Betogingen gaan
door ondanks kou
NAVO vreest 'mission creep' in Bosnië
Buitenland
uis VS begint onderzoek
aar praktijken Gingrich
)uitse FDP houdt drie
(linisters voorlopig aan
Gekke-koeienpaniek: geen beefburgers meer op scholen
Even een snelle dut
Busongeluk in Oostenrijk
Zjirinovski: 'Jeltsin kreeg
hartaanvallen door mij'
bNPERDAG 7 DECEMBER 1995
ri^ames Reston overleden
Washington James Reston, die twee Pulitzer-prijzen won in de
jjftig jaar die hij voor de New York Times werkte, is gisteren
(verleden in zijn huis in Washington. De 86-jarige Reston stierf
kn kanker na een langdurig ziekbed, zei zijn zoon Thomas,
feston was chef de bureau voor de Times in Washington, en la-
k hoofdredacteur. Op latere leeftijd ging hij columns schrijven,
Je zeer populair waren.
Door tomaat minder prostaatkanker
WashingtonGeregeld eten van pizza's, tomatensaus en andere
ledingsmiddelen op basis van tomaat vermindert de kans op
prostaatkanker. Onderzoekers van de Harvard Universiteit in de
5 meldden dit gisteren in het tijdschrift van het Amerikaanse
jationale instituut voor kankeronderzoek. Zij onderzochten het
fetgedrag van 47.000 mannen.
buchtpijpoperatie Griekse premier
De Griekse premier Andreas Papandreou heeft gister
middag een operatie ondergaan om de beademing te vergemak
kelijken. Zijn artsen besloten een opening in de luchtpijp aan te
rengen nadat een verslechtering in zijn toestand was opgetre-
tn. Volgens de artsen is de operatie geslaagd en is de toestand
n de Griekse premier stabiel.
|imon Wiesenthal ereburger Wenen
De nazijager Simon Wiesenthal is gisteren tot ereburger
jgjJin Wenen benoemd. Bij de uitreiking van de oorkonde noemde
g jurgemeester Michael Haupl hem 'een internationaal symbool'.
'Resident Klestil woonde de ceremonie bij. De 86-jarige Wie-
jnthal is directeur van het joodse Documentatiecentrum in de
istenrijkse hoofdstad.
(.aatste Franse kernproef februari
De laatste Franse kemproef zal rond februari plaatsvin-
jen, heeft de Franse minister van defensie, Charles Millon, gis-
i bekendgemaakt. Sinds september heeft Frankrijk vier
remproeven uitgevoerd. De wereldwijde verontwaardiging hier-
er heeft Parijs ertoe gebracht de oorspronkelijk geplande reeks
n acht te beperken tot zes.
Intussen vrezen voor vliegramp
Een Russisch vliegtuig met 97 mensen aan boord
fordt sinds gisteren in het oosten van Rusland vermist. Ge-
teesd wordt dat het vliegtuig is verongelukt, aldus een woord-
-perder van het ministerie. De Toepolev verdween op zo'n 350
lometer van Chabarovsk, in de omgeving van het plaatsje
rossevitsji aan de Tatar-zeeëngte die Sachalin van het vaste-
-jnd scheidt.
jergie's juwelen in VS teruggevonden
De politie van New York heeft gisteren de diamanten
ifetting en armband gevonden die op een trans-Atlantische
■jjucht gestolen werden van de Hertogin van York, Sarah Fer-
de wandeling Fergie geheten. Een Amerikaanse
rachtmedewerker werd op verdenking van de diefstal gearres-
terd, meldde British Airways.
/ampier van Bytov' aangeklaagd
Een Poolse man die bekend staat als de 'vampier
^n Bytov' is gisteren aangeklaagd voor zeventien moorden en
tjvee verkrachtingen. De 29-jarige Leszek Pekalski wordt ervan
jjeschuldigd tussen 1984 en 1992 veertien vrouwen, twee man-
i halfjaar oude baby te hebben vermoord.
Jtosemary West gaat in beroep
-4-oucesterDe Britse Rosemary West, die vorige maand we-
S(fens de moord op tien vrouwen en meisjes werd veroordeeld tot
jen maal levenslang, gaat tegen haar vonnis in beroep. Dat heb-
jen haar advocaten gisteren gezegd. West heeft gedurende haar
even weken durende proces steeds volgehouden onschuldig te
Amerikaanse Huis van Af
vaardigden heeft besloten
•6 onafhankelijke commissie
5' onderzoek in te stellen naar
2 laaide praktijken van zijn Re-
9. blikeinse voorzitter, Newt
2 ïgrich. Dit deelde
ncy Johnson van de i
ethiek van het Huis gisteren
e.
'olgens haar heeft haar com-
ssie, die bestaat uit vijf Repu-
vijf Democratische
aardigden, Gingrich al per
zoek komt. Het gaat om
jo ironderzoek naar de kwestie
lezingen door Gingrich op
Universiteit van Georgia.
)e Huisvoorzitter wordt er-
verdacht deze lezingen, die
betaald door voor de belas-
aftrekbare schenkingen, te
2' )ben gebruikt voor de finan-
dat e
ciering van zijn politieke activi
teiten. Dit is verboden bij de
Amerikaanse wet.
Geen onderzoek komt er vol
gens Johnson naar vijf andere
beschuldigingen tegen Gingrich
van schending van de gedrags
regels van het Huis en ver
menging van politieke en privé-
belangen. „Maar dié praktijken
dienen wel direct te stoppen",
aldus de brief van de commis
sie. Zo noemde Gingrich in een
speech in het Huis het gratis te
lefoonnummer om aan banden
van zijn lezingen te komen.
De instelling van een onaf
hankelijke commissie van on
derzoek is de eerste stap van
een lange procedure. Aan het
eind daarvan moet de commis
sie ethiek van het Huis bepalen
of zij Gingrich officieel vervolgt
of de aanklacht tegen hem ver
werpt.
j' rwijl heftig werd gespecu-
d over een ministerswisse-
i hebben de Duitse Liberalen
IP) gisteren hun vertrouwen
hun drie bewindslieden ver
uwd. Voorzitter Wolfgang
[■j rhardt zei na crisisberaad van
t bestuur dat personele be-
op dit moment niet
rden genomen. Ook de om
eden minister Rexrodt van
u anomische zaken treedt voor-
|J jig niet af.
ïerhardt had eerder laten
orschemeren dat twee van de
FDP-ministers in het kabi-
Kohl later deze maand wel
s zouden kunnen aftreden,
.sidanks Rexrodts ontkennin-
speculeerden talloze Duitse
lia de afgelopen dagen dat
minister uit teleurstelling en
j ;ernis over gebrek aan steun
inen de partij zijn functie zou
aanwijzing dat Helmut
J hl wel degelijk overweegt wij-
ingen in zijn ministersploeg
aan te brengen, was de mede
deling van CDU-fractieleider
Wolfgang Schauble aan zijn
geestverwanten dat er op 20 de
cember een ingelaste vergade
ring van het parlement is. De
Bondsdag kan dan de nieuwe
ministers beëdigen.
Gerhardt verwees naar een
volgende zitting van het FDP-
bestuur op 14 december. Dan
wordt de uitslag van een stem
ming onder leden bekendge
maakt over een omstreden wet.
Die voorziet erin het afluisteren
van privé-woningen door Duit
se inlichtingendiensten te ver
gemakkelijken.
Niet alleen de positie van
Rexrodt blijft onzeker. Zijn par
tijgenote Sabine Leutheusser-
Schnarrenberger, minister van
justitie, kondigde aan af te tre
den als de basis van haar partij
zich in een schriftelijke raadple
ging uitspreekt voor de 'Grosse
l^uschangriffwaarbij de poli
tie permissie krijgt woningen
van vermeende misdadigers af
te luisteren.
londen hans geleunse
correspondent
Geen hamburgers en vleespasteitjes meer voor de Britten. Flet land
is opnieuw in de ban van de 'gekke-koeienziekte'. Scholen hebben
rundvlees van het overblijf-menu geschrapt. Wetenschappers ver
klaren demonstratief dat zij en hun familie geen hamburgers en
andere produkten waarin rundvlees is verwerkt meer zullen eten.
De paniekgolf dreigt desastreuze gevolgen te krijgen voor de Brit
se veeboeren. De verkoop van kalfs- en rundvlees is in één maand
met meer dan vijf procent gedaald. Vandaar dat staatssecretaris
Hogg van landbouw zich gisteren uitgebreid in een slachterij liet
filmen en voor de TV-camera's verklaarde dat het Britse kalfs- en
rundvlees van uitstekende kwaliteit is en uiterst gezond om te eten.
En ja, natuurlijk at hij het zelf ook.
Hogg ging niet zover als zijn voorganger John Gummer, die in
1990 zijn vierjarige dochtertje voor het oog van de natie een ham
burger in het mondje propte om te bewijzen dat er niets zo gezond
is als Brits rundvlees. Maar het helpt allemaal niets, omdat de rege
ring niet met harde bewijzen het vermoeden kan weerleggen dat de
'gekke-koeienziekte' door het consumeren van besmet vlees kan
overslaan op de mens.
Bovine spongiform encephalopatie, de wetenschappelijke naam
van de ziekte, werd in Groot-Brittannië voor het eerst in 1986 ge
constateerd. Sinds die tijd hebben de Britten geleerd deze naam en
die van de menselijke variant Creutzfeld Jakob-ziekte zonder
stotteren uit te spreken. Koeien lopen BSE vermoedelijk op door
het eten van besmet voer. De ziekte tast het brein aan. Bij mensen
leidt het tot spraak-, geheugen- en evenwichtstoomissen en uitein
delijk tot de dood.
Nog geen jaar geleden was er hevige ruzie tussen Groot-Brittan
nië en Duitsland, dat een verbod op de import van Brits rundvlees
wilde. Die werd pas bijgelegd nadat de Britten de Europese Com
missie ervan hadden overtuigd dat alle voorzorgsmaatregelen en
voorschriften strikt werden nageleefd. Maar een paar maanden ge
leden begon de paniek in Groot-Brittannië zelf. toen een krant een
vertrouwelijk stuk publiceerde waarin verband werd gelegd tussen
BSE en het overlijden van een boer aan Creutzfeld Jakob.
De boot was aan toen de eminente hersenchirurg en regerings
adviseur Sir Bernhard Tomlinson verklaarde dat het eten van pro-
dukten waarin kalfs- en rundvlees is verwerkt tot de gevreesde ziek
te kan leiden. Het gaat om resten van kalf en koe zoals ruggemerg,
ingewanden en hersenen, die worden verwerkt in worstjes, burgers
en de hier geliefde vleespasteitjes.
Vervolgens bleek dal in slachterijen af en toe de hand werd ge
licht met de voorschriften. De door Tomlinson genoemde 'verbo
den delen' van kalveren en runderen bleken niet, zoals de voor
schriften luiden, te worden weggegooid, maar werden tot vleespro-
dukten verwerkt. Dat betekende een nieuwe klap voor de pro-
vleescampagne van de regering.
Nieuwe statistieken die moeten aantonen dat het aantal besmet
te beesten sinds een top van 36.681 met dertig procent was ge
daald, halen niets uit. Ook vergelijkingen met andere landen slagen
er niet in de gemoederen tot rust te brengen. In Groot-Brittannië
overleden in 1994 54 mensen aan de ziekte, in Duitsland waren dat
er 58 en in Frankrijk 47. Het aantal AIDS-lijdcrs en kankerpatiënten
is groter en het risico op Creutzfeld Jacob-ziekte moet worden ver
geleken met de kans op het winnen van de lotto, verklaarde de
vleeslobby onvervaard.
Het probleem is echter dat de ziekte een incubatietijd heeft van
dertig jaar. Dat maakt het vrijwel onmogelijk om op korte termijn
te kunnen aantonen dat er geen verband bestaat tussen BSE en CJ.
Dus blijft voor veel Britten het broodje hamburger een tijdbom.
De grote winkelketens hebben intussen al alarm geslagen. Alleen
McDonalds ziet de toekomst optimistisch tegemoet. Met de ver
koop van burgers is niets mis, verklaarde het concern gisteren.
Heel Frankrijk maakt zich op voor een nieuwe golf van
betogingen in Parijs en de andere grote steden tegen de
hervormingsplannen van premier Juppé. De protesten en
stakingen gaan hun derde week in en ditmaal in de kou.
De winter lijkt definitief begonnen.
Toch zijn er ook tekenen dat de
staking langzaam lijkt te verlo
pen. Volgens France Telecom
staakte gisteren nog maar 20
procent van de werknemers; de
helft van het aantal de dag er
voor. En de PTT meldde dat nog
slechts 77 van de 139 sorteer-
centra gesloten bleven, zeven
minder dan op dinsdag.
Maar vanmorgen ging ook
het onderwijzend personeel
massaal de straat op. Vrijwel al
le scholen in het land zijn dicht.
Gevolg: buurtbewoners hebben
zich georganiseerd, opdat er
tenminste volwassenen zijn om
op de kinderen van de wijk te
passen. Ook grootouders zijn
daarvoor 'gecharterd'.
Daarnaast verschenen er van
ochtend wegblokkades, waartoe
bonden van werknemers in het
wegtransport hadden opgeroe
pen. Vrachtwagens blokkeerden
de oliehaven van Fos bij Mar
seille, en er waren langzaam-
aan-acties op de snelweg dwars
door het Normandische Caen.
Veel automobilisten gooien hun
benzinetank vol uit angst voor
eventuele komende tekorten. Er
gaan geruchten dat mensen aan
het hamsteren slaan. In de win
kels is overigens niet veel te
merken van tekorten.
Ook het vliegverkeer dreigt
behoorlijk in de war te raken,
doordat een deel van de lucht
verkeersleiders het werk stil wii
leggen. De arbeidsbureaus zijn
gesloten, net als veel banken en
de loketten van het zieken
fonds. En er is bijna geen post.
Het gevangenispersoneel heeft
voor zondag acties aangekon
digd. Dat mag evenwel niet sta
ken, daarom draaien hun acties
waarschijnlijk uit op het verval
len van het bezoekuur. De veer
boten van en naar Corsica drei
gen zondag uit de vaart te gaan.
De vakbondsvoormannen
Viannet van de nauw met de
communistische partij verbon
den federatie CGT, en Blondel
van de op het moment het felst
tegen de regeringsplannen ge
kante FO, peinzen er niet over
de druk van de ketel te halen.
Viannet heeft vanmorgen nog
opgeroepen het terrein vooral
niet aan premier Juppé te laten.
Net als Blondel vindt hij dat de
premier doof blijft voor argu
menten, en zich opsluit in zijn
eigen, koude logica. Bovendien
viert de CGT deze week zijn
100ste verjaardag, en dat zet
niet aan tot het sluiten van
compromissen.
De populariteit van president
Chirac en van premier Juppé
daalt intussen met sprongen.
Zes op de tien Fransen zijn vier
kant tegen hun aanpak. Maar
iedereen houdt voet bij stuk, en
het ziet er niet naar uit dat vóór
het weekeinde nog een oplos
sing in zicht komt.
brussel alv knol
correspondent
De NAVO maakt zich grote zor
gen of de Europese Unie en de
andere landen die de civiele we
deropbouw van Bosnië ter hand
moeten riemen, wel op tijd hun
zaken voor elkaar zullen heb
ben. De eerste donorconferen
tie, die geld voor die wederop
bouw moet opleveren, vindt pas
in januari volgend jaar plaats.
Deze maand wordt er alleen op
ambtelijk niveau over gespro
ken. De komende twee dagen
wordt in Londen vergaderd over
de organisatie van de civiele
kant van het Dayton-akkoord
over Bosnië.
De NAVO is bang dat de troe
pen van de vredesmacht straks
worden opgezadeld met allerlei
burgertaken, waardoor de mili
taire missie in gevaar kan ko
men. De NAVO is als de dood
voor 'mission creep', zoals in
militair jargon het uitvoeren
van allerlei oneigenlijke taken
door gevechtstroepen wordt be
titeld.
Het is niet de bedoeling dat
de troepen van de zogeheten
Implementatiemacht (I-For)
bijvoorbeeld helpen bij de rege
ling van het vluchtelingenpro
bleem, het opzetten van politie
diensten of zelf politietaken
gaan uitvoeren. Een NAVO-
woordvoerder noemde het gis
teren cruciaal dat de civiele we
deropbouw sneller van de
grond komt.
„I-For mag geen substituut
worden voor de wederop
bouw", werd gisteren ook ge
zegd op de bijeenkomst van de
NAVO en zijn coöperatiepart
ners uit Midden- en Oost-Euro
pa. Er zullen zeker dertien Mid
den- en Oosteuropese partners
van de NAVO aan I-For deelne
men, waaronder Rusland. Als
veertiende niet-NAVO-land zal
Pakistan meedoen.
Volgens minister Hans van
Mierlo van buitenlandse zaken
zal de uitvoering van het vre
desakkoord van Bosnië ook de
lakmoestest worden voor de Or
ganisatie voor Veiligheid en Sa
menwerking in Europa (OVSE).
De OVSE, die vandaag in Boed
apest vergadert, moet onder
meer toezien op de voorberei
ding en het verloop van de voor
Bosnië voorziene democrati
sche verkiezingen. Van Mierlo
noemde het gisteren in Brussel
'een geschenk uit de hemel', dat
de OVSE hiermee 'zijn be
staansreden zichtbaar kan ma
ken'. Er zit echter ook een keer
zijde aan: „Als ze het verpesten,
is het ook afgelopen met de OV-
M
Inmiddels lijkt het vrijwel ze
ker dat Pieter Feith, de tweede
man bij de Nederlandse NAVO-
delegatie in Brussel, de politiek
adviseur wordt van de opperbe
velhebber te velde, de Ameri
kaanse admiraal Ixrighton
Smith. Jonkheer Feith moet de
contacten onderhouden tussen
Smith en het NAVO-hoofdkwar-
tier in Brussel. Volgens Van
Mierlo wordt Feith 'een echte
politiek adviseur met ruimte'.
De Nederlandse regering is
niet van plan militairen aan te
bieden voor de vredesmacht
van de VN in Oost-Slavonië. Dat
blijkt uit reacties van de minis
ters Van Mierlo en Voorhoeve
gisteren. De VN werken aan een
nieuw mandaat voor de vredes
macht in het door Serviërs be
zette gebied, tussen Servië en
Kroatië.
Oosttimorezen zijn vandaag op
nieuw ambassades in de Indo
nesische hoofdstad Jakarta bin
nengedrongen. In de Neder
landse vertegenwoordiging bi
vakkeren er 55, in de Russische
49: 47 mannen en twee vrou
wen. De Oosttimorezen protes
teren met hun actie tegen de
Indonesische bezetting van de
vroegere Portugese kolonie
Oost-Timor. Of zij ook politiek
asiel willen aanvragen, is nog
niet duidelijk.
De Indonesische minister van
buitenlandse zaken heeft ge
zegd dat de actievoerders uit
Indonesië mogen vertrekken.
Eerder al konden tientalllen
Oosttimorezen door middel van
ambassadebezettingen naar
Portugal gaan. Oost-Timor was
tot de Indonesische invasie
twintig jaar geleden, een Por
tugese kolonie.
Berlijn» De kerstmannenverhuurdienst van studenten in Berlijn beleeft gouden tijden. Jaarlijks houden deze
'Heinzelmannchen' een grote bijeenkomst ter lering en vermaak. Dat er dan een enkeling, verborgen in de
menigte, snel een uiltje knapt, wordt hem niet kwalijk genomen.
FOTO REUTFR
moeten, liegen ze. Ze verkopen
hun lichaam, omdat hun vaders
geen kleren of make-up voor
hen kunnen kopen". Waarne
mers zien in deze tirade een bij
na wanhopige poging verloren
electoraal terrein terug te win-
Jeltsin begint zich overigens
ernstige zorgen te maken over
een vreedzaam verloop van de
verkiezingen op 17 december.
De mysterieuze dood van een
liberale afgevaardigde vorige
week, de bomaanslag op het
bureau van een ultra rechtse
parlementariër dinsdag en drei
gementen uil de opstandige
deelrepubliek Tsjetsjenië, heb
ben hem gealarmeerd.
De vrees dat Tsjetsjeense ex
tremisten met alle middelen, in
clusief aanslagen in en rond
Moskou, de verkiezingen willen
beïnvloeden, groeit met de dag.
Jeltsin heeft doorgezet dat ook
in de opstandige deelrepubliek
op 17 december gestemd gaat
worden.
Ook gisteren hebben de on
derzoeksbureaus een overwin
ning voorspeld voor de herbo
ren communisten en andere
conservatief-linkse partijen bij
de verkiezingen.
Oosttimorezen
weer in
ambassades
JAKARTA Rtr-DPA-ANP
Militaire taken van I-For kunnen in de knel komen
salzburg Bij een ernstig busongeluk in de Oostenrijkse provincie Salzburg zijn gisteren zeker tien mensen omgekomen en 33 zwaar gewond. De
bus, een dubbeldekker uit Beieren, was met 42 inzittenden op de terugreis naar München, toen ze in de omgeving van St. Gilgen op een tegenlig
ger botste en in het ijskoude Wolfgang-meer terechtkwam. De bus kwam nagenoeg geheel onder water te liggen. De brandweer moest de dubbel
dekker met een takelwagen uit het meer lichten.
FOTO EPA DORIS WILD
moskou hans hoogenpuk
correspondent
De Russische extremist Vladi
mir Zjirinovski, die gezien de
nationalistische en patriottische
concurrentie moet vrezen heel
wat stemmen kwijt te raken,
haalde gisteren weer eens ou
derwets uit. „Jeltsin is er van
daag de dag net zo aan toe als
Brezjnjev in 1982. Ze zetten
hem binnen of ze zetten hem
buiten. Het is een sprekende
pop", verklaarde hij op de Rus-
sischeTV.
Zjirinovski, die eerst had ver
kondigd dai de QA achter
Jeltsins hartaanvallen zat, kwam
nu met een andere lezing. Hij
eiste de persoonlijke verant
woordelijkheid op. „Toen ik in
juli met hem sprak, zei ik: 'Boris
Nikolajevits (Jeltsin - red.), het
land is een puinhoop, de fabrie
ken staan stil, de mensen heb
ben honger, zijn ziek en ster
ven'. Toen werd hij knalrood,
helemaal groen en was ziek",
aldus Zjirinovski.
Zjirinovski's zus, die ook voor
zijn partij kandidaat is, verklaar
de vorige week nog dat haar
broer al 2,5 jaar niet door Jeltsin
was ontvangen.
Voor de vaders had Zjirinovs
ki ook nog een boodschap:
„Russische vaders, waar zijn jul
lie dochters? Jullie weten dat ze
op straat lopen, maar als ze zeg
gen dat ze hun vriendje ont-
