Het wereldkapitaal aan de haal Economie Beurs De Nederlandsche Bank: onderhoudsmonteur van de economie Aegon maakt 205 miljoen winst in '95 VROOM DREESMANN MAANDAG 13 NOVEMBER 1995 ECONOMISCH KORT ECONOMIE GESNAPT Wekelijkse rubriek over economie assurantieconcern stad Rotterdam heeft de netto in de eerste negen maan van dit jaar met 15,2 pro fent zien stijgen tot 89,3 mil- oen gulden. In het derde kwar- aal werd de winst met 15,8 pro- :ent opgevoerd tot 34,4 miljoen, 'er aandeel boekte de verzeke- aar over de negen -maandspe- iode een winst van 2,94, tegen rorig jaar 2,67. De omzet steeg n de voorbije drie kwartalen net 16,5 procent tot 2,6 miljard. Iet interimdividend wordt ver- loogd van 0,75 tot 0,84 gulden. )ver geheel 1995 verwacht het jestuur een belangrijke stijging fan de nettowinst, waardoor de vinst per aandeel 'duidelijk ho- ;er' zal uitkomen. )e europese Investerings- iank (EIB) heeft in Nederland jien groeiend aandeel in de fi- ïanciering van langlopende irojecten. De afgelopen vijf jaar ïeeft de bank bijna 2 miljard [lilden gestoken in onder ande- e de vernieuwing van de lucht- floot van KLM en Martinair, de iouw van moderne vuilver- irandingscentrales en de verbe- ering van de infrastructuur. Dit neldde Rudolf de Korte, vier maanden geleden benoemd in Ie top van de bank, het afgelo- len weekeinde. de werkloosheid in de vijf tien landen van de Europese Unie bedroeg in september ge middeld 10,5 procent. Dat blijkt uit vrijdag verspreide cijfers van het Europese bureau voor de statistiek, Eurostat. Nederland doet het met een werkloos heidspercentage van 6,6 pro cent (over augustus) niet slecht ten opzichte van de overige lid staten. Alleen Luxemburg heeft verhoudingsgewijs minder werklozen, namelijk 3,8 pro cent. Spanje telt met ruim 22 procent relatief de meeste werk lozen. in nederland is in het derde kwartaal van dit jaar 21 procent minder aardolie gewonnen dan in de overeenkomstige periode vorig jaar. Dat blijkt uit de pro- duktie-statistiek van het Staatstoezicht op de Mijnen. De aardgasproduktie daalde met 10 procent. De gemiddelde olie- produktie bedroeg in de periode juli-september gemiddeld 51.206 vaten (8142 kubieke me ter) per dag. Uit de gasvelden buitengaats en op het vasteland werd in het derde kwartaal 10 miljard kubieke meter gewon nen. Zo'n 25 jaar terug hadden regeringen en centrale banken een indrukwek kend stel instrumenten om hun econo mie in het gareel te houden. Ze konden belastingtarieven verhogen en verla gen, overheidsbestedingen vergroten en verkleinen, rentevoeten aanpassen, kredietbeperkingen opleggen of verrui men, wisselkoersen veranderen en noem maar op. Intussen is die gereed schapskist behoorlijk leeg geschud en lijkt het of regeringen en centrale ban ken met lege handen staan. The Economist schonk hier onlangs aandacht aan onder de veelzeggende titel 'Who's in the driving seat?'. Zij noemt als oorzaken de liberalisering van de kapitaalmarkten, de komst van krachtige computersystemen die we reldwijd met elkaar communiceren en allerlei innovaties op financieel gebied. Bij dit laatste moeten we denken aan het sterk toegenomen gebruik van de rivaten zoals opties, futures en swaps. Financiële instrumenten die vooral tot de publieke verbeelding spreken als het eens flink mis gaat, zoals met Lees- on bij Barings Bank en het meer recen te Daiwa schandaal in Japan. Jammer dat die derivaten meestal negatief in de publiciteit komen, omdat ze ook heel nuttig gebruikt worden. Ze bieden on dernemers en beleggers de mogelijk heid zich in te dekken tegen de fluctu aties van wisselkoersen en rentevoe ten. In de achter ons liggende vijftien jaar is de hoeveelheid financiële waarden (aandelen, obligaties, vreemde valuta en de genoemde derivaten) tweeënhalf keer zo sterk gegroeid als het bruto binnenlands produkt van de industrie landen. Beperken we ons even tot de handel in vreemde valuta: in 1973 ging er op een dag ter waarde van 10 tot 20 miljard dollar om. Intussen gaat het dit jaar dagelijks om zo'n 1.300 miljard dollar. In 1983 was de verhouding valu- tahandel ten opzichte van de handel in goederen en diensten 10:1; in 1992 was het 60:1. Het verplaatsen van grote hoeveelheid kapitaal over de wereldbol is een kwestie van seconden. Een onbelemmerde wereldkapitaal markt heeft, zoals elke perfect werken de markt, sterke pluspunteh. Besparin gen stromen zonder zich iets van landsgrenzen aan te trekken naar de meest produktieve investeringen. Uit eindelijk is dat prima voor de groei van de wereldproduktie. Maar voor natio nale regeringen is het inderdaad een stuk lastiger maar niet onmogelijk zoals we nog zullen zien om een ei gen economisch beleid te voeren. Sommige mensen maken zich hier over zorgen, anderen vinden het juist een pluspunt. Een van de zorgen is dat regeringen zo erg hun best zullen doen om de financiële markten te behagen, dat ze een te sterk anti-inflatiebeleid zullen voeren. Financiële markten zijn namelijk allergisch voor inflatie. Als ook maar even de verwachting wordt gewekt dat een bepaalde maatregel de inflatie zal aanwakkeren, reageert de markt met een renteverhoging. Inflatie betekent immers dat je daalder een gulden waard wordt. Een gelduitlener die verwacht dat hij straks geld terugkrijgt met een lagere koopkracht, wil dat risico direct met een hogere rente gecompenseerd zien. Tegenover deze zorg voor een al te remmend, een deflatoir. beleid staat een ander geluid. Namelijk dat het juist moet worden toegejuicht dat regerin gen direct door de markt worden afge straft als ze een schadelijk beleid voe ren. De financiële markt drijft op de beoordeling van risico's, kosten en op brengsten door miljoenen beleggers pensioenfondsen, banken, onderne mers, particuliere beleggers over de hele wereld. De markt werkt als een 24- uurs opiniepeiling onder deskundigen. Blijft de vraag of een centrale bank onder deze omstandigheden nog wel een rentebeleid kan voeren. De erva ring van de Amerikaanse Fed en de Duitse Bundesbank leert dat ze wel de gelijk de korte rente kunnen vaststel len. En daarmee de economie kunnen stimuleren of afremmen. Particuliere banken moeten immers een bepaalde verhouding in acht nemen tussen de hoeveelheid krediet die ze verschaffen en hun kasreserves. En zolang de cen trale bank de enige is die ze deze kas reserves kan leveren, kan zij de prijs daarvoor, de korte rente, vaststellen. Bij de lange rente ligt het anders. Die komt tot stand op de wereldkapitaal markt. En wordt sterk beïnvloed door de verwachtingen in die markt. Een re gering die met een renteverlaging zijn economie wil stimuleren maar daarbij de inflatieverwachtingen stimuleert, wordt afgestraft door een oplopende rente op de kapitaalmarkt. Het enige wat centrale banken en re geringen kunnen doen is de verwach tingen van de markt positief beïnvloe den. Dat kunnen ze door tijdig infor matie te verschaffen, door vooral dui delijk te zijn, door een helder en voor spelbaar beleid te voeren, zodat de markt weet waar hij aan toe is. Doen ze dit niet dan volgt er onmiddellijk een reactie omdat intussen cyberspace de postduif heeft vervangen. DR. ROLF SCHÖNDORFF l^MSTERDAM RAYMOND PEIL onder De Nederlandsche Bank jou Nederland lijken op de eer- de beste bananenrepubliek H-aar doortrapte 'hackers' onge- jtraft het girosysteem kraken en Indermans spaarcenten stelen, "tonder De Bank zit er geen geld 7h de geldautomaat en kunnen de fameuze Ne bankbiljetten reduce- loien tot monopolygeld. De Ne derlandsche Bank (DNB) is de '|»aakhond van banken en be leggers en eerste stuurman op -Het schip van economie en sa menleving. Zonder haar moeten 9ve vrezen voor uit de pan rij gende prijzen, massale werk- 2oosheid en grote armoede. Met jlen kruiwagen vol bankbiljetten sen brood kopen en nooit meer Ap vakantie in het veel te dure buitenland, zo zou het er in Ne derland aan toegaan. Een im pressie van een paar dagen geuzen in de statige DNB-bure- 'jbn aan het Amsterdamse Fre- sleriksplein. 3f> Als De Nederlandsche Bank 2|oit reclamespotjes zou maken liomen er twee slagzinnen in Aanmerking: 'Dood aan de in- jatie' en 'De gulden: keihard de ^ardste'. Inflatie geldont waarding is in spotprenten Vel eens getekend als een alles- jjerslindend monster dat landen ïcpt het bot toe uitholt en dat cri- fes en depressies veroorzaakt. J^age inflatie is het beste voor de 'samenleving, daar zijn bijna alle économen het over eens. En laarvoor heb je een betrouwba- e en waardevaste gulden no- lig, een credo dat de medewer- 'ers van De Nederlandsche lank in de hersens staat gegrift. De behoefte aan betrouwbaar leid was de belangrijkste reden foor de oprichting van De Ne- lerlandsche Bank in 1814 door loning Willem 1. Handel en nij- (erheid lagen toen plat, de eco- lomie lag vrijwel stil. „De op- Iracht was: breng met betrouw- laar geld de nijverheid weer op gang. Dat is de opdracht nu nog", licht woordvoerder drs. Bert Groothoff toe bij de uitge stalde waar in het DNB-muse- um, op een steenworp afstand van de toren aan het Amster damse Frederiksplein. Gewone mensen Zij aan zij met moderne zaken als een bioscoopje, computersi mulaties en een interactieve CD-speler is er ook het allereer ste geld uit 1814 te vinden: een 'soort cheque van 1000 gulden nu meer dan 30.000 gulden waard persoonlijk onderte kend door de toenmalige DNB- directie. Groothoff: „Zij zaten toen elke dag geld te tekenen. Dat was overigens meer voor banken onderling. Gewone mensen liepen er niet mee rond." Het museum biedt ook ant woord op prangende vragen als 'Waarom heet een biljet van 25 gulden een geeltje?' (Omdat de eerste geel was). Wat niet weg neemt dat er ook blauwe biljet ten van 25 gulden in omloop zijn geweest. Niet voor lang, want het volk bleek later te zeer gehecht aan het rode geeltje. Het eerste biljet van duizend was rood, ook aan de achter kant, vandaar de 'rooie rug'. En er zijn ook 200tjes, 300tjes, 40jes of 60jes in omloop geweest. Bankpapier is deels van katoen gemaakt: bij te heet wassen gaat het mis, zo bewijst een gekrom pen vijfje in het museum. En je kunt het opeten. Bij de ontwik keling is zeker gesteld dat bij voorbeeld kinderen daarvan geen kwalijke gevolgen onder vinden. Hoe eindigt geld? Verpulverd, tot briketten geperst en ver brand bij gelddrukker Johan En schedé in Haarlem, om de fa briekshal mee te verwarmen. Soms is het daarvóór al bescha digd ingeleverd bij één van de agentschappen. Dan geldt de volgende vuistregel: een half biljet van 100 levert 50 gulden op, een kwart biljet 25, enzo voorts. Bij de agentschappen kunnen ook vervallen staatsle ningen worden verzilverd, als mede de coupons voor de ren tevergoeding. Het Wassenaarse agentschap schijnt daar het meeste werk aan te hebben. Papierberg Bij DNB breken dagelijks vele mensen achter hun bureau zich het hoofd over economische vraagstukken. Dat resulteert in een papierberg van jaarlijks 2500 tot 3000 adviezen, toespra ken, rapporten enzovoorts. Een deel daarvan komt op tafel in internationale clubs ais het In ternationaal Monetair Fonds of het Europees Monetair Instituut (de voorloper van de Europese Centrale Bank), de rest is voor binnenlands gebruik. 'DNB- denktank' prof. L. Hoogduin: „Wij zijn ook sparring partner van de regering en stellen daar adviezen voor op." Populair ge zegd let DNB erop of de rijks overheid geen domme dingen doet of haar huishoudboekje te buiten gaat. Over het het paarse kabinet is Hoogduin 'grosso modo tevre den'. Een kanttekening plaatst hij bij de neiging om de belas- ting'eenzijdig te gebruiken voor bijvoorbeeld het milieu of de laagstbetaalden. „Het versnip pert en wordt een beetje mode- gevoelig. Op dat soort momen ten houden wij Den Haag de spiegel voor. Zo van: heb je daar wel aan gedacht?". Terugdrin ging van de staatsschuld vindt de Bank véél belangrijker. Rente, rente en nog 's rente. Ook op de afdeling financiële markten is dat het allesbepalen de beginsel. Voeling met de we reld van het grote geld is essen tieel om de (korte) rente op het juiste peil vast te pinnen. „Wij zijn de voelhorens van De Ne derlandsche Bank in de finan ciële markten", verwoordt ad Een blik in de 'kelder' van de Nederlandsche Bank: goud, goud en nog eens goud. junct-afdelingsdirecteur Ruud Soeting het. Zijn belangrijkste taak is de gulden sterk te hou den. Zakt de munt weg, dan moet de rente wel eens om hoog. Het signaal van zo'n ver zwakking bereikt Soeting onder meer via beeldschermen die de handel en wandel van de be langrijkste financiële centra weergeven. Een andere mogelijkheid om de gulden hard te houden zijn steunaankopen. Soeting kan zich echter de tijd niet heugen waarin dat voor het laatst is ge beurd. Steunaankopen voor an dere munten zijn twee tot drie jaar terug veel vaker voorgeko men, vooral toen de Europese munten binnen het Europees Monetair Stelsel tussen vrij nau- Reseve Naast het dokteren aan valuta beheert de afdeling ook de be legde deviezenreserves van De Bank (een kleine 60 miljard gul den) en de beleggingen van haar pensioenfonds. Aan het Frederiksplein is ook een kleine 'dealing room' gehuisvest, waar via beeldschermhandel transac ties worden uitgevoerd. „De de viezen vormen de reserve waar mee we de gulden kunnen on dersteunen als de nood aan de man komt. Dat geld moet be legd en beheerd worden, voor namelijk in belangrijke valuta als de dollar en de Duitse mark", licht Soeting toe. Specu leren, laat staan gokken is uit den boze. „Die portefeuille is uiteindelijk niet van ons, maar ook van de man/vrouw in de straat." Johan Jannink, adjunct-afde lingsdirecteur ontwikkeling be talingsverkeer, legt uit dat alle Nederlandse banken een reke ning hebben bij De Bank. Als de ING Bank geld overmaakt naar de SNS Bank flitst dit langs het Frederiksplein. Zijn afdeling moet ervoor zorgen dat dit vei lig en snel (wegens eventueel renteverlies) kan gebeuren. Het zelfde geldt als de Staat op een achternamiddag enkele miljar den guldens aan ambtenarensa larissen overmaakt. De Bank is immers ook kassier voor het rijk. Rest nog de hamvraag: waar is de roemruchte goudvoor raad? Die blijft dus achter slot en grendel, ook weer vanwege de veiligheid. De 1046 ton goud (18 miljard gulden waard) is on der meer opgeslagen in Londen en in de zwaar bewaakte klui zen onder het Frederiksplein. Oorspronkelijk diende het goud als delddng voor het geld. tegen woordig is de sterkte van onze economie daarvoor meer bepa lend. Wie een glimpje van de goudvoorraad de zesde ter wereld wil opvangen of eraan wil voelen kan in het DNB-mu- seum terecht. Daar liggen ver guide staven lood. Niet net ech te werk, maar het lijkt er veel op. DEN HAAG ANP Verzekeringsmaatschappij Aegon maakt een goed jaar door. De nettowinst steeg in het derde kwartaal van 160 miljoen gulden in 1994 tot 205 miljoen dit jaar. In de eerste negen maanden maakte het bedrijf een winstgroei van 13 procent door tot 943,3 miljoen. De om zet daalde licht tot 15.533 mil joen. De goede resultaten zijn voor de Aegon-directie aanleiding de eerder uitgesproken winstver wachting naar boven bij te stel len. Als de huidige valutakoer sen niet drastisch veranderen en als zich geen verdere on voorziene omstandigheden voordoen, hoekt de verzekeraar dit jaar een winstgroei die 'enigszins' hoger uitkomt dan 12 procent. Aegon blijkt het af gelopen jaar wel last te hebben gehad van de harde gulden. Zonder de valutakoersontwik kelingen zou de nettowinst zelfs 'beduidend' hoger zijn geweest, meldt de maatschappij. Aegon zegt niets over de exacte om vang van dit valutaverlies. Een tegenvaller was ook de schade als gevolg van de orka nen Luis en Marilyn op het ei land Sint Maarten. Aegon is daar actief met Ennia Caribe. Door een goede herverzeke ringsdekking denkt Aegon de schade nog beperkt te houden, maar al met al verwacht de on derneming nog een strop van 6 miljoen te lijden. Aegon wist verder bij bijna al le onderdelen hogere tot aan zienlijk hogere winsten te boe ken. In Nederland verbeterden vooral de resultaten van het Ie venhedrijf Particulieren. Ook was de schadelast in de secto ren medische varia en motorrij tuigen lager. Alle bedrijfsonder delen in Nederland wisten de omzet te vergroten. FANTASTISCHE AANBIEDING: 14 krt. gouden armband. Keuze uit 5 modellen. SS -4*- 29." Roomboter amandelstaaf. Vers uit eigen bakkerij 2 STUKS 6.50 Sony KTV met teletekst. 55 cm HiBlack Trinitron beeldbuis. 60 voorkeuzezenders. Teletekst met 4 pagina's geheugen. Camcorder aansluiting aan voorzijde. On Screen Display. 749.- Uni karpet Popchain. 100% wol. Handgetoft. Verkrijgbaar in 10 kleuren. Speciale maten per m2225.- 175.- £TOO Formaat 170 x 240

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1995 | | pagina 7