'Overheid VS is nu
gedeeltelijk dicht'
Franse verzorgingsstaat bankroet
Buitenland
Fit ogende Boris Jeltsin:
'Ik heb roer in handen'
Demonstranten op de vlucht
Atlantis legt
in de ruimte
aan bij Mir
Diana schokt koningshuis met TV-interview
I
Is er i\o$v\ even
naast het voetbal?
SBS
WOENSDAG 15 NOVEMBER 1995
GPO Ci aaodM idtPenOtam
Unhcr: 50 miljoen vluchtelingen
^enéve De wereld telt zo'n 50 miljoen ontheemden als gevolg
van oorlog, wreedheden en vervolging. Dat heeft de vluchtelin
genorganisatie van de Verenigde Naties, Unhcr, vandaag ge
meld. Nooit eerder waren het er zoveel. De aard van het vluchte
lingenprobleem verandert echter doordat ontheemden meer en
meer in hun eigen land blijven, stelt Unhcr. Het aantal vluchte
lingen die niet in hun eigen land verblijven is gedaald van 18,2
naar 14,4 miljoen sinds 1993.
Geen onderzoek 'decembermoorden'
Paramaribo Er zal vóór de verkiezingen van 1996 geen onder
zoek worden ingesteld naar de 'decembermoorden' van 1982.
Dat heeft president Ronald Venetiaan gisteren in het Surinaam
se parlement verklaard. Ex-leger- en regeringsleider Dési Bou-
terse, die als voorzitter van de Nationale Democratische Partij
hoge ogen gooit naar een plek in het machtscentrum, wordt als
verantwoordelijke voor die moorden beschouwd.
Meer dan 250 doden in Vietnam
ianoi Drie zware wervelstormen en overstromingen hebben in
het centrum en het zuiden van Vietnam in minder dan één
maand 253 mensenlevens geëist. In dezelfde periode - van 5 ok
tober tot 3 november - raakten 300 mensen gewond, 46 perso
nen worden nog vermist. De materiële schade, vooral aan de in
frastructuur en in de landbouwsector, wordt geraamd op 90 mil
joen dollar.
Arzu en Portillo naar tweede ronde
guatemala-stad Het Opperste Verkiezingstribunaal (TSP) van
Guatemala heeft gisteren de officiële uitslag van de eerste ronde
van de presidentsverkiezingen zondag bekendgemaakt. Alvaro
Arzü (36,55 procent) en Alfonso Portillo (22,11 procent) zijn de
twee bestgeplaatste kandidaten en zijn daarom toegelaten voor
de tweede verkiezingsronde op 7 januari.
Moord op Egyptische diplomaat
genéve» Een Egyptische diplomaat is maandagavond doodge
schoten in de ondergrondse parkeergarage van het appartemen
tencomplex in Genève waar hij woonde. De Zwitserse politie is
bezig met een grootscheeps onderzoek. Dit wijst er volgens
waarnemers op, dat Bem rekening houdt met de mogelijkheid
van een politieke moord.
Gezondheid gijzelaars Kashmir slecht
srinagar Twee van de vier westerse gijzelaars die in de Indiase
deelstaat Jammu en Kashmir worden vastgehouden door de Al-
Faran afscheidingsbeweging, zijn zwaar ziek. Het leven van één
van hen is gevaar. Dit hebben de ontvoerders verklaard in een
brief. De twee Britten, de Duitser en de Amerikaan worden al
sinds juli gegijzeld gehouden. De vijfde gijzelaar, een Noor, werd
op 13 augustus onthoofd teruggevonden.
Kwasniewski ligt voor op Walesa
Warschau Volgens de jongste opiniepeiling maakt de oud
communist Aleksander Kwasniewski een goede kans om zondag
de nieuwe president van Polen te worden. Uit een gisteren be
kendgemaakt onderzoek blijkt dat 51,5 procent van de dertien
honderd ondervraagde Poolse kiezers wil stemmen op de uitda
ger van president Lech Walesa, die op 48,5 procent blijft steken.
Onregelmatigheden in EU-begroting
straatsburg Ongeveer 4 procent van de uitgaven die de Eu-
ropese Unie in 1994 deed, bevatten 'ernstige materiële fouten',
s Ruim 2,3 miljard ecu (4,7 miljard gulden) is daardoor ten on-
I rechte ten laste van de Europese begroting gekomen. Dat stelt
I de Europese rekenkamer in haar gisteren gepresenteerde 'be-
1 trouwbaarheidsverklaring' over de begroting van 1994. Nog eens
I 5 procent van de betalingsverrichtingen bevatten veel ernstige
I formele fouten.
De grootste actieve vulkaarrvan
fcuropa, de Etna op Sicilië, is
wakker. Gistermorgen
i/onden enkele felle explosies
plaats en werden trillingen ge
registreerd die kunnen duiden
bp een nieuwe uitbarsting. De
bescherming bevolking heeft la
nen weten dat er geen gevaar
Tlvoor de bevolking bestaat.
De Etna rommelt al enige we
lken. Generaal Luigi Manfredi
'an de Italiaanse BB zei dat de
laatste inspectie heeft aange
toond dat de structuur van de
Honderdduizenden Amerikaanse ambtenaren hebben
gisteren tevergeefs de vroege en op veel plaatsen natte
gang naar hun kantoren en andere werkplaatsen ge
maakt. Zij kregen na aankomst te horen dat zij weer naar
huis konden en voorlopig niet hoeven terug te komen.
En hun 'vrije dag' en de komende zullen voorlopig niet
worden uitbetaald.
washington hans de bruun
correspondent
Zij behoorden tot de 800.000
van de twee miljoen federale
ambtenaren wier werk als 'niet-
essentieel' wordt beschouwd.
En daarom werden zij het
slachtoffer van de begrotingsru
zie tussen president Clinton en
de Republikeinen in het Con
gres, waardoor de Amerikaanse
overheid sinds gisteren zonder
geld zit. ,,De overheid is nu ge
deeltelijk dicht", zei Clinton.
Toeristen die gisteren in New
York het Vrijheidsbeeld wilden
bezoeken, of in Washington de
Vermeer-tentoonstelling wilden
zien, kwamen voor dichte deu
ren te staan. Er werden geen
nieuwe paspoorten uitgereikt,
nieuwe aanvragen voor AOW-
uitkeringen werden niet in be
handeling genomen en in de
Amerikaanse hoofdstad bleef
het huisvuil langs de straten lig
gen.
Bill Clinton bleef overigens
niet gespaard. Hij moet het
sinds het middaguur doen met
nog maar drie huisbedienden
en één kok. Van de 430 mede
werkers van het Witte Huis wer
den er 240 naar huis gestuurd.
Nadat maandag vergeefs was
geprobeerd om het onheil te
voorkomen, hervatten het Witte
Huis en de leiders van de Repu
blikeinse oppositie gisteren hun
beraad over de budgetproble
men. Maar het zag er niet naar
uit dat zij een akkoord zouden
sluiten, dat het mogelijk maakt
een eind te maken aan deze
vijfde sluiting van de overheid
in veertien jaar.
Om geld te kunnen blijven
uitgeven, moet minister van fi
nanciën Robert Rubin op de in
ternationale markt lenen. Maar
de Republikeinen, die in Senaat
en Huis van Afgevaardigden de
meerderheid hebben, willen
hem de bevoegdheid daartoe
alleen maar geven als de rege-
ring-Clinton akkoord gaat met
hun drastische bezuinigings
plan om het financieringstekort
geheel weg te werken.
De Republikeinen koppelden
hun instemming aan maatrege
len waardoor bejaarden meer
ziektekostenpremies moeten
gaan betalen, studiebeurzen
worden beperkt en milieube-
schermende maatregelen wor
den opgeheven. En dat was
voor Clinton niet aanvaardbaar.
De president trof dan ook de
Republikeinse wetsvoorstellen
met zijn veto en liet het aanko
men op het vastlopen vah het
overheidsapparaat. „Ook ik wil
dat het financieringstekort ver
dwijnt", zei Clinton gistermid
dag in een korte TV-toespraak,
„maar niet op grond van de Re
publikeinse prioriteiten". Vol
gens Clinton geven de Republi
keinen „de voorrang aan ideo
logie boven gezond verstand".
Hij zei dat vermindering van
het financieringstekort geleide
lijk moet gebeuren en niet te
drastisch. Clinton wees erop dat
het tekort de afgelopen drie jaar
al bijna is gehalveerd, dat het
aantal ambtenaren al met
200.000 is verminderd en dat de
Verenigde Staten nu procentu
eel het laagste financieringste
kort hebben van alle geïndus
trialiseerde westerse landen.
Maar de Republikeinen waren
niet overtuigd. Hoewel uit en
quêtes blijkt dat de Amerikanen
het meer eens zijn met Clintons
aanpak, blijven zij eisen dat het
tekort (nu 200 miljard dollar per
jaar) over zeven jaar volledig is
verdwenen.
MOSKOU HANS HOOGENDUK
CORRESPONDENT
„Ik héb het roer van dit grote
schip Rusland in handen en
onder controle en ik houd
mijn vinger aan de pols".
Woorden van een fit ogende
Russische president Boris Ni-
kolajevits leltsin gistermiddag
in een speciale kliniek in Mos-
Daarna omhelsde de 64-jari-
ge Russische leider, geveld
door een tweede lichte hart
aanval, zijn Kazachstaanse col
lega Nazerbaijev. Nazerbaijev,
op doorreis naar West-Europa,
was de eerste buitenlandse
staatsman die op bezoek
kwam sinds leltsin bijna drie
weken geleden werd opgeno
men. Hij liet weten het als zijn
plicht te zien zijn vriend te be
zoeken en hem een snel herstel
toe te wensen.
leltsin sprak duidelijk en ge
articuleerd, glimlachte en zag
er ontspannen uit tijdens het
tien minuten durende inter
view met de Russische TV. Dat
was op 3 november wel even
anders, toen ruim een halve
minuut een fysiek zwaar aan
geslagen Russische leider op de
televisie te zien was.
Sindsdien werd er in en bui
ten de Russische hoofdstad
driftig gespeculeerd de werke-
Siciliaanse vulkaan Etna ontwaakt
oostelijke krater de afgelopen
dagen aanzienlijk is veranderd.
Uit dit deel is de regen van as
en kleine stukjes puin afkomstig
die gisteren viel in enkele wij
ken van de aan de voet van de
vulkaan gelegen stad Catania.
De Etna staat bekend als een
'goede vulkaan', omdat hij zijn
uitbarstingen, in tegenstelling
tot bijvoorbeeld de Vesuvius,
lang van te voren aankondigt.
De laatste grote eruptie begon
in december van 1991 en duur
de voort tot in het najaar van
1992.
port-au-prince» Na een periode van betrekkelijke rust zijn de afgelopen dagen op Haïti weer rellen uitgebroken. Er is op de demonstranten geschoten en daarbij zouden vier men
sen zijn omgekomen en zeker 34 gewond. foto reuter patricedouce
lljke fysieke toestand van lelt
sin. Zijn persdienst mocht nog
zoveel geruststellende verkla
ringen uitgeven, er werd wei
nig waarde aan gehecht.
Met zijn optreden van giste
ren deed leltsin een geslaagde
poging de geruchten de wereld
uit te helpen. „Het herstel ver
loopt normaal. Natuurlijk is er
nog tijd nodig, maar elke dag
ga ik een halve stap vooruit",
zei leltsin, die berichten dat hij
in het buitenland mogelijk een
operatie zou ondergaan, reso
luut van de hand wees.
leltsin voegde daaraan toe
dat hij 's ochtends om zes uur
opstaat en de hele dag werkt.
Het wekelijks overleg met mi
nister-president Viktor Tsjer-
nomyrdin is ook hervat. De
Russische president herhaalde
dat wat hem betreft de presi
dentsverkiezingen van volgend
jaar juni gewoon doorgaan,
'net als de parlementsverkie
zingen van 17 december*.
Daarover woedt nog een ju
ridische strijd. Een aantal par
tijleiders vindt de kiesdrempel
van vijf procent ondemocra
tisch. Zij stellen dat gezien de
enorme versnippering in het
land mogelijk slechts een paar
partijen in de Doenia, het par
lement, komen die een fractie
van het werkelijke aantal kie
zers vertegenwoordigen.
CAPE CANAVERAL-MOSKOU AFP-DPA-
Rtr
I let Amerikaanse ruimteveer
Atlantis heeft vanochtend aan
gelegd bij het Russische ruimte
station Mir. Het veer naderde
het ruimtestation van onder en
rukte de laatste meters centi
meter bij centimeter op tot het
succesvol aan Mir kon koppe
len, zo heeft het ruimtevaart -
agentschap NASA in Cape Ca
naveral bekendgemaakt.
Het was de tweede keer in
vier en een halve maand dat
een Amerikaans veer aan Mir
koppelt. Atlantis vertrok zondag
met vijf astronauten, vier Ame
rikanen en een Canadees, aan
boord voor een missie van ze
ven dagen. Atlantis moet een
permanent koppclmoduul van
Russische makelij monteren
aan het Russische ruimtestation
Mir.
I let is de eerste echte voorbe
reiding voor de bouw van het
internationale ruimtestation
Alpha door de VS, Rusland, Ca
nada, Europa en Japan, die in
1979 begon. Alpha moet in 2002
zijn voltooid, wanneer de eerste
bewoners hun intrek zullen ne
men in het ruimtestation.
Alpha zweeft op ongeveer 350
kilometer hoven de aarde. Voor
de houw zijn 34 vluchten van
VS-ruimteveren en Russische
Sojoez-capsules nodig, alsmede
talloze missies van de Europese
Ariane-raket.
Engelse pers: 'Oorlogsverklaring
•nden hans geleunse
i correspondent
De BBC is opgetogen, het Britse konings
huis, afgaande op de reacties, in zak en as.
Hare Koninklijke Hoogheid prinses Diana
vertelt de natie volgende week maandag
avond op de televisie hoe zij haar leven,
haar gebroken huwelijk en de toekomst
ziet.
Het in de actualiteitenrubriek Panorama
uit te zenden interview duurt een uur. Het
is vorige maand al opgenomen. Maar
prinses Diana lichtte Buckingham Palace
pas gisteren in. Toevallig was dat ook
de dag waarop de kennelijk niets vermoe
dende prins Charles zijn 47ste verjaardag
vierde.
Alle Engelse kranten openden vanmorgen
iet Diana's surprise. Koppen als Di-na-
lite (TheSun) en 'Is ze gek geworden'
he Daily Mirror) getuigen dat de Engelse
•ers het interview beschouwt als een oor
logsverklaring aan de koninklijke familie
:n natuurlijk haar inofficiële ex, prins
Tiarles. De prins, op officieel bezoek in
Hiitsland, deed er gisteren het zwijgen
toe. Zijn omgeving liet weten dat de
kroonpretendent 'totaal verrast' was. De
woordvoerder van het koninklijk huis
deelde zuinigjes mee dat de familie van
niets wist, tot Diana opbelde.
De verkoopafdeling van BBC Worldwide
TV kon echter zijn geluk niet op: de bui
tenlandse TV-stations hingen in trossen
aan de lijn om de rechten te kopen. „Dit
interview zal alle verkooprecords breken
aldus een woordvoerder.
Volgens de BBC heeft Diana openhartig
geantwoord op alle vragen die interviewer,
Martin Bashir, haar stelde. Ze was van te-
'oren ingelicht over de onderwerpen. Vol-
:ns de aankondiging blijft niets onbe-
H voi
Prinses Diana zoals zij enige tijd geleden
werd gefotografeerd. foto anp
sproken: haar scheiding, zelfmoordpogin
gen, afwijkend eetgedrag en haar veelbe
sproken vriendschappen met getrouwde
heren van enige stand.
In de publiciteit bleef gisteren niet onver
meld dat het hier om het eerste solo-inter
view van Diana gaat. Maar opvallend is
wel, dat het past binnen een offensief ter
verbetering van het image van de prinses.
De Britse regering stuurt haar op good-
will-missie naar Argentinië, zodat prinses
Glimlach de schade van de Falklands-oor-
log uit de weg kan ruimen.
De afgelopen weken was Diana bovendien
zeer aktief in het bezoeken van kinderte
huizen, filmpremières en ziekenhuizen.
Activiteiten die keurig met de familie
Windsor werden gecoördineerd. Diana
was haar imago als het treurende slachtof
fer van een boze prins allang kwijtgeraakt.
Haar avonturen met gehuwde mannen, en
vooral de meest recente escapade met de
rugby-ster Will Carling die zijn huwelijk
erdoor op de klippen zag lopen bezorg
den haar een slechte reputatie. Het lever
de prins Charles een steeds positievere be
oordeling in de media op en dus ook bij
het grote publiek.
Diana's tegenoffensief werd vorige week al
ingezet met een serie artikelen in het po
pulaire blad Daily Mirror onder de kop:
Geen sex voor Diana. Uit de 'beste en
meest betrouwbare bronnen' werd ver
haald dat de prinses geen mannen in haar
leven meer nodig heeft.
Volgens de Mirror wil Diana nu alleen nog
een goede moeder zijn voor haar twee op
groeiende zoons, William en Harry. Haar
grote angst is dat ze tot een scheiding zal
worden gedwongen en de prinsjes aan
Charles worden toegewezen.'
Drie weken geleden was prins Charles
voor het eerst openlijk (fotografen en pers
aanwezig) met zijn vriendin Camilla Par
ker-Bowles te bezichtigen op een VIP-re-
ceptie. De relatie tussen dat evenement en
Diana's TV-surprise van gisteren is er on
getwijfeld een van puur toeval.
parus cees van zweeden
correspondent
De cijfers jagen alle Fransen
schrik aan. Hun regering zal dit
jaar 2.300 miljard francs uitge
ven aan sociale voorzieningen.
Dat is meer dan eenderde van
wat zij gezamenlijk produceren.
Het is ook veel meer dan andere
landen.
Maar schrik is het enige wat
de Fransen gemeen hebben.
Politici, vakbonden, medici en
media rolden deze week over
elkaar heen in vermetele pogin
gen een oplossing te vinden.
Het resultaat was een kakafonie
van tegenstrijdige geluiden,
waaraan premier Alain Juppé
vandaag het zijne zal toevoe
gen.
Voor de Nationale Assemblée
zal de premier uiteenzetten hoe
hij het bankroet van de verzor
gingsstaat wil voorkomen. Maar
zelfs de aankondiging van Jup-
pé's rede tot het parlement was
al reden voor tienduizenden om
het werk neer te leggen en de
straat op te gaan.
Grootste boosdoener is het
aantal van drie miljoen werklo
zen, een miljoen meer dan in
het even grote Verenigd Ko
ninkrijk. Maar daarnaast zuch
ten de Fransen onder de altoos
stijgende kosten van een pu
blieke gezondheidszorg die tot
de duurste ter wereld behoort.
Sinds de oorlog is 23 keer ge
poogd die gezondheidszorg te
hervormen, telkens zonder suc
ces. Snijden in de gezondheids
zorg betekent snijden in de in
komens van artsen, apothekers
en andere werkers in de sector.
Wie wil begrijpen hoe moeilijk
dat is, hoeft niet verder te kijken
dan het parlement. Dierenart
sen incluis telt de huidige Na
tionale Assemblée zestig medi
ci, die samen een vrijwel on
neembare horde vormen.
Volgens de OESO, de organi
satie van industrielanden, be
steden de Duitsers 8,7 procent
van hun bruto nationaal pro-
dukt uit aan gezondheidszorg
en de Britten 7 procent. In
Frankrijk is het percentage 10.
„In Frankrijk hebben wij 1200
ziekenhuisbedden voor iedere
100.000 mensen, in de rest van
Europa is dat gemiddeld 850",
zei Claude Evin van de Parti So-
cialiste. „Dat betekent dat er ge
noeg ruimte is voor bezuinigin-
grn
Leuke woorden uit de mond
van deze politicus. Maar toen
Evin zelf minister van gezond
heidszorg was, verzuimde hij
het snoeimes te hanteren. Ge
plaatst voor de exploderende
kosten van de gezondheidszorg,
verzon Evin daarentegen een
nieuwe balasting.
De Contribution Sociale Gé-
néralisée (CSG) begon als een
tijdelijke heffing, uitsluitend be
doeld om het over vele jaren
opgelopen tekort te dekken.
Maar zoals zo vaak met tijdelij
ke belastingen, werd de CSG
permanent. Blijvend én steeds
hoger.
I n 1990 begon de CSG als een
belasting van 1,1 procent (van
het salaris), drie jaar later was
dat al 2,4 procent. En Juppé zal
naar de algemene verwachting
vandaag het parlement voor
stellen daar nog eens een pro
centje bij te doen. l ijdelijk ui
teraard, totdat het tekort is aan
gezuiverd.
Maar toen onder de socialisti
sche premier Rocard de heffing
werd ingevoerd, hel iep dat te
kort slechts 9 miljard francs per
jaar. Thans is dat tekort al 64
miljard.
Behalve de getergde belas
tingbetalers en de bedreigde
medici, zullen ook de financiële
markten de woorden van Juppé
op een weegschaal leggen.
Want het tekort van 61 miljard
is alleen maar het verschil tus
sen de sociale premies die de
regering int en tie sociale uitga
ven (voor de gezondheidszorg
en aan uitkeringen en kinderbij
slag). Het totale tekort op de
staatsbegroting zal dit jaar 322
miljard francs belopen, ofwel
bijna 5 procent van het bruto
nationaal produkt.
Als Juppé er niet in slaagt de
tekort omlaag te krijgen, kan hij
een Europese eenheidsmunt
wel vergeten. Om zich daarvoor
te kwalificeren, mag het tekort
op de staatsbegroting in 1999
niet hoger zijn dan 3 procent,
schrijft net Verdrag van Maas
tricht voor. Wat Duitsland be
treft, is dat cijfer zelfs nog te
hOOR.
Juppé weet wat op het spel
staat: als hij vandaag faalt, krijgt
hij mqrgen de rekening gepre
senteerd in de vorm van een
hogere rentevoet. En dat zou
zijn kansen om de werkloosheid
terug te dringen, doen ver
schrompelen.
Onze opstelling van vanavond:
Richard Chamberlain in het TV spektakel Shogun om 19.30 uur.
Jacqueline Bisset en Martin Sheen in de romantische
film The Maid om 22.2S uur.
Milika Peterzon en Gallyon van Vessem in het
Hart van Nederland om 22.0S en
Coby en Daan van Ooyen in de Bevalling om 22.30 uui
Die andere opstelling
