Ei
Denksport
ft
ft1
7
0
ft
bl
j
0
111
101
,01
b
BRIDGE
Ad Oskam PUZZEL
Allerlei biedsystemen en biedafspraken
kom je tegenwoordig tegen, maar de sterke
1 kl-systemen, zoals Precisie zijn de laatste
tijd op hun retour. Ook op basis van de
voorkeuren van de landelijk sterke spelers is
het bieden over het algemeen natuurlijk
met een opening in een hoge kleur, die een
vijfkaart aangeeft. De 1 kl-opening is daar
mee een zwevende opening geworden,
waarvan de lengte niet direct is bepaald.
Daarom komen de manches en de slems in
ige kleuren niet zo vaak voor. Dit was
een voorbeeld uit de landelijke competitie.
Oost had: sch 4 2; ha H 10; ru H B 10 2; kl A
B 10 9 7.
Zuid was gever en OW waren kwetsbaar. Na
pas van Zuid opende West met met 1 kl;
Noord 3 sch (preëmptief); Oost? Oost heeft
een onmogelijk bod als de klaverens niet
echt zijn. Een negatief doublet belooft har
tens en 3 SA in de hoop, dat partner een
schoppenstopper zal hebben faalt ook. Al
leen als de 1 kl-opening tenminste een goe
de driekaart of meer belooft, kan Oost
meteen 5 kl bieden, het enige goede bod.
NZ zullen zelfs tot en met 7 sch moeten
bieden als redding, want West zal zeker 6 kl
en OW misschien zelfs nog 7 kl bieden en
maken. De clou van het bieden was het 5 kl
bod. Dit was het spel:
West
Oost
De ruitenvrouw zat, zoals was te verwach
ten bij Zuid.
In een tweede spel van dezelfde categorie
had Oost: sch H 10 9 8; ha H V 5; ru A H V 7
4jkl
Noord als gever paste. Oost 1 ru; Zuid 1 sch;
West doublet (negatief met een vierkaart
harten en minstens 7 punten); Noord pas;
Oost 2 sch (mancheforcing); Zuid pas; West
4 ru. Wat moet Oost bieden? Het ziet er
naar uit, dat OW twee schoppenverliezers
hebben. Azen vragen heeft geen zin, harte
naas is bekend en klaverenaas is overbodig.
Maar waarom jumpt West in ruiten? Hij zal
een vijfkaart hebben en dat alleen durven
als de 1 ru-opening tenminste een vierkaart
belooft. Daarnaast heeft hij een vierkaart
harten en enige klaverens. Daarom moet 4
ru; een singleton of renonce schoppen aan
geven en is 6 ru het enige goede antwoord
van Oost. Het was niet verwonderlijk, dat
Zuid daarna doubleerde met sch A V B 6 5;
ha 8 3 2; ru 5; kl A H B 2.
Oost had nog kunnen redoubleren, maar de
grote winst waiS al verzekerd. Dit was het
OW-spel:
West Oost
4 H 1098
v A B 9 6 »HV5
109832 A H V 7 6 4
Het volgende spel uit de tweede divisie is
van Walter van Donselaar. Het bieden: West
1 SA; Oost 2 sch (moderne transfer naar de
klaveren); Zuid doublet (voor de uitkomst);
West 2 SA (klaveren aansluiting); Oost 3 ru;
West 3 ha (ha A); Oost 4 ru; West 4 sch (sch
A); Oost 6 kl. Het OW spel zag er zo uit:
West Oost
A9 82
v AB65 3
A 10 2 HB76
V 10 7 5 A H B 8 3 2
Zuid kwam uit met sch 7. Noord had twee
troefjes, vijf of zes schoppens en vier har
tens. Waar zoekt u de ruitenvrouw? Het ziet
er naar uit, dat ruitenvrouw bij Zuid zit,
want die heeft meer ruitens. In de praktijk
zocht Walter helemaal niet naar ruiten
vrouw. Na schoppenaas kwam hartenaas
en harten getroefd. Klaveren naar de 10 en
harten getroefd, klaveren naar de vrouw en
weer harten getroefd. Dan volgt schoppen
en NZ moeten ruiten brengen of in de dub
bele renonce spelen. Dit was het hele spel:
H V B 10 3
10974
V4
t.64
AB65
A102
V1075
U 4-
7654
H V 8 2
9853
*9
Diagram 4.
;n tweede spel opende Oost als gever
met 1 kl; West 1 ru; Oost 1 ha; West 1 sch
(de vierde kleur en forcing); Oost 1 SA; West
3 SA.
West Oost
4> B 8 2 A9
v H 6 3 A V 10 8
A H V52 4 83
A 10 8 7 2 A 10 8 7 2
De uitkomst is met sch 3 van een vijfkaart
of een driekaart. Bij Noord verschijnt de 10.
Hoe gaat u het spel afspelen? NZ hebben
samen 29 punten en dan moet 3 SA toch
gemakkelijk te maken zijn. Als u begint om
in de eerste of tweede slag schoppen te ne
men en de hartens en/of de ruitens te ont
wikkelen gaat u stellig down, ook als de snit
op ha B wordt genomen. De leider heeft
maar 8 slagen. Aan tafel werd de enige goe
de voortzetting gevonden: Schoppenaas
werd in slag 1 genomen en er werd schop
pen nagespeeld. NZ zijn kansloos. Zuid
moet de vrouw nemen en schoppen naspe
len. Daarna is de verbinding tussen NZ ver
broken. Noord had de vijfkaart en die moet
de vier slagen in schoppen meenemen.
Maar inmiddels is Zuid in een afgooidwang
gekomen. Zuid kan niet beide rode vier-
kaarten vasthouden. Aan de andere tafel
ging 3 SA zonder deze speelwijze geruisloos
down. Dit was het spel:
a H 10654
T
w 4-*0 g
Nummer 46
Horizontaal: 1. vooraanstaand fi
guur; 6. omheind erf (Ind.); 12. stel; 13.
grondsoort; 14. oosterlengte; 16. gewas;
18. baksel; 19. voorzetsel; 20. snelle
loop; 22. klepperen; 23. niet raak; 24.
vis; 26. manier; 28. loopvogel; 29. lus;
32. tegen; 33. vogel verblijf; 34. advies;
35. uitspatting; 37. schrander; 38.
droogoven; 41. zuil; 43. Engels zilver;
46. Ierland; 48. heildronk; 50. niet
groot; 51. plaksel; 52. traliewerk; 55.
landtong; 56. luitenant; 57. woonge
meenschap; 58. pas; 60. Touring Trop
hy; 61. lef; 62. titel; 64. deel v.e. bloem;
65. beroep.
Verticaal: 1. voetbalterm; 2. voorzet
sel; 3. sterrenbeeld; 4. maand; 5. zang
stuk; 7. plant; 8. gemene weide; 9. teer;
10. voorzetsel; 11. grappig; 15. grond
soort; 17. pijler; 18. grondsoort; 19.
kleur; 21. chemisch element; 23. korf;
25. bep. les op school; 27. enigma; 29.
por; 30. spelleiding; 31. gil; 36. ondoor
zichtig glas; 37. sprakeloos; 39. tel
woord; 40. raam; 42. boomvrucht; 44.
ren; 45. delfstof; 47. oevergewas; 49.
bende; 50. tap; 53. regelmaat; 54. vul
kaan; 57. onwetend; 59. kostuum; 61.
persoonlijk vnw.; 63. muzieknoot.
Welke twee woorden worden gevormd
door de letters in de volgende vakjes:
49 7 65 32 31 29 59 25 41
21 60 en 2 10 52 56 14 51
58 *40 *44 *35 *53* 19.
Oplossing nummer 45
De twee woorden van de opgave van vo
rige week waren: KRIJGSLIEDEN en
MOEDERSKIND.
kolonel-skelter
0--po toei--e
1-oeloe-veder-t
oven-niger-diva
nargilbob
iran-beter-zede
e-loven-nepos-1
galdom
m-baten-peper-v
ijzel -gazon-robe
leedatbon
pels-citer-pols
a-donar-renet-t
a--mepden--e
luister-meester
Winnaars
De
van een luxe dominospel zijn:
T. van Noort, Brahmsstraat 7, Voorhout
(kruiswoord).
L. Klein, Kerkweg 16, Roelofarendsveen
(cryptogram).
Oplossingen van de kruiswoordpuzzel en/of het cryptogram, per brief
kaart, dienen uiterlijk woensdag a.s. in ons bezit te zijn. Indien per post
wordt ingezonden, als volgt adresseren: Redactiesecretariaat Leidsch
Dagblad, Postbus 54, 2300 AB Leiden.
Joker Productions
Cryptogram nummer 46
Horizontaal: 3. Schilderij van kinderhoofdjes? (10);
6. Gezichten met tandjes (10); 7. Zijn modellen heb
ben totaal niets om het lijf (14); 11. Broedplaats van
dieven (8); 12. Werk hard maar maak het "je niet! (6);
13. Normaal (14); 16. Dieren die liever liggen (9); 17.
Zijn kuiken is ook dom (3); 19. Voorstelling die weer
dodelijk is (5); 20. Nog niet ervaren dat het bot is (9);
21. Het is hard werken in de prostitutie (5).
Verticaal: 1. Protesteer tegen ontspanning! (8); 2.
Vluchtig was de poolster te zien (8); 3. Denen nemen
Nederlanders af (14); 4. Voorbijgaand bureau? (14); 5.
Vergeet het maar, laat je handje spreken! (3); 8. Uit de
war ben je met die opheldering! (10); 9. Een muziek
noot voortbrengen? (12); 10. De schrijver van „Schuld
en boete" (5); 14. Sportwagen (4); 15. Waterweg (6);
18. Geen flinke muil (6).
DAMMEN
Oplossing
cryptogram 45
Horizontaal: 4. blauwbekken;
7. onderscheiden; 8. renovatie;
9. bus; 11. doek; 12. sisser; 14.
mis; 15. loodsen; 17. onderge
schikten; 18. gemeend; 19. mei
eren.
Verticaal: 1. kamerorkesten;
2. eenheidsworst; 3. ongeluk; 4.
bendevorming; 5. wasbaas; 6.
kuit; 10. verschieten; 13. ontkle
den; 15. loge; 16. heenweg.
Tegen alle verwachtingen in
heeft damclub Wmuiden in de
vierde ronde van de clubcom
petitie dan toch de eerste twee
punten weten te bemachtigen.
Voor eigen publiek zegevierden
de IJmuidenaren met 12-8 te
gen damclub Vorden. Bepalend
voor deze eindstand waren
vooral de winstpartijen van
Jeroen Sterel op Merins en van
de IJmuidense nestor Cees Pip-
pel die wel raad wist met de on
zeker spelende Gerrit Boom.
Laatstgenoemde speelde niet
alleen onzeker maar voor zijn
doen ook ongekend zwak. Oor
deelt u echter zelf.
Wit: G. Boom (V); zwart: C.
Pippél (II). Partij: 1. 32-28 18-23
2. 33-29 23x32 3. 37x28 17-22 4.
28x17 11x22 5. 41-37 12-18 6.
37-32 19-23 7. 39-33 14-19 8.
44-39 10-14 9. 50-44 5-10 10.
46-41 6-11 11. 42-37 11-17 12.
31-26 7-11 13. 48-42 1-6 14. 32-
28 23x32 15. 37x28 19-23 16.
28x19 14x23 17. 35-30 10-14 18.
30-24 13-19 19. 24x13 8x19 20.
38-32 9-13 21. 42-37 2-8 22. 36-
31 4-10 23. 41-36 20-25 24. 47
41 14-20 25. 40-35 20-24 26.
29x20 25x14 27. 43-38 8-12 28.
32-27 (zie diagram 1) 14-20 29.
49-43 23-28 30. 44-40 19-24 31.
34-30 3-8 32. 30x19 13x24 33.
40-34 20-25 34. 37-32 28x46 35.
38-32 46x40 56. 45x5 I I5-20 17
34-30 25x34 38. 39x19 8-13 39.
19x8 12x3 40. 43-39 20-25 41.
39-34 10-14 42. 35-30 14-19 43.
33-29 18-23 44. 27x18 23x12 45.
m
m
m
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
m
O
w
m
O
O
O
w
O
O
O
O
O
O
O
W
w
w
m
O
O
O
O
O
O
Q
O
O
Diagram 1
31-27 12-18 46. 29-24 17-22 47.
24x13 18x9 48. 27x18 16-21 49.
26x17 11x13 en wit gaf het, to
taal overspeeld, maar op. Tijd:
1.59/1.07 uur.
Evenals de eindzege kwam
ook de winst van Michael van
Dieken op Henk Grotenhuis ten
Harkei onverwachts tot stand.
Het gaat om de volgende stand
(zie diagram 2). Het is niet ge
heel duidelijk wat deze stelling
waard is. Ik ben geneigd het
voordeel aan de witspeler toe te
kennen. Maar na de volgende
zet van de Vordenaar bestaat er
geen twijfel meer over de kan
sen van de DCIJ-er: 28.11-16?
29. 33-29 23x34 30. 28-23 19x17
31. 27-21 16x27 32. 32x3. Een
slechts drie zetten diepp, doch
zeker verrassende damzet.
Zwart speelt nog even door: 32.
7-11 33. 37-31 26x37 34.
42x31 2-8 35. 3x40 35x44 36.
50x39 9-13 en voor de volledig-
Diagram 2
heid geef ik u nog even het af
spel: 37. 31-27 11-16 38. 38-32
14-19 19 32-28 6-11 40. 36-31
11-17 41. 31-26 13-18 42. 45-40
4-10 43. 28-23 19x28 44. 39-33
28x39 45. 43x25 17-22 46. 40-34
22x31 47. 26x37 18-23 48. 25-20
23-28 49. 34-29 16-21 50. 29-23
28x19 51. 20-14 en zwart gaf het
op. Tussen de bedrijven van zijn
kandidatenmatch tegen
Schwarzman door speelde
Alexander Baljakin ook nog
even met zijn club Huissen mee
tegen het Tilburgs TDV. En
droeg dankzij een zege op Van
Berkel zeker bij aan de 11 -9
winst.
Wit: A. Baljakin (H); zwart: A.
van Berkel CR. Pértij: l. 32-28
19-23 2. 28x19 14x23 3. 37-32
17-22 4. 41-37 11-17 5. 34-30
13-19 6. 31-26 22-27 7. 32x21
16x27 8. 37-31 17-22 9. 40-34 9-
13 10. 33-29 7-11 11. 38-33 11-
17 12. 42-38 6-11 13. 47-42 20-
Diagram 3
25 14. 42-37 4-9 15. 30-24 19x30
16. 35x24 23-28 17. 45-40 9-14
18. 40-35 14-20 19 1 1 10 I" I 1
20. 50-44 5-10 21. 35-30 2-7 22.
46-41 3-9 23. 24-19 13x35 24T
29-23 18x29 25. 34x21 14-19 26.
40-34 19-24 27. 44-40 35x44 28.
39x50 10-14 29. 43-39 9-13 30.
48-43 13-18 31. 37-32 8-13 32.
32-27 (zie diagram 3) 24-30 33.
34-29 30-35 34. 29-23 18x29 35.
27X9 14x3 16. 33x24 20x29 17
41-37 15-20 38. 37-32 20-24 39.
49-44 3-9 40. 39-33 9-13 41. 50-
45 13-18 42. 45-40 18-22 43. 21
16 1 -6 44. 44-39 35x44 45. 39x50
25-30 46. 32-28 30-34 47. 31-27
22x31 48. 36x27 34-40 49. 27-21
29-34 50. 28-23 17-22 51. 23-19
24x13 en Van Berkel gaf zich
over. Tijd: 1.58/1.59 uur. Vol
gende week meer over de ver
richtingen van Alexander Balja
kin.
SCHAKEN
Het Open Nederlands Kam
pioenschap Computerschaak
1995 is gewonnen door The
King, het programma van Johan
de Koning uit Delft. De Koning
won ook al in 1993. Titelverde
diger Frans Morsch uit Alphen
aan den Rijn kwam dit keer met
zijn experimenteel programma
Quest niet verder dan een derde
plaats. Eind mei dit jaar behaal
de Morsch in Hong Kong nog
de wereldtitel in deze discipline
met de commerciële versie van
dit programma, Fritz3. Tussen
deze twee toppers van het
(inter)nationale computer-
schaak vestigde zich het pro
gramma Kallisto van Bart
Westrate uit Wormerveer op
een eervolle tweede plaats. Met
een beetje geluk had er zelfs een
kampioenschap voor de Noord
hollander ingezeten. Gedurende
5 ronden ging Kallisto alleen
aan de leiding. Na een neder
laag tegen Schach3.0 nam The
King de leiding over. Op dat
moment deed het programma
Nightmare 5.3 van loost Buijs
uit Almere zijn naam eer aan.
Het hield in de 10de en voor
laatste ronde 'The King' op re
mise waardoor Kallisto weer ge
lijk kon komen. In een zinde
rende finale kwam Kallisto
evenmin door Nightmare 5.3
heen en aangezien The King in
die laatste ronde wel won ging
de titel naar Delft. Er namen 20
programma's aan dit OK deel
waaronder twee uit Gent en een
uit de USA. De organisatie was
in handen van de Computer
Schaak Vereniging Nederland
(CSVN) en het CRI, het instituut
voor telecommunicatie en com
puterdienstverlening van de
rijksuniversiteit Leiden. Aan het
door Peter van Diepen uit Alk
maar vervaardigde toernooibul
letin ontleen ik de volgende bij
zonderheden. Van de 110 partij
en werden er 68 met 1e4 ge
opend. Ook hier bleek het Sicili-
aans favoriet (15) met Russisch
(12) als opvallende tweede. In
de 3de ronde ontstond in de
partij Delta - Morphy 1.3 het
volgende eindspel. (Zie dia
gram 1). Er volgde: 59. Lxc5
ill
HUI
1
A
III
A
M
J j
111
A
A
A
I
A
I
A
A
m
aJi;
A
1
a"
111
111
111!
Ill
111
III
-
111
Jl
-
Kxc5; 60. 1x13 Le5; 61. h4 Kd4;
62. Kc2 1x16; 63. b6 Lxa3; 64. b7
1x16; 65. Le2 Lg3; 66. Lxh5 Ix?5;
67. Lf3 Lf4; 68. h5 Ke3; 69. Ldl
Le5; 70. h6 Zwart geeft op.
Zwart had echter op meerdere
momenten remise kunnen ma
ken. De zwarte koning en loper
zijn namelijk in staat de beide
witte vrijpionnen op de zwarte
velden te blokkeren. Maar ook
bij de sterkere programma's ko
men soms bedrijfsongevallen
voor. The King overkwam in de
4de ronde, met zwart tegen Kal
listo, het volgende. 1. d4 e6; 2.
c4 16; 3. Pf3 d5; 4. Lf4 Ld6; 5.
Lxd6 cxd6; 6. cxd5 Pe7; 7. dxe6
Lxe6. Wit behield de pion voor
sprong en schoof de partij in 63
zetten naar winst. Het grote
treffen tussen Quest en The
King stond in de 6de ronde op
het programma. Na een gewei
gerd Koningsgambiet ontstond
tenslotte een spannend eind
spel met D, T en 6 pionnen voor
wit tegen D, T. P en 3 pionnen
voor zwart dat onbeslist eindig
de. In de 8ste ronde won Kal
listo met zwart in een Aangeno
men Koningsgambiet van
Quest, maar in de slotronde
bleek The King toch de sterkste.
In het beslissende duel The
King - Mac Chess 2.0 was op
een gegeven moment de vol
gende stelling ontstaan. (Zie
diagram 2). Er volgde: 27.
Dd8; 28. Lxe6 Pxe6; 29. Dd6 c5;
30. Db8 Dxb8; 31. Pxb8 Ta8;
32. d5 Lxd5; 33. Pd7 Td8; 34.
Pxc5 Pxc5; 35. Txc5 Lc4; 36. h4
h5; 37. Tel Td4; 38. g3 Td2; 39.
Tc8+ Kg7; 40. Il>8 Le2; 41. Tb7
1x4; 42. f3 Td3; 43. Tfl Tb3; 44.
IT2 Ld5; 45. Tb8 Lxf3; 46. Kh2
Ld5; 47. Td2 Lc4; 48. rb6 15;
49. Td7+ Khb; 50. Tb8 Txb2+;
51. Kgl Tbl 52. Kf2Tb2+; 53.
Kf3 1x15+; 54. Ke3. Zwart geeft
op. Een overwinning op het
nippertje dus.
NIMZO-INDISGH, het 06-
complex, door IM Leon Pliester,.
is het tweede deel uit een be
oogde serie van drie over de
opening die ontstaat na 1. d4
Pffi; 2. c4 e6; 3. Pc3 Lb4; 4. e3. In
het eerste deel, dat ruim twee
jaar geleden verscheen, ging alle
aandacht uit naar de zoge
naamde 'Normaalvariant'. Het
thans verschenen deel II is ge
heel gewijd aan de systemen die
ontstaan na de zet 4. c5. In
118 bladzijden behandelt Plies
ter achtereenvolgens de Hübn-
ervariant, (5. Ld3 Pc6; 6. Pf3
Lxc3+; 7. bxc3 d6); de Moderne
variant. (5. Ld 1 Pi 6. IV.'i. de
Rubinsteinvariant, (5. Pe2) en
de Restvarianten van het c5-
complex. Een 28 tal illustratieve
partijen zijn in de tekst opgeno
men. Opnieuw kan worden ge
steld dat Pliester een uitstekend
boek heeft geschreven. Veel
moderne boeken over de ope
ningen zijn in feite niets anders
dan computeruitdraaien. Leon
heeft zich daarentegen veel
moeite getroost de vaak in
gewikkelde materie voor een
ieder begrijpelijk te maken.
Men leze bijvoorbeeld het uit
gebreide 'Voorwoord' en het
hoofdstuk 'Strategische be
schouwingen' waarin de schrij
ver op een heldere wijze uiteen
zet waar het in deze fascineren
de opening om gaat. Het mate
riaal is kennelijk bijgewerkt tot
en met 1994. liet
(Nederlandstalig!) boek is op
mooi papier gedrukt en de hel
dere diagrammen nodigen uit
tot lezen (en studie!), lammer is
alleen dat de uitgeverij
Schaaknieuws gekozen heeft
voor een afwijkend formaat ten
opzichte van het eerder ver
schenen deel I. Niettemin kan
ik het boek van harte aanbeve
len. In de (schaak)boekhandel is
het te verkrijgen raison van
29,90. Ook kunt u het boek
bestellen door overmaking van
32,90 (incl. porto) op giro
nummer 3424094, t.n.v.
Schaaknieuws Eindhoven.
OPC ÏAVE VORIGE WEEK
(Wit: Kb5, Tbl, s4 Zwart
Kg8, c3, d3, d4, g5. Wit aan zet
maakt remise.) Oplossing: I.
Kc6! d2. Na I c2; 2. Tel! d2;
3. I e0 KI7; K<I7!; ontslaat Ml
soortgelijke positie als in de
hoofdvariant. Op 1. KI7; zet
wit voort met 2. Kd7! Kf6; 3. 'lel
enz. 2. Kd7! c2; 3. Tb8+ KI7; 4.
Te8! met remise, daar de zwarte
koning niet aan eeuwig schaak
kan ontsnappen.
NIEUWE OPGAVE
De Rus A.O. Herbstman com
poneerde in 1927 de volgende
studie. (Zie diagram 3). Wit
heeft 2 lichte stekken meer, het
geen voldoende moet zijn voor
de winst. Alle drie de witte stuk
ken worden echter bedreigd...
FILATELIE
Denemarken en Zweden hebben 27 okto
ber met een gemeenschappelijke uitgave
een van de grondleggers van onze moderne
opvattingen over het zonnestelsel, Tycho
Brahe (1546-1601), filatelistisch geëerd. Zo
wel Denemarken als Zweden kwam met
twee zegels. Op één daarvan hetzelfde mo
tief, een zegeltweeling dus: het paleis en as
tronomisch observatorium Uranienborg.
Tycho Brahe werd geboren in de Zuid-
zweedse provincie Skane die in die tijd nog
tot Denemarken behoorde. Als jongeman
vond hij een nieuwe lichtende ster in het
sterrenbeeld Cassiopea, een ontdekking die
hem wereldfaam verschafte. Op basis van
deze ontdekking was de wiskundige en as
tronoom Johannes Kepler later in staat zijn
wetten over de bewegingen van de planeten
om de zon uit te werken, resulterend in een
beeld van het zonnestelsel zoals wij dat
thans kennen.
Ruim twintig jaar was Brahe werkzaam
op het eiland Hven. Hij liet hier het obser
vatorium Uranienborg bouwen en een ster
renwacht (Stjarneborg) vanwaar hij het fir
mament kon waarnemen. De Deense Ura-
nienborg-zegel heeft een waarde van 3,75
kr., de Zweedse van 5 kr. De andere Deense
zegel (5,50 kr.) toont een sextant en op de
andere Zweedse zegel (6 kr.) een van de in
strumenten die Brahe voor zijn sterrenkun
dige metingen construeerde.
Denemarken bracht verder 9 november
vier zegels in roulatie waarop Deens speel
goed wordt verbeeld: 3,75 kr., Tekno auto's;
5,00 kr., poppen en een teddybeer; 8,75 kr.,
treinen en 12,00 kr., paard en wagens/tin
nen speelgoed. De 3,75 kr.-zegel zit ook in
boekjes van tien stuks en er is een geïllu
streerde postkaart (4,75 kr.) uitgegeven.
Zweden kwam 27 oktober met nog twee
S I
SVI:RIGE370
230
«811
3.75
PANMAHK
emissies. Met een rolzegel van 3,70 kr.
(tweezijdig getand) wordt het feit herdacht
dat honderd jaar geleden de Zweedse au
teur Fritiof Nilsson (1895-1972), die de bij
naam Piraten had, werd geboren. Op de ze
gel een portret van Nilsson met op de ach
tergrond een pagina uit een van zijn gelief
de romans.
De derde 27-oktoberemissie is onder de
titel 'schatten uit de oudheid' in roulatie ge
bracht. Afgebeeld worden op vier 3,70 kr.-
zegels (verschenen in boekjes van acht ze
gels) gouden en bronzen voorwerpen, die
zijn te zien in het Historisch museum in
Stockholm: linksboven, bronzen rituele fi
guren (man met snavelbek en een naakte
vrouw, waarschijnlijk een liefdesgodin) uit
de bronstijd (1800-500 v. Gbr.i; rechtsbo
ven, een gouden kraag (waarschijnlijk ge
smeed uit romeinse munten, die in het
Noorden terecht waren gekomen) uit de tijd
van de grote volksverhuizing (400-550);
linksonder, een bracteaat, een gouden sier
raad dat in de tijd van de volksverhuizing
onder Noordse vrouwen populair was;
rechtsonder, een ritueel voorwerp van
brons, waarvan de functie duister is. Er is in
heel Europa slechts één soortgelijke vondst
gedaan, en wel in het noorden van llonga
rije.
FRANKRIJK Na een zomerstop van
precies twee maanden heeft Frankrijk op 11
september zijn programma verder afge
werkt. Op die dag verscheen een 2,80 fr.-ze
gel ter nagedachtenis aan André Maginot
(1877-1932). Van al datgene wat Maginot
voor Frankrijk heeft betekend (hij werd in
1922 minister van oorlog, hij zorgde voor
oorlogs- en militaire pensioenen) is hij ech
ter vooral de geschiedenis ingegaan als be
denker van de gigantische vesting- en ver
dedigingingslinic aan de Franse oostgrens
de beroemde Maginot linie. Op de zegel
o.a. een portret van Maginot.
Een week later (18 september) verscheen
ter gelegenheid van het 50-jarig bestaan
van de Grootloge van de Vrijmetselaars
voor vrouwen een zegel van 2,80 franc met
daarop symbolen van deze loge.
TELEFOONKAARTEN - ITT Telecom
heeft 8 november de jaarlijkse serie tele
foonkaarten gewijd aan charitatieve instel
lingen uitgegeven. Dit jaar staan de Wad
denvereniging en SOS-Kinderdorpen cen
traal: ƒ1 (Kinderdorpen), 5 (Kinderdor
pen), ƒ10 (Waddenvereniging) en 25
(Waddenvereniging). Voor verzamelaars
zijn speciale mapjes samengesteld (oplage;
13.000, prijs 45). De 1-kaart zit alleen in
dat mapje. De overige zijn wel los verkrijg
baar. Oplagen: 5 kaart, 800.000 stuks;
10-kaart, 600.000 stuks en 25-kaart
450.000 stuks.
