Muziek als
abstract
schilderij
'Het is geen travestieshow geworden
Oubolligheid troef in 'de'
musical 'Antarctica'
Cultuur Kunst
Reyn van der Lugt
volgt Frans Haks op
Djazzex wijzigt programma
Festival Indië/Indonesië
Festival met
eenakters in
Parktheater
Diefstal van
schilderij
Van Ruysdael
Purper helemaal volgens de regels
DINSDAG 14 NOVEMBER 1995
Voorstelling Don Quishocking afgelast
alphen aan den run De geplande voorstelling van Don Quis
hocking, op woensdag 15 november in het Alphense Parkthea
ter, gaat niet door. Hen van de leden van de groep is door ziekte
niet in staat op te treden. In plaats van Don Quishocking treedt
'Niet uit het raam' op. Deze theatergroep presenteert het liedjes
programma 'Niet uit het raam zingen!'.
Kunst- en boekenbeurs in Voorschoten
voorschoten Schilderijen van Van Daalhoff, Jan Wolkers en
Miró, beeldhouwwerken en bijzondere bibliofiele uitgaven (on
der meer Afrikaanse etnografica) zijn komende weekeinde te
koop tijdens de Eerste Voorschotense Particulieren Kunst- en
1 Kunstboekenbeurs. De beurs wordt vrijdagavond om 20.30 uur
geopend in de 17e eeuwse Ambachtszaal van het Baljuwhuis
aan de Voorstraat 12. Vrijdagavond is de beurs geopend tot
23.00 uur, zaterdag van 9.30 tot 17.00 uur.
Oude meesters uit de linnenkast
Amsterdam Een veiling van 47 etsplaten van de Haarlemse
schilder/etser Adriaen van Ostade (1610-1685) heeft gisteren tot
grote verrassing van het veilinghuis Christie's ruim 2 miljoen
gulden opgeleverd. Een onbekende particulier had de kunstwer
ken aangeboden. Een oom van de man had de platen in 1938
gekocht van een handelaar in Parijs. De kunstwerken lagen ja
renlang in een doos in een linnenkast. De Maastrichtse kunst
handelaar Noortman heeft op vier na alle platen aangekocht.
Reyn van der I.ugt (46) wordt de
opvolger van Frans Haks als di
recteur van het Groninger Mu
seum. Hij was al geruime tijd de
belangrijkste kandidaat. Van der
Lugt, die in New York woont en
Nederlandse kunst in de Vere
nigde Staten promoot, heeft zijn
sporen verdiend bij de Rotter
damse Kunststichting waar hij
van 1980 tot 1990 in dienst was,
onder andere als hoofd van de
afdeling architectuur en als ad
junct-directeur. De stad Gro
ningen is voor hem bekend ter
rein Voor een stedebouwkun
dig afstudeerproject koos hij
Groningen als onderzoekster
rein. In ons land organiseerde
hij verschillende kunstmanifes
taties en festivals. Bovendien is
hij goed thuis in de nationale en
internationale kunstwereld.
Van der Lugt volgt Frans Haks
(57) op die vanwege een fraude
zaak, waarvoor hij werd vrijge
sproken, voortijdig afscheid
nam. Haks blijft tot zijn vut-ge-
rechtigde leeftijd in dienst van
de gemeente als adviseur.
den haag anp
Het dansgezelschap Djazzex maakt geen nieuw werk voor het Fes
tival Indië/Indonesië, dat eind deze maand in Den Haag van start
gaat. De nieuwe choreografie, met als werktitel Frozen Brass, wordt
stopgezet wegens een opeenstapeling van blessures, ziektes en wis
selingen in de groep.
Als vervanging herneemt Djazzex de choreografie Darimana uit
1989. De muziek van het dansstuk van Glenn van der Hoff is geïn-
i spireerd op Balinese Gamelan. Het programma gaat op 7 december
in Theater aan het Spui in Den Haag in première. Tot mei volgend
jaar vindt een tournee plaats langs diverse steden, waaronder En
schede, Breda, Utrecht en Amsterdam.
Trio met 'klank-jazz' in de X
Geen liedjes, geen teksten. De oermuziek van 'klankdich
ter' Jaap Blonk, Jan Nijdam (contrabas) en Bart van der
Putten (saxofoon) is van elke vaste vorm ontdaan. Anar
chistische klanken van een eigenwijs Amsterdams trio
dat op het podium gewoon ergens begint. ,,En dan kijken
we wel waar het schip strandt." Donderdag 16 november
treden ze op in het Leids Cultureel Centrum de X.
amsterdam erna straatsma
Stemkunst-swing of klank-jazz
wordt de muziek van het trio
wel genoemd. Blonk zingt in
'niet-bestaande talen'. „Ik ge
bruik geen bekende woorden,"
zegt de zanger, die ook solo op
treedt. „Het zijn denkbeeldige
talen. De klanken die ik gebruik
suggereren wel een taal." Blonk
heeft als solo-artiest muzikale
uitvoeringen gedaan van Kurt
Schwitters klankgedicht 'Urso-
nate'.
De muziek van het trio is ab
stract. „We proberen niet iets
uit te beelden", zegt Bart van
der Putten. „Soms denk ik wel
eens 'het lijkt wel of we op het
podium een twistgesprek voe
ren'. Maar zo heeft iedereen zijn
eigen associaties bij onze mu
ziek."
Maar het is ook niet onvoor
stelbaar dat luisteraars zich bij
deze ongestruct eerde klanken-
stroom helemaal niets kunnen
voorstellen. Per slot van reke
ning lappen Blonk, Nijdam en
van der Putten de meeste muzi
kale 'regels' aan hun laars. De
nietsvermoedende concertgan
ger kan er wellicht geen soep
van koken. Maar dat gebeurt
volgens de saxofonist zelden:
„Er zijn altijd mensen die onze
muziek begrijpen. Je moet het
gewoon meemaken. Het is net
als bij een abstract schilderij. Je
hoeft het niet onder woorden te
brengen wat er achter zit. Er zit
ook niets achter."
De 'idyllische landschappen'
en 'scherpe debatten' die het
trio al improviserend tevoor
schijn tovert moet de luisteraar
zelf maar ontdekken, vindt
Blonk. „Mensen zijn tegen
woordig zo gewend om hapkla
re brokken voorgeschoteld te
krijgen. Het is ook mooi als het
publiek met de muzikanten
meedenkt. We zitten nu in een
periode waarin improvisaties
niet zo populair zijn, maar die
interesse komt wel weer terug."
In 1990 kwam het trio bij el
kaar. De drie muzikanten ken
den elkaar al van andere mu-
ziekformaties en spelen ook nu
allen in andere groepen.
Nijdam speelt regelmatig in
groepen van Cor Fuhler. Van
der Putten speelde lange tijd
met Ig Henneman en maakt nu
deel uit van de Bik Bent Braam
(van Michiel Braam) en Splinks,
een andere formatie van Jaap
Blonk.
In het begin waren er nog wel
wat onderlinge afspraken over
de op het podium te volgen
muzikale lijnen. Blonk: „We
hebben geprobeerd een aantal
stukjes uit te voeren die we elk
zelf geschreven hadden. Maar
die stukken bleken niet nodig te
zijn. Wat we ter plekke bedach
ten bleek veel leuker te zijn."
Veel aanbiedingen voor op
tredens zijn er de afgelopen vijf
jaar niet geweest, want het aan
tal podia dat beschikbaar is
voor dit soort experimentele
muziek, is beperkt. „We hebben
dit seizoen al drie optredens ge
had, dat is uitzonderlijk," zegt
Nijdam.
Jaap Blonk: „Ik zing in denkbeeldige talen. De klanken die ik gebruik suggereren wel een taal." foto pr
Repeteren doen ze daarom
niet al te veel. „We sparen de
muzikale energie liever op voor
de optredens." En voor de op
namen voor een CD, waarover
de komende tijd wordt gespro
ken. „We hebben een aanbie
ding gehad om die op te ne
men," zegt Blonk, die regelma
tig optreedt in het VPRO-radio-
programma De Avonden.
Geheel in de traditie wil het
trio die CD vullen met pure im
provisaties. Die op het podium
gepaard gaan met pieken en da
len. Van der Putten: „Ik denk
niet dat we gaan knippen en de
mooiste gedeelten voor de CD.
De demo die we gebruiken voor
onze promotie is ook een com
plete weergaven van één lange
improvisatie. Daarvoor zijn we
ook gewoon naar de studio ge
gaan, hebben onze instrumen
ten uitgepakt en zijn begonnen
met improviseren." Nijdam:
„Het gebeurt wel eens dat we
het even niet meer weten. Maar
dat geeft niet. Dan modderen
we gewoon even door. Ook da
len kunnen heel mooi zijn."
Blonk, Nijdam Van der
i'uttcn treden donderdag 16
november op in de X, Haar
lemmerstraat 52, aanvang
21.00 uur. Reserveren is moge
lijk op di, woe en do tussen
13.00 en 16.00 uur, tel. 123568.
alphen aan den run
liet ('entrum voor Amateur-
theater Rijn- en Veenstreken
(CARV) houdt in samenwer
king met het Alphense
Parktheater op 2, 3 en 4 de
cember voor de tweede maal
een eenakterfestival. Negen
amateurtheatervercnigingen
uit Alphen aan den Rijn. I.ei-
den en de regio voeren komi
sche, aangrijpende, absurde,
tragische en kluchtige eenak
ters op.
Alle optredens worden be
oordeeld en besproken door
een vakjury bestaande uit
theaterdocenten en drama
turgen. 1 lel festival wordt ge
houden in het Parktheater,
Cornelius Geellaan 2 in Al
phen. De deelnemende ama
teurverenigingen zijn (op za
terdag) VIOS, Per Expres, To
verlei, (op zondag) l ot Ieders
Genoegen, St. Pancratius,
Utteris Sacrum, (op maan
dag) Onder Ons. SPOT en
Piccolo. Reserveringen: 0172
472875.
GENEVE AFP
Uit het museum voor kunst en
geschiedenis in het Zwitserse
Genève is een schilderij van de
zeventiende-eeuwse Noordnc
derlandse kunstenaar Salomon
van Ruysdael gestolen. Het
werk, een Hollands landschap,
meet 24,5 bij 36,5 centimeter.
Het gaat om de eerste diefstal
uit het museum. Over de waar
de van het zondag ontvreemde
schilderij deed een woordvoer
der gisteren geen mededelin
gen. Hij wil daarmee chantage
pogingen voorkomen. Maar vol
gens de zegsman gaat het niet
om een meesterwerk. Salomon
(1600-1670), die zijn naam
Ruysdael spelde, was oom van
de bekendere Jacob van Ruis
daeL
Nieuw programma Montezuma's Revenge in Leidse schouwburg
Montezuma's Revenge vertolkt in 'De Omval' nummers die door vrouwen zijn gezongen of vanuit het per
spectief van de vrouw zijn geschreven. „We zijn gaan zoeken naar het androgyne in ons."
foto rineke dijkstra
leiden» martin hermens
Terug van weggeweest. Althans,
voor Nederland dan. Want
Montezuma's Revenge heeft het
afgelopen jaar niet stil gezeten.
De pijlen waren op Duitsland
gericht. Met succes. Maar de
jongens komen terug naar de
Nederlandse theaters met een
spiksplinternieuwe show. Die is
het resultaat van een retraite
periode, waarin de vijf ieder af
zonderlijk de zaken eens op een
rijtje zetten. Drie nieuwe ge
zichten in het gezelschap vallen
direct op. Maar ook de voorstel
ling 'De Omval', die donderdag
in première gaat in de Leidse
Schouwburg, zal menig fan ver
bazen.
„We waren toch al weer een
jaar of tien bezig," zegt zanger
Paul Klooté. „Eigenlijk zonder
enige onderbreking. We kwa
men we op het punt dat we zei
den: misschien is het zinnig om
een adempauze in te lassen en
even met andere mensen te
werken. Gewoon een frisse
wind tussen de oren."
Voor Klooté was het na an
derhalf jaar werken bij het Ko
ninklijk Ballet van Vlaanderen
duidelijk: hij wilde verder met
Montezuma's Revenge. Drie
van de vijf zangers sloegen an
dere wegen in.
Duitsland heeft al kennis
kunnen maken met twee nieu
we gezichten in Montezuma's
Revenge: Floris Nielen en Andy
Tjin gingen mee op tournee
door Duitsland. De jongste aan
winst is Jeffrey Zuhdy. Het vijf
tal wordt gecompleteerd door
'oud-gediende' Rob Veldhuij-
sen. Veldhuijsen is de enige die
aan de wieg van Montezuma's
Revenge stond. Hij heeft alle
wisselingen van de wacht mee
gemaakt. En overleefd.
Met vier theaterprodukties
bouwde de a capella-popgroep
een groot eigen publiek op in
NederlancJ. Ook in Duitsland
oogst de groep veel succes. Vo
rige maand ontving Monte
zuma's Revenge een belangrijke
Zuidduitse kleinkunstprijs.
Omval
Nederland maaakt de komende
maanden kennis met de nieuwe
voorstelling 'De Omval'. „Het is
een programma waarin we voor
het eerst wat meer in een rol
stappen dan we tot nu toe heb
ben gedaan", legt Klooté uit. „In
de vorige programma's waren
we gewoon onszelf. We deden
de nummers binnen een the
atrale zetting. Nu is de voorstel
ling meer in een bepaalde stijl
getrokken. Daarmee voegen we
er een extra dimensie aan toe."
Uitgangspunt voor 'De Om
val' zijn nummers die door
vrouwen zijn gezongen of die
vanuit het perspectief van een
vrouw zijn geschreven. Aan de
teksten is niets veranderd.
„Waar staat 'I love him' is het
gewoon 'I love him' gebleven.
We hebben geprobeerd de
nummers op hun merites te be
naderen. Dus echt inhoudelijk
naar ze te kijken. En niet
meteen om daarmee de draak
te steken of verwijfd te doen.
We hebben geprobeerd te ver
mijden om er een travestie
show van te maken".
„We zijn wel gaan zoeken
naar het androgyne in ons. En
dat heeft zich vertaald in de
kostumering. We balanceren op
de grens van: wat zijn het nou?
Zijn het mannen die vrouwen
spelen? Of zijn het vrouwen met
mannenstemmen? Dat wordt
een interessant zoekplaatje voor
de mensen".
Nerveus
De lovende recensies van de af
gelopen jaren maken de vijf he
ren aardig nerveus. „Na de eer
ste try-out van 'De Omval' sloeg
bij mij de paniek toe", vertelt
Klooté. „Je gaat vergelijken met
de vorige programma's. Daar
van weet je hoe die gewerkt
hebben met publiek. En nu
denk je: o god, wat gaat er ge
beuren in het theater? Daar heb
ik lang over zitten nadenken.
Uiteindelijk kwam ik tot de
overtuiging dat het daar niet om
draait. Het gaat niet om de her
haling van wat we al gedaan
hebben."
„Dat zit ook in de titel van de
nieuwe show: 'De Omval'. Die
heeft iets te maken met een
wending. Het gaat erom dat we
een nieuwe vorm in het theater
brengen. Wat je nu met deze
show ziet, heb ik in elk geval
nog niet eerder gezien in het
theater. Als mensen het niks
vinden, nou ja, jammer dan. Ik
denk dat we iets goeds neerzet
ten".
muziek
recensie martin hermens
'Antarctica', musical van Eddy van der Schouw Muziek Bob
Groothuis Muzikale leiding: Bert Stoots Regie Aart Brouwer
Choreografie Adam Richens Met: Hilde de Mildt. Eddy van der
Schouw, Gonda Visser eva Gezien 13/11 Carré, Amsterdam
(première). Tournee door Nederland.
Was het niet Annie Schmidt die schreef dat alleen
uit leed kunst geboren wordt? Eddy van der
Schouw heeft het nodige leed moeten doorstaan.
Een hardnekkige nierziekte hield hem zes jaar
lang uit de running. Maar hij bleef knokken met
als resultaat dat zijn eerste professionele musical-
produktie 'Antarctica' eindelijk op de planken
staat. Het mag met recht een Idein wondertje he
ten.
Tot zover het zielige gedeelte. 'Antarctica' dus.
Trots aangekondigd als 'dé' nieuwe Nederlandse
musical. Eentje met toeters en bellen waarin het
verhaaltje niet zo belangrijk is, maar waarin het
draait om schitterende decors en spetterende
dansen (zo belooft het programmaboekje). Zo'n
ouderwetse musical, dus, goed voor een onbe
zorgd avondje uit.
Inderdaad, het verhaal van 'Antarctica' heeft
niet veel om het lijf. Bioloog Sybrand Kerrebijn
(Van der Schouw) trekt met zijn vrouw Imelda
(GTST-ster Hilde de Mildt) naar de zuidpool. Ze
komen er in contact met Greenpeace-achtige ac
tievoerders (onder leiding van Gina Fortuin, een
mooi debuut van Gonda Visser) die ten strijde
trekken tegen een groep illegale jagers. Die heb
ben het voorzien op de witte vacht van jonge
pelsrobhen.
Het is allemaal oprecht bedoeld als een zorge
loze musical. Daar heb ik helemaal niets op te
gen. Maar pretentieloos amusement is leuk zo
lang het pretentieloos blijft. En juist daar gaat
Van der Schouw de mist in. Hij pretendeert puur
amusement te brengen, maar slaat je de hele
voorstelling om de oren met het verwijt dat de
mensheid zo slecht is. Dat wordt echt te veel van
het goede, /o tegen de pauze gaat dat zelfs tegen
staan en heb je meer zin om je jas te pakken dan
om de tweede helft af te wachten.
lammer van dat moraliserende, Hollandse vin
gertje. Deze miljoepenproduktie met eco-keur-
merk had best iets kunnen worden. Al het ver
plichte oubollige werk, eigen aan de ouderwetse
musical, zit erin: een brij van nietszeggende
deuntjes, ontelbare haast-verkledingen, zingende
nonnen die uit de kleren gaan, tapdanscndc pin
guins (jawel), een homo-vriendelijk duet, over
dreven acteren, veel bloot bij de dansers, ama
teuristische dialogen, totaal overbodige scènes.
En als extraatjes een slechte belichting, ongelijk
ensemble-zang, gebrek aan karakter-ontwikke
ling en nul komma nul ster-allures om deze kar te
trekken.
„Godallemachtig wat een drukte om niks",
zingt iemand in de eerste akte. Het is een waar
heid als een koe.
muziek
recensie rob vermeulen
Erik Brey, Ene Corton, Alfred vai
Heuvel en Frans Mulder in 'Purper 11'
Regie Frans Mulder Muziek Erik Brey
Gezien 13/11, Haarlem (Schouwburg)
Op 14/12 en 15/12 is Purper te
Leidse Schouwburg
Het elfde programma in vijftien
jaar. voor Purper is het niets bij
zonders. Een van de vier heren
vervangen door een ander: ge
beurt bijna elke keer bij Purper.
Een dolle avond vol eersteklas
traditioneel cabaret: niemand
had iets anders verwacht. Het
enige nieuws is misschien dat
Purper tegenwoordig ook op In
ternet resideert.
Misschien zegt dat juist wel
veel, want bij alle traditie en ou
derwetse degelijkheid doet Pur
per altijd vreselijk zijn best om
fris te blijven. Ditmaal heeft die
neiging zich ook gemanifes
teerd in de personeelskeuze:
Eric Gorton is een broekie te
midden van zijn drie collega's.
Dat bijna-ge'neratieverschiï is
volop uitgebuit in het program
ma en vormt een heel bundeltje
rode draden, zowel aan de ko
mische als aan de meer serieuze
kant, die vooral tot uiting komt
in een paar mooie liedjes over
verglijdende tijd en genera
tiekloven ('Dienstbaar', 'Alles
blijft bestaan
Corton blijft als acteur wat
achter bij het inmiddels al ge
durende vijf programma's op
elkaar ingesleten trio Brey/Mul-
der/Van den Heuvel. Voortdu
rend gekleed in Schots rokje
vormt hij met zijn muzikale
kwaliteiten en sympathieke uit
straling wel een goede vervan
ging voor Hans van der Woude.
Hij is de nuchtere jongeman die
eerst 'meneer Mulder' moet
zeggen maar daarna, als deze
zijn wonderschone 'Jaloezie' ge
zongen heeft en daarmee be
hoorlijk is gecomplimenteerd,
toch de aanspreekvormen 'je'
en 'ouwe nicht' mag bezigen.
De purperologische analyse
van 'Purper 11' verloopt intus
sen helemaal volgens de regels:
vakkundig gesol met vaderland
se liedjes, perfecte close harmo
ny, dansje, ontroerinkje, pot
pourrietje. F.r is weer een hilari
sche opstapeling van folklore
('Sipelsop' rnet Oudhollandse
gerechten) en natuurlijk een
fantastische uitsmijter, die dit
maal geheel voor rekening komt
van Erik Brey. Vanachter de
vleugel barst hij los in Jordanees
gekweel, een Amsterdams vi
brato 'waarbij je adamsappel
stuitert in je strot'. Als dat afge
lopen is, ben je allang weer ver
geten dat het voor de pauze
misschien even iets minder
was. Bij Purper mag dat. Zelfs
het minste is daar nog altijd
topkwaliteit.
