Verzekeraars willen
korting AN W dekken
Binnenland
Computerfout zorgde voor
vrijlating pyromaan Ede
Mag het ietsje minder zijn
Varik vordert
Friese Staten kiezen voor naam Fryslan
'Het werd meer van hetzelfde'
Zwakbegaafde vrouw (62)
werd in mootjes gehakt
Hof: sgp mag vrouwen
weigeren als partijlid
'Globalisering wordt
zwaar overschat'
DONDERDAG 14 DECEMBER 1995
Boete voor frauderende wethouder
Maastricht De rechtbank in Maastricht heeft gisteren oud
CDA-wethouder Odekerken van Landgraaf veroordeeld tot twee
maanden voorwaardelijk en 25.000 gulden boete. Volgens de
rechtbank heeft hij tussen 1990 en 1992 giften van aannemers
aangenomen, incasseerde hij ten onrechte een nabestaanden-
uitkering voor zijn overleden vriendin en pleegde hij valsheid in
geschrifte. De ex-wethouder moest 39 maanden op zijn berech
ting wachten. Volgens het openbaar ministerie was dat deels te
wijten aan personeelsproblemen.
Fietser rijdt rechtdoor en verdrinkt
meppel» Een 32-jarige man uit Meppel is gisternacht dood aan
getroffen onder het ijs in een vijver aan de Torenvalk in zijn
woonplaats. De politie denkt dat de man, die de omgeving ver
moedelijk niet goed kende, bij een splitsing in de weg rechtdoor
is gefietst en vervolgens van een tweeëneenhalf meter hoog ta
lud in het water is beland. Vermoedelijk is hij door de val bewus
teloos geraakt en vervolgens verdronken. De politie trof ook de
fiets in het water aan. Zij was een zoekactie naar de man begon
nen nadat diens vrouw rond middernacht had gebeld met de
melding dat haar man, die tot tien uur een cursus zou bezoeken,
nog steeds niet thuis was.
Lubbers in VN-oceanencommissie
Tokyo» Oud-premier Lubbers maakt de komende driejaar deel
uit van een omvangrijke commissie van de Verenigde Naties die
een rapport moet opstellen over de bescherming van oceanen.
De voormalig minister-president heeft in de commissie onder
anderen gezelschap van Nobelprijswinnaar en oud-president
van Costa Rica, Arias. De commissie van veertig leden, die giste
ren in Tokyo startte met de werkzaamheden, staat onder voor
zitterschap van de Portugese president Suares. Lubbers is al lan
ger actief op het internationale milieuterrein. Zo heeft hij zich al
eerder verbonden aan de activiteiten van oud-Sovjetpresident
Gorbatsjov. Die zet zich via zijn Green Cross in voor een beter
milieu op aarde. Gorbatsjov wil concreet een 'handvest voor de
aarde', vergelijkbaar met het handvest voor de rechten van de
mens.
De pyromaan van Ede blijft ze
ker tot februari volgend jaar op
vrije voeten en kan de feestda
gen bij zijn familie doorbren
gen. Dan pas dient zijn zaak in
hoger beroep bij het gerechts
hof. Het hof wees gisteren de eis
van het openbaar ministerie af
om de pyromaan opnieuw in
voorlopige hechtenis te nemen.
Hij werd twee weken geleden
als gevolg van een vormfout
vrijgelaten.
Een fout met het computer
systeem van justitie is er de oor
zaak van dat de 22-jarige pyro
maan moest worden vrijgelaten
uit het huis van bewaring, zei
woordvoerder Heer van het ge
rechtshof in Arnhem.
Het parket van de procureur-
generaal was vergeten een 'vor
dering verlenging gevangen
houding' in te dienen. Uit on
derzoek dat op last van de pro
cureur is ingesteld, blijkt dat op
het dossier van de verdachte
niet vermeld stond dat hij in
voorlopige hechtenis zat. Als
deze woorden wel vermeld
staan, is dat volgens Heer nor
maal gesproken voldoende om
een vordering in te dienen.
Of de fout veroorzaakt is door
een technisch mankement aan
Collectieve nabestaandenverzekering in overleg met Senaat
De verzekeraars zijn bereid een speciale verzekering in
het leven te roepen voor nabestaanden die als gevolg van
de omzetting van de Algemene Weduwen- en Wezenwet
(AWW) in de Algemene Nabestaandenwet (ANW) in de
toekomst geen of een veel lagere uitkering dan nu krij
gen. In overleg met de senaatsfracties van PvdA, WD en
D66 hebben de verzekeraars toegezegd een collectieve
nabestaandenverzekering in het leven te willen roepen,
waar mensen zonder selectie vooraf gebruik van kunnen
maken. In de Senaat zit een aantal topmensen uit de ver
zekeringswereld.
den haag anpgemeld, ongeacht hun medi
sche staat.
De regeringsfracties in de
Eerste Kamer vrezen dat veel
nabestaanden in financiële pro
blemen komen als hun verdie
nende partner overlijdt. Het ka-
Volgens een woordvoerster van
het Verbond van Verzekeraars
worden alle werknemers geac
cepteerd die door hun werkge
ver uiterlijk 31 maart zijn aan-
binetsvoorstel gaat ervan uit dat
voortaan iedereen die na 1949 is
geboren en geen jonge kinderen
verzorgt, zelf in zijn inkomen
kan voorzien..
De nieuwe verzekering van de
particuliere verzekeraars zal
openstaan voor alle werkne
mers die deelnemen in een
pensioenverzekering van hun
bedrijf. Uitgangspunt van de
aanvullende verzekering is een
uitkering aan nabestaanden op
het niveau van de Algemene
Nabestaandenwet per 1 april
1996, 24.000 gulden per jaar.
Door de acceptatie zonder
medische selectie is de uitke
ring gedurende de eerste vijf
jaar afhankelijk van het tijdstip
van overlijden. Overlijdt de ver
zekerde voor 1 april 1997, dan
bedraagt de uitkering 50 pro
cent van de wettelijke uitkering.
Bij overlijden elk jaar later
neemt de uitkering met 10 pro
cent toe. Bij overlijden van de
verzekerde na 1 april 2001 zal
de uitkering 100 procent zijn.
De fracties kregen gisteren
nog een brief van werkgevers en
bonden met de oproep het hui
dige kabinetsvoorstel te verwer
pen. Het is volgens hen een
kwalitatief onding, het tast de
rechtszekerheid van groepen
burgers op een onaanvaardbare
manier aan en confronteert
burgers zonder enige overgang
met inkomensverlies als de
partner wegvalt.
de computer of door een nala
tigheid van een medewerker, is
niet helemaal duidelijk. Het
computersysteem van justitie
wordt doorgelicht om zaken
waar nodig bij te stellen, zegt
Heer, zodat herhaling van der
gelijke fouten kan worden voor
komen.
De rechtbank in Arnhem ver
oordeelde de man op 24 okto
ber tot zes jaar cel en TBS om
dat hij in het voorjaar in de re
gio Ede meer dan dertig bran
den stichtte. De man zelf ver
klaarde voor de rechtbank dat
hij regelmatig „in zichzelf een
prikkelende en tintelende
dwang tot brandstichten" voel
de.
Hij ging desondanks tegen de
TBS-veroordeling in hoger be
roep. Binnen enkele dagen na
zijn vrijlating vroeg de pyro
maan zelf via zijn raadsman om
hernieuwde opsluiting, maar
dat bleek juridisch onmogelijk.
De wet voorziet niet in regelin
gen omtrent een vrijwillig ver
zoek tot gevangenneming. Om
de Edenaar toch zo snel moge
lijk weer achter de tralies te krij
gen is de datum van de behan
deling van het hoger beroep wel
een paar maanden naar voren
r medio februari.
UI II Ml II
i s r\ v.
w
varik De verbetering van de rivierdijken,
zoals hier bij Varik, is acht maanden na het
van kracht worden van de noodwet voor
meer dan de helft in uitvoering. De vrees dat
het werk voor de winter niet klaar is, is
enigszins misplaatst. Voorzitter Laarakker
van de Stuurgroep Deltaplan Grote Rivieren
heeft dat gisteren gezegd tijdens een persex-
i het ministerie van verkeer en wa
terstaat langs enkele projecten in het Gelder
se rivierengebied en Limburg. Op dit mo
ment maken op tal van plaatsen aannemers
overuren om in ieder geval de meest bedreig
de dijkvakken nog deze maand af te werken.
Daarbij zijn ook buitenlandse bedrijven inge
schakeld. Zo is in het Gelderse rivierengebied
een Belgische aannemer met twintig werkne
mers neergestreken in een speciaal voor dit
doel gehuurde woning. Het Deltaplan Grote
Rivieren voorziet in de aanleg danwel verbe
tering van ongeveer 150 kilometer dijk. Bo
vendien komen er in Limburg kademuren
met een zelfde lengte.
FOTO ANP MARC BOLSIUS
leeuwarden gpd
Met 43 tegen 11 stemmen hebben de Friese
Provinciale Staten besloten dat Fryslan de
officiële provincienaam wordt. Tegen stem
den delen van de fracties van WD en D66
plus de fracties van FGF en AOV. De
naamsverandering gaat in 1997 in.
Statenlid Douwe Hoekstra (CDA) noemde
de naamswijziging 'een kroon op het eman
cipatiewerk van het Fries'. Willem Verf
(Groen Links) sprak van 'een kleine maar
belangrijke stap in de emancipatie van de
Friezen'. Voor Jan van der Baan (Friese Na
tionale Partij) was het een vreugdevolle dag:
„Het zingt een beetje in me". Hij stelde
voor de PTT om een postzegel te verzoeken
ter gelegenheid van de naamswijziging. Ge
deputeerde Kobus Walsma noemde dit een
goed idee.
Amsterdam Waar het aan ligt, weet de handel niet. Feit is wel dat
steeds meer mensen liever een wat kleinere kerstboom in huis willen.
De voorkeur van de consument verschuift naar bomen van hooguit een
halve meter. Of er dit jaar ook evenals vorig jaar minder bomen worden
verkocht, is nog de vraag. In 1994 werden ongeveer tien procent minder
kerstomen aan de man en vrouw gebracht dan het jaar daarvoor.
FOTO ANP ARTHUR BASTIAANSE
Vakbondsman Korteweg houdt het na tien jaar voor gezien:
den haag bart van oortmerssen
Het wordt even wennen, maar
over anderhalve week hoort
het gezicht van Wim Korteweg
(39) niet meer bij de plaatjes
van het spoorbedrijf. Na tien
jaar vakbondswerk bij de ver-
voersbond FNV gaat hij als di
recteur van de Gelderse Milieu
Federatie zijn krachten wijden
aan een (nog) hoger doel.
Hij zou zich niet druk hoeven
te maken over het mogelijke
uitstel van de verzelfstandiging
van de NS, maar hij doet dat
wel. Oprecht. „Het is echt ont
luisterend. Keuzes die driejaar
geleden zijn gemaakt, daar ko
men ze nu in de Kamer zonder
blikken of blozen weer op te
rug. De kwaliteit van de in
breng van sommigen wekt nou
niet het vertrouwen dat het
openbaar vervoer bij deze
mensen in goede handen is.
Dit gedoe moet voor NS aan
leiding zijn om haast te maken
met de verzelfstandiging."
Dat die uitgebreide operatie
door moet gaan is voor de
bonden een uitgemaakte zaak.
„Toen het rapport Wijffels
(waarin de effecten van de
marktwerking in het spoorver
voer werden geïnventariseerd,
red.) uitkwam hebben wij
meteen gezegd: Dat wordt
minder treinen en een duurder
kaartje. Maar dat debat heb
ben we al gehad."
De bezwaren die nu bij diverse
partijen leven tegen het af
staan van bevoegdheden, ko
men volgens Korteweg vooral
voort uit koudwatervrees en
wantrouwen. De onvrede bin
nen NS zelf is evenmin van
vandaag of gisteren. „Het gros
van de NS'ers heeft de neiging
het verleden heilig te verkla
ren. Zelf heb ik dat nooit zo ge
had. Toen ik tien jaar geleden
bij de bond kwam, proefde ik
een enorme weerstand tegen
de manier waarop het bedrijf
functioneerde. Maar als de
overheid dan een verandering
forceert, gaat het ineens te
snel. Dan wordt het crisis."
Voor een vakbondsman heeft
Korteweg opvallend veel be
grip voor de positie van de
werkgever. De laatste jaren
heeft hij zich dan ook vooral
laten gelden als bruggenbou
wer. Bij de staking van '92 liet
de FNV als eerste de (onbe
spreekbare) eis van geen ge
dwongen ontslagen vallen in
ruil voor een sociaal plan met
een degelijk vangnet.
In '94 bleef Korteweg praten
met NS Reizigers om de banen
van 470 mensen overcompleet
verklaard rijdend personeel te
redden, waar de collegabon
den FSV en CNV al klaar ston
den om het actiemiddel uit de
kast te trekken. En onlangs nog
was Korteweg degene die het
masterplan-idee inbracht om
'op de hei' in en open overleg
tussen bonden en directie alle
veenbranden in een keer te
blussen.
„Ik heb altijd geprobeerd con
structief te zijn", schetst hij
zijn eigen opvatting van het
bondswerk bij NS. „Er zijn in
dit bedrijf al genoeg destructie
ve krachten aanwezig. Ik heb
steeds geprobeerd om op een
zuivere manier zuivere doelen
te bereiken. Ik vind datje moet
kijken wat er mogelijk is, hoe
ver je kunt gaan. Dan kies je
vooreen redelijk compromis,
tenzij je denkt dat je met acties
nog verder kunt komen. Soms
gingen die oplossingen mis
schien niet ver genoeg. Dat
kan. De militante lijn riep wei
eens dat er bijna geen versdhil
meer zat tussen de bond en de
vooruitstrevende stroming
binnen NS. Dan riep ik altijd:
nou en?"
Kortewegs opstelling strookte
lang niet altijd met die van de
beide andere spoorbonden.
Door de onderlinge belangen
strijd, met de CAO-onderhan-
delingen van '92 als diepte
punt, konden de bonden vaak
maar moeilijk front maken te
gen de werkgever. „De bonden
hebben nogal veel energie ge
stoken in het zich onderschei
den van elkaar", erkent Korte
weg.
„Op een gegeven moment lie
pen we allemaal om het hardst
naar de telefoon om de eer op
te eisen voor wat er aan de on
derhandelingstafel was bereikt.
Wat dat betreft heb ik ook wel
een vet plekje op m'n hoofd.
Toen konden we niet door die
muren heenbreken, maar ik
denk dat dat nu wel voorbij is.
Alle partijen hebben ervan ge
leerd."
Zelf zal Korteweg geen profijt
meer hebben van het nieuwe
klimaat. „Natuurlijk zijn er
weieens stemmetjes die zeg
gen: Je kunt niet weg. Maar dit
is een goed moment. Na tien
jaar begon het voor m'n gevoel
toch meer van hetzelfde te
worden, en dan ben je niet
meer de juiste figuur om dit
werk te doen. Ik heb geboden
wat ik te bieden had. Er ligt nu
een goeie CAO, waarvan zelfs
kamerleden zeggen dat-ie te
duur is. Volgens mij is dat een
keerpunt, en is nu voor de
meeste NS'ers het ergste leed
geleden."
arnhem» jaap nuuten
prepareerd op een gezellige
avond. Daar kwam echter niets
van. De vrouw zou om het le
ven worden gebracht en de
lijkdelen zouden over contai
ners worden verspreid.
Over de gebeurtenissen die
zich de dag daarna in de kleine
iglo-tent afspeelden, gaven
beide daders tegenstrijdige
verklaringen. Snikkend ver
klaarde de vrouw tegenover de
rechtbank dat zij haar vriend
had laten weten niet mee te
willen doen. „Ik kan nog geen
kanarie doden. Laat me erbui
ten", zou ze gezegd hebben.
„In mijn hoofd wist ik wat er
ging gebeuren, in mijn hart
hoopte ik dat het niet zou
doorgaan." Ze zou daarom op
verzoek van haar vriend de
volgende dag een uurtje zijn
gaan fietsen. „Toen ik terug
keerde, kwam mijn vriend met
een bezweet hoofd de tent uit.
'Ze is dood'," had hij gezegd.
Samen hadden ze de troep op
geruimd waarbij de lijkdelen
van het slachtoffer in haar ei
gen koffers waren gestopt.
De vriend gaf een andere le
zing. Volgens hem was hij op
de camping gaan douchen. Na
terugkomst had zijn vriendin
hem verteld dat de zwakbe
gaafde dood was. Vermoord,
omdat ze had geroddeld.
De man gaf gisteren voor het
eerst toe verantwoordelijk te
zijn voor het klieven van het li
chaam. Hij had hoofd, benen
en armen afgehakt. Van deze
lijkdelen heeft de politie later
alleen het hoofd en de handen
teruggevonden.
Na de moord vertrokken bei
de daders naar een camping in
het Belgische Lommei. Daar
werden zij op 8 september ge
arresteerd, na een opsporings
bericht op de televisie.
Officier van justitie Roos-
Schoenmakers eiste gisteren
tegen de vrouw acht jaar.
Daarbij hield ze er rekening
mee dat ze door deskundigen
als verminderd toerekingsvat-
baar was bestempeld. De zaak
tegen de man is aangehouden
tot 28 februari. De rechter
commissaris wil eerst nog een
paar getuigen horen.
Zelden heeft de Arnhemse
rechtbank zo'n gruwelijke zaak
voorgelegd gekregen als giste
ren: De moord op een 62-jari-
ge zwakbegaafde vrouw uit Be
neden Leeuwen. Haar lichaam
werd in een tentje op een cam
ping in Tolkamer in stukken
gesneden. Gisteren stonden
beide daders, een 48-jarige
vrouw uit West Maas en Waal
en haar 29-jarige vriend te
recht.
Begin augustus dit jaar ver
trok het drietal naar een cam
ping in de omgeving van Rijn
waarden. Na een week braken
ze daar op en verhuisden naar
een camping in Tolkmare.
Daar viel het campinggasten
op dat de zwakbegaafde door
haar reisgenoten werd ver
waarloosd. Eten kreeg ze enke
le malen van andere vakantie
gangers en verder zat ze bijna
hele dagen voor haar tent, ter
wijl het tweetal in de buurt
ging stappen. Huilend had ze
bovendien met een vriendin
getelefoneerd met de melding
dat ze naar huis wilde.
Maar naar huis kon ze niet
meer. Want tijdens het verblijf
op de camping hadden haar
begeleiders met gestolen bank-
pasjes haar rekening leegge
plunderd. Bovendien had de
man tijdens een uitstapje naar
Beneden Leeuwen haar wo
ning overhoop gehaald en alles
wat van waarde was ont
vreemd. Het tweetal bedacht
daarom een gruwelijk plan. De
zwakbegaafde vrouw moest
verdwijnen.
Als smoes stelden ze voor om
een dag later een barbecue bij
de tent te houden. Het slacht
offer verheugde zich daar op.
Als benodigdheden moesten
echter nog wel een hakbijltje
en een scherp mes worden ge
leend. De vrouw en haar
vriend lieten haar weten deze
spullen bij een boer in de om
geving te gaan halen. „Het
vlees was al op de camping",
vertelden ze de boer.
In de tussentijd had de
zwakbegaafde voor de tent een
tafeltje klaar gezet, volledig ge-
Van de tegenstanders uitte Dirk Hoek-
sema (AOV) zich het felst. Hij wees op het
vele verzet bij de bevolking en het bedrijfs
leven. Uit een enquête bleek in april van dit
jaar dat slechts 19,5 procent van de Friezen
voor de naam Fryslan is. Meer dan de helft
(55,6 procent) liet weten dat de naam on
veranderd Nederlandstalig moet blijven.
den haag anptegen geen onderscheid maken
waar het gaat om fundamentele
vrijheden en rechten van vrou
wen, zoals bijvoorbeeld het ac
tief en passief kiesrecht of het
op gelijke voet met mannen
participeren in de politiek.
Het weigeren van de Roer-
mondse als partijlid, valt niet
onder dat onderscheid. Want,
aldus het hof, het lidmaatschap
van verenigingen is welbewust
buiten de werking van het straf
recht en van de nog recente wet
gelijke behandeling gehouden.
Het Haagse gerechtshof heeft
gisteren in hoger beroep de
Staatkundig Gereformeerde
Partij (SGP) gelijk gegeven in de
weigering de Roermondse me
vrouw Franssen toe te laten tot
de partij. De rechtbank had de
eis ook al afgewezen.
Het Hof vindt dat het een po
litieke partij vrij staat te kiezen
voor enkel mannen in politieke
functies en daarvoor ook te
werven. De partij mag daaren-
den haag gpd
De globalisering van de econo
mie krijgt volgens de president
van De Nederlandsche Bank
Duisenberg veel te veel aan
dacht. Vergrijzing, bevolkings
groei en milieuvervuiling zijn
veel ingrijpender, zei de bank-
president gisteren tijdens een
congres van de Nederlandse
Vereniging voor Management
(NIVE) in Den Haag.
Nationale economieën raken
steeds nauwer met elkaar ver
weven en die trend zal zich in
de komende eeuw waarschijn
lijk krachtig voortzetten, zei
Duisenberg vooruitblikkend,
„Maar toch is het geen nieuw
fenomeen. Hoogstens heeft de
globalisering in hel laatste de
cennium versneld plaatsgevon
den."
Volgens Duisenberg liggen de
belangrijkste economische rela
ties van landen echter nog
steeds binnen hun eigen regio.
Dat geldt zowel voor Amerika,
Europa als Azië. „Dat maakt dat
eerder sprake is van regionalise
ring. Al kan deze wel worden
gezien als opstap naar waarlijk
wereldwijde markten (globalise
ring, red.)."
Nederland drijft het leeuwe-
deel van zijn handel nog steeds
met de andere landen van de
Europese Unie (EU). De export
ging de afgelopen vijf jaar voor
75 procent naar EU-landen en
60 procent van de Nederlandse
invoer was daarvan afkomstig.
Hoewel de handel met opko
mende economieën in Zuid-
oost-Azië en Oost-Europa zich
met name de laatste jaren spec
taculair heeft ontwikkeld, ging
de afgelopen vijf jaar volgens
Duisenberg nog steeds maar
respectievelijk 1,6 procent en
0,9 procent van de Nederlandse
uitvoer naar deze gebieden en
kwam respectievelijk 2,8 pro
cent en 0,9 procent van de Ne
derlandse invoer er vandaan.
Voor directe buitenlandse in
vesteringen in fabrieken en der
gelijke geldt volgens Duisenberg
een vergelijkbaar verhaal.
Globalisering, en dan vooral
de opkomst van de economieën
in Zuidoost-Azië en Oost-Euro
pa, wordt volgens de bankpresi-
dent ook te veel als een bedrei
ging gezien. De verschillen in
loonkosten met landen als Roe
menië of de Filippijnen zijn in
derdaad gigantisch. „Maar
loonkosten zijn niet de enige
factor die de concurrentiekracht
van een land bepalen, ook de
stabiliteit van het economische
en politieke klimaat."
Duisenberg zou liever meer
aandacht zien voor het pro
bleem van de vergrijzing in de
geïndustrialiseerde landen en
de snel groeiende bevolking in
de ontwikkelingslanden. Vol
gens de laatste berekeningen
stabiliseert de wereldbevolking
pas rond het jaar 2150 op 11,6
miljard mensen. Nu zijn dat er
vijf miljard.
Een tweede trend in de ko
mende eeuw is volgens Duisen
berg het stijgende opleidingsni
veau en dat betekent meer
emancipatie en onafhankelijk
heid van individuen. Dat stelt
hogere eisen aan de marketing
strategieën van bedrijven. Als
derde noemt hij de uitputting
van natuurlijke hulpbronnen.
Bedrijven zullen daarom meer
moeten investeren in vervan
gende materialen, in minder
materialen en in „menselijk ka
pitaal, de enige onuitputtelijke
natuurlijke hulpbron." Als
laatste nu al meer zichtbare
trend noemt Duisenberg de
voortgaande belasting van het
milieu. Bedrijven moeten meer
aan het milieu gaan denken.
