Ambtenaren VS werken weer
Catalonië stemt duidelijk tegen 'Madrid'
GOED
KOOP
Buitenland
VS: Onderhandelingen in Dayton
voorbij - met of zonder akkoord
Israël doet aanval op
rechts-extremisme
GEHAKT
f-£ J
Paus zegt definitief 'nee'
tegen vrouw als priester
MAANDAG 20 NOVEMBER 1995
Deens koninklijk huwelijk
hilleroed» Gekleed in een met 8.900 parels afgezette witte zij
den jurk met een vier meter lange sleep is de in Hong Kong ge
boren Alexandra Manley zaterdag door te trouwen met prins
Joachim prinses van Denemarken geworden. Onder de vele gas
ten bevonden zich vertegenwoordigers van zeven Europese vor
stenhuizen, onder wie prins Willem-Alexander. Zo'n 40.000
mensen juichten Alexandra in de ijzige kou toe bij het pittoreske
kerkje in het 40 kilometer ten noorden van de hoofdstad Kopen
hagen gelegen Hilleroed. (FOTO REUTER)
Gevangenisopstand Athene voorbij
athene De gedetineerden die al zes dagen muitten in de gevan
genis van Korydallos bij Athene hebben gisteren hun opstand
beëindigd. De autoriteiten hebben bevestigd dat de ongeveer
1.300 gevangenen zijn teruggekeerd naar hun cellen, nadat de
minister van justitie betere omstandigheden in de gevangenis
had beloofd. De opstand kostte vier gedetineerden het leven, 65
gedetineerden liepen verwondingen op.
Atlantis maakt zich los van Mir
cape Canaveral Het Amerikaanse ruimteveer Atlantis heeft zich
zaterdagmorgen na drie dagen losgemaakt van het Russische
ruimtestation Mir. De twee waren sinds woensdag aan elkaar
gekoppeld. De Amerikaanse bemanning heeft voedsel, water en
gereedschap werd overgedragen aan de kosmonauten. Deze
blijven tot februari in het station. Atlantis keert vandaag terug op
de basis in Florida.
Egyptische ambassade opgeblazen
Islamabad Drie militante islamitische groeperingen hebben de
verantwoordelijkheid opgeëist voor een zelfmoordbomaanslag
gisteren op de Egyptische ambassade in de Pakistaanse hoofd
stad Islamabad, waarbij tenminste vijftien mensen zijn gedood
en 60 mensen gewond raakten. Het gebouw liep zeer zware
schade op en is vrijwel ingestort.
Roek-sterren steunen echtscheiding
dublin Ierse regeringsleiders hebben gisteren steun gekregen
van roek-sterren als Van Morrison en Bono van U2 tijdens een
bijeenkomst over de invoering van echtscheiding in het katho
lieke land. De Ieren stemmen hierover vrijdag tijdens een refe
rendum. Het aantal stemmen voor echtscheiding lijkt volgens
opiniepeilingen iets groter, maar die voorsprong lijkt terug te lo
pen. In Dublin verwacht men een nek-aan-nekrace.
Immigratie-decreet verdeelt Italië
rome» Het zaterdag van kracht geworden 'immigratie-decreet'
van het Italiaanse kabinet-Dini is door de protestpartij Lega
Nord scherp bekritiseerd vanwege het te 'zachtaardige' karakter.
Maar secretaris Umberto Bossi heeft zijn dreigement het parle
ment in Rome te boycotten, ingetrokken. De Lega is door haar
optreden wel in een isolement terecht gekomen.
Clinton bereikt voorlopig akkoord met Republikeinen Admiraal treedt
Achthonderdduizend Amerikaanse federale ambtenaren
die vorige week zonder loon naar huis werden gestuurd,
zijn vandaag weer aan het werk gegaan. Dankzij een gis
teravond bereikt voorlopig akkoord tussen president
Clinton en de Republikeinse meerderheid in het Congres
kon een einde komen aan de gedeeltelijke sluiting van
het overheidsapparaat.
washington hans de bruun
correspondent
Op grond van het akkoord geeft
het Congres de regering de be
voegdheid om tot 15 december
weer geld uit te geven. Vorige
week maandag bereikte de staat
het uitgavenplafond en weiger
den de Republikeinen meer
geld beschikbaar te stellen. Gis
teravond laat nam de Senaat
een tijdelijke uitgavenwet aan,
die daarna door Clinton kon
worden getekend.
Zowel het Witte Huis als de
Republikeinse oppositie ver
klaarde de begrotingsstrijd te
hebben gewonnen. De tijd tot
15 december zal worden ge
bruikt om tot een akkoord te
komen over het totaal wegwer
ken van het begrotingstekort.
Clinton heeft zich nu geschaard
achter de Republikeinse eis dat
dat in 2002 voor elkaar moet
zijn.
Maar bij de vaststelling van
het tekort en de economische
ontwikkeling in de VS zal mede
worden uitgegaan van cijfers
van het presidentiële budgetbu
reau, die doorgaans optimisti
scher zijn dan die van het Con
gres. Daardoor zullen volgens
Clinton en de Democraten min
der bezuinigingen nodig zijn en
kunnen de sociale voorzienin
gen deels buiten schot blijven.
De Republikeinen gaven hun
eis op dat het opheffen van de
uitgavenstop zou worden ge
koppeld aan drastische bezuini
gingen op de ziektekosten voor
bejaarden, studiebeurzen en
milieuprogramma's. Die koppe
ling was voor Clinton de afgelo
pen week de belangrijkste reden
om niet toe te geven. Hij werd
in die harde opstelling door de
meeste Amerikanen gesteund.
Maar nu hij zich heeft ver
plicht tot het wegwerken van
het tekort in zeven jaar kraaiden
de Republikeinen victorie. Zij
hebben vorig jaar campagne ge
voerd met die belofte en heb
ben daar een jaar lang naar toe
gewerkt. Volgens de oppositie
heeft Clinton moeten toegeven,
maar deze betoogde gister
avond juist dat hij op de lires is
blijven staan voor de zwakste
Amerikanen.
Hij was ook blij met de af
spraak dat belastingverlichting
niet langer alleen rijke Amerika
nen ten goede zal komen, zoals
de Republikeinen wilden. Maar
het is een voorlopig akkoord en
de details zullen de komende
weken moeten worden uitge
werkt. En als de partijen het dan
opnieuw niet eens worden, is
een nieuwe sluiting van het
overheidsapparaat mogelijk.
Het akkoord kwam na een
weekeinde waarin Republikei
nen en Democraten op het
scherpst van de snede met el
kaar debatteerden. Tijdens een
zitting op vrijdag kwam het zelfs
tot een handgemeen tussen een
Republikeins lid van het Huis
van Afgevaardigden en een De
mocratische opponent. De poli
tie moest eraan te pas komen
om de afgevaardigden uit elkaar
te halen.
Het Uuis van Afgevaardigden
nam zaterdag het Republikeinse
budget tian, waarin drastisch
het mes wordt gezet in de socia
le voorzieningen. Clinton hield
ook gisteravond vol dat hij die
begroting met een veto zal blok
keren. omdat hij de bezuinigin
gen te drastisch vindt. Er zal nu
overleg op gang komen tussen
het Witte Huis en het Congres
over de inhoud van het meerja-
renplan.
De opperbevelhebber van de
Amerikaanse strijdkrachten in
het gebied van de Stille Oceaan
en het Verre Oosten, admiraal
Richard Macke, is afgetreden.
Dat gebeurde na ongepaste op
merkingen over de verkrachting
van een 12-jarig Japans meisje
door Amerikaanse soldaten in
september op Okinawa. Macke
(57) had vrijdag tegenover jour
nalisten verklaard dat de drie
soldaten zich absoluut dom
hadden gedragen toen ze voor
de verkrachting een bestelauto
huurden. „Voor het geld dat ze
uitgaven om de auto te huren,
hadden ze ook een meisje kun
nen krijgen."
Minister Perry van defensie
verklaarde 'dat de obstakels
waarmee admiraal Macke in de
toekomst te maken had gekre
gen in zijn samenwerking met
de regering en het volk van Ja
pan, ons geen andere keuze lie
ten'.
De dood van de Spaanse dictator Franco, twintig jaar geleden, is het afgelopen weekeinde door duizenden in Madrid herdacht met demonstraties als deze. fOTO muter
barcelona henk van den boom
medewerker
De kiezers in de autonome
Spaanse provincie Catalonië
hebben gisteren middels de
stembus overduidelijk laten we
ten dat ze een nieuwe regering
in Madrid willen. Met bijna drie
keer zoveel stemmen als in 1992
heeft de oppositie, de centrum
rechtse Partido Popular van Jo
sé Maria Aznar, zich een lucra
tieve uitgangspositie veroverd
voor de algemene verkiezingen
in maart volgend jaar. De ne
derlaag van de socialisten is niet
anders uit te leggen dan dat
Gonzalez en de zijnen zo snel
mogelijk dienen op te stappen.
Alleenheerser Jordi Pujol van
de Catalaanse nationalisten
(CiU), die drie periodes (twaalf
jaar) de alleenheerschappij had.
heeft zijn absolute meerderheid
moeten inleveren. Ook dit zou
een teken te meer kunnën zijn
dat de kiezers hun buik vol heb
ben van het beleid van Madrid
van de afgelopen jaren. Pujol
heeft twee jaar lang de minder
heidsregering van Felipe Gon
zalez in het zadel gehouden.
Het lijkt erop dat de Catalanen
hebben willen zeggen dat hij
zich bij zijn Catalaanse zaak
dient te houden.
De 65-jarige leider van de na
tionalisten mag dan de absolute
meerderheid zijn kwijtgeraakt,
de heerschappij over Catalonië
zal ook de komende vier jaar
toch weer zijn stempel dragen.
Tijdens de campagne heeft Pu-
jol al gezegd dat hij bereid is
met iedereen samen te werken.
Binnen het Catalaanse parle
ment krijgt hij volgens de voor
lopige tellingen 60 van de 135
zetels, acht te weinig om alleen
te regeren. In commentaren
wordt voorspeld dat Pujol sa
mengaat met de Partido Popu
lar.
En dit vooral met het oog op
de verkiezingen in maart vol
gend jaar. Volgens de peilingen
zullen de socialisten van Gonza
lez dan forse verliezen lijden en
zal de huidige oppositie, de Par
tido Popular, ad dan niet met
een absolute meerderheid op
het regeringspluche kunnen
plaatsnemen. Het zou voor Pu-
jol heel goed uitkomen als de
PP geen absolute meerderheid
zou halen. Die zou dan een be
roep moeten doen op de steun
van de zeventien Catalaanse ge
deputeerden van de partij van
Pujol. Deze heeft de afgelopen
jaren gemerkt dat het prettig is
de nodige invloed in Madrid te
hebben, zodat men daar reke
ning met hem moet houden.
De verkiezingen in Catalonië
hebben om die reden dan ook
meer dan alleen maar regionale
betekenis. Landelijk PP-leider
Aznar zei gisteravond in een
eerste reactie dat de uitslag in
Catalonië 'nieuwe wegen' opent
in de Spaanse politiek. „Vanaf
vanavond is er meer duidelijk
heid gekomen in Spanje na ja
ren van verwarring".
Hij duidde hiermee op de
eindeloze reeks van schandalen
die de Spaanse politiek al an
derhalf jaar teistert. Verscheide
ne politici hebben het begrip
'politiek kannibalisme' in de
mond genomen. Het ging zelfs
zover dat de begroting voor
1996 niet kon worden aangeno
men bij gebrek aan een parle
mentaire meerderheid.
Iedereen is ervan overtuigd
dat het land onder de huidige
regering onbestuurbaar is ge
worden en dat alleen verkiezin
gen een eind kunnen maken
aan die chaos. De Catalaanse
verkiezingen moeten overigens
niet alleen worden gezien als
een barometer voor de nationa
le politiek. De autonomie van
Catalonië en Baskenland slaan
in Spanje meer dan ooit in de
belangstelling. Van oudsher een
opstandige provincie, is Catalo
nië onder het regime van Pujol
een relatief rustige en bloeiende
regio geworden, waarbij hij
handig gebruik wist te maken
van met name Financiële steun
uit Madrid en Brussel.
Pujol is de man geweest, die
de extreme nationalisten ervan
heeft kunnen overtuigen dat
een Catalonië zonder Madrid
niet gaat. Daarbij liet hij de
mensen dat specifieke Cata
laanse gevoel behouden. Het
benadrukken van een eigen Ca
talaanse taal, cultuur en econo
mie vormt een onderdeel van
zijn strategie.
Het toch wel gevoelige verlies
van gisteren wordt door velen
gezien als slijtage. De afgelopen
weken in de campagne is Pujol
vaak afgeschilderd als de 'man
van het verleden'. Zijn nationa
lisme is ontstaan onder de
Franco-dictatuur, die elke vorm
van regionaal nationalisme ver
bood. Tijdens een concert waar
bij Franco aanwezig was zong
Pujol samen met anderen de
Catalaanse hymne. Daarop
werd hij veroordeeld tot zeven
jaar gevangenisstraf, waarvan
hij er drie heeft uitgezeten. Dat
verleden heeft hij jarenlang ge
bruikl als zijn handelsmerk.
washington hans de bruun
correspondent
Het vredesoverleg over Bosnië in het Ameri
kaanse Dayton wordt vandaag afgesloten, met
of zonder een akkoord. De Amerikaanse gasthe
ren hebben gisteren de presidenten van Bosnië,
Servië en Kroatië voor het blok gezet: of jullie te
kenen maandag een akkoord, of jullie gaan naar
huis en blijven verder oorlog voeren. „Het mo
ment is gekomen om te kiezen", zei woordvoer
der Nick Burns van het ministerie van buiten
landse zaken.
Om vier uur vanmiddag onze tijd moeten de
onderhandelingen volgens de Amerikanen voor
bij zijn. Op dat tijdstip willen de VS dat de presi
denten Izetbegovic, Milosevic en Tudjman hun
handtekeningen zetten onder een voorlopig ak
koord. Dat zou later deze maand op een grote
vredesconferentie in Parijs definitief moeten
worden bezegeld.
Als de drie daar niet toe bereid zijn, is het voor
de Amerikanen voorbij, zei Burns. De hele afge
lopen nacht is doorgepraat. Volgens Washing
ton is een overeenstemming zo goed als onder
handbereik, maar hebben nieuwe eisen van de
Bosnische regering de zaak weer op losse
schroeven gezet. De Amerikanen proberen de
druk op de ketel te houden.
Als er vrede komt, zal een NAVO-vredesmacht
van 60.000 man, waaronder 20.000 Amerikanen,
daar toezicht op gaan houden. De drie partijen
zouden het eens zijn geworden over de territo
riale verdeling van Bosnië. Het land zal worden
verdeeld in een Bosnisch-Kroatisch deel en een
Servisch deel. De centrale regering in Sarajevo
houdt zich alleen bezig met buitenlandse zaken
en defensie. Er komt een collectief president
schap. De legers van beide deelrepublieken zul
len door een gedemilitariseerde zone geschei
den worden. De Bosnische Serviërs houden
controle over Srebenica en Zepa. De moslims
blijven controle houden over de VN-enclave Go-
razde. De Kroaten zouden zich bereid hebben
verklaard land af te staan, waardoor een corri
dor tot stand kan worden gebracht tussen de
door de Bosnische Serviërs beheerde gebieden
in oost- en west-Bosnië.
Het laatste struikelblok bleek de eis-van de
Bosnische moslims, dat de VN direct na het be
reiken van een akkoord het wapenembargo te
gen het land opheffen. De Bosnische regerings
delegatie is sterk verdeeld, wat zaterdag tot ui
ting kwam in het opstappen van minister van
buitenlandse zaken Mohammed Sacirbey. Hij
zei dat 'sommige mensen een akkoord willen
sluiten dat niet goed is'. Maar hij voegde er aan
toe dat 'een slechte vrede beter is dan oorlog'.
En gisteren diende ook de minister van justitie,
Mate Tadic, zijn ontslag in uit onvrede over de
concessies die Izetbegovic in Dayton heeft ge
daan.
tel aviv ad bloemendaal
correspondent
De Israëlische regering heeft
gisteren officieel de aanval inge
zet tegen rechts-extremistische
groepen. Leger, politie en veilig-
heidsdient zullen beter gaan sa
menwerken bij het bestrijden
van radicalen, het subsidiebe
leid zal worden herzien en
rechtsextremistische joden uit
het buitenland zullen niet meer
worden toegelaten.
„Extremistische, gewelddadi
ge, racistische en terroristische
organisaties vormen een ernstig
gevaar voor de Israëlische de
mocratie, de staatsveiligheid en
het algemeen welzijnstaat in
een gisteren uitgegeven verkla
ring van het kabinet.
De ongerustheid van de rege
ring heeft te maken met de
moord op premier Yitzhak Ra
bin, eerder deze maand, en in
het algemeen met de groei van
het rechts-extremisme in de
laatste paar jaar. Er komt een
speciale commissie ter bestrij
ding van opruiing, met verte
genwoordigers van de generale
staf, het politie-commando, de
binnenlandse veiligheidsdienst
en de procureur-generaal. Een
van de maatregelen die kunnen
worden getroffen tegen Israëli
sche extremisten is 'preventieve
hechtenis', ofwel gevangenzet
ting zonder vorm van proces
voor de duur van een half jaar.
In de bezette gebieden is die
straf duizenden malen toege
past tegen Palestijnen die wer
den verdacht van het lidmaat
schap van een verboden organi
satie.
Een nieuwe inter-ministeriële
commissie moet er voor gaan
zorgen dat er geen overheids
subsidie meer wordt verleend
aan 'elementen die de soeverei
niteit van verkozen democrati
sche instituten ondermijnen,
opruien tegen de Israëlische de
mocratie, racisme en geweld
prediken of worden geleid door
mensen die oproepen tot racis
me en geweld'.
De Israëlische oppositie heeft
de nieuwe maatregelen krachtig
veroordeeld als 'een heksen
jacht'.
half om half
kilo voordeel
van VtSV
4-
Aanbieding geldig van
a 20 november t/m wo 22 november 1995
A&P Services B V tel 035-5483333
ELKE DAG GOED NIEUWS
rome eelco van der linden
correspondent
„Nu niet en nooit niet". Paus
Johannes Paulus II heeft zich
zaterdag definitief uitgesproken
tegen het vrouwelijk priester
schap. Geheel onverwacht heeft
Karei Wojtyla een document
doen uitgaan waarin hij het -
omstreden - dogma hanteert
van de onfeilbaarheid van de
paus inzake kwesties die het ge-
ioofbetreffen.
Kardinaal Joseph Ratzinger,
hoofd van de Congregatie voor
de Geloofsdoctrine, lichtte za
terdag in het Vaticaan het docu
ment toe. Volgens hem is de
discussie over het al dan niet
toelaten van vrouwen tot het
ambt van priester afgesloten,
omdat het 'nee' van de paus
'definitief is. Ook de opvolgers
van paus Johannes Paulus II
zullen volgens Ratzinger zich
aan dit besluit moeten houden.
De paus, zo is duidelijk, heeft
een muur willen opwerpen die
tot in de eeuwigheid duurt. Hij
weet dat er binnen de katholie
ke kerk andere meningen heer
sen en vreest dat de kwestie van
het vrouwelijk priesterschap
hetzelfde lot beschoren zal zijn
als het door Paulus VI in de en
cycliek 'llumanae Vitae' vastge
legde verbod op het gebruik van
de pil. Talloz^ bisschoppen en
priesters menen dat het verbod
niet toepasbaar is en de gelovi
gen negeren het dan ook 'en
masse'.
Dat i
naar het 'wapen' van c
baarheid, is opmerkelijk. Bij het
schrijven van de encyclieken
'Veritatis Splendor' en
'Evangelium Vitae' wilde de
paus ook dit concept invoeren.
Op aanraden van dezelfde kar
dinaal Ratzinger, die begreep
dat de niet te vermijden theolo
gische discussies de eigenlijke
Boodschap zouden schaden,
zag hij er uiteindelijk vanaf. Nu,
zo blijkt, is de wil van Johanes
Paulus II sterker geweest.
De paus heeft zich twee keer
eerder, met de encycliek 'Mulie
ris Dignitatem' in 1988 en het
document 'Sacerdotalis Ordina
tio' in 1994, gekeerd tegen het
vrouwelijk priesterschap.