het oudste orgel van Nederland
Actie "Adopteer
Unieke orgelpijpen uit 1446
Gebroeders
Van Hagerbeer
Help het orgel restaureren
1
e meest spectaculaire ontdekking was dat een groot aantal pijpen van het
I oorspronkelijke orgel, daterend uit 1446, zich nog steeds in het orgel bevindt.
Dit pijpwerk behoort daarmee tot het oudst bekende nog spelende ter wereld.
:r waren zoveel historische bestanddelen bewaard gebleven, dat besloten is tot een integraal
ïerstel in de originele 17de-eeuwse staat. Dit was een eenmalige kans om een groot stadsorgel
ait die tijd te doen herrijzen.
De 17de eeuw is internationaal gezien de Gouden Eeuw op het gebied van de orgelmuziek.
Het Van Hagerbeer-orgei zal na restauratie als geen ander geschikt zijn voor de vertolking
van de vele componisten uit de 17de eeuw en eerder, onder wie onze grootste nationale
componist Jan Pietersz. Sweelinck.
De restauratie wordt uitgevoerd door de orgelbouwer Verschueren uit Heythuysen (Limburg).
Als in 1998 de restauratie van het Van Hagerbeer-orgel voltooid is, zijn in de Pieterskerk twee
unieke orgels aanwezig. Want inmiddels is de restauratie van het Thomas Hill-orgel (1883)
voltooid.
Door steun van vele liefhebbers en belangstellenden zal de Pieterskerk één van de
belangrijkste orgelcentra in de wereld worden.
Om de restauratie van het uit
1643 stammende Van
Hagerbeer-orgel in de
Pieterskerk mogelijk te maken is de
actie "Adopteer een orgelpijp" gestart,
edereen kan voor minimaal 100
tuiden zijn naam verbinden aan een
7an de vele te restaureren orgelpijpen.
Hoe groter het sponsorbedrag, des te
troter de pijp die naar de sponsor
wordt vernoemd.
De namen van de schenkers kunnen
liet in de pijp zelf worden gegraveerd.
Dat zou ten koste gaan van de kwaliteit
7an het geluid.
De namen worden in krijt aangebracht
:n voorts op een soort plaquette die in
le Pieterskerk komt te hangen.
Haast vermelding op het tableau
ïrijgen alle schenkers een afbeelding
7an het orgel en een officieel
locument waarop staat welke
irgelpijp zij hebben geadopteerd met
ille relevante bijzonderheden, zoals
egister, toonhoogte, lengte, maker en
latum van vervaardiging.
Ha voltooiing van het Van Hagerbeer-
irgel worden alle sponsors, kleine en
jrote, uitgenodigd voor een speciaal
loncert. Ook scholen kunnen
leelnemen aan deze actie.
Het Van Hagerbeer-orgel bevat in
^taal 1800 pijpen, in grootte variërend
tan 3 centimeter tot 8 meter. In het
binnenwerk van het orgel zitten circa
(00 pijpen die voor 100 gulden per stuk
tunnen worden geadopteerd.
)e duurste pijp kost 250.000 gulden.
;en speciale actie onder het
iedrijfsleven moet fondsen bijeen
irengen voor restauratie van onder
neer deze grote en dure frontpijpen,
le blaasbalg, de speeltafel, de
windlade en de fractuur.
De totale restauratie kost 3,2
miljoen gulden. Inmiddels zijn
belangrijke giften voor de
restauratie van het orgel gedaan door
het VSB-fonds Den Haag en
Omstreken, het Prins Bemhard Fonds
en de Algemene Loterij Nederland. Om
de restauratie van het Van Hager.beer-
orgel te voltooien moet echter nog een
bedrag van 1,3 miljoen gulden bijeen
worden gebracht.
Bij de restauratie in de jaren zeventig
werd de Pieterskerk omgevormd tot
een multifunctioneel centrum van
Leiden, waarbij de functie van
concertzaal tot een van de
belangrijkste bleef behoren. Dit mede
vanwege het feit dat de Pieterskerk een
van de grootste orgels in ons land, het
Van Hagerbeer-orgel. herbergt.
Op gezag van orgel-deskundigen wordt
dat orgel gerestaureerd in de oorspron
kelijke toonzetting van voor 1700.
De beroemdste orgelbouwers, de
gebroeders Van Hagerbeer, brachten
het instrument in 1643 tot stand.
Het instrument is echter in het midden
van de vorige eeuw en voortsin deze
eeuw ingrijpend veranderd. Hierbij is
ook de toonzetting gewijzigd. Het
historisch belangrijke pijpwerk is
wonder boven wonder nagenoeg
geheel gespaard gebleven.
De handtekening van Van Hagerbeek
op het orgel in de Pieterskerk
(Foto Rijksdienst voor de Monumentenzorg)
Het team van deskundigen dat de
restauratie voorbereidde, stelde vast
dat na de restauratie meer dan 70
procent van het aanwezige pijpwerk
van vóór 1700 dateert.
H«« Van Hagerbeer-orgel in
h tijdens de Ooulw Eeuw bew
lue. Een deel van het pijpwtric
Stichting Orgelfonds
de familie T. Hill, wonende te Londen, Groot-Brinanic. 'adoptie
ouder' is van een orgelpijp uit het Van Hagerbeer-orgel met' de
volgende gegevens:
plaats in orgel:
omtrek in millimeters:
lengte in millimeters:
materiaal:
holpijp 8'
Het Leidsch Dagblad wil de actie voor herstel van het orgel graag steunen.
Lezers die willen deelnemen kunnen 100 gulden of meer overmaken op
Postbankrekening 57055 ten name van Uitgeversmaatschappij Leidsch Dagblad.
In ruil daarvoor wordt:
Een orgelpijp naar u vernoemd. Uw naam wordt op een tableau vermeld
dat in de Pieterskerk komt te hangen. Indien u dat niet wenst,
kunt u dat op de girokaart vermelden. U mag de orgelpijp
ook naar iemand anders laten vernoemen.
U ontvangt een officieel certificaat met een foto van het orgel alsmede
een beschrijving van de pijp die door u is geadopteerd.
Na voltooiing van het Van Hagerbeer-orgel worden alle sponsors
uitgenodigd voor een speciaal concert in de Pieterskerk.
(Ook scholen kunnen voor een minimumbedrag van 250 gulden deelnemen
en op die manier hun naam verbinden aan het oude Van Hagerbeer-orgel.
Onder het bedrijfsleven wordt binnenkort een andere actie gehouden).
