ultuur Kunst
OtisKids maken
kindermusical
m
Liefdevol geknutsel in
raadselachtige voorstelling
99
jrijs der Nederlandse
Letteren voor Mulisch
Organisatie voor werkloze kunstenaars
Pinkpop
Binnen
afgeblazen
Architect Renzo Piano
ontvangt Erasmusprijs
DNDERDAG 23 NOVEMBER 1995
|£F GERT.VISSER, 071 -5356441
Veertig leerlingen van de Jeugdtheaterschool Zuid-Hol
en René Groothof spelen in de kerstperiode de musical
Oliver!'. De voorstelling volgt het bekende verhaal van de roman
Oliver Twist' van Charles Dickens. De musical wordt opgevoerd
n verschillende theaters in Zuid-Holland en in Amsterdam. Op
8 december en 14 januari is 'Oliver!' in het Parktheater te Al-
jhen aan den Rijn te zien; en op 12 en 13 januari is de voorstel
ling in de Leidse Schouwburg.
flna Turner viermaal in Ahoy'
Tina Turner gaat volgend jaar weer uitgebreid toe-
Jen. The Godmother Of Rock 'n Soul, bijna 56 jaar, staat inmid-
iels geboekt voor vier optredens in Ahoy': op 16,17,18 en 19
nei 1996. Haar Europese concertreis begint op 3 mei in Bercy in
d 'arijs, waar ze gisteren haar plannen ontvouwde. Tina Turner
iam vijfjaar geleden met veel bombarie afscheid als concertar-
00 ieste (met haar 'Foreign Affair Farewell Tour'), maar is daarna
30 och incidenteel blijven optreden, onder meer als festivalattrac-
'e je in Duitsland (in 1993). De kaartverkoop voor haar Neder-
andse optredens begint op zaterdag 2 december bij de bekende
idressen.
Vlusical 'Oliver!' in Leiden en Alphen
Het Ongelofelijkste' dit weekeinde in première
„Negen maanden geleden is het idee voor de jeugdmusi-
calgroep OtisKids ontstaan," vertelt Yke van Noort-van
Wassem, de energieke voorzitster van de OtisKids. „En
na een zware dracht moet de bevalling op 25 november
plaatsvinden." Op die dag wordt de sprookjesmusical
'Het Ongelofelijkste' door zeventien Voorschotense kin
deren op de planken gebracht. „We hebben de kinderen
bijna letterlijk van de straat geplukt."
handen van de Belgische
ining Albert II heeft de schrij-
Harry Mulisch voor zijn hele
iuvre de Prijs der Nederlandse
ff tteren uitgereikt gekregen.
yj it gebeurde tijdens een bij-
J nkomst op het Koninklijk Pa-
Ir s te Brussel. Aan de driejaar-
jjï se prijs van de Nederlandse
alunie is een bedrag van
.000 gulden verbonden.
,In zijn eerste werk is Mu
ch' thematiek al herkenbaar:
paradoxale samenhang van
Jhuld en onschuld in relatie
et het individu en de geschie-
nis", zei Marita Mathijsen
tmens de jury. Zijn werk is op
Ie manieren te interpreteren,
1 aar dat laat onverlet dat zijn
;en opvattingen zeer samen-
ngendzijn.
s5öe poëzie van Mulisch is vol-
gns de jury tot nu toe ten on-
chte onderbelicht gebleven,
wijst op de verrassende ver
enging van relativerende be
ringen en hoogdravende op-
II tingen die de poëzie bijzon-
maakt.
Het bijzondere aan Harry
tlisch als publiek personage
dat de heilige overtuiging
loit de zwavelgeur van het fa-
tisme verspreidt, aldus
ii
staatssecretaris Nuis van cul
tuur. Hij sprak als voorzitter van
het Comité van Ministers van
de Taalunie.
De standpunten die hij met
vuur heeft verdedigd waren hel
der, radicaal en tegendraads.
„Maar ook in de meest genade
loze polemiek houdt hij iets
lichts en vrolijks, de kwetsbare
beweeglijkheid van het onge
pantserde", zei de bewindsman.
Wederzijdse waardering bleef
daardoor altijd mogelijk, ook bij
hartgrondige onenigheid. Ook
Mulisch heeft de mythische
speurtocht van het schrijver
schap soms zeer hoogdravenc
beschreven. Bij hem is er echte
altijd de karakteristieke onder
toon van jongensachtig avon
tuur. Die aanstekelijke schep
pingsvreugde maakt zijn boe
ken zo meeslepend, aldus oud
criticus Nuis.
De Prijs der Nederlandse Let
teren is volgens de jury de be
langrijkste literaire prijs in het
Nederlandse taalgebied. Sinds
1956, toen de prijs werd inge
steld, is Mulisch de veertiende
laureaat. De schrijver heeft al
een reeks andere prijzen op zijn
naam staan, waaronder de Con-
stantijn Huygensprijs (1977) en
de P.C.Hooftprijs (1978).
VOORSCHOTEN SJOERD DE JONG
„Via, via hebben we een groep
van zeventien kinderen tussen
tien en achttien jaar bij elkaar
weten te krijgen, die vaak al eni
ge theaterervaring hebben. Ze
willen graag meer met theater
doen en zijn dus goed gemoti
veerd." Met de égards, een diva
waardig, introduceert Van
Noort in een zaaltje in het Voor
schotense Alettahof de mansho
ge klok die zo'n belangrijke rol
in de musical speelt. In 'Het
Ongelofelijkste', naar een ver
haal van H.C. Andersen, belooft
een koning de hand van de
prinses en de helft van zijn ko
ninkrijk aan degene, die het on
gelofelijkste kan presteren. De
raarste typetjes uit zijn rijk doen
hun best. Maar de koning kiest
voor de klokkenmaker met zijn
wonderbaarlijke klok. Als in zo
veel sprookjes verschijnt ook
hier eerst het slechte in de vorm
van de Grote Vernieler ten tone
le, voordat het verhaal een hap
py end krijgt.
De OtislGds is voortgekomen
uit het Musicalgezelschap Otis
en vulde een leemte in Voor
schoten op. Er was in deze ge
meente geen mogelijkheid voor
kinderen om iets met theater te
doen. Zij moesten daarvoor
naar Den Haag of zelfs nog ver
der weg. De leden van Musical
gezelschap Otis hebben toen
het initiatief genomen voor mu
sicals door en voor de kinderen.
De gemeente Voorschoten was
direct te vinden voor dit initia
tief en verstrekte een subsidie.
Zingen
„De kinderen oefenen nu een
uurtje per week en dat was hard
nodig," zegt Van Noort. „Want
voor velen was het zingen
nieuw. Ook hebben we gekozen
voor redelijk moeilijke muziek:
echte theatermuziek in plaats
van kinderliedjes. De kinderen
moesten daarbij leren goed
naar elkaar te luisteren. Maar
aan de andere kant ontdekten
sommigen bij het oefenen dat
ze een prachtige stem hadden."
Voor Van Noort staat het plezier
voor de kinderen bij het maken
van de musical voorop. „Maar
toch heeft dit project ook een
opvoedend aspect: zij leren met
elkaar om te gaan en om samen
iets te organiseren."
Aan Marco Kalkman werd ge
vraagd om het verhaal van An
dersen om te werken naar een
musical. „Ik ben dol op sprook
jes. Het verhaal van Andersen is
erg theatraal en het kostte mij
weinig moeite om er een musi
cal van te maken." Om de kos
ten te drukken nam Kalkman
ook maar de regie op zich. „We
verwachten van de groep na
tuurlijk geen topprestatie. Toch
ga ik met ze om alsof het vol
wassenen zijn. Want als je ze bij
het oefenen als kinderen be
handelt, gaan ze zich als kinde
ren gedragen en gaat het mis."
De jeugd van OtisKids wordt
goed voorbereid voor de dag
van de première. „Als bij het oe
fenen mensen kwamen kijken,
was dat voor de kinderen al een
hele schok, die in hun spel
merkbaar was," zegt Kalkman.
Zeventien Voorschotense kinderen tussen tien en achttien jaar doen mee aan de sprookjesmusical 'Het Onge
lofelijkste'.
„We hebben nu een aantal re
petities gepland waar steeds
meer mensen komen kijken. Zo
kunnen de kinderen een beetje
wennen, voordat ze voor het
grote publiek moeten optre-
'I let
den."
De sprookjesmusical
ongelofelijkste' wordt aan
staande zaterdag en zondag in
het Cultureel Centrum aan de
Prinses Marijkclaan 4 te Voor-
FOTO DICK HOGEWONING
schoten opgevoerd. Kaarten
zijn verkrijgbaar bij de Open
bare Bibliotheek en boekhan
del Boekelier Eureka in Voor
schoten. Telefonisch reserve
ren: 071-5768704.
HILVERSUM» ANP
Werkloze podiumkunstenaars kunnen van
af volgend jaar terecht bij het Landelijk Bu
reau Kunsten in Hilversum. De nieuwe or
ganisatie probeert werkloze artiesten aan
een baan te helpen. Ook zorgt het bureau
voor scholing en werkervaringsplaatsen.
Het bureau gaat op 1 januari 1996 van start
voor een periode van drie jaar.
Het Landelijk Bureau Kunsten (LBK) richt
zich op vier sectoren: toneel, muziek, dans
en amusement. Doel van het LBK is jaarlijks
750 kunstenaars aan een contract van meer
dan twee maanden te helpen.
De Hilversumse arbeidsvoorziening
houdt zich al langer bezig met de baanloze
artiest. Drie jaar geleden richtte het RBA de
Stichting Kunstwerk op om werkzoekende
podiumkunstenaars ervaring op te laten
doen bij een eigen produktie.
Bijna tweehonderd zangers, dansers en
musici konden meedoen aan een musical,
een muziektheaterstuk en een concert. De
voorstellingen waren volgens de meeste cri
tici een succes, maar uit de theatersector
kwam kritiek. Vrije theaterproducenten za
gen het project als oneerlijke concurrentie
doordat KunstWerk met overheidsgeld
werkte.
AMSTERDAM ANP
deze rubriek komen al of
niet bekende
[ƒ1 streekgenoten aan het
woord die, hetzij direct,
etzij zijdelings met kunst
en cultuur te maken
ïbben. Ze praten over een
kunstvoorwerp, een
kunstuiting waaraan ze
bijzondere waarde
ne|echten. Van de snuifdoos
van oma tot het
bijsgedraaide muziekstuk
li alles wat daar tussen zit.
Vandaag spreekt André
Groeneveld, medewerker
fan het Katwijks Museum
'n het Teylers Museum in
iaarlem zijn bewondering
uit voor (het werk van)
Mpaniel Tavernier. „In een
abstract schilderij zie je
vaak net iets meer."
01
Dit is een sleutelstuk
in het werk van Da
niel Tavenier. Ik was
leteen enthousiast toen hij dit
id gemaakt en heb het schil-
Brij gekocht toen het nog hart-
ikke nat was.
zijn eigenlijk twee schilderij-
i, die bij elkaar horen. Ik heb
allebei gekocht. Het zijn Gro-
ingse landschappen, gemaakt
1990. Deze is een beetje drei-
ind, met een donkere lucht,
e ander is een zonsondergang:
chter, met wat roze er in.
3(1 lijn bewondering heeft twee
inten. Ik bewonder de per
ion Daniel Tavenier, een schil-
t uit Katwijk, en zijn werk.
heb Daniel leren kennen toen
92; Bt Katwijks Museum eind ja-
in '80 besloot een tentoonstel-
ïg van zijn werk te organise-
n. Ik maakte een afspraak met
im om daarover te praten. Hij
id toen een heel mooi atelier
in de Boetzolder. Een ruimte
de eerste verdieping, met
tzicht op de Nieuwe Kerk.
et was een leuke kennisma-
ng. We hadden meteen een
typfced contact en dat is al snel
in vriendschap geworden,
anaf dat moment ben ik hem
J lan volgen. Kwam ik vaak
'A ings in zijn atelier, om te kijken
J- 'aar hij mee bezig vyas.
■"oor het Katwijks Museum
Keft Daniel een speciale ten-
JL lonstelling gemaakt over het
L'erna 'vis'. 'Gerookte vis ge-
n in verf heette die expo-
ie. Een redelijk succesvolle
itoonstelling met hele grote
Het indoor-popfestival Pink
pop Binnen, dat op 17 de
cember zou plaatsvinden op
de voormalige paardenren
baan Megaland in het Lim
burgse landgraaf, gaat niet
door. Oorzaak van de afge
lasting zijn juridische proble
men rond Megaland, zoals
het niet tijdig rond krijgen
van een milieuvergunning,
zei Pinkpopdirecteur Jan
Smeets gisteren. De indoor-
versie van Europa's oudste
popfestival zou zich volgen
de maand voltrekken in een
reusachtige circustent. Be
halve een 'financiële strop
van formaat' noemt Smeets
het afblazen van Pinkpop
Binnen een klap voor de
popliefhebbers. Volgend jaar,
zo verzekert Smeets. gaal
Pinkpop Binnen echter zeker
door.
Mede-ontwerper van Centre Pompidou
Parijs, dat hij samen met de Brit
Richard Rogers maakte. Ook
bouwtle hij in de jaren tachtig
het Menil Museum in de Ameri
kaanse stad Houston. Recente
projecten zijn het winkelcen
trum Bercy in Parijs (1988-91)
en de Kansai luchthaven in het
Japanse Osaka (1994). Voor Am
sterdam ontwierp hij het We
tenschap en Technologie Gen
trum IMPULS, dat aan net IJ zal
verrijzen. In september ging de
eerste paal de grond in.
Piano is volgens prins Bern-
hard geen theoreticus of filo
soof, maar „een ambachtsman,
een intelligente constructeur en
experimentator". „Dogmatiek
wijst u af, steeds staat u open
voor nieuwe ideeën." De prins
noemde het opvallend dat de
architect niet teruggrijpt op de
oude Italiaanse traditie, maar
veeleer inspiratie vindt in de go-
thiek, art nouveau en het func
tionalisme.
Waarom zijn ontwerpen suc
cesvol zijn is moeilijk te benoe
men. Piano's gebouwen onder
scheiden zich volgens de prins
door een „Ik weet niet wat" dat
de kwaliteit van het werk uit
maakt. „Het essentiële is dat u
niet beheerst wordt door de
techniek, maar dat u de tech
niek beheerst en er optimaal ge
bruik van maakt. Daarmee bent
u in deze tijd voor ons allen een
voorbeeld."
In het Nederlands Architec
tuurinstituut in Rotterdam is tot
25 februari een tentoonstelling
te zien over zes projecten van
Piano.
Prins Bernhard heeft gisteren in
het Koninklijk Paleis op de Dam
in Amsterdam de Erasmusprijs
uitgereikt aan Renzo Piano. De
Italiaanse architect kreeg de
prijs - een oorkonde en een
geldbedrag van 300.000 gulden
- voor zijn fundamentele en ori
ginele bijdrage aan de moderne
bouwkunst. Koningin Beatrix,
prins Claus, prinses Juliana en
prinses Margriet woonden de
bijeenkomst bij.
Piano was geroerd door de
toekenning van de prijs, zo zei
hij in zijn dankwoord. Ilij had
drie speeches voorhereid, maar
die legde hij terzijde. De archi
tect wilde iets uit zijn hart ver
tellen: over zijn vader en opa,
beiden aannemers, die een gro
te rol hebben gespeeld bij de
keuze van zijn beroep, en over
zijn geboorteplaats Genua, een
stad met een rijk historisch cen
trum. Hij groeide er op, spelend
op de bouwplaatsen van Piano
senior.
Piano, geboren in 1937, is de
tweede architect die de Eras
musprijs krijgt. De stichting.
Praemium Erasmianum kent de
onderscheiding sinds 1958 toe
aan personen of instellingen die
zich bijzonder verdienstelijk
hebben gemaakt voor de Eu
ropese cultuur. In 1970 won ar
chitect Hans Scharoun. Vorig
jaar kwam de eer toe aan de
Duitse beeldend kunstenaar
Sigmar Polke.
Piano werd in de jaren zeven
tig beroemd door het ontwerp
voor het Centre Pompidou in
schilderijen van rokerijen.
Daarna is Daniel weer begon
nen met landschappen. Hij lo
geerde vaak bij zijn ouders in
Groningen en heeft daar dit
schilderij gemaakt. Dat wil zeg
gen: hij heeft daar een studie
gemaakt in aquarel en het hier
uitgewerkt.
Daniel is zijn schildercarrière
begonnen met het zoeken naar
stijlen. Eerst had zijn werk iets
kubistisch, was het meer figura
tief. Daarna is hij gaan abstra
heren, een beetje in de trant
van Gerrit Benner.
Toen hij dit had gemaakt is hij
doorgegaan met het maken van
abstracte landschappen. Daar
om is dit een heel belangrijk
stuk.
Vroeger hield ik ook meer van
realistische schilderijen, maar
mijn smaak is veranderd. Al
vind ik wel dat de basis van een
schilderij iets moet zijn dat je
echt kunt zien. Dat je in het
schilderij nog net ziet wat het is.
Als het héél herkenbaar is weet
je wat het is en er is verder
niets. In een abstract werk zie je
vaak net iets meer en zie je tel
kens andere dingen.
Beide schilderijen van Daniel
Tavenier hangen naast elkaar in
mijn kamer. Ik heb nog een stuk
of zes andere werken van hem,
maar die zijn opgeslagen. Ik kan
ze voorlopig niet kwijt aan de
muur, want ik woon
nog bij mijn ouders.
RECENSIE SUSANNE LAMMERS
'Ik heb een tong' door Het Kruis van Bour-
gondiè Regie: Guido Wevers. Spel. Leon-
tien Nelissen, Ensemble Contraint. Gezien:
22/11LAKtheater, Leiden.
Jong talent speelruimte geven,
dat Deoogt de serie 'De Nieuwe
Theatermakers'. Ook vorig jaar
waren er onder die noemer en
kele vernieuwende produkties
te zien in het l-AKtheater. Elke
maand is er een 'representatief
voorbeeld van geslaagd werk'
van de jonge garde te zien. De
november-produktie kwam van
de Maastrichtse theaterwerk
plaats Het Kruis van Bourgon-
dië en Ensemble Contraint en
mag met recht grensoverschrij
dend genoemd worden.
Een dikke dame ratelt al als
het publiek binnenkomt: zou je
daar wel gaan zitten?, ik zei nog
tegen haar dat ze die oorbellen
aan moest..., wat een mooi
bloesje heeft u aan!. Dit alles in
een soort talkshow-Amerikaans.
Maar ze valt goddank al snel
stil. Ze moet namelijk strijken,
en dan komt er een hoop narig
heid bij haar boven. Die uit zich
in een surrealistische droom
van het lieflijke soort. Met veel
ingenieuze belichting, prachtige
'modem-klassieke'sfeermuziek,
een sprookjesachtig décor en
dwaze taferelen in een bootje
op zee. Er komt een onweer en
ze zinkt. Boosaardige haaie-
messen vallen haar aan, maar
zij slaat terug met een reu-
zeklopper. Ze drinkt thee, die
geserveerd wordt door een luik
je in de verhoogde speelvloer,
waaronder de muzikanten half
verstopt zijn. Haar theemuts
wordt een tulhand, haar multi
functionele plumeau een slan-
gebezwcerders-fluit. Deze scène
is prachtig, vanwege de kleuren
en het licht, maar vooral door
het betoverende wijsje van de
klarinet en de sopraansaxofoon.
Het gebrek van deze voorstel
ling is echter dat de opgeroepen
beelden, de life-muziek door
Ensemble Contraint en de mi-
me-kwaliteiten van Leontien
Nelissen weliswaar fomiidahel
zijn, maar weinig meer bieden
dan kijk- en luistergenot. Het is
liefdevol geknutsel, hoe aange
naam ook. De bedoeling van de
voorstelling is een raadsel, de ti
n-I blijft duister 'Ik hel) een
tong' zweeft. Als je een tong
hebt. spreek dan.
