'Oud-leden vaak
in grote orkesten'
Onderzoek wijst uit: jongeren lezen wel degelijk
boeken
I and I, vakmanschap met geheim
Magie Frankie Kaz Lux
vormen subtiele combinatie
Cultuur&Kunst
X tijdelijk in Volkshuis
ïaagse raad akkoord met
I opknapbeurt Schouwburg
Vier politici
spelen mee in
'Linggadjatti'
Nieuwe museumgids bevat meer dan duizend musea
Jeugdtaptoe in Katwijkse veilinghallen
katwuk» Zeven jeugdfanfares maken morgen hun opwachting in
de hallen van groentenveiling Katwijk Omstreken om het 15-
jarig bestaan van DVS Junioren op te luisteren. DVS Junioren is
het jeugdkorps van de Katwijkse drum- en showfanfare 'Door
Vriendschap Sterk'. Naast de jeugdfanfares zullen ook het Senio
renkorps en de Masterband van DVS hun medewerking aan de
taptoe verlenen. Behalve muziek biedt de taptoe ook veel ver
maak. Zo is er een groot rad van avontuur, een grabbelton en
een superloterij. De taptoe begint om 11.00 uur en duurt tot
Reisgids voor 12 Zuidhollandse steden
1EIPENAls een soort toeristen werden ze erop uitgestuurd:
schrijver Erik Lindner uit Den Haag, dichter Pieter Boskma uit
Amsterdam en fotografe Mieke Bijleveld uit Delft moesten van
twaalf Zuidhollandse steden, waaronder ook Leiden, hun in
drukken weergeven. De steden deden afgelopen zomer mee aan
de Kunstestafette en worden door het drietal kort geportretteerd
in het boekje 'Steden van water, liedjes van licht'. De 'reisgids
langs de twaalf steden', is te koop bij de Culturele Raad Zuid-
Holland aan de Mauritskade 43 in Den Haag. Per 1 december is
het boek tevens verkrijgbaar bij boekhandels en VW-kantoren
in de regio.
Saxofonist Junior Walker overleden
battle creek J unior Walker, een van de leidende saxofonisten
van het label Motown, is gisteren overleden aan kanker. Walker
iverd in 1942 geboren als Autry DeWalt Jr. in Blytheville, Ar
kansas. Hij werd beroemd met zijn altsaxofoon en scoorde hits
als 'How Sweet it Is' en 'These Eyes' met zijn band All Stars. Re
centelijk was Walker op tournee met The Four Tops, The Temp
tations en andere Motown-sterren.
Amsterdam francoise lepeboerpresenteerde op het congres de resul- re preséntatoren werden achtereenvol- waarin jongeren over dit onderwerp Kunsten
taten over 1995. Van de ondervraagde gens Robert ten Brink, Henny Huis- hun zegje mochten doen. „Aan kunst 2000 oo
Wie meent dat jongeren tussen de 6 en 3762 jongeren tussen 6 en 24 jaar leest man, Rolf Wouters, André van Duin en vind ik niks aan, dat is misschien iets onderwi
chef gert visser, 071 -5356441
Wie meent dat jongeren tussen de 6 en
24 jaar zelden een boek, tijdschrift of
krant openslaan, zit er helemaal naast.
Ook is het absoluut niet zo dat de
meeste jongeren pillen en softdrugs
gebruiken, een hekel hebben aan
school of al op hun tiende met elkaar
naar bed gaan. Paul Sikkema van bu
reau Inter/View Nederland ontkracht
te deze misverstanden gisteren in Am
sterdam op een Kunstbende/CJP-con-
gres over jongerencultuur.
Het bureau verricht geregeld statis
tisch onderzoek onder jongeren en
presenteerde op het congres de resul
taten over 1995. Van de ondervraagde
3762 jongeren tussen 6 en 24 jaar leest
45 procent één tot drie keer per week
een boek, 50 procent een krant en 54
procent een tijdschift. Sikkema moest
echter toegeven dat in de categorie
tijdschriften zeer geregeld ook de 'Do
nald Duck' werd genoemd.
Culturele televisieprogramma's blij
ken aan jongeren tussen 12 en 19 jaar
zo goed als voorbij te gaan. Hun meest
populaire programma's zijn 'Goede tij
den, Slechte Tijden', 'All you need is
love', 'Sam Sam', 'Baywatch' en allerlei
sportprogramma's. Als meest populai
re preséntatoren werden achtereenvol
gens Robert ten Brink, Henny Huis
man, Rolf Wouters, André van Duin en
Paul de Leeuw genoemd.
Ook in klassieke muziek zijn jonge
ren nauwelijks geïnteresseerd. Maar
twee procent van de groep van 12 tot
en met 24 jaar luistert graag naar klas
sieke muziek. De hoogste scores haal
den top 40-muziek, pop en disco (24
procent), house/acid house (17 pro
cent) en gewone rock (10 procent).
De bijeenkomst over jongerencul
tuur was bestemd voor beleidsmakers
en -uitvoerders. Dat hun taak lang niet
makkelijk is bleek ook uit de videofilm
waarin jongeren over dit onderwerp
hun zegje mochten doen. „Aan kunst
vind ik niks aan, dat is misschien iets
voor later", waren veelgehoorde op
merkingen. De culturele rap van het
voortreffelijke duo Najib Amhali en
Jeffrey Spalburg wist de zaal daarna
echter weer een beetje op te monte
ren.
Dat probeerde ook Eitje Bos, hoofd
afdeling amateurkunst en kunsteduca
tie van het ministerie van onderwijs,
cultuur en wetenschappen (OCW). Ze
verving staatssecetaris Nuis die giste
ren naar Brussel moest. Op verzoek
van de Tweede Kamer zal Nuis in het
Kunstenplan voor de periode 1997-
2000 ook extra aandacht aan cultuur
onderwijs besteden. „Het onderwijs
moet de jongeren leren te kiezen wat
er te kiezen valt", aldus Bos. Uit een
donderdag gepresenteerd CJP-onder-
zoek bleek hoe belangrijk de culturele
rol van de ouders is. Als ouders in dit
opzicht het goede voorbeeld geven,
blijkt dat zelfs doorslaggevender dan
financiële draagkracht, etniciteit of ge
slacht. De 160.000 jongeren met een
Cultureel Jongeren Paspoort (CJP) ne
men volgens dit onderzoek gemiddeld
drie keer zo vaak deel aan culturele ac
tiviteiten als de niet-CJP-ers.
Henk Briër houdt met Jeugdorkest hoofd boven water
jlden* arjan van puk
toltureel Centrum de X zal ge
torende enkele maanden uit
wijken naar het Leidse Volks
huis aan de Apothekersdijk. De
(moet vóór 1 december het ge-
traakte pand aan de Haarlem-
nerstraat verlaten, maar kan
wegens verbouwingen het nieu
we onderkomen, de beneden-
aal van sociëteit De Burcht,
iog niet betrekken. Om de pro-
- yammering niet te onderbre-
ten, brengt de X onder de naam
X in eXile minstens twee keer
ler maand een voorstelling in
iet Volkshuis.
De eerste is op vrijdag 8 de-
tember. Dan zal het 13-koppige
Hongaarse draailier-ensemble
Magyar Tekerözenekar een con
cert geven. In 1992 werd deze
groep in haar vaderland onder
scheiden met de titel 'Jonge
meesters in de volkskunst'. Het
repertoire van Magyar Tekerö
zenekar bestaat hoofdzakelijk
uit Zuidhongaarse dansmelo
dieën, en naast draailieren be
spelen de muzikanten blaasin
strumenten, citer en bas.
Magyar Tekerözenekar speelt
voor het eerst buiten Hongarije
en zal in Nederland slechts twee
keer optreden. Kaarten voor het
concert, dat om 20.30 uur be
gint, zijn verkrijgbaar in het
Vollcshuis.
xn haag anp
gemeenteraad van Den
j stemt in beginsel in met
een grondige opknapbeurt voor
1 de Koninklijke Schouwburg die
ruim dertig miljoen gulden
moet kosten. Voor de renovatie
moet het gebouw vanaf begin
1997 anderhalf jaar dicht. Aan
begin van het seizoen
1998/99 moeten de werkzaam
heden zijn afgerond, op 'tijd
voor de viering van het 750-jarig
bestaan van Den Haag. Het Na
tionale Toneel, de vaste bespe-
jer van de schouwburg, zoekt
den haag anp
Vier politici uit de Tweede Ka
mer doen mee aan het .pro
gramma Linggadjati - last van
het verleden, dat 7 december in
vergaderzaal van de Eerste
Kamer wordt uitgevoerd.
Guikje Roethof (D66), Paul
Rosenmöller (GroenLinks),
Frans Weisglas (VVD) en Adri
Duivesteijn (PvdA) spelen de
rollen van de Nederlandse en
Indonesische onderhandelaars
bij de besprekingen over de on
afhankelijkheid van Indonesië
in 1946. Dat waren de Neder
landse premier Schermerhom
en luitenant-gouverneur-gene
raal Van Mook en de Indone
siërs Sharir en Hatta.
Het programma is een onder
deel van het festival Indië/Indo-
nesië, dat van 30 november tot
en met 10 december in Den
plaatsheeft. De avond
wordt in samenwerking met het
R0 Theater georganiseerd. Bij
de reconstructie werken de po
litici samen met acteur Kees
Coolen.
Na afloop daarvan houdt de
historicus prof. H.W. von der
Dunk een lezing, die wordt ge-
door een debat tussen po
litici, historici en journalisten.
nog tijdelijk onderdak.
Als de renovatie klaar is, zal
het uit 1804 daterende pand
volgens B en W de komende 25
jaar geen ingrijpende onder-
houdsproblemen meer hebben.
Momenteel verkeert de
schouwburg in een deplorabele
toestand. Gescheurde draagmu-
ren, aangetaste vloerbalken, op
trekkend grondwater, slechte
daken, verouderde technische
installaties, een slechte brand
veiligheid en een slechte toe
gankelijkheid zijn de grootste
problemen die moeten worden
opgelost.
Dirigent Henk Briër (64), is tegenwoordig al blij als hij
met zijn Leids Jeugdkamerkamerorkest vier optredens
per jaar kan verzorgen. In 'vroeger tijden' lukte het wel
eens de Stadsgehoorzaal vol te krijgen, maar dat lijkt de
finitief voorbij. Toch is er volgens de dirigent reden voor
een jubileumfeestje. „Dat je 35 jaar de rek er in houdt is
toch wel bijzonder. En de tijden veranderen, daarom
spelen we 3 december ook Haydns symfonie nr. 64, met
de bijnaam 'Tempora mutantur': de tijden veranderen en
wij met hen."
het jeugdorkest op sterkte te
houden. „Na 1980 is het een tijd
heel schraal geweest. Dat was
toen het ging om 'gezelligheid
met muziek'. Voor mij zijn het
jaren geweest dat ik alleen
doorging omwille van 'het insti
tuut'. Want alleen leuk bezig
zijn met muziek is voor mij niet
voldoende. De leden van het or
kest moeten ook prestatiege
richt zijn. Ik wil het onderste uit
de kan halen en heb dus ook
nooit arrangementen willen
spelen. Dat zijn wel aardige
wijsjes, maar het is mijn eigen-
wijzigheid om ze niet te spelen.
Om nu een bloeiend vereni
gingsleven te hebben moet je
het eigenlijk wel doen, want
daar zou je absoluut meer men
sen mee trekken. Maar mij gaat
het om kwaliteitsontwikkeling
en dan sluit je bepaalde dingen
uit. Maar daardoor is het de af
gelopen tijd wel moeilijker ge
weest om te overleven."
De concurrentie van andere
ensembles is toegenomen en
popmuziek is voor jongeren be
langrijker geworden. „De voe
ding vanuit de muziekscholen is
ook minder. Vroeger kreeg je
meer steun van docenten, te
genwoordig houden ze goede
leerlingen langer vast omdat ze
zelf muziekschool-ensembles
hebben, die extra inkomsten
leiden ernastraatsma
Briër was in 1960 een van de
oprichters van het Jeugdkame-
rokest. Belangstelling van muzi
kale middelbare scholieren was
er volop, want 'er was nog hele
maal niets'. Na acht maanden
was het eerste optreden een feit.
„We speelden de 104de symfo
nie van Haydn. Dat lukte toen
en dat is toch geen makkelijk
stukkie."
De jaren '60 en '70 verliepen
succesvol. Concerten waren er
in overvloed. „De eerste 25 jaar
van ons bestaan marcheerde
het als vereniging heel goed. We
waren veel groter dan nu. Ik had
alles in het orkest zitten, tot fa
got en hoorn aan toe. Een con
cert van het Jeugdorkest was
een evenement. Een uitver
kochte Stadsgehoorzaal was
niet ongewoon. Ik kwam laatst
een jaarverslag uit 1970 tegen
waarin stond dat we dat jaar
achttien concerten hadden ge
geven."
Schraal
Maar naarmate de jaren vorder
den kwam het orkest in moeilij
ker vaarwater terecht. De con
certen voor schooljeugd ver
dwenen en het aantal optredens
liep daardoor flink terug. Bo
vendien werd het lastiger om
binnenbrengen."
Verder ziet Briër, gepensio
neerd pianoleraar, de huidige
talenten vaak vertrekken naar
jeugdorkesten in grote steden.
„Dat merk je echt. Dat grotere
steden als Den Haag meer aan
trekkingskracht hebben, Veel
kinderen gaan naar Den Haag.
Wil je bij de jeugd scoren dan
moet je buitenlandse reisjes
kunnen aanbieden en dat kan ik
niet."
Strijkorkest
Om te overleven koos Briër er
destijds voor het Jeugdkameror-
kest om te vormen tot strijkor
kest. „Het lukt niet meer om fa-
gottisten en hoornisten van
middelbare scholen af te pluk
ken. Vandaar dat ik er een
strijkorkest van heb gemaakt.
We spelen nu veel symfonieën
van Mozart en Haydn. Heel leuk
en aantrekkelijk voor die jon
gens."
Na 35 jaar heeft Briër, die ook
dirigent is van Madrigalesco en
het Madrigaalkoor, een 'gevoel
van zorg' voor het Leidse Jeugd
orkest. „Vandaar dat ik er ook
nog veel voor wil doen. „Als di
rigent van een jeugdorkest ben
je een smaakmaker, want jon
geren hebben nog geen echte
smaak als ze in het orkest ko
men. Je ontwikkelt hun muziek-
interesse en dan ontstaat soms
de kick van het idee om be
roepsmusicus te worden. In al
die jaren heeft het orkest zo'n
150 beroepsmusici opgeleverd.
Weet je dat de ouders van Sas-
kia en Quirine Viersen elkaar in
het Jeugdkamerokest hebben
leren kennen? Ze speelden er al
lebei cello. In allerlei grote sym
fonie-orkesten spelen wel een
paar oud-leden van het Jeugd
orkest. Dat is toch wel geinig."
Henk Briër, dirigent en oprichter van het Jeugdkamerorkest: „Alleen leuk bezig zijn met muziek is voor mij
niet voldoende." foto hielco kuipers
Het Jeugdkamerorkest viert
zondag 3 december zijn 35-ja-
rig bestaan met een concert in
de Leidse Vredeskerk. Speciale
gaste is violiste Saskia Viersen.
Aanvang concert: 14.30 uur.
Rotterdam Het enig bekende en nog bestaande beeldhouwwerk van Leonardo da Vinei, voorstellend
'Christus als een jongeman' is uit Rome in de Rotterdamse Kunsthal gearriveerd. Het terracotta-beeldje is
33 centimeter hoog en vermoedelijk op de kop af 500 jaar oud. Voor het transport van het onschatbare
kleinood is een speciaal vervaardigde geklimatiseerde kist gebruikt, ook al bijna een kunstwerkje op zich.
Het beeldje maakt deel uit van een particuliere collectie en is slechts één keer eerder aan het publiek ge
toond.
Het is een van de topstukken van de grote overzichtstentoonstelling gewijd aan het werk van schilder,
beeldhouwer, uitvinder en wetenschapsman Leonardo da Vinei (1452-1519), die morgen door de Italiaan
se ambassadeur wordt geopend en tot en met maart in de Kunsthal te zien zal zijn. De tentoonstelling be
vat behalve schilderijen, schetsen en tekeningen ook een groot aantal modellen en bouwtekeningen van
Leonardo's spectaculaire uitvindingen, waarmee hij z'n tijd zeker vierhonderd jaar vooruit was. foto cpd
recensie maarten baanders
'i and i', door Earthfall Dance Gezien:
23/11Schouwburg, Leiden.
In mei 1993 werden twee gelief
den, 25 jaar oud, doodgescho
ten bij een poging samen uit
Sarajevo te vluchten. Deze ge
beurtenis vormde het uitgangs
punt van 'I and I', een voorstel
ling die Earthfall Dance uit
Wales in het kader van de cultu
rele manifestatie 'Human
Rights and Refugees' (Leiden,
stad van vluchtelingen) gisteren
in de Schouwburg uitvoerde.
Het aangrijpende verhaal uit
voormalig Joegoslavië is niet
letterlijk in 'I and I' terug te vin
den, maar waar het om gaat is
Onderzoek naar
museumdirecteur
hoorn gpd
De nevenfuncties van directeur
Spruit van het Westfries Muse
um in Hoorn worden onder
zocht na beschuldigingen dat
hij zijn positie misbruikt. Een
WD-raadslid meent dat hij
'koppelverkoop' bedrijft. De
echtgenote van Spruit drijft in
Medemblik een galerie.
de ervaring van mensen die
zoeken naar liefde en tegelijk de
aanwezigheid van de dood voe
len. En van deze verwarring is
de voorstelling doortrokken.
Liefde, angst en agressie lopen
door elkaar heen en kunnen fel
tot uiting komen.
Earthfall Dance toont in deze
voorstelling vakmanschap met
een geheim. De bewegingen
zijn simpel, de verhaallijn is
vaag, wat de beelden en symbo
len betekenen is niet duidelijk,
er worden onverstaanbare tek
sten gezongen en gesproken
(onder meer Portugees en
Oudwelsh): en toch slagen de
twee dansers en twee danseres
sen erin een duidelijke sfeer
neer te zetten en een spanning
op te roepen die je niet loslaat.
De voorstelling begint meteen
overdonderend met de muziek
van Simon Preston, die de per
cussie-partij live uitvoert. In en
om een huis waarvan alleen de
hoek- en dakbalken aanwezig
zijn, maken de dansers bewe
gingen die prachtig aansluiten
op de muziek. Ze stappen en
draaien fel, bewegen traag
vanuit een zittende houding,
slepen zich over de grond, of
klampen zich aan elkaar vast.
Tederheid slaat om in geweld
en andersom. Prachtig komt dit
tot uiting in een passage waarin
twee dansers steun bij elkaar
zoeken door telkens naar elkaar
toe te lopen en even met de
schouders tegen elkaar te rus
ten. Dit wordt herhaald, steeds
heftiger, totdat de ontmoeting
een botsing wordt en de dan
sers uit hun bewegingspatroon
worden geslingerd
Een grote rol speelt een
sculptuur van een dode man.
Dit lichaam heeft de houding
van een foetus. Dit roerloze
beeld oefent op de een of ande
re manier een kracht uit die on
ophoudelijk inwerkt op de dan
sers, ook als ze er ver vandaan
dansen. Herhaaldelijk komen ze
in diezelfde houding op de
grond te liggen en proberen an
dere dansers hen uit die toe
stand omhoog te trekken.
'I and I' drukt veel leed en
strijd uit, maar de grote kracht
van de voorstelling is, dat dit op
een ingehouden en niet te zwa
re manier gebeurt.
igden arjan van duk
.Geen land telt in verhouding tot het aantal inwoners
zoveel musea als Nederland", schrijft Aad Nuis in het
voorwoord van de nieuwe gids Nederland Museum-
land. De gids, die dit jaar voor de negende keer ver
fijnt, bevat ruim duizend musea, inclusief kastelen,
dierentuinen en botanische tuinen. Dat is vijftig meer
dan de vorige editie. Nederland Museumland behoort
daarmee tot de meest complete en actuele publikaties
over de Nederlandse museumwereld.
Nieuw dit jaar is een trefwoordenregister, naast het al
bestaande register op plaatsnaam. In het trefwoorden
register kan gericht worden gezocht naar bepaalde
voorwerpen, collecties of musea. Terug van wegge
weest zijn de tentoonstellingsagenda's: per museum
staat in een paar regels aangegeven welke tentoonstel
lingen voor 1996 op het programma staan.
Tot de nieuwe musea behoren onder meer het Co
bra-museum in Amstelveen en het Nederlands Sport
museum in Lelystad. De musea zijn gerangschikt naar
plaats, de plaatsen alfabetisch per provincie. Van ieder
museum vermeldt de gids naam, adres, openingstijden,
toegangsprijzen en voorzieningen. Daarnaast is een
korte beschrijving van de vaste collectie opgenomen.
Nederland Museumland 1996 is behalve bij de erkende
boekhandel ook bij de VW's, de grotere musea en de
ANWB-kantoren te koop. De gids is een gezamenlijke
uitgave van de Stichting Museumjaarkaart en Inmerc
bv en kost 14,95 gulden.
recensie hans keuzers
Concert Magie Frankie Kaz Lux. Ge
zien: 23/11LVC. Leiden
In de eerste Nederlandse
popencyclopedie staan ze vlak
na elkaar beschreven en sinds
kort hebben Magie Frankie en
Kaz Lux elkaar ook op het podi
um gevonden.
Gisteren zaten ze in het LAK
gewoon op twee eenvoudige
stoeltjes naast elkaar. Simpel
heid troef en de blues heeft ei
genlijk ook niet meer nodig. Na
een wat kabbelend begin komt
de broeierige zuidelijke blues
pas goed door met een gospel-
tje van Kaz Lux zelf: 'Start my
beginning' met uitermate sub
tiele begeleiding van Magie
Frankie. Even later zit diezelfde
Frankie met zijn slide-gitaar op
schoot en zingt met doorleefde
stem 'You gotta move... get
ready'.
Deze bluesheren moet je na
tuurlijk in een lekkere bruine
kroeg zien, en niet in een onge
zellig theatertje met helaas te
weinig publieke belangstelling.
Toch weten Lux Frankie al
snel een klein huiskamersfeertje
te bouwen. Na de pauze lukt
dat nog beter als de verbinden
de teksten van Kaz Lux ook wat
losser zijn en zijn zinnen door
spekt met de nodige humor.
Een van de hoogtepunten is
het door Magie Frankie gezon
gen Tm crying over you, I got
the blues', met een meesterlijke
tokkel van Kaz Lux. Halverwege
het nummer soleert Lux met
een groot gevoel voor de juiste
accenten.
„Op een of andere manier
moet je heel strak werken, maar
met de blues lukt het niet zo,"
Lux lurkt nog eens aan zijn Du-
velflesje en zet aan het einde
van de set twee vrij belegen co
vers in: 'Rollin' en het in de toe
gift gespeelde 'Stand by me'.
Magie Frankie, met bretels en
witte hoed zo uit de Haagse on
derwereld gelopen, en Kaz Lux
met zijn soepele Neil Young-
achtige stem, laten door mooi
speels samenspel zien dat zelfs
deze werkjes in fantasievolle
uitvoeringen nog wel even mee
kunnen.
