Doorbraak naar vrede
voormalig Joegoslavië
GOED
KOOP
Buitenland
Algerijnen buitenland
tiassaal naar stembus
Jeulen van Ken Saro-Wiwa
tadden vijf pogingen nodig
Lea Rabin
spreekt
massa toe
Le Pen wil imago van
antisemitisme kwijt
Israëlische leger na
28 jaar weg uit Jenin
ZUURKOOL
rientallen doden door Shin-Bet nam moord-tip niet serieus
lawines in Himalaya
AAANDAG 13 NOVEMBER 1995
Jochie racet met 200 km over snelweg
z, münchen De politie keek gisteren verbaasd op toen de bestuur
der van de auto die met bijna tweehonderd kilometer per uur
over de autosnelweg reed een jongen van elf jaar bleek te zijn. Er
was een wegversperring voor nodig op de snelweg van München
naar Ingolstadt, in het zuidwesten van Duitsland, om een einde
te maken aan het uitstapje van het jochie en zijn twee metgezel
len van tien jaar. De auto botste tegen de vangrail in een poging
de wegversperring te ontwijken. De drie inzittenden raakten
lichtgewond.
Parijs wellicht terug in NAVO
parus Frankrijk overweegt terug te keren in het militair com
mando van de NAVO, mits het Atlantische bondgenootschap
wordt hervormd met een heuse Europese pijler. Dat heeft minis
ter Hervé de Charette (buitenlandse zaken) gisteren gezegd tij
dens de behandeling van de begroting van zijn ministerie in het
Franse parlement. Frankrijk verliet het militair comité van de
NAVO in 1966.
Regeringsleger doodt Tamil-tijgerin
IE fOLQMBOLuitenant-kolonel Akila, de hoogste commandante
van de vrouwelijke strijders van de Tamil-tijgers, is gesneuveld
tijdens de verdediging van de stad Jaffna tegen het regëringsle-
;er. Dat hebben de Tamil-tijgers meegedeeld. Na een maanden-
ang offensief staat het regeringsleger nu voor de poorten van
Jaffna, de belangrijkste stad in handen van de afscheidingsbewe
ging-
Wolkbreuk in Andalusië na droogte
madrid» Boven het westen van Andalusië hebben zich in het
weekeinde na vijfjaar droogte ware wolkbreuken ontladen. In
Sevilla viel van vrijdagavond tot gisterochtend bijna honderd li-
ler regen per vierkante meter. Daardoor ontstond het ongewone
beeld van flinke plassen op de straten. Overigens viel er in bijna
heel Spanje regen.
d Atlantis naar ruimtestation Mir
cape Canaveral Het ruimteveer Atlantis is gisteren alsnog ver
rokken van Cape Canaveral. De Atlantis is op weg naar het Rus-
,ische ruimtestation Mir. Aan boord van het ruimteveer zijn vijf
istronauten, vier Amerikanen en een Canadees. Hun missie
luurt zeven dagen. Het zal de tweede keer zijn dat een Ameri
cans veer aan de Mir koppelt. De Atlantis zou oorspronkelijk
cterdag gelanceerd worden, maar noodweer dwong tot uitstel.
|CIERS-DEN HAAG AFP-ANP
gerijnen die in het buitenland
Dnen, konden het afgelopen
eekeinde al naar de stembus
>or de eerste ronde van de
•esidentsverkiezingen, die in
>t Noordafrikaanse land zelf
ts op donderdag worden ge-
)uden.
Elln Frankrijk, waar 620.000
esgerechtigden met de Alge-
jnse of de dubbele nationali-
•it wonen, stonden zaterdag en
steren duizenden Algerijnen
Rfenlang in de nj voor ambas-
ide en consulaten. De Alge-
|nse radio noemde een op-
imst in het buitenland van 32
-docent alleen al voor zaterdag,
e Algerijnse autoriteiten en de
irs juichten de hoge opkomst
e, die als nederlaag wordt gé
én voor de islamitische oppo-
4ie en haar bondgenoten,*die
een boycot hadden opgeroe-
|n.
Zaterdag kwam het in tal van
Franse steden tot incidenten
door de drukte. Tientallen men
sen werden onwel door het ge
duw en gedrang. Zondag was de
Franse politie, die honderden
agenten inzette, beter voorbe
reid en leidde de mensen
stroom met dranghekken in
goede banen. Desondanks had
den nog veel wachtenden medi
sche verzorging nodig.
Ook in Tunesië, Italië, Groot-
Brittpnnië en Duitsland was de
opkomst hoog. De ongeveer
1.400 geregistreerde Algerijnen
in Nederland konden hun stem
uitbrengen in Den Haag, Am
sterdam en Eindhoven.
De Algerijnen kunnen voor
het eerst sinds de onafhankelijk
kiezen tussen meerdere kandi
daten, drie anderen naast de
zittende president Zéroual. De
verkiezing van een staatshoofd
moet helpen een eind te maken
aan het geweld in Algerije, dat
de afgelopen vier jaar aan zeker
40.000 mensen het leven kostte.
ICOS»
beul die de Nigeriaanse
irijver-activist Ken Saro-Wi-
moest ophangen, zou er pas
vier vergeefse pogingen in
jn geslaagd zijn opdracht te
^•moillen. Nigeriaanse kranten
richtten gisteren dat Saro-Wi-
pas bij de vijfde poging zijn
itste woorden sprak: „Heer,
:m mijn ziel, maar de strijd
lat door". Volgens de kranten
is Saro-Wiwa de eerste van de
bgen ter dood veroordeelde
goni-activisten die werd opge-
Sngen in de zuidelijke olieha-
[nstad Port Harcourt.
De 54-jarige Saro-Wiwa was
p 31 oktober door een tribu
nal veroordeeld wegens de
rmeende moord op vier poli
ce rivalen, die in 1994 werden
)odgeschoten tijdens een poli
ce bijeenkomst. Hij hééft
eeds gezegd dat de bewijzen
tegen hem waren vervalst en al
gemeen wordt aangenomen dat
de schrijver en zijn medestan
ders werden veroordeeld om
hen het zwijgen op te leggen.
Verschillende kranten be
richtten gisteren dat de militaire
junta de doodvonnissen direct
na bekrachtiging door de rege
ring, afgelopen woensdag, had
willen uitvoeren. In Port Har
court bleken echter geen facili
teiten te zijn om executies uit te
voeren. Nadat donderdag beu
len waren overgevlogen uit de
noordelijke stad Sokoto werden
de veroordeelden vrijdagmor
gen vroeg uit een legerkamp ge
haald waar zij opgesloten zaten
en, onder het mom van een
dreigende aanval op het kamp
door Ogoni-jongeren, naar de
gevangenis overgebracht. Daar
werd onmiddellijk begonnen
met de ophanging.
Kroatische Serviërs bereiken akkoord met Kroatië
De kans dat het vredesproces in het voormalige Joegosla
vië slaagt, is gisteren aanmerkelijk toegenomen. Na we
kenlange moeizame onderhandelingen tekenden de
Kroatische Serviërs gisteren in het plaatsje Erdut een vre
desakkoord dat voorziet in de terugkeer van Oost-Slavo-
nië onder Kroatisch bestuur.
BOEDAPEST HANS CERTSEN
CORRESPONDENT
Met het akkoord is een van de
belan^ftjkste obstakels voor een
globale vredesregeling in het
voormalige Joegoslavië uit de
weg geruimd. Diplomaten spra
ken gisteren eensgezind over
'een belangrijke doorbraak'. „Ik
geloof dat we het het begin van
het einde van de oorlog in ex-
Joegoslavië hebben meege
maakt", aldus VN-bemiddelaar
Thorvald Stoltenberg.
De spanningen rond Oost-
Slavonië, het laatste stuk Kroati
sche grondgebied dat nog in
handen was van de naar af
scheiding strevende Kroatische
Serviërs, liepen de afgelopen
dagen sterk op. De Kroatische
president Tudjman dreigde
openlijk met militair ingrijpen
als er niet snel een akkoord
kwam. Om duidelijk te maken
dat het hem ernst was, stuurde
Tudjman de afgelopen dagen
belangrijke versterkingen naar
de regio.
Het lijkt erop dat de Kroati
sche Serviërs mede door die
druk alsnog hebben toegege
ven. Hurieis dat er een referen
dum over de toekomst van
Oost-Slavonië moet worden ge
houden hebben ze laten vallen.
Die eis was voor Kroatië abso
luut onaanvaardbaar. Het nu
gesloten vredesakkoord bevat
garanties dat de rechten van de
Serviërs in het gebied be
schermd zullen worden en
voorziet verder in een terug-
keerregeling voor de ruim
100.000 Kroaten die het gebied
in 1991 ontvluchtten.
Het is de bedoeling dat het
gebied voor minstens een jaar
onder VN-bestuur wordt ge
plaatst alvorens de Kroatische
autoriteiten het bestuur overne
men. Tijdens die overgangspe
riode zullen er lokale verkiezin
gen worden gehouden onder
supervisie van de VN. Een nog
te sturen internationale troe
penmacht moet de vrede en
veiligheid in de overgangsperio
de waarborgen.
Onafhankelijke Servische me
dia maakten gisteren melding
van een andere doorbraak in
het vredesproces. De Bosnisch-
Servische leider Radovan Ka
radzic en zijn opperbevelhebber
TEL AVIV AD BLOEMENDAAL
CORRESPONDENT
„De grootste menigte die ooit in
Israël op de been is geweest".
Zo omschreef de politie in Tel
Aviv de mensenzee gisteravond
op de grote herdenkingsbijeen
komst voor Yitzhak Rabin. Het
plein waar de premier vorige
week zaterdag kort voor hij
werd vermoord een vredesma-
nifestatie toesprak, stond volge
pakt en ook in alle aangrenzen
de straten zag het zwart van de
mensen.
Hoogtepunt van de avond
was een toespraak waarin Ra
bins weduwe Lea haar overle
den man beloofde dat de zwij
gende meerderheid in Israël
niet langer zal zwijgen. „De
mensen vertrouwden je teveel,
ze lieten je alleen vechten," zei
ze. „Terwijl de tekenen aan de
wand zichtbaar waren zwegen
ze. Pas op de laatste avond, op
dit plein, kwamen ze je bij dui
zenden steunen op de weg naar
vrede."
Met 'Shalom Chaver' (Dag,
vriend) Besloot ze haar toe
spraak. De groet die president
Clinton een week geleden uit
spraak en die Israël massaal
heeft overgenomen. Veel auto's
rijden rond met bumperstickers
met de tekst, die gisteravond
ook was te lezen boven een
groot portret van Rabin op het
podium.
Aan het begin van de avond
maakte Tel Avivs burgemeester,
Ronni Milo, officieel bekend dat
het plein van de manifestatie is
omgedoopt van 'Plein van de
Koningen van Israël' in 'Yitzhak
Rabin plein'.
De herdenkingsbijeenkomst
van gisteravond - met optre
dens door Israëlische zangers
en musici en declamatie door
vertegenwoordigers van de pad
vinderij en andere jeugdbewe
gingen - vormde de afsluiting
van de in het jodendom tradi
tionele rouwperiode van zeven
dagen. Eerder op de dag was er
bij het graf van Rabin, op de
Herzl-berg, een korte plechtig
heid gehouden voor familie,
goede vrienden en leden van de
regering en het legercomman-
do.
De veiligheidsmaatregelen op
het Yitzhak Rabinplein waren
ongekend. Al uren voor de ma
nifestatie begon was de wijde
omgeving afgesloten voor alle
verkeer. Op de daken waren mend premier Shimon Peres,
scherpschutters geposteerd en die niet het woord voerde, wa
de zitplaatsen van de officiële ren voor het publiek niet zicht-
genodigden, onder wie waarne- baar.
generaal Ratko Mladic zouden
ermee in hebben gestemd van
het toneel te verdwijnen zodra
er een definitief vredesakkoord
voor Bosnië is.
Mladic en Karadzic, beiden
wegens oorlogsmisdaden aage-
klaagd door het Internationale
gerechtshof in Den Haag, zou
den zich terug willen trekken in
ruil voor de garantie dat ze niet
vervolgd zullen worden. Vol
gens het Servische weekblad
N1N zou de Servische president
Milosevic hen die belofte heb
ben gedaan.
Mladic en Karadzic hebben
volgens beschuldigingen de op
dracht gegeven lot het doden
van vele tienduizenden niet-
Serviërs gedurende de nu al drie
jaar durende oorlog in Bosnië.
De Bosnische regering heeft
steeds gesteld dat er van een
vredesakkoord geen sprake kan
zijn zolang Karadzic en Mladic
nog in functie zijn.
Het extreem-rechtse Front
National heeft zaterdag een
poging gedaan zich te distan
liëren van de schenders van
dertig joodse graven. Een be
toging van het Front in de
Zuidfranse stad Carpentras,
vijf jaar geleden plaats van de
grafschennis, werd zaterdag
echter beantwoord met een
anti-demonstratie.
De leider van het Front Na
tional, Le Pen, verklaarde tot
zijn aanhang 7.000 betogers:
„Wij zijn geen antisemieten...
Maar wij geven de voorkeur
aan Franse joden boven bui
tenlandse joden.
De geruchtmakende mis
daad vond plaats op 10 mei
1990 op de oude joodse be
graafplaats van Carpentras.
Ruim dertig graven werden
geschonden en het lijk van
een pas begraven jood werd
op een parasolstandaard ge
spiest. Alle politieke partijen
wezen onmiddellijk in de
richting van lx? Pen.
Ruim vijf jaar onderzoek
door de politie leverde echter
geen bewijzen dat de mis
daad werd gepleegd door
aanhangers van het Front Na
tional. Aan Le Pen bood dat
de gelegenheid zaterdag de
excuses te 'eisen' van allen
die zijn partij in 1990 hadden
beschuldigd.
Al wat de extreemrechtse
leider ecl\ter kreeg, was een
tegenbetoging. Die betoging
werd voorafgegaan door een
kranslegging door dertig bur
gemeesters uit de omstreken
van Carpentras. die daarmee
wilden protesteren tegen de
komst van lx; Pen naar de
stad.
Het Front National haalde
bij verkiezingen dit jaar onge
veer 15 procent van de stem
men. Tegelijkertijd is Le Pen
blijkens opiniepeilingen ook
veruit de meest gehate politi
cus van het land. Om door de
barrière van 15 procent heen
te breken, zo zou lx* Pen me
nen, moet het Front National
zijn imago van een racistische
partij kwijtraken.
Lea Rabin, de weduwe van de vo
rige week zaterdag vermoorde Is
raëlische premier, sprak gisteren
in Tel Aviv de massa toe.
FOTO EPA SVEN NACKS. TRAND
JENIN »Rtr-AFP-DPA
Na een bezetting van 28 jaar
heeft het Israëlische leger van
ochtend de Palestijnse stad Jen
in op de Westelijke Jordaanoe-
ver verlaten. Eerder was een
eerste bus van de Palestijnse
politie die de stad nog voor
zonsopgang binnentrok, door
de bevolking met gejuich en
Gqd-is-groot-geroeponthaald.
Israël draagt de stad vandaag
officieel over aan de Palestijnse
Autoriteit als eerste van zeven
steden, waar dat nog dit jaar
moet gebeuren. Dit is overeen
gekomen in het akkoord over
uitbreiding van de autonomie
dat PLO-voorzitler Arafat en de
Israëlische premier Rabin in
september ondertekenden. Bij
de jaarwisseling zullen vrijwel
alle Palestijnse bevolkingscentra
buiten Israël en Jeruzalem vrij
zijn van Israëlische soldaten; al
Rechts stevent
op zege af
in Guatemala
GUATEMALA-STAD DPA-Rtr-AFP-ANP
Volgens de eerste officiële uit
slagen stevent de rechts-conser-
vatieve kandidaat Alvaro Arzü
(49) af op een overwinning bij
de Guatemalteekse presidents
verkiezingen van gisteren. Hij
staat op meer dan 62 procent
van de stemmen, nu ruim tien
procent van de stemmen zijn
geteld in het centrale district,
waar de meeste kiezers wonen.
Tweede is volgens de eerste
uitslagen met ruim 17 procent
Alfonso Portillo van het rechtse
(iuatemalteekse Republikeinse
Front (RFG) van ex-dictator
F.fraln Rlos Montt. Volgens de
voorlopige cijfers lag de op
komst bij minder dan 40. pro
cent. „Wij zullen triomferen.
Wij zullen de oppositie in de
eerste ronde verpletteren", riep
Alyaro Dubon, de woordvoerder
van Arzii's Partij van de Natio
nale Voorhoede (PAN). Een
tweede ronde op 7 januari moet
alleen worden gehouden als in
de eerste ronde geen kandidaat
meer dan 50 procent van de
stemmen krijgt.
Zo'n 3,7 miljoen kiezers in het
Middenamerikaanse land kon
den naast een nieuwe president
een deel van het parlement en
meer dan 300 burgemeesters
kiezen.
leen voor Hebron geldt een spe
ciale regeling.
Vertegenwoordigers van de
Israëlische regering onder
streepten gisteren dat de uit
voering van het autonomieak»
koord moet doorgaan ondanks-
de moord op Rabin.
De Syrische minister van de
fensie Mustafa Tlass heeft giste
ren gezegd dat zijn land in het
kader van een vredesregeling
geen vroeg- waarschuwt ngssys i
teem van Israël op de Golan
hoogvlakte zal dulden, 'zelfs
niet als het vredesproces daar
mee tot stilstand komt', aldus
Tlass in Damascus.
Syrië eist de in 1967 door Is
raël bezette Golan-hoogvlakte
onvoorwaardelijk terug, maar
Israël eist garanties voor de vei
ligheid. Tlass betuigde overi
gens de bereidheid van Syrië
om het vredesproces in het
Midden-Oosten voort te zetten.
"Vers uit het vat"
500 gram
•19
Aanbieding geldig van
■na 11 november t/m wo 1S november 1V9S
A&f» Service* B V tel 035-5483333
ELKE DAG GOED NIEUWS
ithmandu Rtr-dpa-afp
jentallen mensen zijn om het
dejven gekomen en ruim vijftig
lakten vermist nadat drie
nrote lawines vrijdag en zater-
in het Himalaya-gebergte
Jt Nepal trekkerskampen van
_^rgbeklimmers met sneeuw
^dolven. Onder de doden zijn
tn minste zeventien buiten-
Inders en veel Nepalezen die
CAs dragers en gidsen werkten.
Het gaat om de grootste
"""Imp in de geschiedenis van
bergsport in het Himalaya-
ttbergte. Het juiste aantai
Nlachtoffers is nog niet bekend
ij de politie in de Nepalese
pofdstad Kathmandu.
Reddingswerkers troffen gis-
oöfcren de lijken aan van dertien
^pinisten en een waarschijn
lijk minstens even groot aantal
Nepalese dragers die waren ge
dood toen een lawine hun bi
vak in Pangka in de Gokyo-val
lei trof en met een dikke laag
sneeuw bedekte. Het kamp is
een bekende trekkersplaats,
achttien kilometer van de top
van de Mount Everest verwij
derd op 4.876 meter hoogte.
De bergbeklimmers waren
waarschijnlijk voor het meren
deel Japanners. Volgens het
Nepalese ministerie van bin
nenlandse zaken is het voor
alsnog onmogelijk het totale
aantal vermisten te achterha
len. Het toeristenseizoen is op
zijn hoogtepunt. In Kathman
du verldaarden organisaties
voor bergbeklimmers dat er
zich zeker vijfhonderd i
in het gebergte ophouden.
TEL AVIV AD BLOEMENDAAL
CORRESPONDENT
Israëls binnenlandse veiligheidsdienst, de Shin-Bet,
heeft in juni te horen gekregen dat 'een kleine, religieu
ze Israëli van Jemenitische afkomst' van plan was pre
mier Yitzhak Rabin te vermoorden. Maar de informatie
was zo vaag dat de dienst er niets mee kon doen.
De tipgever, sergeant Shlomi Flalevy (23), is vorige
week aangehouden maar na 48 uur vrijgelaten. Halevy
kende Rabins moordenaar, Yigal Amir, maar wilde in
juni diens naam niet noemen, naar hij zei uit vrees dat
zijn informatie niet klopte.
De directeur van de Shin-Bet - die in media-publica
ties alleen mag worden aangeduid als K. - nam gisteren
de ongebruikelijke stap een persverklaring uit te geven.
Daarin staat onder meer dat Halevy zijn inlichtingen
over de moordplannen kreeg van een vriendin, die aan
de Bar-Ilan Universiteit studeerde. Hij gaf de informatie
door aan zijn directe commandant in het leger, die ook
inlichtingenofficier is.
Later vertelde hij de politie een verzonnen verhaal. In
de toiletten van het busstation van Tel Aviv zou hij een
gesprek hebben afgeluisterd tussen twee mannen die
hij niet kon zien. Een van de twee zou hebben gezegd:
„Kijk eens naar die kleine 'coole' Jemeniet. Klein, maar
een bastaard. Hij wil Rabin doodschieten".
Halevy's advocaat heeft zich erover beklaagd dat de
veiligheidsdienst de naam van zijn cliënt bekend heeft
gemaakt, waardoor deze nu gevaar zou lopen. Volgens
hem heeft Halevy niets te maken met de ondergrondse
'Eyal'-groep waartoe Amir behoorde. Hij zou de infor
matie hebben doorgegeven omdat hij geschokt was
over de omstandigheid dat iemand die hij kende van
plan was de premier te vermoorde. Halevy kende Amir
van weekeinden die ze doorbrachten in Israëlische ne
derzettingen op de Westelijke Jordaanoever.
De politie heeft het afgelopen weekeinde opnieuw
een aantal aanhoudingen verricht, maar niet van alle
arrestanten is de naam bekendgemaakt. Volgens de po
litie staat vast dat naast moordenaar Yigal Amir (25) in
ieder geval diens broer Haggai (27) en hun vriend Dror
Adani (26) actief bij de moord betrokken zijn geweest.
De gebroeders Ami zouden ook van plan zijn geweest
een autobom te laten ontploffen bij een niet nader aan
geduid Arabisch doel.
Haggai Amir, een wapen-hobbyist, verscheen giste
ren voor de rechter, die zijn voorarrest met twaalf da
gen verlengde. De politie meent dat de andere arres
tanten - Avishai Raviv (28, leider van de 'Eyal'-groep),
Michael Epstein (23), Ohad Skornik (23), Arik Schwartz
(21) en Schwartz' vader - wisten van Amirs plannen. De
gisteren aangehouden Schwartz, sergeant in de Golani
infanteriebrigade, zou de Amirs wapens hebben gele-
verd.
De politie is op zoek naar Natan Levy (24), die een
flat deelde met Avishai Raviv. Ixrvy heeft zelf via zijn
mobiele telefoon contact gezocht met de politie en een
aantal voorwaarden gesteld. Hij is bereid zich aan te
geven, vertelde hij, als hij onmiddellijk een advocaat
mag raadplegen, zijn zieke moeder mag bezoeken en
de garantie krijgt dat de veiligheidsdienst hem niet zal
martelen.
Het afgelopen weekeinde is verder bekendgeworden
dat leden van de 'Eyal'-groep zeven maalpogingen
hebben ondernomen Rabin te vermoorden. Een van de
plannen was de premier om het leven te brengen voor
zijn huis in Tel Aviv.
In het Israëlische kabinet gaan stemmen op op
rechtsextremistische joden uit de VS en andere landen
te verbieden naar Israël te emigreren. Dit als reactie op
een inzamelingsactie onder Amerikaanse rechtsextre-
misten voor de juridische verdediging van Yigal Amir
en andere verdachten.
Fujimori lijdt
nederlaag bi j
verkiezingen
UMA AFP-Rtr-DPA
De Peruaanse president Fuji
mori heelt gisteren bij de ge
meenteraadsverkiezingen een
eerste electorale nederlaag gele
den in zijn inmiddels acht jaar
oude politieke carrière. De door
hem gesteunde kandidaat voor
het burgemeesterschap van de
hoofdstad Lima, Jaime Yoshiya
ma (51), werd verslagen door de
onafhankelijke kandidaat Alber
to Andrade (51).
Toen de eerste prognoses wi
zen op een duidelijke overwin
ning van Andrade, gaf Yoshiya
ma, die getipt wordt als opvol
ger van Fujimori, zijn nederlaag
toe. Hij riep iedereen op Andra
de „te steunen zodat Lima wcqi
een schone plaats wordt, dig
aangenaam is om te leven". De
stad heeft te kampen met Itogg
misdaadcijfers, een overvloed
aan afval, verkeerschaos en ar-
moede.
De 12,4 miljoen kiezers in
Peru konden zondag 194 pr»v
vinciebestuurders en 1814 bur
gemeesters kiezen.
