Water geven, geen haastklusje
Tuinieren
ZATERDAG 18 NOVEMBER 1995
TUINBOEKEN
Weinig onderhoud
Uitgeverij Helmond heeft in het
'I landboek Struiken en overblij
vende planten' een selectie ge
maakt van planten die weinig
onderhoud vergen. In de gids
zijn meer dan 540 kleurenfoto's
opgenomen. De alfabetische
rangschikking maakt het zoe
ken op naam gemakkelijk. De
beschrijvingen zijn vooral han
dig voor mensen die op het
punt staan een tuincentrum te
bezoeken. Met het handboek
kan thuis alvast een voorlopige
keuze worden gemaakt.
Naast een beschrijving van 90
soorten onderhoudsarme plan
ten, is in de gids een breed scala
aan assortiment opgenomen:
heesters, kruiden, klimmers, al-
pineplanten, rotsplanten en
zelfs bomen komen in het
handboek voor.
2, prijs I
-■nde plan-
Ogulden.
Terras balkon
Van ieder balkon of plal dak is
wel een 'tuin' te maken. Alle as
pecten voor de verwezenlijking
hiervan worden op inspirerende
en begrijpelijke wijze behandeld
door Rob Sterk in zijn boek
'Tuinieren op Terras Balkon'.
Rob Sterk woont midden in
Amsterdam. Daar heeft hij op
het dak van zijn huis, onder de
meest ongunstige omstandig
heden (de wind giert er aan alle
kanten omheen), een ware oase
weten te creëren. Hij ondervond
aan den lijve hoe een echte tuin
verschilt van een dak- of bal-
kontuin. Wat als hobby begon,
is uitgegroeid tot een dagtaak:
overal in het land legt Rob Sterk
nu dak en balkontuinen aan.
Zijn ervaringen zijn gebundeld
in dit boek. Het is een handige
gids met veel adviezen en tips
voor zowel beginnende als erva
ren liefhebbers, waarbij hij de
lezer voldoende vrijheid laat
voor eigen invulling.
Alle onderwerpen met betrek
king tot de pot- en bakcultuur
en alles wat daarmee samen
hangt komen aan bod, zoals
aanleg, beplanting, bescher
ming, onderhoud, ongedierte-
bestrijding, vermeerdering en
snoei, maar ook het plukken en
oogsten van groen, kruiden en
vruchten. Aansluitend wordt af
zonderlijk elke maand van het
jaar behandeld, met vele tips en
aanwijzingen.
Het boek is rijk geïllustreerd
met duidelijke foto's en instruc
tieve tekeningen.
1,50 gulden. ISÖN 90
GREET BUCHNER
geeft antwoord op
al uw tuinvragen
Vraag en antwoord
Voor mevrouw Oost uit Leiden,
betreffende de palm die te groot
wordt. Kunnen de bladeren van
boven bij elkaar gebonden wor
den? Van boven zeker niet,
maar probeer de plant om de
drie stengels met touw en een
stokje tot de orde te roepen. An
ders weet ik het ook niet. Pal
men worden nu eenmaal groot.
Mevrouw Duindam-Berbee uit
Noordwijkerhout klaagt over
een woekerend onkruid in haar
tuin met hele lange wortels. Ze
heeft ook een blad opgestuurd
en daarmee ben ik niet blij. Alle
bladeren en bloemen komen
uiteindelijk verdroogd en ver
fomfaaid aan, dus liever niet
opsturen. Maar naar de be
schrijving te oordelen gaat het
over 7-blad, zevenblad, Aegopo-
dium, kortom een woekerend
onkruid dat men alleen de baas
kan als men de lange wortels
helemaal verwijdert. Planten en
struiken eventueel uit de grond
halen, de witte wortels zorgvul
dig eruit trekken en dan op
nieuw plaatsen. Een andere op
lossing is er helaas niet, zoals ik
al meerdere keren geschreven
heb. Wieden, wieden en nog
eens wieden met wortel en al.
H.A. Bouwmeester uit Noord
wijkerhout heeft duidelijk geen
succes met de Amerikaanse
bosbes, waarvoor jaren geleden
erg veel belangstelling bestond.
Omdat je altijd mee wilt doen,
heb ik er ook drie gekocht, met
even weinig succes als de brief
schrijver. Deze herfst heb ik ze
opgeruimd met bloedend hart.
Eén enkele gulden voor elke kamerplant die
menteel ergens in Nederland letterlijk verzuipt
de pot en ik ben steenrijk. Want hoe gaat het in de
praktijk van alledag? We zijn haasthebbers, we hebben
werk en huishouden, veel vrijetijdsclubs en weinig tijd
voor alledaagse klusjes.
Watergeven aan de planten is haastwerk. Elke ochtend of
avond een scheutje. En dan ineens gaan de blaadjes han
gen. Oei, oei, zeker te droog gestaan! Vlug nog een scheut
water erbij. Drie dagen later kan de stakker bij het afval. En
dat is niet de bedoeling.
Hoe voorkomen we deze teleurstelling en moord op een le
vend groen wezen dat ons belangeloos gezelschap houdt. Ge
woon door op een goede manier water te geven en dat is veel
eenvoudiger dan menigeen denkt. Voor we weer de klassieke
scheut uit de gieter bij de plant doen, eerst even kijken of al dat
nat wel nodig is. Voor dit doel zijn er momenteel zelfs echte vocht-
meters in de handel. Prachtig, mooi technisch snufje, maar de ei
gen vingers zijn beter en meer betrouwbaar.
We moeten ze het vak alleen even leren. Grond die te fiat aanvoelt
is koud, grond die droog is is warm en de ideale potgrond is licht
vochtig en dus lauwwarm. Het is een kwestie van even oefenen,
maar iedereen kan het leren en het helpt duizenden kamerplan
ten de winter door zonder al te veel schade. Want als ik ergens
een hekel aan heb dan is het de weggooipotplanten-cultuur
•die momenteel heerst. Een plant met wortels en al kan heel
lang mee, mits we er goed voor zorgen en de afvalberg is
al veel te groot.
Dus geven we voortaan alleen nog water als de plant
erom vraagt, dat wil zeggen als de grond droog aan
voelt omdat de wortels alle vocht aan de grond heb
ben onttrokken. Simpel? Neen, niet helemaal, want
de natuur houdt niet van strakke regels.
Zo wil de parapluplant (Cyperus) bijvoorbeeld altijd tot zijn nek
het water staan, terwijl de cyclaam geen druppel water aan
vaardt op bol en jonge knoppen. De azalea wil weer met pot
en al in water gedompeld worden. En dan zijn er nog de lief
hebbers van vooral veel vocht in de lucht. De orchideeën
zijn daar een voorbeeld van en de enige kennis van mij die
altijd prachtig bloeiende orchideeën in zijn woonkamer
heeft, laat ze stuk voor stuk op een enorme schaal met wa
ter, bovenop een omgekeerde pot staan. Trouwens mijn Adi-
anthum schrompelt ook ineen als hij zonder vocht in z'n
naaste omgeving moet leven. Al deze problemen lossen we op
met een schaal gevuld met kiezels, knikkers, kleikorrels of iets i
dien aard, gevuld met water en daarop de planten die het
der luchtvochtigheid kunnen stellen.
Ik vind het nooit leuk om naar
mislukte plantenkweek te kij
ken. Naar alle waarschijnlijk
heid weet ik waarom de strui
ken van de briefschrijver en van
mij het niet zo best gedaan heb
ben: de grond is te weinig zuur.
Bosbessen willen zéér zure
grond en grond waarin te veel
compost (doorgaans basisch)
en vooral ook dierlijke mest ge
bracht is, deugt niet voor deze
planten. Nu weet ik niet precies
wat de Ph-waarde van voorma
lige bollengrond is, maar waar
schijnlijk boven 6. Dus lijkt me
de enige oplossing om tot een
beter resultaat te komen om
turf, heel veel turf in de grond te
verwerken en vooral geen basi
sche meststoffen (Ph boven 6)
te gebruiken. Hoor ik nog of het
dan beter gaat. Overigens ver
dragen alle soorten Vaccinum
halfschaduw. Wellicht is een
andere standplaats beter dan de
huidige.
De cyclaam van E. v.d. Meil uit
Haarlem heeft een zaadbol ge
maakt. Dat komt zelden voor,
want in de praktijk halen we
uitgebloeide bloemen met een
draaiende beweging uit de plant
om te voorkomen dat de plant
ophoudt met bloeien. Vrucht
zetting kost energie, heel veel
energie. Maar nu de vrucht, een
doosvrucht, er eenmaal is, kan
er gezaaid worden. Laat de
vrucht vooral heel goed afrij-
pen. Hij moet droog worden en
een beetje openspringen. Bin
nen in de doosvrucht zitten
middenin de kleine zaadjes. De
cyclaam is namelijk familie van
de primula. Die zaadjes kunnen
in zeer fijne grond gezaaid wor
den. Leg vooral een glasplaat op
schaal of pot zodat er niet gego
ten hoeft te worden de eerste
tijd. En dan maar wachten of
het zaad ook kiemt, waarna het
gewone werk met voorzichtig
verspenen enzovoorts kan be
ginnen. Een echte cyclamen
kwekerij dus.
Alsjeblieft geen blad, tak of
beest opsturen. Het arriveert
verpieterd en ik kan er niets
mee. Ook niet met de blaadjes
van een Euphorbia die me
vrouw Mijerman uit Haarlem
opgestuurd heeft. Er zijn eenja
rige en meerjarige Euphorbias
in de tuin. De eenjarige sterven
af maar zaaien zich gemakkelijk
uit, de meeijarige houden ge
deeltelijk hun blad en komen
volgend voorjaar weer tot groei
en bloei. Maar ze willen bij
strenge koude iets bescherming.
Normalerwijze heeft de lezeres
dus volgend voorjaar ófwel veel
zaailingen óf een overblijver.
Sierhekwerk
Spijlenhekwerk
Schuifhekken
Plantsoenhekken
Gaasafrastering
Sportveldafrastering
Tennisbaanafrastering
Schoorsteenkappen
Oudhollandseverlichting
1
K
D
O
E
P
M
E
R
2
S
T
E
O
N
O
S
M
3
E
N
K
w
A
V
R
T
4
V
A
E
D
R
E
R
M
5
O
P
E
O
V
E
I
R
6
B
E
E
N
N
U
Z
L
7
L
I
O
C
H
O
P
Z
8
E
K
L
O
N
IJ
F
N
9
P
A
D
O
T
E
O
R
10
R
H
A
D
L
M
E
A
11
Z
R
E
U
V
S
E
N
12
T
V
O
N
E
A
T
T
13
B
A
E
N
J
J
O
A
14
P
G
E
E
K
N
E
L
OPGAVE
OPLOSSING
CITAAT
Streep op elke regel de letters weg, die
samen het woord vormen dat overeen
komt met de Omschrijving. De resteren
de letters vormen van boven naar bene
den en van links naar rechts een citaat.
Horizontaal:
1. metaal; 2. waterdamp; 3. het vierde
deel; 4. familielid; 5. schamel; 6. no
tie; 7. deel v.e. vuurwapen; 8. knaag
dier; 9. geestelijke; 10. bordspel; 11.
telwoord; 12. deel v.h. been; 13. mu
ziekinstrument; 14. water met zout.
KRUISWOORDRAADSEL
TOMPOES
Heer Bommel en de toornviolen
Bij het aanbreken van de ochtend zat
heer Bommel voor zijn toren en
staarde naar het veivallen landschap.
Een kwade geur omringde hem en
paarse dampen hingen over het
woud. En daar hij niet geslapen had
door de zorgen voelde hij zich geheel
één met de natuur.
„Een ontmird bos", zo prevelde hij.
„Nu begrijp ik pas wat een vreselijke
verantwoordelijkheid dat is voor een
eenzaam heer. Ach, is er dan nie
mand die mij helpen kan? Had ik
maar niet naar Sickbock geluis
terd..."
Doch nu ritselde het in de bladeren
en ja hoor. Daar verscheen de ge
leerde, die een toegedekt potje voor
zich uit droeg.
,,Het is pas een begin", sprak hij
glimlachend. „Ik ga natuurlijk verder,
maar ik meende deze eerste uitkomst
vast aan u te moeten geven. Een be
wijs van mijn dankbaarheid; iets voor
de tentoonstelling!
Zo sprekende trok hij het deksel van
de pot zodat er enkele violen zicht
baar werden. Onder de invloed van
het licht richtten ze de kopjes op en
lieten een luid getik horen.
„Het geluid van mijn klokken", ver
klaarde de professor desgevraagd.
„Aardig, wat? En duurzaam, mijn
waarde! Het is een proef en ik schiet
goed op. Nog een weinig geduld
dus."
Hij wendde zich om en stapte opge
wekt de stinkende nevels weer in.
„De herfst ruikt toch maar kruidig,
nietwaar?" besloot hij nog van verre.
Heer Ollie antwoordde echter niet.
Hij staarde verbluft naar de bloemen
en zijn gelaat klaarde langzaam op.
W
E
R
HET
DOOR HANS VAN ES
Voor de tweede keer deze maand werden grote delen van Europa di
de winter bezocht; ook in ons land werd het binnen 24 uur 10 grad
kouder. Gisteravond zorgden forse sneeuwbuien in onze regio plaat
lijk eventjes voor een witbepoederde wereld, maar het echte 'Winte
Wonderland' kon je vinden in Zweden. In Scandinavië zijn ze watd
betreft heel wat gewend, maar het zware winterweer van vrijdag kvn
als een overval. Een depressie met een kenrdruk van 975 hpa, die
over Denemarken naar de Oostzee trok, gaf over een uitgestrekt ge
bied van Zuid-Zweden, Finland en Denemarken langdurige en zwaï
sneeuwval, begeleid door stormachtige noordoostenwind. Op veel
plaatsen viel maar liefst 40 tot 60 cm sneeuw. De Scandinavische
lucht bereikte ons pas na een traject over zeewater van 12 graden.
Toen de vrieslucht in aanraking kwam met het het warme Noordzei
water werden op grote schaal buienwolken gevormd, die weldra tot
grote clusters aaneenklitten. Vooral de kuststrook kreeg een spervi
van felle buien, die in de loop van de dag een winters karakter kreg
Regen, hagel en sneeuw werden soms begeleid door een roffel van
donder. De bovenlucht was zeer koud geworden (-9 graden op 150
meter) en tijdens de buien daalde de vorstgrens tot 300 meter. Aa
de grond daalde het kwik in de middag naar 2 graden. Na een ko
de nacht met vooral landinwaarts lichte vorst is het vanmorgen eve
wat droger met een opklaring. Vanaf het noorden van de Noordzee
een storing op weg naar het zuidoosten, zodat in de loop van de da
de regenkansen toenemen. De wind krimpt van noord naar west er
daarmee wordt de koude aanvoer tijdelijk afgesneden. Komende
nacht zal het kwik overal boven nul blijven. Morgen klaart het van
noorden uit op en stroomt er weer wat koudere lucht binnen met ei
kans op een winterse bui. Het kwik haalt een graad of 7 in de middj
De storing zorgt in Midden-Europa voor sneeuwval. Niet v
oostgrens blijft het aardig winteren en ook de Britse Eilanden krijgi
stevige nachtvorst. Juist boven de Benelux wordt er een warmte-ei-
landje gevormd door de aanvoer van de Noordzee. Begin volgende
week wordt boven het continent een hogedrukgebied gevormd. De
wind wordt bij ons zwak en later zuidoostelijk, wat de aavoer
gere en koudere lucht in de hand werkt. Vanaf maandag mag 's na
weer op lichte vorst worden gerekend. Het blijft droog met overdag
nog maxima van ca. 5 graden.
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
stevige noordenwind. Mid-
dagtemperatuur op beide
dagen rond het vriespunt.
Engeland, Schotland, Wales en Ierland:
Perioden met zon en vooral langs de
Noordzeekust een enkele winterse bui.
Maxima meest tussen 4 en 7 graden.
België en Luxemburg:
Af en toe zon en ook een enkele buien,
in de Ardennen mogelijk met sneeuw.
Morgen afnemend buiig. Middagtempe-
ratuur van 7 graden vlak aan zee tot 2
graden in de Ardennen.
Noord-en Midden-Frankrijk:'
Vandaag van 'hef- noorden uit opklarin
gen, afgewisseld door enkele buien; in
de Vogezen en Jura ook met sneeuw.
Morgen geregeld zon, maar in de ooste
lijke departementen nog kans op een
winterse bui. Middagtemperatuur onge
veer 7 graden, morgen iets lager.
Overwegend bewolkten buien, soms ook
onweer en plaatselijk veel neerslag
Morgen ten zuiden van Porto af en toe
overwegend droog. Middagtem-
Vandaag van het noorden uit peri1
met regen, boven de 800 rr
sneeuw. Morgen tot in de daler
buien, maar aan de zuidflank v
penmassief meest droog. Middagte
ratuur in het zuiden rond 10 gradé 1
noorden dalend tot rond 3 grad»
17 graden n
uiterste noorden tot 22 in het zuidoos
ten.
Madeira:
Vandaag wolkenvelden en een enkele
bui. Morgen meer zon en meest droog.
Middagtemperatuur ongeveer 23 gra
den.
Wolkenvelden en in het noorden, maar
vandaag ook in het westen, van'tijd tot
Canarische Eilanden:
Zonnige perioden en vrijwel droog. Van
daag ook wolkenvelden. Middagtempe-
ratuu r ongeveer 25 graden.
Marokko:
Westkust: flinke perioden met zon en
bijna overal droog. Middagtemperatuur
van 21 nabij Tanger tot ongeveer 26 in
de omgeving van Agadir, morgen iets
Tunesië:
Oostenrijk:
Vandaag perioden
800m met sneeuw. Morgen sneeu.,
m de dalen,maar aan de zuidflanl
het Alpenmassief geregel
wel droog. Middagtemperatuur d;
naar 3 graden op morgen. In Kari
vandaag maxima rond 10 graden
Polen:
Van het noordwesten uit opklari
maar ook sneeuwbuien. Op beide
langs de kust een stevige noordei
Middagtemperatuur vandaag rond
ZONDAG 19 NOVEMBER 1995
Zon- en maanstanden
Zon op 08.06 Zon onder
Maan op 03.46 Maan onder
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 00.25 12.52 23.58
Laag 08 40 20.55 08.21
MAANDAG 20 NOVEMBER 1995
Zon- en maanstanden
Zon op 08.08 Zon onder
Maan op 05.02 Maan onder
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 01.15» 13.41 00.48
Laag 09.45 21.55 09.26
Weerrapporten 17 november 19 uui
llc
gen ook wolkenvelden. Middagtempera-
tuu r ongeveer 25 graden, morgen enke
le graden lager.
Zuid-Frankrijk:
Vandaag in het algemeen veel bewolking
en van tijd tot tijd regen; in de'Franse
Alpen later op de dag sneeuw. Morgen
perioden met zon en overwegend droog.
Morgen steekt de Mistral op. Middag
temperatuur dalend tot 5 in de omge
ving van Lyon en ongeveer 13 graden in
Mallorca en Ibiza:
Zonnige perioden, maar vooral op van
daag ook wolkenvelden en droog. Mid
dagtemperatuur rond 23, morgen onge
veer 20 graden.
Italië:
Vandaag vooral in het midden veel be
wolking en enkele buien. Elders ook
zon. Morgen perioden met zon en met
name in het zuiden een enkele bui. Mid
dagtemperatuur van 11 graden in het
noorden tot rond 22 op Sicilië.
Corsica en Sardinië:
Vandaag op Corsica meest bewolkt en
enkele buien. Op Sardinië ook nog af en
toe zon. Morgen perioden met zon,
meest droog en een aantrekkende noor
denwind. Middagtemperatuur rond 20
graden, maar morgen enkele graden la
ger
Malta:
Perioden met zon en droog. Middagtem
peratuur 22 graden.
Griekenland en Kreta:
Vandaag perioden met zon en op de
meeste plaatsen droog. Morgen minder
zon en vooral in het westen van Grieken
land fikse buien, ook met onweer en
plaatselijk veel neerslag. Middagtempe
ratuur uiteenlopend van 16 gra
Mor- Amsterdam onweer
Rotterdam hagelbui
noorden tot i«
n21 mh
Turkije en Cyprus:
Geregeld zon en vrijwel overal droog.
Middagtemperatuur van 17 graden rond
de Dardanellen tot rond 23 op Cyprus.
Duitsland:
buien. Langs de Oostzeekust stevige
noordenwind. Morgen meer zon. Aan de
noordflank van de Alpen van perioden
met sneeuw. Kouder met op morgen
middagtemperatuur rond 4 graden.
Casabiarca h^fQe*
Johannesburg regen
