Goedkoper afwassen
met water uit de boiler
14
Consument
Lekbegrenzer tegen waterschade
Vulpen weer helemaal terug
Roestvreter met korte droogtijd
DINSDAG 12 DECEMBER 1995
Schaver voor
'spiegelglad'
resultaat
De gemiddelde doe-het-
zelver neemt niet de tijd
om het instellen van
de schaaf en het scha
ven zelf feilloos onder
de knie te krijgen.
Voor veel en secuur
schaafwerk is hij dus op
een machine aangewezen.
Ideaal is een goed in de hand
liggende, krachtige, nauwkeurig
instelbare machine die geen
rommel maakt. De nieuwe Ryo-
bi L-183 S (Intertool) voldoet
aan die eisen.
Door de ergonomische vormge
ving en de symmetrische bouw
ligt hel apparaat zowel voor
links- als rechtshandigen bij
zonder prettig in de hand. De
750 Watt motor geeft de, hard-
metalen, omkeerbeitels een
snelheid van maar liefst 15.000
REDACTIE SASKIA STOEUNGA
omwentelingen per n
snelheid en de met een grote
draaiknop moeiteloos, per 0,1
mm nauwkeurig, in te stellen
schaafdiepte staan borg voor
een 'spiegelglad' resultaat. De
maximale schaafdiepte en -
breedte zijn respectievelijk 23
en 82 mm. Om 'afkanten' te
vergemakkelijken is de (pers-
giet) aluminium voetplaat voor
zien van V-vormige groeven.
Heel plezierig zijn ook de moge-
De uitge
kiende vormgeving
maakt deze schaaf zowel
links- als rechtshandigen
makkelijk te hanteren, foto gpd
lijkheid om de spaanderuit
worp, middels een schakelaar,
naar links of naar rechts te rich
ten en de aan beide zijden aan
gebrachte, aansluiting voor stof
afzuiging. De machine wordt
geleverd met langsgeleider, bei-
telafstelplaat en een speciale,
T-vormige, sleutel voor het
(de)monteren van de beitels.
Prijs 449 gulden.
THEA WAMELINK GPD
In Nederland is maandag nog
steeds dé wasdag." Weliswaar
valt er dank zij het 'nacht-
stroomtarief vooral in het
weekeinde fors te besparen op
energiekosten, zeker als een
wasdroger meedraait, maar de
meeste mensen willen dan ken
nelijk vrij zijn van huishoudelijk
werk. Er is echter nog een ma
nier om de kosten te drukken.
Was- en afwasmachines zijn in
de afgelopen jaren opvallend
zuiniger geworden. Er is aan
merkelijk minder, soms minder
dan de helft, water nodig om
serviesgoed of textiel schoon te
wassen. Voor elke wasbeurt
moet het water, dat koud de
machine instroomt, worden op
gewarmd. Weliswaar is er voor
een kleinere waterhoeveelheid
minder opwarmenergie nodig,
maar het kan nog voordeliger.
Al een jaar of vijf wordt er nu
onderzoek gedaan (door fabri
kanten, energiebedrijven en
TNO) naar de mogelijkheid de
boiler te vullen.
Bij voorkeur uit een gasboiler,
omdat water opwarmen met
gas goedkoper is dan met elek
triciteit. De machine wordt voor
dit doel niet op de koud- maar
op de warmwaterleiding aange
sloten. Een opvallende bespa
ring kan echter uitsluitend wor
den gerealiseerd als de machine
niet te ver van de warmwater
bron staat. Een lange toevoer
leiding betekent weer veel af
koeling.
Warm water inlaten leidt tot ho
gere kalkafzetting. Dat kunnen
de meeste afwasmachines (nog)
niet hebben. Ook niet elke toe
voerslang verdraagt warm wa
ter. Er zijn al wel diverse mer
ken vaatwassers uitgerust voor
'hotfill', maar navragen bij de
fabrikant kan geen kwaad.
Berekend is dat met eenmaal
per dag afwassen op 65 graden
Celsius per jaar aan elektriciteit
ongeveer 110 gulden wordt ver
bruikt. Rechtstreeks aansluiten
op de warmwaterleiding levert
een besparing op van ruim 50
gulden per jaar. Het rendement
van de gasboiler is daarop
rechtstreeks van invloed. Hoe
hoger het rendement des te ho
ger de besparing.
Ook een wasmachine zou recht
streeks op de warmwaterleiding
kunnen worden aangesloten.
Maar dan zouden de zoge
noemde vlekoplossers hun werk
niet kunnen doen. Die werken
het beste bij lage
(aanvangs)temperaturen. Ook
bestaat de mogelijkheid dat het
wasgoed door het hete boiler
water gaat krimpen. Aan die
problemen wordt wel gewerkt.
Er is ook al een type op de
markt dat op 'hotfill' is inge
steld, maar het lijkt verstandig
om nog even te wachten met de
aanschaf. Gasunie, TNO en een
aantal'energiebedrijven onder
zoeken nog hoe het in de prak
tijk werkt. Begin volgend jaar
worden de resultaten verwacht.
De Ydrostop lekbegrenzer be
perkt waterschade. Vrijwel on
middellijk na een breuk in de
waterleiding sluit deze de wa
tertoevoer af. Daarnaast voor
komt de lekbegrenzer onnodig
waterverbruik. Al naar gelang de
vooringestelde tijd (van 15 tot
120 minuten) wordt de water
toevoer afgesloten, indien er
sprake is van een ononderbro
ken waterverbruik, zoals bij
voorbeeld wanneer een kraan
blijft stromen of een stortbak
van het toilet die blijft doorlo
pen. Voor de bescherming van
een waterleidingnet met een
groter aantal tappunten kan het
noodzakelijk zijn meerdere
Ydrostops te installeren.
Het apparaat werkt op drukver
schil. Als Ydrostop plotseling
een groot verschil in druk regi
streert wordt de wa
tertoevoer vrijwel on
middellijk afgesloten.
Bij normaal water
verbruik treedt er een
klokmechanisme in
werking dat de toe
voer van water afsluit
*1* na verloop van de
vooraf ingestelde tijd.
Een breuk in de wa
terleiding kan tot ernstige ge
volgen leiden. In een weekeinde
kan door een gebroken water
leiding 80.000 liter water weg
stromen. Dat is ongeveer het
verbruik van een gezin met
twee kinderen in drie maanden.
De Ydrostop kan na de water
meter worden geplaatst en zo
het hele huis beveiligen. De
Ydrostop wordt in combinatie
met de Ydronet FT
(oppervlaktefilter) geleverd. Het
is ook mogelijk een combinatie
met de Ydronet FPT te plaatsen.
Dat is een oppervlaktefilter,
voorzien van een terugslagklep
en bovendien uitgevoerd met
een pulsatiedemper. Hiermee
kan waterslag worden voorko
men. Waterslag is een hinderlijk
geluid door 'klappen' van de
waterleidingen en kan worden
veroorzaakt door afwasmachi
nes, wasmachines en snelslui-
tende kranen.
Roest bestrijden is een heel kar
wei. behalve met middelen die
direct na het aanbrengen de
roestplekken neutraliseren en
stabiliseren; omvormen tot ste
vig materiaal. Daarop kunnen
de nodige beschermingslagen
worden aangebracht.
Nog makkelijker wordt het met
'Brunox Epoxy' (Remac Tra
ding). Deze geavanceerde
roestomvormer vormt na het
aanbrengen tevens een perfecte
grondlaag waarop direct een
laag plamuur of lak aan te bren
gen is.
Een andere opmerkelijke eigen
schap van dit middél is dat het
zich zeer gelijkmatig verspreidt,
waardoor geen metaalporie,
hoekje of metaalrand onbedekt
blijft. Het middel droogt streep-
en druiploos op en de toch al
korte droogtijd is nog te ver
snellen met een (haar-)föhn.
Een voordeel is ook dat het
middel slechts in geringe mate
milieu-onvriendelijk is (voldoet
aan Zwitserse milieuwet), geen
agressieve stoffen bevat, vrijwel
onbeperkt houdbaar en met
water van de huid te verwijde
ren is. Prijs per bus van 30 ml
9,95.
Een vulpen be
hoort tot de cate
gorie schrijfwaren.
Ruim twee eeuwen
terug was een vul
pen een soort ver
edelde ganzeveer.
Nu bestaat ze uit
standdaardzaken
als houder (met
navulbare of ver
vangbare inktvoor-
raad), een inktge-
leider, een dop (ter
afsluitingen be
scherming) en na
tuurlijk de pen zelf.
De oudste vulpen
dateert vermoede
lijk van 1636 en
werd ontwikkeld
door de Duitser
Daniël Schwenster. Rechts de
Die pen bestond
uit drie in elkaar gestoken gan-
zeveren. De inktvoorraad werd
gevormd door een schacht van
een veer. Uit een gaatje kon
dooreen lichte druk inkt naar
de ganzepen vloeien. De eerste
gouden pennen verschenen
omstreeks 1800. Even werd de
vulpen in de jaren zeventig en
tachtig verdrongen door de bal
pen, maar de vulpen is nu weer
helemaal terug. Goedkoper in
prijs en beter van kwaliteit dan
ooit.
Een van de weinige nog zelf
standige vulpenfabrikanten is
het Amerikaanse Cross. Dit be
drijf is met de nieuwste vulpen,
nieuwste onder de vulpennen.
onderdeel van een serie, op de
markt gekomen. Op de vulpen
is een levenslange garantie
meegegeven op het mechaniek.
Deze vulpen, fors van formaat,
is een lichtgewicht en ligt soepel
in de hand. Hij maakt deel uit
van de serie Cross Solo Classics
en is een voortzetting van een
serie, die aanvankelijk behoor
lijk aan de prijs was, maar nu in
de orde van grootte van 50 gul
den ligt. Daarbij is, zo laat de fa-
.brikant weten, geen concessie
gedaan aan vormgeving, mate
riaal en techniek.
Het nieuwe type vulpen be
schikt over een goud electropla
ted penpunt in vier schrijfdik-
ten: extra fijn, fijn, medium en
breed. Cross wil met de intro
ductie van deze. en een reeks
andere pennen, wat tegenwicht
gaan bieden aan de mammoet
fusie van de schrijwarenmerken
Parker, Waterman, PaperMate
en Liquid Paper. Vandaar dat de
prijs van de pen in verhouding
tot de kwaliteit heel consu-
mentvriendelijk is.
De pen is er in de kleuren don
kerblauw, donkergroen, zwart
en bordeaux met gold plated or
namenten.
E L
7
5
5
6
8
8
3
6
8
8
4
9
8
2
7
5
1
8
9
10
9
1
5
6
4
5
6
9
5
9
8
10
5
6
2
9
5
10
5
6
5
10
6
5
7
5
3
7
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
OPGAVE
OPLOSSING
SLEUTELWOORD
In sommige vakjes staat een ge
tal dat correspondeert met een
getal in de balk onderaan. De let
ters die ingevuld worden in de
vakjes met een getal, kunnen ook
op de balk worden ingevuld. Ver
ticaal vormen de letters in de
eerste en derde kolom ook een
woord. Hoe luidt het sleutel
woord?
Horizontaal:
1militaire rang; 2. advocaat; 3.
onbetamelijk; 4. detective; 5.
opschudding; 6. fijn schertsend;
7. asbestcementlei; 8. schik
king.
WOORDZOEKER
Overgebleven woord;
PIANOLERARES
HEINZ
M, xSF/V PAASA/£/<&&K
TOM POES
Tom Poes en het Lemland
De winter viel vroeg in dat jaar. Een
gure noordooster bulderde over het
land en joeg donkere wolken voor zich
uit die al gauw alles onder een laag
sneeuw bedekten.
Op slot Bommelstein klapperden de
luiken en de wind huilde klagend om
de torens, maar binnen was het warm
en gezellig.
,,ln dit jaargetijde krijgt men mooie
gedachten", zei heer Ollie tot zichzelf.
Hij zat tevreden aan de haard en luis
terde glimlachend naar het rumoer
van de elementen buiten.
„Wanneer de dagen donker worden,
krijgt men vanzelf de behoefte om
eens een zonnetje te verspreiden", zo
prevelde hij. „Wanneer men tenmin
ste begrijpt wat ik bedoel. De eenvou
dige lieden hebben het nu o zo moei
lijk, heb ik wel eens gelezen."
Zo denkende greep hij de bel en ont
bood zijn bediende.
„Joost", sprak hij, „dit is de tijd om
eens aan anderen te denken."
„Zeer wel, heer Olivier", zei de knecht
oplevend. „Wat had u gedacht, als ik
zo vrij mag zijn?"
„Veel", hernam heer Bommel. „Meer
dan ik zo één-twee-drie uit kan leg
gen. Maar één van mijn plannen was
om binnenkort een dinertje te geven
met bal na. Wat denk je daarvan?"
„Zeer wel, heer Olivier", gaf de be
diende wat inzakkend toe. „Is er nog
iets anders van uw dienst?"
„Ja. ja. niet zo haastig", vervolgde heer
Ollie met een gulle lach. „Ik dacht dat
het net iets voor jou zou zijn om Bom
melstein voor die tijd eens een goede
beurt te geven. Je kunt dan meteen de
plinten schilderen en de plafonds wit
ten voordat je gepaste versieringen
aanbrengt. Dan draag jij ook een
steentje bij, wat jij?"
„Zoals u zegt, heer Olivier", zei Joost
met matte stem. „Ik wil gaarne eens
aan anderen denken."
H
T
W
R
DOOR HANS VAN ES
Bij de overgang van vorst naar dooi denken we meestal aan een verbe
ten strijd met wind, sneeuw, ijzel en regen, waarna de oosten-of zuid
oostenwind uiteindelijk overgaat in een milde zuidwester. De aa
op de de vorst in Europa, die sinds eind vorige week op gang is geko
men, wijkt flink af van de gebruikelijke procedure. Meestal komt de
zachte lucht linea recta vanaf de Atlantische oceaan, maar bij gebrel
aan oceanisch depressiegeweld wordt nu de achterdeur gebruikt c
de vorst aan banden te leggen.
Afgelopen zaterdag mislukte een eerste opmars van zachte lucht, dit
uit het zuidoosten kwam opzetten De dooi 'om de noord' van maan
dag had meer succes. Zachte oceaanlucht kroop haast ongemerkt
vanaf de Noordzee het land op. Vooral in het noorden van het land
dooide het flink met maxima van 4 tot 7 graden.
Eenmaal aangekomen in de zuidelijke provincies, produceerde de
zeelucht geen hogere temperatuur dan 2 graden. De overgang van
vorst naar dooi ging haast ongemerkt. Er stond vrijwel geen wind en
toen de temperatuur tot een paar graden boven nul was opgelopen,
vormde zich boven de nog bevroren bodem een fraaie 'dooinevel'. In
de stad was daar weinig van te merken, maar in parken en bossen,
waar de grond kouder was, werd de zachte lucht in de onderste me
ters weer afgekoeld, waarbij condensatie optrad en een fijne laaghan
gende nevel of mist ontstond. Het verschijnsel werd ook boven smel
tend ijs opgemerkt.
Het hogedrukgebied boven de Noordzee heeft zich inmiddels weer
naar Zuid-Scandinavië uitgebreid, zodat de wind in de loop van de
dag opsteekt uit oost tot noordoost. Dat betekent meteen de doods
steek voor de relatief zachte lucht boven ons land. Komende nacht
stroofnt drogere lucht het land binnen. De laaghangende bewolking
lost gedeeltelijk op en bij opklaringen kan het al weer licht vriezen.
Tot aan het eind van de week blijft de wind uit de oosthoek blazen C
kou boven Rusland is momenteel gematigd, zodat een grote afkoelin
niet direct te verwachten is. De vorst blijft dus meest licht, locaal r
tig en overdag vriest het eigenlijk nauwelijks. Wolkenvelden worden
afgewisseld door zonnige perioden.
Morgen nadert een front uit het noorden, terwijl uit het oosten ei
hoogtestoring dichterbij komt. Mogelijk valt er de kömende 481
gens in Nederland wat sneeuw, maar de neerslag blijft gering.
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
woensdag..
Noorwegen:
Wolkenvelden en vooral
langs het noordelijk deel
van de westkust regen of
Vandaag e
"ge
uiden ook opklarin-
in 5 graden langs de
Vooral in het noorden veel
bewolking en kans op wat
Sneeuw. Naar het zuiden
toe droger, een enkele op
klaring, maar ook hier en
daar mist. Overdag op de
meeste plaatsen eerst iets
boven nul, morgen lichte,
in het noorden matige tot
strenge vorst.
Denemarken:
Rustig weer met veel wol
kenvelden, mist en vrijwel over
Middagtemperatuur dalend tot
Engeland, Schotland, Wales en Ierland:
Vandaag rustig en droog weer met wol-
plaatselijk mist. Metname in
idoosten kans op wat zon. Morgen
Middagtemper
lands tot 9 langs de Atlantische
Morgen overal lager.
België en Luxemburg:
Bewolkt en'mistig en vandaag vooral-in
het oosten kans op wat regen of sneeuw,
plaatselijk ijzel. Middagtemperatuur
vandaag in het westen rond 7 graden, in
het binnenland rond het vriespunt. Mor
gen op de meeste plaatsen lichte vorst.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Zowel wolkenvelden, mist als wat zonne
schijn. In het oosten toenemende kans
op regen, vanaf morgen in de Vogezen
en Jura op sneeuw. Middagtemperatuur
van +7 langs de Bretonse kust tot iets
onder nul op morgen in het oosten.
Portugal:
Veranderlijk bewolkt en op beide dagen
kans op buiige regen, misschien met on
weer, met name in het zuiden. Middag
temperatuur op de meeste plaatsen
rond 15 graden.
Wisselvallig weer met veel wolkenvel
den. Vandaag meest droog. Morgen en
kele buien. Middagtemperatuur onge
veer 17 graden,.
Spanje:
In het algemeen veel bewolking en van
tijd tot tijd buien, vooral in het zuiden
en oosten met onweer. In het noordoos
ten vandaag plaatselijk veel neerslag. In
het noordwesten, morgen ook in het bin
nenland geregeld zon. Maxima aan de
costa's van 14 tot 18 graden; op andere
plaatsen rond 10 graden.
Canarische Eilanden:
Vandaag naast wolkenvelden ook zon.
Morgen overwegend bewolkt en van het
westen uit buiige regen. Middagtempe
ratuur rond 22 graden.
Marokko:
Westkust: hal
kele stevige I
danellen tot 17 graden op Cyprus.
Duitsland:
Naar oost draaiende aantrekkende v\
Bewolkt en kans op wat sneeuw. E
nog plaatselijk mist. Kouder met n
ma van -4 in het oosten tot rond
vriespunt in het westen.
Zwitserland:
Overgang naar kouder weer met vee
wolking en vooral aan de noordflank v
de Alpen sneeuw. Morgen een stevi
noordoosten- wind. Daling van temper(
tuur met op morgen maxima van -4.
i Locarno. Tempj
ratuur op 2000 m
Oostenrijk:
Veel bewolking
morgen
'j dalend tot-15.
züidfli
an tijd tot tl
■schijnlijk vool
e Alpen. Morgj
de bergen harde oostelijj
winden. Kouder weer. met ook overd
enkele graden vorst. Temperatuur
2000 meter dalend tot-15 graden. 1
Polen:
Overgang naar kouder weer met veel b
wolking en nu en dan sneeuw. Een d
leidelijk in kracht toenemende oostej
WOENSDAG 13 DECEMBER 1995
IJmuiden Katwijk
Hoog 07.16 19.19 06.49 18.!
Laag 02.56 15.16 02.37 14
Weerrapporten 12 december 07 u
ia rond 18 g
/liddagtemperatuur i
18
Eindhoven motregen
Vhssmgen motregen
Zuid-Frankrijk:
Perioden met zon. Vooral in de oostelij
ke departementen wolkenvelden, later
kans op regen, morgen boven ca 400m
ook sneeuw. Middagtemperatuur van
daag uiteenlopend van 6 graden bij
Lyon tot 13 plaatselijk langs de Middel
landse Zee. Morgen van het noordoosten
uit enkele graden lager.
Mallorca en Ibiza:
Wisselend bewolkt; wat zon, maar ook
kans op enkele buien, vandaag mogelijk
met onweer. Middagtemperatuur onge
veer 16 graden.
Italië:
Overgang naar wisselvalliger weer. voor
al morgen veel neerslag- In het noorden
vige oostenwind. Middagt
noorden tot 17 op Sicilië.
Corsica en Sardinië:
Bewolkt en enkele stevige buien, en
vooral op morgen veel wind. Tempera
tuur dalend naar een graad of 10 op
Corsica op morgen en 15 op Sardinië.
Malta:
Veranderlijk bewolkt en op beide dagen
kans op een stevige bui. Middagtempe
ratuur ongeveer 17 graden.
Griekenland en Kreta:
Vandaag langs de E
den met zon. Later op de dag van het
westen uit, maar vooral op morgen fikse
Zee perio- Warschau
van Thessaloniki tot 15 langs de kusten
in het zuidwesten; op Kreta wordt het
ongeveer 13 graden.
Turkije en Cyprus:
Zowel zon als wolkenvelden en met na
me vandaag in de omgeving van Cyprus
kans op een stevige regen- of onweers
bui. Morgen in het westen meer bewol
king. Maxima van 7 graden op de Dar-
Buenos Aires onbew.
Casablanca licht be»
Jonan nesburg zwaa-W
