Goed afgestelde hoofdsteun
kan whiplash voorkomen
Gezondheid
Evenwichtsstoornis wijst op vorm van whiplash
MAANDAG 13 NOVEMBER 1995
REDACTIE: SASKIASTOEUNGA 023-5150228
SPREEKUUR
Hartzaken (2)
De rubriek die ik enige weken geleden schreef over
hartritmestoornissen en pacemakers, heeft bij veel le
zers vragen losgemaakt, zoals ik mocht merken aan de
post die ik ontvangen heb. De vragen vallen in twee
categorieën uiteen. Een groep lezers en lezeressen
klaagt over een af en toe sneller of zwaarder slaand
hart, en de andere groep heeft ooit een hartfilmpje
(ECG) laten maken waarop een afwijking te zien was.
Zij lopen al enige tijd, soms jaren, rond met de vraag
wat die afwijking nou betekent. De vorige keer is het
hartbonzen Min de orde gekomen, deze keer gaal het
over het afwijkende ECG.
Om iets te begrijpen van een afwijking op het ECG,
moeten we eerst even in de theorie duiken. Wat is ei
genlijk een ECG, een elektrocardiogram? Het ECG is
een grafische weergave van de loop van een zwak elek
trisch stroompje dat door het hart gaat. De elektrische
impuls wordt gemaakt in de sinusknoop, de eigen 'pa
cemaker' van het hart. De elektrische impulsen wor
den naar de kamers geleid en prikkelen daar de hart
spiervezels tot samentrekken.
Voor de geleiding van deze prikkels zijn in het hart
speciale vezels aanwezig. Als de sinusknoop zijn prik
kel heeft afgegeven, wordt deze
a opgepikt in een andere vezel-
knoop, cle AV-knoop (zogenoemd
omdat hij zich tussen de boezems
- de Atria - en de kamers - de Ven
trikels - bevindt). Vanuit de AV-
knoop gaat de prikkel verder via
een vrij dikke vezelbundel, de
bundel van Hiss, die zich even
verder splitst in twee takken: de
rechter bundeltak en de linker
M ARISKA KOSTER bundeltak, die respectievelijk de
arts rechter en linker kamer activeren.
De stroom doorloopt uiteindelijk
de hartspiercellen zelf, die in reactie daarop sa
mentrekken. Zijn de spiervezels weer in ontspannen
toestand, dan komt de volgende stroomgolf en dus de
i 'olgende samen trekki ng.
Is het hartspierweefsel beschadigd, bijvoorbeeld omdat
u ooit een hartinfarct hebt gehad, clan kan door het
aangedane deel van het hart de stroom niet zo lopen
als cloor het normale weefsel en dat uit zich als een af
wijking op het ECG. Deze afwijkingen zijn specifiek en
iemand die verstand heeft van ECG's kan meteen zien
dat er een hartinfarct heeft plaatsgevonden en waar in
het hart het litteken van het infarct zich bevindt.
Wat veel voorkomt en geheel onschuldig is, is een ver
traging van de elektrische stroom in een van de bun-
deltakken. We noemen dit een rechter- oflinkerbun-
deltakblok. Bij een rechterbundeltakblok wordt de
rechterkamer een fractie van een seconde later geacti
veerd dan de linker; bij een linkerbundeltakblok is dat
precies andersom. Op het ECG geeft zo'n blok een spe
cifiek patroon. Dat heeft geen invloed op de pomp-
functie van het harten u kunt met zo'n bundeltakblok
bij wijze van spreken honderd worden.
Ze hebben maar één nadeel, deze buncleltakblokken,
en dat is dat door het afwijkende patroon op het ECG
andere afwijkingen soms niet te zien zijn. Als u bij
voorbeeld een linkerbundeltakblok hebt en u zou ooit
in uw leven een hartinfarct krijgen, dan is dat door
hel bundeltakblok op het ECG niet te zien.
Het ECG is een belangrijk diagnosticum, en de cardio
loog zou zondereen ECG niet kunnen werken. Toch is
de waarde van het ECG niet absoluut, en moeten af
wijkingen worden geïnterpreteerd samen met de even
tuele klachten van de patiënt. Een sterk afwijkend
ECG bij iemand die absoluut geen klachten heeft, zegt
minder dan een hartfilmpje met geringe afwijkingen
bij een patiënt met op dat moment pijn op de borst.
Andersom is ook een normaal ECG geen garantie dat
er niets aan de hand is. Een kleine dertig procent van
de patiënten met ernstigcoronairlijden (waarbij dus
de kransslagaders van het hart al grotendeels verstopt
zijn geraakt door aderverkalking) heeft een normaal
ECG. Extreem gesteld is het dus heel goed mogelijk
vandaag een normaal ECG te hebben en morgen een
groot hartinfarct te krijgen.
Kortom, een ECG is maar een ECG. Het is aardig te
weten wat erop te zien is, maar hang uw gezondheid
er niet aan op. Alleen samen met klachten en ver
schijnselen is het echt betrouwbaar in het aanwijzen
van ziekte.
Campagne moet aantal gevallen van nekletsel verminderen
Stel uw hoofdsteun goed af
KARIN FEENSTRA CPD
Tol twee jaar geleden had vrijwel niemand er
van gehoord, nu kent bijna iedereen iemand
met whiplash Klachten als hoofd- en nekpijn,
duizeligheid, vermoeidheid en slaap- en con
centratiestoornissen na een aanrijding hebben
een naam gekregen. Sinds enige jaren is ook het
onderzoek naar de aandoening op gang geko
men. Het aantal gevallen van whiplash stijgt,
terwijl het hoger stellen van de hoofdsteun veel
ellende kan voorkomen.
Het aantal verkeersongevallen met whiplash tot
gevolg neemt toe. Door de toenemende ver
keersdrukte is het aantal kop-staarlbotsingen de
afgelopen tien jaar gestegen met 75 procent. Dit
soort botsingen is de belangrijkste oorzaak voor
het zogenoemde whiplash-trauma, dat naar
schatting jaarlijks 15.000 tot 30.000 mensen
overkomt.
Het Verbond van Verzekeraars, het ministerie
van verkeer en waterstaat, Veilig Verkeer Neder
land, de Nederlandse Stichting voor Whiplash
Patiënten en nog andere organisaties doen
daarom mee aan de grootscheepse campagne
'Voorkom Nekletsel'. Daarvoor heeft onlangs
Pieter van Vollenhoven, voorzitter van de Raad
voor Verkeersveiligheid, het startsein gegeven.
De aanbevelingen die daarbij worden gedaan,
zijn gebaseerd op een onderzoeksrapport van
TNO. Gebleken is dat de hoofdsteun in veel au
to's te laag staat afgesteld. Om te zorgen dat het
hoofd bij een klap van achteren niet ook naar
achteren schiet, dient de steun zich te bevinden
ter hoogte van de achterkant van het hoofd en
niet tegen de onderkant zoals vaak het geval is.
Naast het advies de hoofdsteun hoger te stellen
komt het rapport met aanwijzingen voor de au
toindustrie. Ook met een deugdelijke stoelcon-
structie, autogordels en de aanwezigheid van
airbags kan worden bijgedragen aan de beoogde
preventie.
Whiplash, dat letterlijk zweepslag betekent, ont
staat zoals gezegd vaak bij een kop-staartaanrij-
ding. Drs J. Gerritsen van het Academisch Zie
kenhuis Utrecht legt uit hoe door de klap het
hoofd eerst met een heftige schok naar achteren
klapt om dan vervolgens met een noodvaart
naar voren te schieten. Voorts maakt hij duide
lijk hoe de vaart naar voren wordt geremd door-
Via botsproeven test de autoindustrie de deugdelijkheid van stoelen, autogordels en airbags.
dat de kin op de borst belandt. De hals wordt
daarbij flink uitgerekt. „Direct na het ongeluk
lijkt het alsof er niets aan de hand is. Op rönt
genfoto's is niets te zien en de patiënt heeft
geen pijn. Wat overheerst, is de schrik. Maar in
de daarop volgende 24 uur kan zich pijn in de
armen ontwikkelen, hoofdpijn en vermoeidheid.
Maar hoe hevig de klachten oók zijn: medisch-
technisch valt er niets vast te stellen", aldus Ger
ritsen.
Het werkelijke aantal slachtoffers met whiplash-
trauma ligt veel hoger dan de schatting van
15.000 tot 30.000 gevallen per jaar omdat zowel
artsen als patiënten over het algemeen niet ge
traind zijn op het herkennen van de sympto
men. Mensen met het vage klachtenpatroon dat
een dergelijk syndroom kenmerkt, krijgen maar
al te vaak te horen dat er niets aan de hand is en
zij maar met de klachten moeten leren leven.
De groep is tot de jaren tachtig verborgen geble
ven. Slachtoffers met nekklachten komen im
mers niet op een EHBO terecht en bovendien
openbaren hun klachten zich vaak pas na enke
le dagen.
Gelijk met de campagne is ook een commercieel
centrum gestart. Het Haagse Whiplash Centrum
Nederland probeert patiënten zo snel mogelijk
in contact te brengen met artsen die met de
problematiek bekend zijn. Ook de academische
ziekenhuizen houden zich actief bezig met het
in kaart brengen van oorzaken, klachten en be
handeling van whiplash.
Het syndroom kreeg een naam toen tien jaar ge
leden het Amerikaanse ruimtevaart-onderzoeks
centrum Nasa ontdekte dat piloten die door de
geluidsbarrière vlogen en daarbij een bepaalde
bocht maakten, na afloop veelal identieke hard
nekkige klachten vertoonden. Klachten die te
genwoordig bekend zijn onder de noemer whi
plash. In 95 procent van de gevallen gingen deze
klachten na verloop van tijd over, in vijf procent
van de gevallen was sprake van blijvend dis
functioneren. Deze laatste categorie bereikte
nooit meer het oude prestatieniveau.
Pas toen de bevindingen van Nasa bekend wer
den, is een verband gelegd tussen de verschijn
selen die zich voordeden bij de Nasa-piloten en
verkeersslachtoffers. Onderzoek wees uit dat het
om hetzelfde syndroom ging.
HENK HELLEMA GPD
P
U
Z
Z
E
L
T
N
A
1
L
O
F
F
R
F
A
F
T
K
E
O
R
B
s
T
E
1
F
1
E
U
F
O
R
M
A
A
T
M
K
L
L
K
O
F
L
O
R
E
T
T
1
A
1
F
N
F
L
E
1
B
R
S
R
N
F
E
1
1
L
O
B
1
P
E
E
T
1
E
E
L
L
A
O
A
T
N
P
R
T
S
K
M
M
F
1
V
F
U
H
O
E
T
T
M
S
1
E
R
1
F
L
O
C
A
R
A
1
E
D
R
D
R
F
P
A
V
1
K
K
T
F
O
V
E
F
E
1
O
M
E
L
S
A
U
O
E
O
R
1
N
R
R
1
R
S
L
S
L
N
H
1
D
G
E
M
E
N
F
T
E
T
T
P
T
L
E
K
K
A
F
G
N
1
M
A
A
E
T
A
A
F
S
O
F
O
A
L
E
L
S
R
R
E
1
C
N
A
N
1
F
F
F
Stoornissen in het functioneren
van het evenwichtssysteem vormen
een extra aanwijzing dat iemand
aan een vorm van whiplash lijdt.
Dat stelt de arts drs. H.W. Kortschot
in haar proefschrift, waarop zij
donderdag aan de Universiteit van
Amsterdam hoopt te promoveren.
Als onderzoeker is zij verbonden
aan de afdeling Evenwichtsonder-
zoek van het Academisch Medisch
Centrum.
Whiplash is in veel gevallen meer
dan alleen een zweepslag, of spier-
scheuring, in de nek, zo merkt me
vrouw Kortschot op. „Ook het
hoofd krijgt een opduvel, waardoor
de hersenen bijvoorbeeld tegen de
HEINZ
binnenkant van de schedel worden
geslingerd. Dat kan tot gevolg heb
ben, dat bepaalde zenuwverbindin
gen in de hersenen iets worden be
schadigd. Whiplash-patiënten kun
nen daarom niet alleen klachten
van een stijve nek en hoofdpijn aan
het ongeluk overhouden, maar ook
concentratie- en geheugenstoor
nissen en duizeligheid." Daarnaast
hebben deze patiënten nogal eens
last van lage rugpijn en zijn ze vaak
zonder aanwijsbare reden moe.
Volgens de promovenda zijn bij
zo'n tachtig procent van de whi
plash-patiënten de klachten bin
nen een aantal weken weer ver
dwenen en kunnen ze daarna weer
goed functioneren. Rond de twintig
procent houdt echter blijvende
klachten. In veel gevallen zijn deze
klachten moeilijk 'hard' te maken.
„Op röntgenfotQ'sen mri-scans
zijn dikwijls geen afwijkingen aan
toonbaar."
Uit haar onderzoek blijkt echter dat
in het functioneren van de herse
nen wel degelijk stoornissen zijn
aan te tonen. Veertig whiplash-pa
tiënten en een even groot aantal
controle-personen heeft Kortschot
onderzocht met behulp van testen
die in het onderzoek van het even
wichtssysteem standaard zijn. In
één van haar onderzoeken spoot ze
water van verschillende temperatu
ren in het oor en registreerde ze
vervolgens als reactie daarop de
oogbewegingen. „Whiplash-patiën
ten reageren vaak trager in dergelij
ke testen. Dat was vooral het geval,
wanneer ik een test aan het eind
van het hele onderzoek, na zo'n
drie kwartier, nog eens overdeed."
Een positieve dan wel negatieve
testuitslag wil nog niet zeggen dat
iemand wel of geen whiplash heeft,
aldus de promovenda. „Maar posi
tieve testuitslagen vormen wel,
naast neurologisch en neuro-psy-
chologisch onderzoek, een extra
aanwijzing dat iemand wel degelijk
blijvende schade aan een auto-on
geluk heeft overgehouden en niet
simuleert." Zeker ten aanzien van
verzekeringen zou zo'n bevestiging
belangrijk kunnen zijn. „Want the
rapeutisch hebben we deze patiën
ten helaas nog steeds niets te bie
den."
Fabel
Filmidool
Flitslicht
Fakir
Filmmaker
Floret
Fakkel
Financier
Fluor
Feestavond
Firma
Foliant
Femel
Fitter
Formaat
Feminist
Flair
Fosfaat
Fervent
Flamingo
Fout
Fietsbroek
Flaphoed
Frites
Fietsrek
Flink
Frivool
Filantroop
Flipperkast
Funest
Filet
OPGAVE
OPLOSSING
WOORDZOEKER
In deze mengelmoes van letters
zijn al de genoemde woorden ver
stopt. Ze zijn te lezen van links
naar rechts, van rechts naar
links, van boven naar beneden of
omgekeerd of schuin. Sommige
letters worden dubbel gebruikt.
Streep alle woorden door. De res
terende letters vormen dan regel
voor regel van boven naar benden
nog een woord.
CITAAT
Horizontaal:
1. slak; 2. kwal; 3. park; 4. zalig;
5. koor; 6. voeg; 7. kans; 8.
warm; 9. boter; 10. wiek; 11
drab; 12. kaas; 13, haver; 14.
boot.
Het citaat is van Lemesle: ,,Men
maakt regels voor anderen en uit
zonderingen voor zichzelf".
wazcew JULZJE OP&EA<AALO
MET EEfJ VfëAOTTWAZÓEZJTJE
PAT JULUE NAAJë JE BE
0REM&T.
ACOSTEA/ /A/WOA/fA/E Z/JfV
eZAT/E EA/ JC/LUEAC&J<S£M
STl//kCL00SJ. HEETTEf? AJCG
CEMANP WAT TE ZTA&EfJ
TOM POES
Heer Bommel en de toornviolen
De geleerde ging heer Bommel voor
in zijn laboratorium, nam hem de
spuit af en opende een deur. „Kom
binnen", zei hij vriendelijk. ,,U treft
het. Ik ben net bezig met een onder
zoek van de mutaties in de genen."
„Van de wat?" vroeg heer Ollie, be
dremmeld om zich heen kijkend.
„Laat maar", hernam de professor.
„Ik heb ontdekt, dat alles wat de na
tuur ons voorschotelt beuzelachtig is.
Er bestaat niets, dat door een een
voudig geleerde niet kan worden ver
beterd. Volgt u me?" t
,,I-ja", zei heer Bommel. „Ik geloof
het wel. Maar wat heeft dat met mijn
pippeling te maken?"
„Kijk", vervolgde Sickbock glimla
chend; „de inhoud van dit buisje be
staat uit mir en laardrup, zegt u. Dat
is kinderlijk bebrabbel. mijn waarde.
Mir bestaat in de wetenschap niet. Ik
ga dit vocht analyseren en dan zal
blijken, dat ik met enkele hulpmid
delen een betere laardrup of mir kan
maken dan er in deze spuit zitten. En
ook meer. Vaten vol, als het moet. Ik
zal desgewenst een omwenteling in
de kwekerijwereld tot stand kunnen
brengen."
Zo sprekende liet hij enkele druppels
in een reageerbuisje lopen en tastte
naar een fles.
„M-maar eh... er is wel haast bij",
stamelde heer Ollie. „Morgen is het
nieuwe maan en de hele omge
ving is ontmird, als u begrijpt wat ik
bedoel. De planten en de groenten
staan te vergaan. Als morgen de mir
niet terug is, zal er iets ergs gebeuren
i al weet ik niet wat."
„Ik zal voortmaken", beloofde de an
der. „Ge zult bijtijds van mij horen.
Maar staakt nu uw wartaal; ik ga aan
het werk."
W
E E
DOOR HANS VAN ES
In de vroege morgen van 13 november 1972 werd ons land geteisti
door een zeer zware storm, een van de hevigste uit de 20e eeuw. G«
te temperatuurtegenstellingen rond de 50ste breedtegraad zorgder
westelijk van Ierland voor een explosieve ontwikkeling. Er werd een
depressie gevormd, die razendsnel uitdiepend over de Britse Eilant
naar het oosten trok.
Ter hoogte van de Wadden werd een kerndruk van 953 millibar ge
haald. De stormwervel Meteen spoor van vernieling achter, dat tot i
Polen te volgen was. In ons land vielen tien doden en er was een er
me schade. Bij windsnelheden tot 151 kilometer per uur gingen m
joenen bomen tegen de vlakte. Nog geen vijf maanden later trok er
opnieuw een orkaanachtige storm over Nederland met vergelijkbar?
gevolgen.
De herfst van 1995 heeft weinig onstuimige trekjes; ook deze weel
er geen harde wind te verwachten, laat staan een echte herfststorrr
Toch is dit najaar meteorologisch gezien beslist met saai. De laatst jj
weken zagen we een jojo-achtig temperatuurbeeld, waarin bijna ab
lute records werden neergezet.
Werd op 5 november met -9.1 graden te Twente bijna een koude-rr j
paal bereikt voor de eerste tien dagen van de maand, dit weekeindt
schoot het kwik uit naar de andere kant. Oost-Maarland in Limburg
scoorde 19,8 graden, juist onder het decade-record van 12 noveml
1926, toen Sittard 20 graden haalde. Oorzaak van de plotselinge
warmte was een strakke zuidelijke stroming, die rechtstreeks uit
Noord-Afrika afkomstig was. In Frankrijk werd het zelfs compleet n
zomer met 23 graden.
Inmiddels is de stroming naar het oosten gekrompen. In de contint
tale lucht is het kwik flink gedaald. Neerslaggebieden van actieve
pressies boven Scandinavië en Italië laten ons de komende 36 uur
ongemoeid. Opklaringen worden afgewisseld door wolkenvelden bi
ca. 8 graden.
Voor het weer later deze week moeten we onze blik naar het noorde j -
richten, van waaruit koudere lucht een uitbraakpoging gaat wagen.
Waarschijnlijk wordt dit een moeizaam proces, dat rond het midde
van de week neerslag gaat opleveren. De scheidingslijn tussen zacl
Zuideuropese lucht en winterse lucht uit Scandinavië ligt dan in de
buurt van ons land.
De weerkaarten voor de lange termijn zijn onlangs weinig betrouwb
gebleken, maar als de laatste uitdraai klopt, komt de winter heel
dichtbij.
1.1
E U
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
maandag.
Noorwegen:
Tamelijk veel bewolking
en hier en daar regen, in
de bergen ook sneeuw.
Langs de kusten soms veel
wind Vandaag in het zui
den nogTustig weer met af
en toe zon. Middagtempe-
ratuur aan de kust rond 6
graden, langs de grens
met Zweden lichte vorst.
Zweden:
Wolkenvelden en vooral in
het noorden af en toe
sneeuw en eerst veel wind.
Naar het het zuiden toe
droger en rustiger. Maxi
ma vandaag op veel plaat
sen iets boven nul, mor
gen kouder en meest iets
onder nul.
Denemarken:
Wolkenvelden, ook af en
toe zon en overwegend
droog. Afnemende wind.
Middagtemperatuur ongeveer 5 graden
Engeland, Schotland, Wales en Ierland:
Rustig weer met wolkenvelden en af en
toe regen of motregen Middagtempera-
tuu r ongeveer 11 graden,
België en Luxemburg:
Wolkenvelden, ook af en toe zon en
droog. Middagtemperatuur verder da
lend naar ongeveer 9 graden.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Tamelijk veel bewolking en van tijd tot
tijd regen. In de Jura en Vogezen moge
lijk veel regen. Van het westen uit ver
spreid ook enkele opklaringen. Middag
temperatuur ongeveer 13 graden, mor
gen in het midden en oosten enkele gra
den lager.
Portugal:
In het noordwesten bewolking en hier en
daar regen. Naar het zuiden toe meer
zon en droog. Middagtemperatuur van
17 in het noordwesten tot iets boven de
20 in het zuiden.
Madeira:
Afwisselend stapelwolken en zon en
kans op een bui. Middagtemperatuur
iets boven de 20 graden.
Spanje:
Perioden met zon en op de meeste
plaatsen droog. In het noordwesten ook
wolkenvelden en af en toe regen. Maxi
ma meest tussen 15 en 18 graden, aan
de zuidoostelijke Costa's iets boven de
20 graden.
Canarische Eilanden:
Flinke zonnige perioden en waarschijn
lijk droog. Middagtemperatuur ongeveer
27 graden.
Marokko:
Westkust: zonnige perioden en eerst nog
kans op een bui. Middagtemperatuur
vlak aan zee ongeveer 26 graden,
Tunesië:
Wolkenvelden, ook af en toe zon en met
name in het noorden een fikse regen- of
onweersbui. Toenemende westenwind.
Middagtemperatuur dalend naar onge
veer 22 graden.
Zuid-Frankrijk:
Aan de bewolkte kant en vooral vandaag
perioden met regen, met name in het
zuidoosten kans op onweer en veel neer
slag. Er steekt een stevige Mistralwind
op. Middagtemperatuur ongeveer 14
graden.
Mallorca en Ibiza:
Vandaag nog wolkenvelden en een enke
le regen- of onweersbui. Morgen meer
zon en geleidelijk droog. Aan de kusten
soms een stevige noordwestenwind.
Middagtemperatuur iets onder de 20
graden.
Italië:
Veel bewolking en perioden met regen,
in de noordelijke bergen sneeuw. Plaat
selijk kan veel neerslag vallen. Langs de
kusten en in de bergen soms veel wind.
Maxima van 11 graden in het noorden
tot 20 in het uiterste zuiden.
Corsica en Sardinië:
Bewolkt en perioden met regen, ook
kans op onweer. Langs de kusten veel
wind. Middagtemperatuur ongeveer 17
graden.
Malta:
Wolken, soms ook zon. Verder enkele re
gen- of onweersbuien. Maxima dalend
naar iets boven de 20 graden.
Griekenland en Kreta:
Van het westen uit toenemende bewol
king, gevolgd door buiiige regen, plaat
selijk veel regen. Iets warmer met maxi
ma van 15 rond Thessaloniki tot iets bo
ven de 20 langs de Griekse zuidkust en
op Kreta.
Turkije en Cyprus:
Flinke zonnige perioden en droog. Mor
gen langs de Turkse westkust wolkenvel
den. Middagtemperatuur ongeveer 18
Duitsland:
Perioden met zon, in het oosten eerst
nog wolkenvelden. Droog, maar in het
zuiden toenemende kans op regen. Mid
dagtemperatuur dalend naar ongeveer 4
in het noorden en oosten en tegen de 10
graden m het zuiden.
Zwitserland:
Veel wolkenvelden en vooral aan de
DINSDAG 14 NOVEMBER 1995
Zon- en maanstanden
Zon op 07.58 Zon onder 1(
Maan op 23.13 Maan onder i;
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 07.35 19.46 07 08
Laag 03.15» 15.41 02.56
Weerrapporten 13 november 07 u
Amsterdam onbew.
De Bilt onbew.
Deelen onbew.
Eelde waar bei
Eindhoven onbew.
Den Helder onbew.'
Rotterdam onbew.
Vlissmgen onbew.
Maastricht onbew
Aberdeen zwaar bei
Athene onbew.
Barcelona onbew.
Klagenfurt zwaar bew
Kopenhagen grondmist
Las Palmas half bew.
Londen regen
Luxemburg onbew.
Madrid licht bew
32 24
20 1<
.20 12
32 20
zuidzijde van het Alpenmassief pen
met regen, hoog in de bergen
soms een stormachtige wind. In de
van morgen ook een enkele opkla
Middagtemperatuur tussen 7 en 1*
Oostenrijk:
Vooral aan de zuidflank van de Alpe
veel bewolking en hier en daar reg
sneeuw. In het het noorden ook wat
In het laagland kans op mist. Mid
meperatuur ongeveer 8 graden.
Polen:
Afwisselend zon en wolken. Droog.1
morgen in het zuiden kans op wat ri
Middagtemperatuur dalend naar t
veer 5 graden in het zuiden en iet
ven nul elders.
Tsjechië en Slowakije:
Zowel wolkenvelden als wat zon
meeste plaatsen droog. Middagtem
tuur ongeveer 5 graden.
Hongarije:
Wolkenvelden of mist. Plaatselijk
wel zon. Droog. Maxima tussen de
7 graden.
