natura
in Amsterdam en zaterdagmid
dag in de Rotterdamse Kunst
hal, een ontwerp van zijn hand.
Small, Medium, Large en Ex
tra-Large zijn de categorieën,
waarin de architect in foto's,
ontwerptekeningen en tekst de
belangrijkste projecten van zijn
Rotterdamse bureau O.M.A.
heeft gerangschikt. Enkele voor
beelden: het huis voor twee
vrienden in Rotterdam (Small),
Het Nederlands Dans Theater
in Den Haag, de Rotterdamse
Kunsthal, de nieuwe stad Me-
lun-Sénart bij Parijs en Euralille
in Lille (Extra-Large).
Naast de beschrijving van de
O.M.A.-projecten en gegevens
over het bureau, bevat het boek
een aantal essays en in de kant
lijn een uitgebreid alfabet van
Koolhaas. Het meest recente
essay, The Generic City, dateert
van 1994, het jaar dat het boek
eigenlijk had moeten verschij
nen.
Architectuur is een gevaarlijk
mengsel van almacht en mach
teloosheid, luidt de eerste zin
van de inleiding van 'S,M,L,XL'.
De afhankelijkheid van iedereen
die bij een bouwproject is be
trokken, maakt de architect tot
een slaaf, heeft Koolhaas eerder
gezegd. Toevalligheid is volgens
hem dan ook de onderliggende
structuur van de carrière van al
le architecten. .Architectuur is
per definitie een chaotisch
avontuur", aldus Koolhaas.
Misschien is 'S,M,L,XL' zijn
laatste boek. Vorige maand
kondigde hij het einde van de
stedebouw aan. Bij de uitreiking
van de Sikkensprijs aan Adriaan
Geuze zei Koolhaas dat de stad
het resultaat is geworden van
een onvoorspelbaar proces,
waarop de stedebouw alle greep
heeft verloren.
muziekten een serie oude surf-lp's van de meester zelf.
Tijdens het concert raffelt Dale een groot aantal
eigenlijk zeer belegen non-klassiekertjes aan el
kaar, maar hij geeft er door zijn spetterende gal
mende staccato gitaarklank zo'n draai aan dat het
geen moment verveelt. Alleen 'Fever' balanceert
in het midden van de set een beetje op het randje
van kitsch.
Dale wisselt het rauwe up-tempo materiaal af
met het qua opbouw spannende dynamische
werk. Voor hem is het hele optreden eigenlijk een
feestje. „I'm gonna try this, but if you don't like it,
I won't put it on my new album." grapt hij tegen
zijn publiek. Het maakt allemaal niks uit, want
het publiek vreet zelfs de meest valse tonen.
1 Iet bijna uitverkochte concert van de 'God of
surf was voor de uitvinder van de loud-power
gisteren ook nog eens verbazingwekkend oor
vriendelijk oftewel: de watjes konden in de bin
nenzak blijven.
Het lijkt wel alsof de programmeurs van het LVG
het einde van het jaar hebben gereserveerd voor
de 'popbejaarden'. Eerder waren The Tempta
tions en Link Wray al kind aan huis, gisteren
kwam de 58-jarige surfkoning Dick Dale even
buurten. Zijn de eerste twee duidelijk in de nada
gen van hun carrière beland, Dale ligt na zijn co
meback van een aantal jaren geleden nog duide
lijk goed in de markt. Vooral met dank aan regis
seur Quentin Tarantino die zelf ook dankbaar ge
bruik maakte van de instrumentale splashy
sound van Dale bij de film 'Pulp Fiction'. Hoe po
pulair de ouwe jongen is blijkt eigenlijk pas na
het concert. Op het podium signeert hij zeker
vijftien minuten tassen, t-shirts en niet te verge-
leiden Minister J. Ritzen van onderwijs en staatssecretaris A, Nuis zijn gisteren door directeur W. van der
Weiden rondgeleid in het Nationaal Natuurhistorisch Museum in Leiden. De beide bewindslieden brach
ten een werkbezoek aan het museumgebouw aan de Raamsteeg, een van de verschillende gebouwen
waar de collectie nu nog is ondergebracht. Inmiddels is de eerste paal geslagen voor een nieuw museum
aan de Pesthuislaan dat in 1998 open moet gaan. Ritzen en Nuis zijn gisteren vooral over die nieuwbouw
geïnformeerd. Op de foto bekijken ze een opgezette blauwbok. foto hielco kuipers
muziek
recensie li dy van der spek
Christmas Carol Concert. Lteiden English Choir en Lei
den English Brass Ensemble Gehoord 14/12, Gere
formeerde Kerk. Voorschoten Nog te zien van
avond, 20.15 uur, Lokhorstkerk. Leiden
Dat geklap tussen elke 'Carol' in zou ver
boden moeten worden. Zéker als het
keer op keer aarzelend en suffig weg
kwijnt. Het stimuleert, noch inspireert,
integendeel het haalt de hele voortgang
uit zo'n kerstconcert.
Die voortgang liet voor de pauze toch
al te wensen over. Een Christmas Carol-
concert mag best beginnen met Buxte-
hude, ook al druist dat in tegen de 'Brit
se oriëntatie-gedachte'. Maar het moet
wel 'leicht und froh' zijn en dat deed het
germaans-latijnse 'In dulce jubilo' niét:
té langzaam wat zalvend gezongen, te
plakkerig gebazuind, hier hóren klate
rende baroktrorftpetjes thuis.
Waarom moet mij dit van 't hart? Juist
omdat het repertoire van dit Kerstcon
cert van het Leiden English Choir zo uit
gesproken origineel en vindingrijk in el
kaar steekt.
Het allerleukste en mooiste lied was
wel 'Lord of the dance'. Hier geen stalle
tjes, herdertjes, engelkens, nee de jonge
man Jezus die in de ik-vorm zijn leven
aan ons voorbij laat dansen. Inhoudelijk
en muziektechnisch fantastisch en veel
zeggend. Hier is het LEC op zijn best.
Ook die pikante Christmas calypso laat
dirigent Pim Overduin swingen en deze
song is waarachtig niet makkelijk met
zijn tegendraadse'ritme.
Een hoogtepunt vóór de pauze waren
de twee laatste 'Songs of the Nativity'
van Howard Blake. Prachtig getoonzet
met de meest gewaagde schrille harmo-
nieën, zoals in 'for your cradle's like a
bier', waar Jezus' wieg al meteen naar de
lijkbaar wijst.
De sopranen moeten nog wel eens
flink werken aan een goede ademsteun.
Bariton van Linden van den Heuvell en
het I-eiden English Brass Ensemble le
den aan eenzelfde euvel: te nadrukkelijk
aanwezig. Een lichtere toets zou boeien
der uitpakken: ook groot koper kan dat.
