'Geen Spanje in 1996 in teken geboortejaar van Goya Moeizaam plezier hebben met een tientje Cultuur&Kunst Sfeervolle terugblik in 'Tip Top: Overzicht Constant in Stedelijk Blacher vergeet orkest achter zich te hebben Ken Loach wint Europese filmprijs berlun» De Britse regisseur Ken Loach heeft gisteren in Berlijn de Felix-prijs voor de beste Europese film gewonnen. Hij ont vangt de 'Europese Oscar' voor zijn film Land and Freedom, een epos over de Spaanse Burgeroorlog. De regisseur kon de prijs niet zeifin ontvangst nemen, omdat hij momenteel in Nicara gua is voor de opnamen van zijn volgende film. Het is Loachs tweede Felix, nadat hij in 1991 in Berlijn met Riff-Raff in de prij zen viel. I-and and Freedom vertelt het verhaal van een jonge Engelse communist die in Spanje aan de kant van een radicaal linkse militie meestrijdt tegen de fascisten, totdat zijn eenheid door de communisten wordt onderdrukt. John Lennon-postzegel uitgegeven los angeles Acht landen geven op 8 december postzegels uit om ex-Beatle John Lennon te eren. Op die dag is het vijftien jaar geleden dat de legendarische musicus werd vermoord. De post zegels worden uitgegeven in onder meer Ghana, Nicaragua, Ma li, de Maldivey, Antigua en Azerbeidzjan. De ontwerpen tonen Lennon in verschillende fases van zijn leven. Weduwe Yoko Ono heeft de tekeningen geselecteerd.-Groot-Brittannië, Australië en West-Duitsland brachten eerder al Lennon-postzegels uit. 'Zusje' wint jury-prijs Grieks festival Thessaloniki De Nederlandse speelfilm 'Zusje' heeft gisteravond op hel 36e internationale Filmfestival van Thessaloniki de Zilve ren Alexander gewonnen, de speciale juryprijs. Aan deze onder scheiding is een geldbedrag verbonden van 40.000 dollar. 'Zusje' is de debuutfilm van de uit Utrecht afkomstige regisseur Robert Jan Westdijk. Kim van Kooten speelt er een hoofdrol in. Ander halve maand geleden was 'Zusje' de sensatie van het Nederland se Film Festival en wist toen bij verrassing zowel de Prijs van de Stad Utrecht te winnen als het Gouden Kalf voor de beste speel film van het jaar. Leo Silveira trad zaterdagavond op ir van hartelijk gelach en een dap pere poging tot woordenwisse ling. Een gemoedelijk familiege beuren gaat zich voltrekken. Kleine kinderen zijn onder be geleiding van pa en moe. ter educatie op zoek naar andere culturen. Een veelkleurige varia tie van types uit bijna alle uit hoeken van de wereld. Nette pakken, gesoigneerde heren en dames, baseballcaps uit Afrika en jongeren gestoken in tradi- het Leids Vrijteijds Centrum (LVC). tioneel Nederlandse kleder dracht, het trainingspak. Een publiek dat bij uitstek ge schikt is voor Leo Silveira's mu ziek, die nogal ruim van opvat ting is. Met een stem als een warm kussen en een blazerssec tie die als de zon schettert weet hij al snel een sfeertje van 'dan sen mammie!' te creeëren. De agoog danst vrolijk met de Se- negalees onder de begeleiding van een pretentieloos refrein van 'I like it, you like it', en 'We can work it out'. Dat alles voor zien van stevige portie publieks participatie. De achtmansband speelt soukous, soca, draait haar hand niet om voor een reggaedeuntje of een gelikt Westers blazerspartijtje. Drie danseressen gehuld slechts in riet en luipaardvel vertonen hun danskunsten. Zij beschikken over een vermogen tot opzwe pen van het mannelijke publiek op de eerste rij. Het einde van Silveira's optre den betekent voor de meeste aanwezigen een terugkeer naar een wat grijzer alledaags be staan. En dat dat contrast nogal groot kan zijn toont de afwezig heid van het Somalisch sound- system. De dj is onverwacht overgeplaatst naar een ander centrum in Geleen waardoor een LVC-dj zijn plaats moest opvullen. Erik van Muiswinkel in de Leidse Sc tijdsverschillen. Bij cabaret moet je het verhaal slimmer aanpakken. Het moet niet te in gewikkeld zijn. De overgangen moet je scherper maken." „Wat dat betreft waren de try- outs goud waard. De eerste keer kreeg ik na afloop nog allerlei vragen. 'Heel interessant, heel dapper, maar leg nou es effe uit waar die en die mee bezig is'. De laatste vijf keer heb ik dat niet meer gehoord." „Toen ik die vragen kreeg dacht ik eerst wel: stomme koeien, begrijp dat dan toch! Maar zo werkt het niet. Mensen ouwburg. ,,lk vertel een verhaal, ma; uit het toneelvak die de try-outs hebben gezien hadden ook een aantal vragen, dus het was no dig om het een en ander te ver anderen." One-manshow Dat Van Muiswinkel nu solo op het podium staat is geheel te gen de verwachting in, want de afgelopen jaren liet de cabare tier meermalen weten niets te voelen voor een one-manshow („Er staan al genoeg mensen one-man- en one-womanshows te maken"). Van Muiswinkel begon zijn theaterloopbaan in blijf het hardnekkig cabaret noemen Zak en As, trad samen op met leden van cabaretgroep Dubbel en Dwars en deed twee jaar ge leden een voorstelling met Mar- göt Ros ('De Heldenlul'). Om het 'gezeur' over de solo voorstelling voor te zijn presen teert de cabaretier zijn alter ego's op liet podium nu als 'me de-spelers'. „Die opmerkingen over one-man shows heb ik in derdaad meermalen gemaakt, maar het is voor mij geen uitge maakte zaak om in groepen te spelen. Ik heb het destijds ge zegd omdat ik vind dat je be- FOTO TACO VAN DfL, hoorlijk wat in huis moet h|n] ben om in je eentje twee kjej drie kwartier het publiek L boeien. Het is niet zo dat ik^, deze fase zoals Youp van 't i]q op het podium kan staan. L)vv moet je over een soort cL kracht beschikken. Ik haal ni kracht uit die wisselingen personages, ik kan van het op het andere moment heely mand anders zijn." ill 'De Mensenvriend' van Ba van Muiswinkel is di 14/1 lie 15/11 te zien in de LeHi; Schouwburg. iv MAANDAG 13 NOVEMBER 1995 Bij de try-outs voor 'De Mensenvriend' waren sommige bezoekers een beetje teleurgesteld. Want in de eerste so lovoorstelling van Erik van Muiswinkel wordt geen 'vrachtwagen vol typetjes' over het publiek uitgestort. „Als je daarvoor naar de voorstelling komt valt het te gen," zegt de cabaretier. „In de try-outs die we de afgelo pen weken hebben gedaan was dat even een probleem. Maar dat is nu achter de rug." Morgen gaat 'De Mensen vriend' in première in de Leidse Schouwburg. Leidse première solovoorstelling Erik van Muiswinkel theater recensie wunand zeilstra 'Tip Top', samengesteld door George Groot (script). André Veltkamp (dramatur gie) en Ruut Weissman (samenstelling). Gezien: 11/11, schouwburg, Leiden. Het programma 'Tip Top' blikt terug op de uitgaanswereld van het vooroorlogse Amsterdam. Sommige liedjes uit die tijd, zoals bijvoorbeeld 'Onder de bomen van het plein' van Max Tak, 'Sally's Roomijslied' van Louis Davids en misschien zelfs 'Meneer Dinges' van Johnny en Jones zijn vandaag de dag nog steeds bekend. Jenny Arean, Joost Prinsen, Lucretia van der Vloot en Rem- co Vrijdag brengen dit repertoi re in de wetenschap dat in dat vooroorlogs Amsterdam joodse artiesten een belangrijke rol speelden. En dat zij in die tijd licht amusement met veelal niet-typisch-joods repertoire brachten. Onder meer was dat het geval in de Tip Top-bio- scoop, waar tal van artiesten de pauzenummers opvulden. Aan deze periode in de ge schiedenis van het amusement kwam abrupt een einde, toen de waanzin van de Tweede We reldoorlog uitbrak. Een pro gramma dat ruim vijftig jaar na dato terugblikt, houdt daarmee voortdurend rekening. Het.the ma wordt in eèn paar nummers op een ingetogen manier aan de orde gesteld. Cabaretier George Groot is verantwoordelijk voor het script; hij weet als geen an der met dit beladen onderwerp binnen een cabaretprogramma om te gaan. Dat alles resulteert dan oolje een sfeervolle en stijlvolle terja blik. Joost Prinsen laat in 4i< teksten altijd iets weemoecjii meeklinken. Moeiteloos veri- dert hij van rol: soms fung^a hij als verteller, meestal spè( hij gewoon mee. Jenny Ar^_ overtreft zich zelf in een p, nummers, zoals in 'JiddisA mamma' en in het beschrijvj- de lied over 'De begrafenis Manke Nelis'. Maar ook Lutjj tia van der Vloot en Remco \fai dag hebben een belangrijk ajr< deel in 'Tip Top'. Deze jongb garde die pas is afgestudejé aan de Akademie voor Kl^h kunst, laat zich hier van n beste kant zien. Het gefj wordt vakkundig muzikaal dersteund door Martin van (piano), Simon Planting (I en Wilma Thalen (viool). Spanje gaat in 1996 veel aan dacht besteden aan het geboor tejaar van één van zijn grootste schilders uit de geschiedenis, Fransisco de Goya y Lucientes. Hij werd 250 jaar geleden, op 30 maart 1746, geboren in het dorp Fuendetodos in de provin cie. Goya's geboortedag wordt volgens Spaanse media gevierd met exposities, symposia, mu ziek-, theater-, film-, en dans voorstellingen. In het Prado-museum in Ma drid is in juli en augustus een uitgebreide tentoonstelling van tekeningen, etsen en stillevens van de achttiende-eeuwse schil der te zien. Andere Goya-expo- sities worden gehouden in het Reina Sofia-museum en de Na tionale Bibliotheek. Lithografie- en van de Spaanse meester zijn te bewonderen in het Calcogra- fia Nacional. In het neo-klassie- ke Palacio Nacional, het Antro pologisch Museum en het Ar cheologisch Museum zijn even eens werken van Goya te zien. Tijdens Goya's leven hadden belangrijke historische gebeur tenissen plaats die ook hun weerslag hebben gevonden in, het werk van de schilder. Zo zijn de verschrikkingen van de Spaanse Onafhankelijksheids- oorlog getekend in etsen met de titel „Los desastres de la Guer- ra". De executie van ongewa pende Spaanse boeren is te ai op het dramatische doek ir derde mei 1808", een hoorn punt uit de Spaanse neo-Bani In het begin van de negentiee eeuw maakte Goya ook veelt keningen in de straten van li drid. 1 Goya was lange tijd hofscj der van de Spaanse koning r rel rV; volgens biografen oolii gelukkigste periode in zijn] ven. In 1824 verliet hij Sp$ en begaf zich in ballingschap! Frankrijk. Vier jaar later stieiii in Bordeaux. In 1919 vondji zijn laatste rustplaats in Ma® in de Iglesia San Antonio dj; Florida, een kerk die hij ooitp had gedecoreerd. p F Het Stedelijk Museum-wijdt voor de eerste maal een uitgebreid overzicht aan de schilderijen van Constant. De tentoonstelling, die van 25 novem ber tot 21 januari loopt, bestrijkt een periode van vijftig jaar en omvat zo'n zeventig werken. Constant Nieuwenhuys (1920) heeft een veel zijdig oeuvre. Hij maakte deel uit van de Cobra groep. Na deze periode dacht hij de schilderkunst vaarwel te moeten zeggen en ontwierp het utopi sche Nieuw Babyion. Later nam hij de kwast toch weer ter hand en maakte verschillende werken, waarbij hij overging van het grillige Cobra-werk op het schilderen van rechlijnige composl met vierkanten. Politieke gebeurtenissen vorij voor Contant een belangrijke inspiratiebron! laatste jaren schildert hij ook thema's uit de ft sieke mythologie. I Het Stedelijk Museum exposeerde drie eerder werk van Constant. In 1959 was erfc tentoonstelling gewijd aan de constructies! maquettes van Nieuw Babylon, in 1974 wei zijn tekeningen vanaf 1945 getoond en in 1 schilderijen uit de jaren zeventig. Nagenoeg rallel met de terugblik in het Stedelijk toont Haags Gemeentemuseum aquarellen van C stant uit de laatste twintig jaar. muziek recensie lioy van der spek Concertgebouw Kamer Orkest o.l.v. Char les de Wolff Solisten Emily Beynon, fluit en Kolja Blacher, viool Werken van j.S. Bach en F. Mendelssohn Bartholdy. Ge hoord 11/11, Vredeskerk, Leiden. Eindelijk is er dan een begin ge maakt aan de restauratie van de Stadsgehoorzaal; de Meesterse- rie huist niet meer voor niks in de Vredeskerk. Overigens is de ze ambiance uitstekend ge schikt voor een orkest zoals za terdagavond. Het Amsterdams Concertgebouw Kamerorkest onder leiding van Charles de Wolff vormt de ideale formule. Een kleine groep voortreffelijke strijkers en een solist. Door de droge akoestiek van deze kerk komt de klank helder en direct over. De fluitist Emily Beynon is in staat om geheel in te spelen op de verfijnde klank van het or kest, in de bekende Orkestsuite f\r 2 in b van Bach. Elk deel, ze ven in getal, krijgt een heel ei gen behandeling, een bijzonder karakter. Dynamiek en vooral timing zijn zorgvuldig gekozen, culminerend in de razendsnelle, virtuoos geschreven èn gespeel de badinerie. Bij Kolja Blacher ligt dit an ders. De violist op wereldniveau lijkt in Bachs vioolconcerten in a en e zo ver boven de stof ver heven, speelt zo eigenzinnig en glansrijk, dat hij soms (echt niet altijd) vergeet een orkest achter zich te hebben. En lang niet het eerste het beste. Met een schit terende buigzame toon kneedt Blacher deze twee concerten naar zijn eigen totaalbeeld. Vo rig jaar gaf hij een fenomenale 'one-manshow' in de Lokhorst- kerk met solowerken van Bach en van Blacher (zijn vader), een concert waarin hij zich hele maal kon uitleven zonder zich te hoeven bekommeren om een achterban. Het enige waarin Blacher zich dan ook zou moe ten vërdiepen is het hechte sa menspel met orkest. De symfonie nr 7 in d van Mendelssohn sloot naadloos maar te keurig aan bij dit Bach- -concert; een contrast had spannender gewerkt. Uitgelatenheid bij vluchtelingenfestival in LVC Oorspronkelijk was de 'De Men senvriend' wel opgebouwd rondom een aanzienlijk aantal 'typetjes'. Tekstschrijver Justus van Oei, met wie Van Muiswin kel jarenlang het cabaretduo Zak en As vormde, schreef een stuk rondom zes personages. Regisseur Genio de Groot gooi de het roer echter volledig om. „Justus en ik kwamen als gelou terde jonge talenten bij Genio aan. Na acht jaar de mensen al leen maar aan het lachen ge bracht te hebben, wilden we iets anders doen. We hadden een echt toneelstuk met zes ver schillende rollen. Maar daar ging dus een heel groot rood potlood doorheen. Genio heeft mij overtuigd dat het een jaar zou duren voor ik dat onder de knie zou hebben en daarvoor hadden we de tijd ook niet." De Groot kneedde het stuk om tot een, minder gecompli ceerde, cabaretvoorstelling, waarin Van Muiswinkel drie hoofdrollen speelt en 'een paar bijfiguren'. „Nu kan ik weer te gen het publiek aan blaten en daar ben ik per slot van reke ning ook goed in. Al zie ik het ook wel een keer aankomen dat ik echt toneel ga spelen." De mepgeling van cabaret en toneel maakt 'De Mensen vriend' volgens Van Muiswinkel geschikt voor een heel breed publiek. „Hoewel ik voor het eerst mijn bilspleet niet laat zien. Dat werd door mijn fami lie echt gemist. Misschien kan ik er nog een scènetje in stop pen, waarin dat voorkomt." De Haarlemse cabaretier beti telt 'De Mensenvriend' als stand-up toneel. De voorstelling balanceert tussen toneel en ca baret in. „Zoals Hans Liberg het heeft over sit-down comedy, zo heb ik het over stand-up toneel. Er zit toneel in de voorstelling, zonder dat het publiek een 'to- neelgevoel' heeft. Ik voel mezelf toch vooral cabaretier, maar ik probeer er toch ook een hoop toneel in te stoppen. Ik vertel een verhaal, maar ik blijf het hardnekkig cabaret noemen." Het verhaal van 'De Mensen vriend' is voor een groot deel autobiografisch. „Er zijn drie belangrijke personages in het stuk, onder wie ikzelf en twee goede vrienden van mij: een museumdirecteur en een Alge rijn. Zij doen een experiment met mij en ik faal op alle pun ten. Om het samen te vatten: 'De Mensenvriend' is een expe riment door de ogen van het proefkonijn gezien." Uitgangspunt van het verhaal is een videoband die Van Muis winkel nietsvermoedend in zijn huiskamer opzet. Er blijkt harde porno op te staan. „Ik schrik daar heel erg van, waarna mij een enorme loer wordt ge draaid". Nadat de regisseur het stuk aanpaste is er, tijdens de try- outs, ook nog het nodige gewij zigd. „Het verhaal is nog meer op het cabaretpubliek toegesne den. Vrijwel alles wat Justus heeft geschreven is in de voor stelling terecht gekomen, maar wel in een andere volgorde. Ik heb geen verstand van toneel, maar ik kan me voorstellen dat toneelpubliek wel gewend is aan abrupte overgangen en Tekenaar Albert Uderzo wint strijd om Asterix De Franse striptekenaar Albert Uderzo mag de strip Asterix blijven maken, zo heeft de rechtbank in Parijs bepaald. De rechter verwerpt daarmee de eis van de dochter van René Goscinny, de overleden mede-bedenker van de Gallische strip figuur. Uderzo kreeg na de dood van Goscinny toestemming van diens weduwe de serie voort te zetten. Dochter Anne vocht deze afspraak aan nadat haar moeder vorig jaar overleed. De rechter oordeelde echter dat de klacht volgens het Franse fecht verjaard is. Uderzo werkt ondertussen aan een nieuw deel dat in het najaar van 1996 moet verschijnen. Het Onderzoekerscentrum Lei den heeft 75 kaartjes voor het concert van Leo Silveira uitge deeld aan de in Leiden verblij vende vluchtelingen. Naast de gebruikelijk hoeveelheid wel zijnswerkers, antropologie- en niet westerse talenstudenten is er dan ook een groot aantal gas ten aanwezig waarbij de inte resse in andere culturen geen semi-professionele basis heeft. Met vluchtelingenzakgeld van een mager tientje per week is het echter wat moeizaam ple zier hebben in een gelegenheid waar de prijs van het bier 2,50 gulden bedraagt. Een bezoeker van het vluchtelingenfestival in het LVC keert zaterdagavond dan ook ontgoocheld terug van de balie waar de consumptie- muntjes te koop zijn. De uitgelatenheid is er niet minder om. In het zaalvullend decor heerst een verwachtings vol geroezemoes. De ruimte tussen het café en de grote zaal is druk behangen met tie-dye vlinders, een gordijn van lange linten kunstig versierd wc pa pier. De sigarettebrandgaten en de elegante zwarte merkpen- krullen doen de gezamenlijke creatieve hand van een clubje hogere kunstnijverheidstuden- ten vermoeden. Niets is echter minder waar. Het gehele decor tot de papier maché palmboom en de bonte naiëve zon, zee en strand- tafereeltjes aan de muur toe is afkomstig van de asielzoe kers zelf. Er is duidelijk veel tijd en doe-het-zelf bezigheidsthe rapie gestoken in de voorberei ding van het festival. Voor het optreden van Leo Silveira wordt ter opwarming al wat etnische muziek gedraaid waatop alleen diverse begelei ders en andere autochtonen on gehinderd door nieuwkomers- géne durven te dansen. De meeste buitenlanders kijken vooralsnog even de kat uit de boom en benutten de tijd om elkaar hartelijk te begroeten. Er wordt allerwege driftig gezoend, schouders worden beklopt en de herkenning na de ontmoe ting wordt steevast vergezeld

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1995 | | pagina 8