r
Eindexamens HAVO en
VWO anders van opzet
Nederlandse arbeidsmarkt krijgt dikke voldoende
Binnenland
Misschien gedwongen
opname van pyromaan
Waterkoud
iroei investeringen zet
oor, werkloosheid daalt
Meeste bedrijven tegen afschaffen van Ziektewet
Serie artikelen over kracht
van Nederlandse economie
OENSDAG 6 DECEMBER 1995
Politie ontdekt etage vol dode dieren
ROODESCHOOLDe politie heeft vorige week 140 dode dieren ont-
dekt op de bovenverdieping van een woning in Roodeschool.
Dat heeft zij gisteren bekendgemaakt. Het ging om hamster- en
ratachtigen en enkele konijnen. Ze zijn vermoedelijk omgeko
men door honger en dorst. Zestig dieren, waaronder konijnen
en chinchilla's, leefden nog. Zij zijn meegenomen door de die
renambulance. De eigenaar zei dat hij de zorg voor de dieren
■aan iemand anders had overgedragen, die zich kennelijk niet zo
■goed van zijn taak had gekweten.
iGrootste biologische grond-reiniger
almelo De Overijsselse Commissaris van de Koningin Hendrikx
stelt vrijdag in Almelo de grootste biologische grond-reinigings
installatie van Nederland in gebruik. Via een speciaal procédé
worden minerale oliën, vluchtige aromaten en verschillende po
lycyclische aromatische koolwaterstoffen uit verontreinigde
grond gezuiverd. Dat gebeurt door micro-organismen aan het
iverk te zetten.
Vier jaar voor ontvoering zakenman
ifEUWARDENDe rechtbank in Leeuwarden heeft gisteren een 4
jarige man veroordeeld tot vier jaar cel voor het ontvoeren van
en Friese zakenman. Zijn handlangers kregen driejaar, twee
aar (waarvan één voorwaardelijk) en twintig maanden (waarvan
jen voorwaardelijk). Een medeplichtige tussenpersoon kreeg
en jaar (waarvan de helft voorwaardelijk). De mannen namen
e directeur van de technische groothandel Lasaulec in Heeren
een op 15 augustus met geweld mee in een auto. Door de 48-
arige werd hij enige tijd gevangen gehouden in een tennishal.
)e ontvoering kwam spoedig ten einde, omdat de vrouw van de
akenman het kentekennummer van de auto van de ontvoer-
:rs had genoteerd.
lam voor aanranding veroordeeld
De rechtbank in Almelo heeft gisteren een 40-jarige
lam uit Oldenzaal veroordeeld tot een halfjaar gevangenis-
:raf, waarvan vier maanden en drie weken voorwaardelijk. De
ildenzaler, die als voorganger veel aanzien geniet in de islami
tische geloofsgemeenschap, werd schuldig bevonden aan aan
randing van drie vrouwen in een Oldenzaals winkelcentrum. De
nan was speciaal naar Nederland gekomen om Nederlanders te
onderwijzen in de zedenleer.
'ronk haalt hard uit naar
Eiitspraak Mugabe over homo's
inister Pronk (ontwikkelings
menwerking) heeft gisteren
ird uitgehaald naar de Zimba-
vaanse president Mugabe we
ns diens denigrerende uitla-
ïgen over homoseksuelen vo-
;e week op de Afrika-confe-
ntie in Maastricht.
Pronk noemde de opmerkin-
n van Mugabe, die homo-
ksualiteit een bestialiteit
lemde, ongepast, onwaardig
disciminerend. Mugabe ver-
:t homo's 'sub-dierlijk ge-
l-
ie
economische groei zal dit
evenveel bedragen als vorig
namelijk 2,7 procent. De
:i van de investeringen zet
Ier door. De buitenlandse
idel vertoont aanhoudend
;e groeicijfers. Na een aantal
n van stijgende werkloos-
- id daalt het aantal werklozen
jaar met 25.000 tot 460.000.
)at zijn de kernpunten uit
Conjunctuurbericht 1995,
het Centraal Bureau voor de
itistiek (CBS) vandaag heeft
jubliceerd. De groei van 2,7
Dcent van het bruto binnen-
ids produkt brengt met zich
ie dat de groei in de periode
10-1995 gemiddeld 2,3 pro-
ït heeft bedragen,
n de jaren tachtig lag de ge-
ddelde groei op 1,8 procent.
lage percentage is vooral
oorzaakt door de inzinking
het begin van het decenni-
In de jaren zeventig was de
lei tweemaal zo groot en in
Gf'O CiO.I'iVXif'ï'filt' IVf. Piel
Stuurgroep adviseert examendossier Centraal schriftelijk blijft
den haag anp
De eindexamens van HAVO en VWO krijgen de komende
jaren een andere opzet. Een zogenaamd examendossier
gaat de schoolonderzoeken vervangen. Uit het dossier
moet blijken dat een leerling de vakken voldoende be
heerst. De opleiding wordt afgesloten met een centraal
examen. Daaraan kan een leerling pas deelnemen als het
examendossier in orde is.
den haag anp
Dat staat in een advies van de
Stuurgroep Profiel Tweede Fase
Voortgezet Onderwijs, dat van
daag is aangeboden aan staats
secretaris Netelenbos van on
derwijs.
De voorstellen voor een ande
re examenopzet maken deel uit
van de plannen om het onder
wijs in de hoogste klassen van
HAVO en VWO te hervormen.
Vier zogenoemde profielen
moeten ervoor zorgen dat de
aansluiting met het HBO en het
wetenschappelijk onderwijs be
ter wordt
De Stuurgroep Profiel Tweede
Fase, die de hervorming voor
bereidt, meent dat een nieuwe
examenregeling niet te veel kan
afwijken van de huidige. Er is
vaak wel kritiek op de examens,
maar niet op het systeem.
Op dit moment is er aan het
einde van het laatste schooljaar
een centraal examen. Daaraan
voorafgaand vinden onder
auspiciën van de school school
onderzoeken plaats.
Voordeel van de huidige rege
ling is het kwaliteitsbewakende
effect van het centrale examen,
aldus de Stuurgroep. Nadelen
zijn onder meer het gebrek aan
flexibiliteit en de geringe moge
lijkheden om iets te doen aan
de kwaliteitscontrole op het
schoolonderzoek.
Het examendossier moet aan
die bezwaren tegemoet komen.
Het voorziet in een landelijk be
paald examenprogramma, maar
scholen kunnen zelf bepalen
wanneer de onderdelen aan
bod komen. Dat hoeft dus niet
in het laatste jaar. Voor sommi
ge vakken krijgt een leerling een
cijfer, voor onderdelen als een
prakticum een aantekening dat
aan de eisen is voldaan.
Het centraal examen blijft
grotendeels in stand. Het wordt
afgenomen in Nederlands, En
gels en alle vakken die in de
profielen voorkomen. Dat kan
pas als een leerling het examen
dossier met succes heeft afge
sloten. Binnen het examendos
sier en binnen het centraal
schriftelijk kunnen leerlingen
onvoldoendes in beperkte mate
compenseren met hogere cijfers
voor andere vakken. In augus
tus volgt een herkansing.
De VSNU, de vereniging van
universiteiten, maakt zich zor
gen over de kwaliteit van het
examendossier. Bovendien zou
den alle talen centraal geëxami
neerd moeten worden, ook als
ze in het vrije deel zitten, aldus
de VSNU in een advies. De her
kansing zou bovendien vóór 1
augustus moeten plaatshebben,
in verband met de start van de
introductieperiodes.
Minister erkent fout bij vrijlating Edenaar
kleven hieraan echter de nodige
juridische complicaties.
Burgemeester mr. W. Blanken
van Ede, die tot opname had
kunnen beslissen, zei in een re
actie gisteren dat hij op de dag
van de vrijlating van de man
ook heeft overwogen hem ge
dwongen te laten opnemen. In
overleg met de officier van justi
tie heeft hij daar van afgezien.
Voor een gedwongen opname is
het een vereiste dat de man
'acuut dreigend gevaarlijk' was.
Volgens Blanken was daar geen
sprake van.
Volgens de minister is de vrij
lating van de pyromaan te wij
ten aan een fout in het geauto
matiseerde systeem. Mogelijk is
er ook sprake van menselijk fa
len. De minister zei de fout ern
stig te betreuren, temeer omdat
de griffie eerder een soortgelijke
fout maakte. Het automatische
systeem geeft aan dal de voor
lopige hechtenis moet worden
verlengd. Dat deed het te laat,
waardoor de man vrij kwam.
Het openbaar ministerie (OM)
onderzoekt of het mogelijk is de
Edese pyromaan, die door een
fout van de rechtbank in Arn
hem vrijkwam, gedwongen kan
worden opgenomen voor psy
chiatrische behandeling. Dat zei
minister Sorgdrager (justitie)
gisteren in de 'Tweede Kamer.
Zij was wegens de kwestie door
PvdA'er KaJsbeek naar de Ka
mergeroepen.
Op die manier kan mogelijk
worden voorkomen dat de 22-
jarige man, die wegens het
stichten van dertig branden in
Ede en omgeving door de recht
bank is veroordeeld tol vijf jaar
gevangenisstraf met TBS, lange
tijd op vrije voeten blijft. De
vrijlating van de man heeft voor
onrust gezorgd in Ede.
I Iet OM probeert de fout ook
ongedaan te maken door de
man volgende week voor te ge
leiden bij het gerechtshof in
Arnhem. Volgens Sorgdrager
De minister zat zelfde zitting
voor waarop Mugabe zijn op
merkingen maakte, maar be
sloot niet in te grijpen om 'ver
dere uitglijders en esclatie' te
voorkomen. „Ik wist dat Muga
be nog kwalijker uitlatingen tot
zijn beschikking heeft", aldus
Pronk.
De minister wees er gisteren
in het vragenuurtje in de Tvyee-
de Kamer op dat veel Afrikaanse
politici de mening van Mugabe
delen. De Zimbabwaanse presi
dent kreeg na zijn toespraak
dan ook veel applaus.
onjunctuurbericht over 1995 van CBS:
de jaren zestig zelfs driemaal.
Bij de investeringen zit de
groei er goed in. Het volume
van de bruto investeringen in
vaste activa ligt 5 procent hoger
dan vorig jaar. De groei is de
grootste sinds 1986. Vooral de
investeringen in machines en
vervoermiddelen springen er
uit.
De handel met het buitenland
is voor het tweede achtereen
volgende jaar flink toegenomen.
Zowel de invoer als de uitvoer
steeg met 6 procent. Bij de ge
zinsconsumptie is de groei nog
steeds lager dan de economi
sche groei, namelijk 2,1.
Het herstel van de arbeids
markt blijkt volgens het CBS
niet alleen uit de daling van de
geregistreerde werkloosheid,
maar ook uit de groei van het
aantal banen. De toename ligt
op 25 tot 30.000 per kwartaal.
Een dergelijk hoog groeitempo
heeft zich sinds 1990 niet meer
voorgedaan.
heerlen In het Limburgse Heerlen viel gisteren de eerste sneeuw. Ook in de rest van het land was het waterkoud: de thermometers bleven over het algemeen op min drie graden ste
ken. FOTO ANP DRIENS LINSSEN
den haag anp
Tachtig procent van het Neder
lands bedrijfsleven is tegen het
wetsvoorstel om de Ziektewet
grotendeels af te schaffen. Voor
al het midden- en kleinbedrijf
voelt er niets voor. Bij grote be
drijven is 45 procent tegen en
42 procent voor.
Zowel grote als kleine bedrij
ven zijn in meerderheid voor
het opzetten van een vangnet
om te voorkomen dat onderne
mers in de problemen raken.
Dat blijkt uit een telefonische
enquête die het NIPO heeft la
ten verrichten onder 815 werk
gevers.
Het gewraakte wetsvoorstel
houdt in dat bedrijven ziek per
soneel gedurende maximaal 52
weken (is nu vier danwel zes
weken) het loon moeten door
betalen. Werkgevers kunnen
zich particulier verzekeren te
gen dit risico. Alleen voor zwan
gere werkneemsters en tijdelijk
personeel blijft een collectieve
uitkering overeind.
Volgens het NIPO-onderzoek
kan een aantal bedrijven zich
straks niet particulier verzeke
ren tegen het risico dat ze moe
ten dragen, omdat het ziekte
verzuim te hoog is. De instelling
van een waarborgfonds zou de
ze 'onverzekerbare' bedrijven
kunnen helpen. Driekwart van
de ondernemers zou zo'n vang
net een goede oplossing vinden.
De meeste bedrijven (47 pro
cent) staan ook afwijzend te
genover het kabinetsplan om
bedrijven de mogelijkheid te ge
ven zich particulier te verzeke
ren tegen het WAO-risico. De
regering moet het wetsontwerp
daartoe nog indienen bij de
Tweede Kamer. Van de bedrij
ven steunt 36 procent dit plan
wel, de rest is neutraal.
De 'Tweede Kamer is vorige
week in meerderheid akkkoord
gegaan met het wetsvoorstel
om de Ziektewet te schrappen.
De Eerste Kamer moet het nog
behandelen. Dat lukt niet meer
dit jaar, zodat het voorstel op
zijn vroegst per 1 februari van
kracht kan worden.
In merendeel van
koelkasten zitten
geen CFK's meer
amsterdam anp
Een aanzienlijk deel (57 pro
cent) van de huishoudelijke
koel- en vrieskasten in Neder
land is vrij van CFK's en lll'K's.
Dit percentage zal in 1996 ver
der stijgen tot tachtig. Dat
blijkt uit een onderzoek van
Greenpeace Nederland.
liet komend jaar zullen naar
verwachting 480.000 koelkas
ten worden verkocht die vrij
zijn van deze voor de ozonlaag
schadelijke gassen. In 1997 zal
dit aantal groeien tot 680.000.
De milieu-organisatie komt
met deze cijfers aan de voor
avond van de slotsessie van het
Montreal Protocol in Wenen.
Morgen zullen de daar aanwe
zige ministers bepalen welke
nieuwe maatregelen nodig zijn
om de ozonlaag verder te be
schermen.
Justitie: Emmen
niet schuldig aan
diefstal gegevens
Er komt geen verder strafrech
telijk onderzoek naar tie 'com
putervredebreuk' die de ge
meente Emmen zou hebben ge
pleegd bij een van haar ambte
naren. De man deed vorige
week aangifte nadat de gr
meente zijn computer had gr
kraakt en zo de beschikking had
gekregen over zijn privé-aante
keningen.
De ambtenaar hield op zijn
werk een dagboek bij waarin
twee van zijn superieuren een
(negatieve) hoofdrol spelen.
Torn zij erachter kwamen, wis
ten de superieuren de aanteke
ningen van zijn harde schijf.
Eerder deelden ze hem mee dat
hij werd geschorst. Specialisten
van de gemeente haalden de
dagboek-gegevens later weer
boven water.
Volgens justitie zijn die gege
vens niet als diefstal aan te mer
ken. Onder deze omstandighe
den is geen sprake van het weg
nemen van enig 'goed'. )ok van
'computervredebreuk' is geen
sprake omdat de computer en
de harde schijf eigendom zijn
van de gemeente.
haag margreet vermeulen
q rgens ter wereld zijn werknemers zo produk-
als in Nederland. Nergens in de Europese
0 Ie wordt zo weinig gestaakt en zoveel overge-
- rkt als hier. Ook wat betreft het aantal deeltijd-
rknemers spant ons land de kroon. Toch jam-
ren politici en werkgevers dat de Nederlandse
eidsmarkt knarsend en piepend tot stilstand is
omen. Maar ze hebben de feiten niet aan hun
(vervelens toe krijgt Philips-topman Jan Tim-
rij r in Azië de vraag voorgelegd: 'Waarom verkort
Ie vakanties niet?'. Want de werknemers op
hoofdkantoor zouden zo vaak afwezig zijn.
iis een geliefd thema in ondernemersland,
ar de werkelijkheid is anders. Met zes publieke
stdagen staat ons land onderaan de Europese
der. Ook met het gemiddeld aantal vakantie-
jen van 22 per jaar staan we op Ierland na
onderaan. De Duitsers hebben er dertig en
sde Britten hebben er meer: 25.
ander wijdverbreid misverstand is dat de Ne-
andse werknemer zo weinig uren draait. Met
18 werkuren per full-time werknemer zijn we
ikeurige middenmoter. Alleen Grieken, Span
den en Britten werken beduidend langer
jendien is Nederland absolute koploper als het
[overuren gaat. In 1991 werkte maar liefst 28
.ent van de werknemers extra uren voor de
t. Het EU-land dat daar het dichtstbij komt is
jxtt-Brittannië, waar elf procent van de werk-
ters in dat jaar overwerk verrichtte.
In een tijd waarin bedrijven voortdurend krim
pen, fuseren, afstoten, uitbreiden en/of hun
zwaartepunt verleggen, is het belangrijk dat het
werknemersbestand snel kan worden aangepast.
Die flexibiliteit is medebepalend voor de slag
kracht van onze economie. Daarom werkt dit
paarse kabinet onder andere aan een verruiming
van de winkelsluitingswet, een versimpeling van
de arbeidstijdenwet, een verlaging van de loon
kosten voor werkgevers en een versoepeling van
het ontslagrecht. Maar als ons land wordt verge
leken met andere EU-landen, is Nederland eigen
lijk helemaal niet zo inflexibel.
„Op de Europese meetlat zijn we best flexibel",
zegt J. P. Vosse. onderzoeker bij de Organisatie
voor Strategisch Arbeidsmarktonderzoek (OSA).
„Er is een scheef beeld ontstaan omdat onze ar
beidsmarkt wordt vergeleken met de VS of Azië."
De OSA werkt aan een omvangrijk onderzoek
naar de starheden op de arbeidsmarkt dat begin
volgend jaar wordt gepubliceerd. De onderzoeker
vindt eigenlijk alleen het ontslagrecht relatief rigi
de.
Nederland is het enige land waar werkgevers
vooraf toestemming moeten vragen (bij het ar
beidsbureau) om iemand te ontslaan. De toe
stemming wordt in slechts zes procent van de ge
vallen geweigerd. „Het lijkt hier dus om een for
maliteit te gaan", concludeerde het National Isti-
tute of Economie and Social Research (Niesr) vorig
jaar in een vergelijkend onderzoek in opdracht
van de OSA.
Bovendien kan een werkgever de procedure bij
het arbeidsbureau omzeilen door het ontslag via
de rechter te regelen. Het nadeel van deze optie is
natuurlijk wel dat er een prijskaartje aan hangt.
„Als je kunt aantonen dat er geen werk is voor ie
mand, dan kun je die persoon altijd ontslaan. In
het uiterste geval zet je een reorganisatie op
touw. Dat is een ideale manier om bepaalde pop
petjes overbodig te maken", aldus Vosse. Toch
pleit ook Vosse voor enige versoepeling van het
ontslagrecht. „De ervaring leert dat een soepel
ontslagrecht ertoe leidt dat mensen ook weer
makkelijk in dienst worden genomen."
Zo stringent als de ontslagbescherming op papier
is geregeld, zo soepel zijn de spelregels voor uit
zendarbeid en andere vormen van tijdelijke ar
beid. „Wat dat betreft is Nederland een paradijs
van flexibiliteit", verzucht F. van Haasteren van
Randstad. Tijdelijke contracten (jaarcontracten)
kunnen hierin tegenstelling tot de meeste EU-
landen heel makkelijk worden verlengd. Werk
gevers die hun personeel een 10-maandscontract
aanbieden, kunnen dat zelfs tot in lengte van ja
ren verlengen. (Denk aan de omroepen).
Opmerkelijk is overigens het grote aantal körte-
termijn contracten. Bijna dé helft van het aantal
tijdelijke arbeidscontracten in ons land duurt kor
ter dan drie maanden. Toch kiezen veel mensen
zélf (35 procent) voor een tijdelijk contract.
Een andere graadmeter voor de souplesse van
werknemers is of ze vaak van baan wisselen. Ook
dat valt mee. Nederlanders blijven hun baas ge
middeld zeven jaar lang trouw, Britten acht jaar,
Fransen tien jaar, Duitsers 10,5 jaar en Japanners
zelfs 10,9 jaar. De beweeglijkheid van werkne
mers kan gemeten worden door te vragen of men
'onlangs van baan is veranderd'. In 1992 ant
woordde maar 20 procent van de ondervraagde
Nederlandse werknemers met 'ja'. Alleen in
Spanje en Denemarken lag dat percentage hoger.
Kortom, de klachten over 'verstarring' van de Ne
derlandse arbeidsmarkt mogen best met korreltje
zout worden genomen. Want nergens ter wereld
zijn de werknemers zo produktief als in Neder
land, terwijl de loonkosten per eenheid produkt
hier slechts een fractie hoger zijn dan in Japan,
maar lager dan in de VS België, Duitsland, en
Denemarken.
Zelfs de grootste tobber op dit terrein, het minis
terie van economische zaken, geeft in de Toets
op het concurrentievermogen toe dat onze ar
beidsmarkt alles behalve vastgelopen is. Voor ze
ven onderzochte onderdelen kwam ons land in
vergelijking met Europa, de VS en Japan twee
maal als beste uit de bus, twee maal als midden
moter en drie maal laag. Omgerekend naar een
rapportcijfer is dat dus een dikke voldoende.
Dat betekent natuurlijk allerminst dat we de ogen
kunnen sluiten voor de immense werkloosheid.
Maar de suggestie dat ons land op dit punt zoveel
beroerder scoort dan andere EU-landen is on
juist. In ons land neemt 41 procent van de inwo
ners van vijftien jaar en ouder niet deel aan het
arbeidsproces. Dat is veel, te veel om zelfgenoeg
zaam te zijn, maar we doen het beter dan Europa
in zijn geheel, waar 45 procent van de inwoners
van vijftien jaar en ouder inactief is.
Met dank aan het Nederlandse bureau van de
Europese Commissie.
Bronnen: Eurostat, OSA, OESO, Economische
Zaken
den haag marien van den bos
De Nederlandse economie
doet het in de ogen van des
kundigen goed tot zeer goed.
Ondanks langdurige werk
loosheid en vergrijzing van de
bevolking.
De deskundigen struikelen
over elkaar om Nederland te
prijzen. „Nederland is toch
altijd nog een modern, on
dernemend, economisch
sterk land", zegt de Vlaming
Jacobs van TNO. „Ik vind dat
de Nederlanders er in het al
gemeen goed bij zijn", valt de
Duitse bankananalist Aigncr
hem bij. „Vanuit de financië
le markten gezien is het beeld
heel positief', zegt Blommen-
berg van de OESO.
Uitgebreide internationale
vergelijkingen onderstrepen
de relatieve kracht van de Ne
derlandse economie. In het
onlangs verschenen World
(jontpetativeness Report wor
den de landen op honderden
manieren tegen het licht ge
houden. De uitslag: Van de
westerse wereld (OESO) gaan
de VS, alles bij elkaar geteld,
nog steeds ruim op kop in
concurrentiekracht. Japan
zakt sterk op deze ladder,
maar staat nog net twee.
Daarna volgen Zwitserland
(3), Duitsland (4) en Neder
land op de vijfde plaats.
Bij de verwachtingen over in
flatie of recessie staat Neder
land op respectievelijk num
mer 6 en 4 van de wereldtop.
Valutakoersrisico: nummer
twee. Agrarische produktivl-
teit staat nummer I in de we
reld en de hele financiële sec
tor scoort op diverse onder
delen van 2 tot 7, met een ge
middelde van 5.
De overheid is volgens het
onderzoek de zwakke scha
kel. Onderzocht is niet alleen
de overheidsschuld, maar
ook belastingheffingen het
algehele gevoel van veilig
heid. Hier scoort Nederland
vaak laag, ergens als 30 tot
40ste.
In een serie artikelen gaat de
ze krant in op de kracht van
de Nederlandse economie.
Vandaag het eerste verhaal:
Nederlandse arbeidsmarkt
krijgt dikke voldoende.
