'Sterven niet uit te
drukken in muziek'
'Einde zoek als instellingen elkaar verketteren'
kVrWIÏTj
Cultuur Kunst
ïaagse opera levert
270 extra banen op
Cher wil niet kiezen
tussen zang en film
Wl
Beatles-CD
na dag al
bijna goud
CHEF GERT VISSER. 071-5356441
Staartjes en Lambrechts geen Gembo's
Amsterdam Aart Staartjes en I rits lambrechts zullen dit seizoen
liet samen als de Gembo's in de theaters verschijnen, Er zijn, zo
gt Staartjes, artistieke problemen gerezen. Het zou voor het
jerst sinds 25 jaar zijn dat Aart Staartjes het toneel zou betreden.
Tits Lambrechts kwam vorig seizoen terug met een eigen caba-
etprogramma. Onder de naam De Gembo's wilde het tweetal
pen van in de vijftig een cabaretprogramma bieden met veel
«rvaring, levensinzicht en opgekropte creativiteit. Staartjes sluit
niet uit dat het er volgend seizoen wel van komt.
Van Ruller wint Amerikaanse prijs
Hilversum Gitarist josse van Ruller heelt in Washington de
Thelonious Monk Award gewonnen, een van de belangrijkste
jazzprijzen voor jong talent. De 24-jarige Utrechtenaar liet in de
finale twee Amerikaanse gitaristen achter zich. Aan de prijs is
een bedrag van ruim 30.000 gulden verbonden.
Europa wordt cultureel sterrenstelsel
brussel De Europese Unie stapt voor één keer af van de tradi
tionele keuze voor de culturele hoofdstad van het jaar. In het
jaar 2000 zal niet een enkele Europese hoofdstad die eer te beurt
vallen, maar krijgen negen steden de gelegenheid de diversiteit
van de Europese cultuur tot uiting te brengen. Het idee, afkom
stig van staatssecretaris Nuis, om in plaats van een enkele
hoofdstad een soort 'cultureel sterrenstelsel' voor het jaar 2000
te creëren, sprak iedereen aan. Ook een tweede idee van Nuis,
om deze negen plaatsen een centraal thema te laten uitwerken,
kreeg bijval. Over de inhoud van het thema zal echter nog verder
worden gesproken.
wijfel over gezonde exploitatie
n haag coos versteeg
en operagebouw in Den Haag
ivert zeker 270 extra banen op.
lok buiten de stad zal eem
laagse opera stimulansen ge
en aan de werkgelegenheid,
lit is berekend door KPMG Bu-
;au voor Economische Argu-
ïentatie.
Een opera in Den Haag was
et streven van Carel Birnie, de
maart dit jaar overleden op-
chter en ex-directeur van het
iederlands Dans Theater, te
ens stichter van het AT&T
lanstheater. Birnie was zelf een
root liefhebber van opera en
rilde de bundeling van culture
activiteiten in de binnenstad
[raag met opera uitbreiden.
Na zijn dood is zijn initiatief
rrgenomen door een groep
togenaars, verenigd in de
itichting Opera. De aanvanke-
'jke doelstelling om bij het Spui
'en operagebouw te realiseren,
inmiddels echter om prakti-
che redenen verruimd. Men
ijkt nu ondermeer naar de mo-
elijkheden tot verbouwing van
et voormalige ministerie van
uitenlandse zaken aan het
Leidse wethouder onaangenaam verrast door kritiek LVC
leiden wim koevoet
De knuppel die Ruud Visser, directeur van het
Leids Vrijetijdscentrum (LVC), in het hoenderhok
heeft gegooid treft het verkeerde doel, maar sor
teert wel effect. Vissers provocerende pleidooi
voor .de sloop van de Stadsgehoorzaal en voor
meer aandacht en geld voor de popmuziek in het
algemeen en het LVC in het bijzonder, heeft cul
tuurwethouder I'. Langenberg (D66) 'onaange
naam verrast'. Ook PvdA-raadslid E. van der
Veen, die Langenberg heeft uitgedaagd om te re
ageren op Vissers uitspraken in deze krant,
spreekt van een 'onverstandige actie'.
Beide politici menen dat Visser zijn pijlen niet
op 'andere gesubsidieerde instellingen' had moe
ten richten, maar op de gemeentepolitiek. ,,Het
einde is zoek als cultuurinstellingen elkaar gaan
verketteren", aldus Langenberg. „Het is ook een
zwaktebod. Als je aandacht wilt voor je eigen club
moet je dat niet doen door andere clubs, waar
mee je misschien nog wel eens zaken moet doen,
af te branden", stelt Van der Veen.
Van der Veen zegt er onmiddellijk bij dat hij de
irritatie die Visser tot zijn omstreden uitlatingen
heeft gebracht heel goed begrijpt. „Ik ben het vol
komen met Visser eens als hij zegt dat het LVC nu
eindelijk ook eens moet weten waar het aan toe
is."
Van der Veen doelt op het bouwplan dat de
Leidse poptempel aan de Breestraat heeft inge
diend. Het LVC heeft enkele jaren in onzekerheid
verkeerd over zijn huisvesting. Het centrum leek
te moeten wijken voor de Sleutelhof. Die is echter
onlangs afgeblazen. Van het ambitieuze plan
voor een winkelgalerij, in het gebied tussen Bree
straat en Aalmarkt, is weinig overgebleven. Het
LVC staat het aangepaste plan niet in de weg en
het adres van de instelling kan ongewijzigd blij
ven.
Nu het LVC weet dat het kan blijven zitten
waar het zit, kan het eindelijk aan de uitvoering
van zijn bouwplan gaan denken. Op de verlang
lijst staan onder meer uitbreiding van de grote
zaal, een nieuwe entree en een aparte ingang
voor artiesten en apparatuur. Het LVC kan de
verbouwing van het gemeentelijke pand in finan
cieel opzicht niet alleen aan en rekent op ge
meentelijke subsidie.
Het LVC heeft haast, stelt Visser. De program
mering van het popcentrum maakt een spectacu
laire ontwikkeling door en het zal niet lang meer
duren of het LVC komt op één lijn te staan met
zalen als Hel Paard in Den Haag en Nighttown in
Rotterdam. De accommodatie moet 'meegroei
en'. vindt hij.
Wethouder Langenberg heeft inmiddels laten
doorschemeren dat hij zich sterk wil maken voor
financiële steun maar het bouwplan dat nu is in
gediend vindt hij 'te ambitieus'. Daarbij komt dat
CDA-raadslid A. van Bochove onlangs fijntjes
vaststelde dat wat hem betreft de popnota volle
dig is uitgevoerd als het onderkomen van de
Leidse Vereniging voor Popmuzikanten, Ml23
aan de Middelstegracht, klaar is.
Op persoonlijke titel wil Van der Veen kwijt dat
hij meer prioriteit geeft aan het LVC dan aan de
tweede zaal van de Stadsgehoorzaal. „Het LVC
heeft zich al waargemaakt. Besluiten over het
LVC hadden direct moeten vallen nadat de Sleu
telhof werd afgeblazen. Het LVC maakte van dat
project onderdeel uit, evenals de Stadsgehoor
zaal."
Van der Veen, in het verre verleden zelf I.VC-
bestuurder. staat er echter in zijn fractie alleen
voor. I lij wijst erop dat de tweede zaal in het col
legeprogram is overeengekomen en de verbou
wing van het LVC niet. „Waarmee Vissers uit
spraak dat politici niet echt in termen van popbe
leid denken, is bewaarheid."
Burkhardt Söll componeerde stuk over Korczak
Plein.
Bureau Berenschot conclu
deerde eerder al dat in het
meest pessimistische geval de
opera na vijf jaar op een exploi
tatietekort van ruim vijf miljoen
gulden zal komen. In het gun
stigste geval zou van een half
miljoen winst sprake zijn.
KPMG signaleert thans echter
naast deze exploitatlecijfers ook
heel andere economisch be
langrijke aspecten. Bovendien
acht men een gezonde exploita
tie zeker niet onmogelijk. „De
berangstelling voor muziekvoor-
stellingen (waaronder opera) is
de laatste jaren sterk toegeno
men. Ook heeft verbreding van
het publiek plaatsgevonden",
aldus het KPMG-rapport.
Het rapport, dat uitgaat van
hoogwaardige produkties van
zowel nationale als internatio
nale gezelschappen, wijst op de
mogelijkheden van commercië
le samenwerking met de thea
ters Luxor in Rotterdam en Car
ré in Amsterdam. Daarnaast
voorziet KPMG goede sponsor
mogelijkheden voor de opera in
Den Haag.
Een verfstreek met een kwast is zo op het schildersdoek
gezet. Maar om diezelfde verfstreek door een orkest te la
ten horen, neemt dagen van componeren in beslag. Mu
ziek en schilderen zijn twee heel verschillende ambach
ten, aldus Burkhardt Söll. Hij kan het weten, want hij is
zowel componist als schilder. „Emoties zijn directer in
muziek uit te drukken dan in verf. Muziek werkt direct op
je lichaam, staat dichter bij het lichaam. Zingen is bij
voorbeeld nauw verwant aan lachen en huilen."
leiden 'sjoerd de jong
De combinatie van beeldende
kunst en muziek keert terug in'
Ach! Requiem, Korczak en
zijn kinderen. Dit muziekthea
ter, met muziek van Söll en
beelden van kunstenaar Rein-
hart Büttner, is een mengsel van
happening, dans, theater en ex
positie. Het is de nieuwste pro-
duktie van de Stichting Made in
Leiden, die op 1 december in
stedelijk museum De Lakenhal
in première gaat.
De basis van de voorstelling is
het verhaal van de Pools-joodse
arts, pedagoog en schrijver Ja-
nusz Korczak en zijn weeskin
deren. In 1942 werden zij door
de Duitse bezetter uit het door
Korczak opgerichte weeshuis in
Warschau weggevoerd naar
Treblinka. Niemand van hen
keerde terug van deze reis naar
de dood.
Burkhardt Söll, geboren in
1944 in Marienberg Wester-
wald, studeerde muziek, beel
dende kunst en pedagogie in
Darmstadt, Frankfurt en Berlijn.
Sinds 1977 woont en werkt hij
als kunstenaar in Leiden. Daar
naast is hij docent aan de Hoge
school voor de Kunsten te
Utrecht. Zijn muzikale wortels
liggen in de jaren vijftig, toen
vooral de abstracte muziek
heerste. In de loop der jaren
heeft Söll steeds meer melodi
euze elementen en emotie in
zijn composities aangebracht.
„Het kenmerkende aan mijn
composities is een evenwicht
tussen vlijmscherpe, brutale ab-'
stracte akkoorden en hele
mooie melodieën," aldus Söll.
Door de jaren heen heeft hij
verschillende muziekgenres be
oefend: film- en toneelmuziek,
chansons, pop, kinderliedjes en
ingewikkelde composities. Het
is daarom niet vreemd dat hij
één van de initiatiefnemers is
van de stichting Made in Lei
den. Enerzijds stelt deze stich
ting zich ten doel het stimule
ren van hedendaagse muzikale
activiteiten in Leiden en de re
gio. Anderzijds slaat zij, vooral
door de concertreeks Made in
Leiden, een brug tussen de ver
schillende muzikale genres.
„De 'strijd' tussen populaire
en klassieke muziek is onzin,"
aldus Söll. „Muziek, ongeacht
het genre, is goed als de maker
vanuit zijn hart componeert, als
hij er met zijn hele existentie en
gevoelsleven achter staat. Niet
alleen een componist, maar el
ke kunstenaar, moet zijn als een
koorddanser zonder net: alleen
met volle inzet weet hij op het
koord te blijven en zodoende de
fascinatie van het publiek op te
wekken. Alleen dan lukt het de
kunstenaar te communiceren
met zijn publiek."
Ongrijpbaar
Het onderwerp van 'Ach! Re
quiem', Janusz Korczak en de
weeskinderen', boeide Söll al ja
ren en was al eens de basis voor
een eerdere compositie van
hem: Little requiem. „Toch had
ik het idee, dat ik nog niet de
juiste wijze en vorm had gevon
den om hun verhaal te vertel-
Burkhardt Söll: „Het kenmerkende aan mijn composities is een evenwicht tussen vlijmscherpe abstracte ak
koorden en hele mooie melodieën." t foto hielco kuipfrs
len," zegt Söll. ..Totdat ik Bütt
ner, met wie ik in 1963 een pro
ject over Auschwitz had opge
zet, opnieuw ontmoette. Hij liet
mij zijn kinderdingen zien: hou
ten objecten die zijn opge
bouwd uit speelgoed en kinder
meubels. Een box, bijvoorbeeld,
krijgt door vier vaandels op de
hoeken de uitstraling van een
fort. Een fragiele babystoel ver
andert door een krans van spie
zen in iets agressiefs. Dit waren
letterlijk en figuurlijk de beel
den die ik nodig had om het
verhaal van Korczak te vertel
len."
In het eerste deel van Ach!
Requiem bezingt een sopraan
de objecten. In het tweede deel
bewegen vier dansers vier grote,
dakvormige decorstukken over
het toneel. In dit deel wordt op
directe en indirecte wijze het
verhaal van Korczak en de kin
deren vertelt: hun leven in het
weeshuis en hun deportatie
naar Treblinka. Söll: „I let ster
ven zelf, dat is ongrijpbaar, niet
in muziek uit te drukken."
„Waar het Büttner en mij om
gaal is dat kinderen in oorlogs
situaties altijd slachtoffei zijn,"
legt Söll uit. „Ze zijn de slacht
offers waarover het minst wordt
gepraat. De kinderdingen zijn
kleine gedenktekens voor kin
deren. Ze symboliseren het do
de en afwezige kind, maar heb
ben ook iets vertederends. Dat
dubbele gevoel, zowel een lichte
schrik als vertedering, is ook
precies wat Ach! in de titel van
Ach! Requierfi uitdrukt."
I)e première van Ach! Re
quiem, Korczak en zijn kinde
ren is op I december in Stede
lijk Museum De l^ikenlud, Ou
de Singel 28-32 te Lelden. Aan
vang: 20.00 uur, reserveringen:
071-5165360. Tot 27 novem
ber toont De I.ukcnhul een
aantal kinderdingen van Keln-
hart Büttner. Van 2 tot 30 de
cember zijn deze objecten te
bezichtigen in bet Kunstcen
trum llaagweg, llaagweg 4 te
l-eiden.
Nieuw album 'It's A man's World'
Na drie jaar 'radiostilte' pakt Cher haar r
amsterdam louis du moulin
De grootste leugen over haar in
omloop? Voor Cher duidelijk
geen gemakkelijke keuze. „Het
zijn er ook zoveel! Laat ik het
houden op die over mijn kos-
metische chirurgische ingrepen.
Daar zijn echt de meest bela
chelijke verhalen over versche
nen. Ik kan me foto's herinne
ren waarop van top tot teen alle
mij toegeschreven operaties
staan aangegeven. Mijn juk
beenderen, mijn kin, mijn dijen
en niet te vergeten het wegha
len van mijn twee onderste rib
ben. Alsof je die zomaar zou
kunnen verwijderen zonder
nergens last van te hebben. Hoe
komen ze erbij, denk ik wel
eens. En vooral hoe kom ik er
weer vanaf, want reken maar
dat that fucking bullshit hard
nekkig is."
De exclusieve audiëntie vindt
plaats in de Royal Suite van het
Amstel Hotel. Voor minder is
Cherilyp Sarkasian Lapiere, in
positieve zin verre van 49
ogend, niet in de markt. Lo
gisch, gezien haaf staat van
dienst die inmiddels ruim dertig
succesvolle showbizz-jaren om
vat.
Aanleiding voor haar bezoek
aan Amsterdam is haar nieuwe
album 'It's A Man's World',
waarmee ze na drie jaar 'radios
tilte' - kleine zijsprongen met
Beavis Butt-Head en met Ne-
neh Cherry en Chrissie Hynde
daargelaten - haar zangcarrière
weer oppakt. Over de inhoud
van haar verse troetelschijf
toont ze zich - hoe kan het an
ders - zeerjtevreden. Vooral om
dat ze zich als rockdiva meer
dan ooit heeft uitgesloofd om
vocaal te kunnen verrassen. „Ik
heb mijn stem echt suf getraind
om er meer uit te halen dan
men van mij gewend was".
Van de titel, afkomstig van
een van de (vier) covers, heeft
Cher intussen wel een beetje
spijt. „Ik had niet gedacht dat
die zoveel vragen zou oproe
pen. It's A Man's Man's World'
vond ik een leuk nummer van
James Brown, van wie ik overi
gens helemaal niet zo'n fan ben.
Ik dacht het is wel grappig om
het album ook zo te noemen,
dat valt meteen op. En nu denkt
iedereen dus dat ik heb willen
provoceren, maar zoiets moet
er helemaal niet achter gezocht
worden."
De actrice Cher (denk aan
Mask, Silkwood, Moonstruck,
Mermaids, etcetera) is het voor
bije jaar minstens een maand of
vier kwijt geweest aan het opne
men van een nog uit te brengen
film. de relatie-komedie Faith-
full met Ryan O'Neal als haar
voornaamste tegenspeler.
Pistool
Zingen en acteren is haar alle
bei even lief. Waarvoor ze met
het pistool op de borst zou kie
zen? „Voor niets. Ik zou het wa
pen gewoon afpakken. Die
vraag is net zo min te beant
woorden als wanneer ze me
voorleggen welke van mijn twee
kinderen me dierbaarder is," al
dus Cher, moeder van een 26-
jarige dochter (uit haar eerste
huwelijk met Sonny Bono) en
een 18-jarige zoon (uit haar re
latie met Gregg All man).
Acteren vergt volgens haar
wel veel meer concentratie. Is
daarom minder vaak een pretje,
maar geeft uiteindelijk door het
eindresultaat vaak weer zoveel
voldoening. „Als ik terugdenk
aan de sterfscène van mijn zoon
in Mask, dan was dat een regel
rechte hel. Zeven draaidagen
lang met daartussen nog een
weekeinde moest ik als verdrie
tige moeder scherp blijven voor
slechts zes minuten film. Nee,
dan gaat zingen me veel vlotter
af. Je kunt de twee disciplines
vergelijken met twee verjaar
dagspartijtjes. Zingen is net als
of je je feestje buiten de deur
viert, acteren is alsof je dat thuis
doet."
Li v Mr
li
^t am
m.Wm
W
Rudolf Nureyev.
archieffoto ap
Tweede veiling nalatenschap
Nureyev brengt drie miljoen op
londen dpa
De veiling van de nalatenschap van de legendarische danser Rudolf
Nureyev heeft maandag en dinsdag bij Christie's in Londen meer
dan 1,2 miljoen pond (drie miljoen gulden) opgebracht. Het duur
ste object was een Russisch-Karelisch bureau van berkenhout, dal
voor twee ton werd verkocht.
De van oorsprong Russische danser/choreograaf en kunstverza
melaar stierf begin 1993 op 54-jarige leeftijd in Parijs aan AIDS. Be
gin dit jaar werd al een deel vati zijn nalatenschap geveild. Dat
bracht toen ruim twaalf miljoen gulden op.
Op de veiling deze week werden vooral kleding, sieraden, zilver,
muziekinstrumenten, schilderijen en tekeningen en tapijten aange
boden. De meeste kostuums en balletschoenen kwamen in januari
al onder de hamer.
De opbrengst gaat naar de in 1975 opgerichte Rudolf Nureyev-
stichting in Züricn en is bedoeld om talentvolle jonge dansers beur
zen te geven, en voor medisch onderzoek.
hilversum. anp
De nieuwste Beatles-dubbel
Cl) is na amper een dag ver
koop al bijna goud. Platen
maatschappij EM1 heeft al
47.000 exemplaren aan de
Nederlandse detailhandel
geleverd. Bij 50.000 is er
sprake van een gouden-cd.
Volgens de platenmaat
schappij is er een oudiTwetse
run op de CD. Een woord
voerster van de l-'rce Record
Shop, een keten van 3)-win
kels, bevestigt dal.
De Beatles-anthologie om
vat drie dubbcl-CD's, waar
van de eerste gisteren in de
verkoop is gegaan. In het
voorjaar van 1996 verschijnt
de tweede dubbelaar, in het
najaar gevolgd door de der
de. I MI verwacht dat er van
de eerste dubbel-CD eind dit
jaar al 75.000 exemplaren
zullen zijn verkocht.
Kunstroof steeds
meer in trek
londen «ap
Jaarlijks wordt voor meer dan
1,6 miljard gulden aan kunst ge
stolen en het probleem wordt
steeds ernstiger, zo bleek op een
internationale conferentie over
kunstroof in Londen. Politie,
verzekeraars en advocaten heb
ben musea en andere eigenaars
van kunstobjecten opgeroepen
zich meer te verdiepen in hun
waardevolle bezittingen om het
makkelijker te maken om de ge
stolen voorwerpen op te sporen.
Vooral tijdens transport van
kunstwerken is de kans dat zij
worden gestolen erg groot.
Slechts dertig procent van de
gestolen kunstvoorwerpen zou
verzekerd zijn.
