'Je ziet ze groeien als iemand voor hen opkomt
'Ik wil geen keurig nieuwsprogramma'
Rtv Show
'Met onze aanpak wordt voetbal
op TV beslist geen kermis'
WOENSDAG 6 DECEMBER 1995
Pieter Storms komt op voor de gekwelde kleine man
AMERSFOORT TON DE JONG
Redding is nabij. Daar draait het flitsende busje van Breek
ijzer al het paadje op. Koeien kijken om. Vandaag strijkt de
Breekijzerman neer in landelijk Midwoud, Noord-Holland,
waar de familie Hollander zelf een huis bouwde. Alleen de
laatste twee meter van de riolering moest nog even op het ge
meentelijk rioolnet worden aangesloten. Dat klusje werd uit
besteed aan een aannemer die in naam der gemeente Noor-
der-Koggenland toch al voor de deur in de grond aan het
wroeten was. Rekening: ruim vierduizend gulden.
kiest eieren voor zijn geld, klopt
opnieuw aan en een stief
kwartiertje later staat het spul
weer op de gang ze zijn eruit.
Men is overeengekomen dat
een onafhankelijke deskundige
zich óver de rekening zal
buigen, en dat beide partijen
zich daar in principe bij neer
zullen leggen. „Tot ziens! En
bedankt voor de koffie!"
Leuke man wel, trouwens, die
meneer van dat Grondbedrijf.
„Hij keek altijd naar Breekijzer",
gniffelt Storms. „Ik vroeg hem
of hij zich wel eens had
afgevraagd hoe hij zou reageren
als het hem zelf een keer zou
overkomen. Ja, zei-ie, dan zou
ik de zaak open tegemoet
treden. Nou, dat heb je gezien!"
balies
Het is een wereld van 'grote
gevels', zoals hij zelf schetst.
Gemeentehuizen,
politiebureaus, kantoren van
verzekeringsmaatschappijen
Storms heeft meer kille
voorportalen, troosteloze zitjes
en borsthoge balies gezien dan
goed is voor een mens. Maar
Storms is dan ook op pad met
een missie: problemen
oplossen. Dat hij zijn weg in het
onrecht zoekt met een camera
die over zijn schouder meekijkt,
lijdt bij de meeste van zijn
aanspreekpunten vrijwel altijd
lol arrogantie, allergie of
vlekken in de nek: „Wilt u
stóppen met filmen?"
Vaak priemen ze een afwerend
handje richting lens, zo'n
opengesperd handje. „O ja, zo
vaak", weet Joyce, een van de
redacteuren van het
programma, „maar daar doen
ze ons alleen maar een plezier
mee". Want Breekijzer mag dan
opkomen voor de murw
gebeukte kleine man, Storms
moet ook aan het resultaat
denken: „Het moge duidelijk
Dat was Reyer Hollander, zelf
bouwkundig tekenaar, voor een
rioolaansluiting ietwat te gortig.
Offertes van andere aannemers
wezen uit dat zo'n klusje
hoogop 800 florijnen hoeft te
kosten, maar de gemeente was
onvermurwbaar. I loewel... Over
2500 gulden viel ook wel te
praten.
I lad de broer van Reyer hem
niet tot een briefje aan het
programma Breekijzer
aangespoord, dan had die
rekening ongetwijfeld nog
langer als een hete aardappel
op tafel gelegen. En ze lag er
toch al bijna twee jaar.
Toen kwam Pieter Storms. Die
vergewiste zich (zoals altijd) bij
de underdog nog eens van de
feiten en toog vervolgens naar
de plek waar de zaken
rechtgezet kunnen worden, in
casu het gemeentehuis
Noorder-Koggenland.
Uit een deur komt meneer Vlaar
hoofd Grondbedrijf naar
buiten. Ha, meneer Storms
heeft vader en zoon Hollander
meegenomen. Ja, die kent hij
wel. Het gaat over die rekening
van dal riool, natuurlijk. Daar
wil hij best over praten, maar
dan zonder camera. „Zó doen
we het, en niet anders".
Tegenstribbelen helpt niet. Dan
maar door het glas filmen,
denkt cameraman/regisseur
Martin Mulder, en omdat zo'n
glasplaat voor de microfoon van
geluidsman Marcel ook geen
hinderpaal vormt, zwaait na 23
seconden de deur al weer open.
„Ik verzoek u de kamer te
verlaten", zegt Vlaar,
verongelijkt. „Ik ben bereid u te
ontvangen, maar u voldoet niet
aan mijn voorwaarden. De
apparatuur gaat uit, of moet ik
andere maatregelen nemen?"
Hij trekt de deur dicht. Storms
zijn dat we televisie maken,
verslaggeverstelevisie, en géén
instituut zijn dat alle problemen
van de wereld eventjes oplost".
Vandaar enige criteria. Wil een
kwestie voor Breekijzer in
aanmerking komen, dan dient
er in ieder geval sprake te zijn
van een 'levendig' en
'verdedigbaar' probleem, èn
moet de briefschrijver zelf 'alles'
hebben gedaan om de
onenigheid op te lossen. Op
iedere honderd reacties komen
er hooguit één a twee voor
uitzending in aanmerking.
Maar dan blijkt een
cameraploeg ook een geduchte
binnenkomer. „Die camera
intimideert, dat merken we".
Dat maakt het wapen niet
minder legitiem, vindt Storms:
„We gaan altijd de confrontatie
aan met overheden,
verzekeringsmaatschappijen
gróte lichamen. En dan kom je
de mensen tegen die
gedelegeerde
verantwoordelijkhedendragen,
werknemers die soms
wanstaltige verhalen overeind
proberen te houden. Zodra je
met die camera binnenstapt,
wéten ze dat ze ongelijk
hebben. En dan ontstaan die
'doorkijkjes', waarbij je wel eens
het idee krijgt van: Jóngens,
jóngens, jóngens!"
beheerst
Flagrante voorbeelden zeilden
voorbij. De automobilist die een
bekeuring kreeg voor een
snelheidsovertreding in een
stad waar hij nog nooit geweest
was. De
woonwagen kampbewoner die
zich niet mocht verzekeren. Het
huis-aan-huisblad dat van de
lokale politie geen nieuws meer
kreeg. Storms treedt de
boosdoeners met open vizier
tegemoet en tracht met
argumenten de klok terug te
draaien.
„Het is een poging om de
mensen mondiger te maken.
Vaak leggen mensen zich op
voorhand neer bij het idee dat
ze tegen zo'n grote instantie op
moeten boksen. En je ziet ze
ook groeien, hè, die schuwe
vogeltjes, wanneer er ineens
iemand met een camera voor
hun zaak opkomt. Want vaak
zijn ze al op een punt beland
Pieter Storms: „Er zijn schadebehandelaars die vijftig, zestig klanten per dag afpoeieren. Die mensen
verdienen op een produktieve dag een ton voorde baas". foto cpd jaap de boer
waar ze denken dat ze zélf gek
zijn, omdat niemand hun
probleem serieus neemt".
Blijft immer beheerst, sociaal
agent Storms. Stapelt uitweg op
gevolgtrekking op feit, en vindt
vaak louter onwil tegenover
zich. Anders wordt het, wanneer
verongelijkte tegenstrevers
vanuit hun verdediging de
aanval kiezen, al dan niet
verbaal. De houder van een
hondenkennel ging onlangs zó
over de rooie, dat hij Storms bij
de revers greep en op het punt
stond zijn vuisten verder het
woord te laten voeren.
Storms bleef er als altijd
redelijk stoïcijns onder, en bood
zelfs zijn excuses aan voor het
geval de kennelhouder geknoei
met papieren was toegedicht.
„Je bent er om een oplossing te
zoeken", zegt de bemiddelaar,
achteraf, „en niet om ruzie te
maken. Het gaat om het
probléém. En dat dien je op
geen enkele wijze door er een
rel van te maken. De kijker zit
niet te wachten op een
presentator die amok maakt".
Regisseur Mulder: „Amok
maken is niet onze stijl een
platte rel schoppen kan
iederéén. Dus proberen we te
allen tijde correct te blijven,
bepaalde regels in acht te
nemen".
Denkelijk speelde bij de
hondenbaas op de achtergrond
een criminele handel in
pitbulls, vermoedt Storms
('pitbulls die in Nederland ter
dood worden veroordeeld,
worden doorverkocht naar
België en Duitsland waar ze veel
geld waard zijn'), maar hij was
er niet op uit een illegaal
hondencircuit bloot te leggen,
dus liet hij het er maar bij. Het
hondje waarvoor Breekijzer op
pad was gegaan, Shadow, bleek
na veel telefoneren en
informeren inmiddels een
spuitje te hebben gekregen. Het
mag niet meer verbazen dat de
ambtenaar die van het lot van
Shadow op de hoogte was,
verslaggever Storms weigerde
rechtstreeks uitsluitsel te geven.
bonus
Storms (ex-Nieuwe Revu, ex-
Krant op Zondag) put uit die
autoritaire opstelling mede
zijn geestdrift. „Ik ben altijd
al anti-autoritair geweest"
hij ooit optekenen. En daa
komt nog iets bij: „Ik ben i
verleden, toen ik nog schn
óók altijd zeer geïnteresse»
geweest naar de vraag hoe
heeft kunnen gebeuren, hi
mensen besluiten hebben
kunnen nemen die niet loj
zijn. Het draait allemaal 01
macht en geld. Daarom vii
het ook prachtig om te lat»
zien hoe bijvoorbeeld
verzekeringsmaatschappij
marchanderen om maar n
hoeven uitbetalen. Als je ii
Nederland netjes je premii
betaalt, denk je dat je goe(
verzekerd bent, maar dat i
niet zo. Ik wéét, dat
verzekeringsmaatschappij
andragogisch onderzoek d
naar hoe mensen reagerer
ze afhaken als je ze een
teleurstellend briefje stuui
zijn schadebehandelaars c
vijftig, zestig klanten per d
afpoeieren; die mensen
verdienen op een produkt
dag een tón voor de baas.
dat trekt mij in dit werk, h
doorzichtig maken van zu
facetten van de samenlevi
Dat hij en passant voor
tweederde van de 'gevallet
alsnog een oplossing weeti
bewerkstelligen, is voor St^
Factory (de werkmaatscha
de bonus van de inspannij
de waardering is ernaar:
Breekijzer is een van de
bestbekeken programma'^
jongeling SBS 6. Weet de w
in het zwart: „Iederéén he
wel eens zo'n soortgelijk
akkefietje, waarbij hij geer
verder komt. Dus die
herkenbaarheid, die is er
En kennelijk vindt men he
leuk, dat een programmal
idee geeft dat er dan tóch
oplossingen vindbaar zijnj
Zelfs de meneer die met q
Amsterdamse dienst
Parkeerbeheer overhoop I
ook zijn zaakbehartiger SB
in onbegrip zag stranden,!
voortaan goede moed. Hij
erkentelijk vier flessen coB
naar de redactie van Breel
en beloofde: „Ik blijf kijkei
Breekijzer, SBS 6, uitzeni
elke donderdagavond, 22
Pieter Jan Hagens wil serieuze journalistiek zonder stropdas
Pieter Jan Hagens maakte in
mei dit jaar een onverwachte
overstap van de VARA, waar hij
vele jaren radio- en televisie
werk had gedaan, naar Veroni
ca. Daar presenteert hij nu we
kelijks het journalistieke
praatprogramma Hagens, dat
in de gidsen staat omschreven
als 'nieuws zonder stropdas'.
De vraaggesprekken in Hagens
worden afgewisseld met eigen
reportages en een aantal vaste
rubrieken, waaronder een
nieuwsoverzicht van de afgelo
pen week. De gasten en onder
werpen worden geselecteerd
uit het binnenlandse- en bui
tenlandse nieuws over politiek,
cultuur, media en sport.
JAN VAN STIPRIAAN LUÏSCIUS
„In nieuwsrubrieken bestaat
een dodelijk soort keurigheid.
Absoluut. Sober, saai en
stropdassen. Als we maar
worden gerespecteerd. Dat is
helemaal niet goed voor de
journalistiek. De journalist moet
toch iemand zijn die met een
grote dosis nieuwsgierigheid en
argwaan alle establishment te
lijf gaat. Een journalist moet
helemaal niet keurig meedoen.
Een journalist is een luis in de
pels. Het respectabele dat veel
programma's hebben, vind ik
erg jammer. I Jet laatste dat ik
wil is een keurig
nieuwsprogramma maken."
„Een groot probleem van de
bekende nieuws- en
actualiteitenrubrieken is dat ze
zo verschrikkelijk graag willen
worden gerespecteerd. D'rzit
geen durf meer in. het is
allemaal zo keurig. Het zou toch
goed zijn om ook programma's
te maken, waarin een mening
wordt geponeerd, waarin meer
plek is voor een heftige
discussie. I let verbaast me
ongelooflijk dat er geen ander
TV-programma is dat zoiets
doet als Hagens."
Pieter Jan I lagens (37) maakte
in mei de opvallende overstap
van VARA naar Veronica. Van
alle kanten werd hij
gewaarschuwd: jongen, waar
begin je in godsnaam aan bij
zo'n commerciële omroep.
„Wat me achteraf opvalt is dat
ik erg veel vrijheid heb. Men
bemoeit zich absoluut niet met
de journalistieke inhoud. Zelfs
na de wat tegenvallende
Pieter Jan Flagens: „Het verbaast me ongelooflijk dat er geen ander TV-programma is dat zoiets doet als Ha
gens". foto cpd
kijkcijfers hoor ik geen
suggesties of ik niet meer seks
in m'n programma wil
stoppen."
Hagens, die bij de VARA onder
meer Jules Unlimited en dertien
jaar lang actualiteiten via Radio
1 presenteerde, gaf zich
overigens niet onmiddellijk
gewonnen voor Veronica. „Ik
heb heel lang getwijfeld, omdat
ik werd gewaardeerd bij de
VARA. Het enige bezwaar was
dat ze niet zoveel zendtijd
hebben. Dan is er erg veel
journalistieke concurrentie bij
zo'n omroep. En als je dan
wordt benaderd door een
andere omroep die zegt:
'Bedenk maar eens wat jij zou
willen maken', dan moet je zo'n
aanbod natuurlijk wel serieus
nemen. Ik was wel verbaasd dat
mijn ideeën zo snel werden
aangenomen door Bert van der
Veer (programma-directeur
1 lolland Media Groep I IMG,
red.). Ik kreeg de garantie dat ik
het programma in alle vrijheid
kon maken. En kon dus m'n
journalistieke ei kwijt. Ik heb
een verrukkelijke vrijheid."
Een journalistiek produkt
maken voor de VARA heeft,
geeft hij zelf toe, meer impact
dan zo'n programma maken
voor Veronica. „O zeker. Het
was de gemakkelijkste weg om
meer geduld te hebben en
keurig op Nederland 3 te
blijven. Daar heb je het smoel
van de zender mee."
„Ik ben overigens erg blij met
het tijdstip van 22.15 uur. De
eerste weken stond ik tegenover
de een of andere grote
voetbalwedstrijd. Bovendien
vind ik dit tijdstip beter bij het
programma passen."
leken
Hagens vindt zijn programma,
dat wekelijks rechtstreeks
vanuit cultureel centrum Arena
in Amsterdan komt. 'absoluut
journalistiek'. Hagens: „Kijk,
zonder iets over de kwaliteit te
willen zeggen denk ik dat wij
een nieuw soort
nieuwsprogramma maken. Wij
doen dingen met het nieuws,
waarvan sommige serieuze
journalisten gruwen. Als je bij
ons naar het onderdeel Het
Nieuws en De Commentaren
kijkt, dan zie je dat wij niet de
gangbare manier van
journalistiek bedrijvenEen
groepje 'leken' gaat bij dit
onderdeel in op een bepaald
nieuwsitem. „Daardoor krijgt
het onderwerp een leuke draai,
waardoor je denkt: hé, da's leuk
ofirritant."
„De gangbare manier is
natuurlijk interviewen, hoor en
wederhoor plegen en de man
met stropdas achter de desk. Bij
ons is het meer discussie, het
niet-serieuze serieus nemen,
het serieuze soms helemaal niet
serieus nemen, maar daarnaast
brengen we ook onderwerpen
die er volgens ons écht toe
doen."
Je kunt je afvragen of dat
allemaal wel zin heeft bij een
omroep die het toch vooral van
de luchtige programmering
voor jongeren van 18 tot 35 jaar
moet hebben. „Tsja, iedereen
denkt bij Veronica inderdaad
aan tieten en spekzolen. Voor
een programma als Hagens
maken ze desondanks toch
ruimte. Ik moet wel toegeven
dat Veronica wat onduidelijke
series uitzendt. Dat vind ik zelf
j heel jammer, omdat de mensen
j denken dat ze geen ander
programma bij Veronica
kunnen vinden. Da's zonde.
Want we kunnen toch veel
meer!"
Hoewel Veronica een
doelgroepenzender is, zegt
Hagens bij de onderwerpkeuze
nauwelijks rekening te houden
met een bepaalde selectieve
belangstelling die aan jongeren
wordt toegeschreven. „Ik
probeer met Hagens een
programma te maken, dat aan
bepaalde criteria - die ik zelf
heb gesteld - beantwoordt. Het
criterium is niet: is het
onderwerp wel jong. Ik wil
programma's maken die de
moeite waard zijn om naar te
kijken en waar onderwerpen
inzitten waar mensen door
geboeid raken. Dan krijg je
vanzelf meer kijkers."
Wedstrijdelement
- Tot welke categorie schaar jij
je: de harde of de vriendelijke
interviewer?
„Op TV ben ik nu vreemd
genoeg minder fel dan in m'n
Radio 1 -tijd bij de VARA. Dat
heeft veel te maken met wie je
voor je neus hebt. Bij
actualiteitenrubrieken op de
radio heb je vaak te maken met
mensen die iets te verbergen
hebben. Een methode om
achter de feiten te komen, is ze
hard aan te pakken. Dat geldt
zeker voor politici. Dat soort
mensen heb ik minder vaak in
mijn programma. Wij hebben
gasten die niets te verbergen
hebben, maar juist iets
bijzonders kunnen en willen
vertellen. Bij Hagens heb ik de
taak om er voor te zorgen dat de
discussie helder wordt gevoerd
en dat de waaier aan
standpunten dus duidelijk voor
het voetlicht komt."
„Het aardige van
discussieprogramma's is dat je
je soms identificeert met
degene die aan het woord is. Er
ontstaat een soort
wedstrijdelement. Irritatie kan
ook amusement zijn. Kijk naar
die uitzending van Sonja met
Adelheid Roosen, Karin
Bloemen en Boudewijn Büch. Ik
ergerde me blind aan die
Adelheid Roosen, maar bleef
daardoor wel kijken. Ik kreeg
een héftige bewondering voor
Sonja. Sonja zei in het heetst
van de strijd plotseling: 'ik wou
dat ik bij m'n moeder was'. Dat
meende ze. Het is goed als je
dat durft te zeggen. Dat zie ik de
gemiddelde presentator nog
niet roepen."
Hagens, Veronica, elke
woensdag om 22.15 uur.
Piet Erkelens met 1DTV in strijd om voetbalrechten
Piet Erkelens zwaaide jaren
lang de scepter over de afde
ling Muziek en Dans bij de
NOS. Een jaar geleden maakte
hij een tumultueuze overstap
naar IDTV, producent van on
dermeer TV-toppers als Lingo,
Taxi en Pleidooi. De vroegere
promoter van cultuur op TV is
inmiddels programmadirec
teur bij het produktiebedrijf
en houdt zich - naast de cul
tuurprogramma's - ondermeer
bezig met de strijd om de voet
balrechten. „Vroeger had ik
niet zoveel met kijkcijfers te
maken."
AMSTERDAM MONIQUE BRANDT
Voor honderd procent een
vechter. Zo beschrijft Piet
Erkelens, sinds kort
programmadirecteur van Harry
de Winters'
produktiemaatschappij IDTV
zichzelf. Die karaktertrek kan
hem nog van pas komen. De
komende maanden staat
televisieland immers geheel in
het teken van het Grote
Gevecht: dat om de
voetbalrechten. En IDTV is één
van de gegadigden die de ring
betreedt, evenals
'tegenstanders'als
produktiebedrijf Endemol, de
NOS en Veronica en RTL, die
laatste twee verenigd in de
Holland Media Groep.
De KNVB zoekt naar de meest
geschikte kandidaat waarmee
de voetbalbond een speciale
produktiemaatschappij wil
oprichten voor de registratie
van wedstrijden. Die zullen
vervolgens worden aangeboden
aan de omroepen. „We zitten
opeens midden in de
onderhandelingen. Onlangs
hadden we een presentatie bij
de KNVB en die is erg goed
gelopen. Het is mooi dat we
binnen korte tijd zo'n serieuze
partij zijn geworden in deze
kwestie. Dat geeft duidelijk aan
dat de potentie die in dit bedrijf
zit groot is. We zijn erg gericht
op samenwerking met andere
partijen, dus wat dat betreft zijn
we in het voordeel."
Begin volgend jaar zal
vermoedelijk duidelijk worden
hoe de bonzen van de
voetbalbond hebben beslist.
Hoe dan ook: het zal de KNVB
veel geld opleveren.
Tegenstanders van de
voortvarende plannen zijn
echter bang dat de
journalistieke aspecten van
sport op TV in het gedrang
komen door de grote invloed
van de KNVB. Die vrees acht
Erkelens ongegrond.
„Natuurlijk, op het redactionele
vlak zitten er wat verraderlijke
aspecten aan, maar daar komen
we wel uit. Er komt een
redactiestatuut, om maar wat te
noemen. Daarbij is het de
bedoeling dat niet alleen de
KNVB, maar ook de omroepen
tevreden zijn over de
uitzendingen. Je mag dus geen
afbreuk doen aan de
redactionele en journalistieke
integriteit, want dat zullen de
omroepen niet accepteren. Met
onze aanpak wordt het voetbal
op televisie absoluut geen
kermis. Dat zou op den duur
ook de ondergang van het
voetbal betekenen."
Piet Erkelens: „Vroeger had ik niet
zoveel met kijkcijfers te maken".
foto cpd
overstap
Van de wereld der muziek en
dans tot de keiharde business
van TV-producenten: dat is de
op het oog wat merkwaardige
carrière van Erkelens in een
notedop. Een paar jaar geleden
zou Erkelens vermoedelijk wat
ongelovig zijn hoofd hebben
geschud bij de gedachte dat hij
ooit zou zijn betrokken bij
zoiets als voetbalrechten. In die
tijd had hij wel wat anders aan
zijn hoofd: de promotie van de
schone kunsten, bijvoorbeeld.
Twaalf jaar lang werkte Erkelens
bij de NOS. de laatste jaren aan
het hoofd van de afdeling
Muziek en Dans als verbe
pleitbezorger van mooie
cultuurprogramma's op
televisie. Tot hij zich zo'n
anderhalfjaar geleden
realiseerde dat het eens ti,
werd voor iets anders. ,,D
was eruit. Ik had bij de N(
zoveel meer te bereiken. I
ontbrak me absoluut niet
plezier in het werk, maan
waren weinig vooruitzich
besefte dat ik zo nog wel I
zou kunnen doorsuddere
maar dat wilde ik niet."
Daarnaast speelde op dat
moment volop de discuss
de toekomst van de
cultuurafdeling van de N(
Een discussie die naar de
van Erkelens niet helder g
verliep. „De splitsing van
en NPS was in aantocht,
beoogde NPS-voorzitter
van den Heuvel moest de
op de rails zetten. Maar e
geen beleid, geen visie. Zi
we ons specifiek gaan ricl
op het maken van bijzoni
culturele programma's a
VPRO, of moesten we de
breedte in, met alle gevol
van dien? Het was voorn?
een politieke discussie, ei
keuzen werden niet gemi
werd geen stelling ingenc
Vandaar dat Erkelens net
de splitsing op aandrang
beoogde NPS-leiding het
ontwikkelde om met vier
zijn medewerkers over te
stappen naar IDTV. Daar
zouden zij ID Cultuur gal
opzetten, een nieuwe
dochteronderneming vat
Deze onderneming zou -
volgens de overeenkomsi
werd gesloten met de NP
oprichting - drie jaar lanj
programma's gaan make
de NPS. „Een goede gara
om een bepaald soort
programma's en de kwal
ervan te continueren", al
Erkelens over die
overeenkomst. 'De totale
uitverkoop van de eigen
programmering', zo oord
echter het achtergebleve:
personeel. De commotie
tot een fikse rel. Gevolg:»
overeenkomst werd afgel
en voor Albert van den H
was de kans op het NPS-
voorzitterschap verkeken
overstap van het vijftal gi
door.
