Ontslagbemiddelaar lacht om
premie voor Van Randwijck
Nigerianen meest gebaat bij acties door het buitenland
We durven er 'n Porsche 911 Carrera
om te verwedden dat u't hééérlijk vindt.
Feiten &Meningen
D66'ers zijn en
blijven te aardig
F
VRIJDAG 3 NOVEMBER 1995
NIEUWSANALYSE
D66'ers zijn eigenlijk te aardig voor de politiek. De par
tij die de politieke zuiverheid, de correcte omgang met
elkaar en de nuance hoog in het vaandel heeft, ziet
glimlachend toe hoe andere partijen spelletjes spelen
waar D66 het slachtoffer van wordt. De vraag waar D66
nu al vele jaren mee worstelt is: maken we zelf ook
voluit gebruik van de Haagse trukendoos of niet?
Onderling zijn Democraten het daarover niet eens.
Maar 'grosso modo' willen D66'ers toch wel zo onge
veer de beschaafdste parlementariërs van het land zijn.
Geen oppositie om de oppositie. Wars van machtspoli
tiek. Altijd op zoek naar het compromis. Huiverig voor
ultimata. De enige keer dat D66 het spel echt hard heeft
gespeeld, boekten de Democraten het grootste succes
uit hun bestaan: de paarse coalitie.
Uit electorale overwegingen is D66-het permanente
mikpunt van de coalitiegenoten WD en PvdA. Bij deze
middenpartij zijn immers nog potentiële kiezers weg te
h,alen, terwijl de Democraten op hun beurt weer een
gevaarlijke concurrent voor beide grote paarse broers
zijn. Aartsvijand CDA zal ook niets nalaten om het los
bandige D66 de voet dwars te zetten. Het is in zo'n vij
andige situatie moeilijk jezelf staande te houden. Laat
staan als je de braafste en meest onervaren kamerfrac
tie uit het parlement bent. Van de 24 kamerleden zijn er
achttien 'nieuw'.
De Democraten worden telkens overvallen als hen
politieke streken worden geleverd. Ze kunnen er ook
niet adequaat mee omgaan. De affaire-Sorgdrager en
de 'taxatiefouten' van Wolffensperger hebben dat deze
week nog eens aangetoond. De D66-afkeer van politie
ke spelletjes wordt gedeeld door zeer veel kiezers. Vraag
het een willekeurige buurman en hij zal beamen dat het
Haagse gekonkel hem tegen de borst stuit. De 'precie-
zen' in D66 vinden dan ook dat politieke zuiverheid op
den duur het meeste effect oplevert. De grote vraag is
echter of de 'netheid' van D66 wel als zodanig wordt
herkend.
Deze week leek het daar allerminst op. De affaire-
Sorgdrager/Van Randwijck heeft D66 dubbel geschaad.
In de eerste plaats door de onhandige, maatschappelijk
onaanvaardbare vertrekpremie voor de procureur-ge
neraal en vërvolgens door de manier waarop de fractie
haar eigen minister liet bungelen. Voorop staat dat de
D66-minister enkele grote stommiteiten heeft begaan.
Ze heeft haar handtekening gezet onder een royale ver
trekpremie voor een falende topambtenaar zonder
daarover te overleggen met een advocaat of collega-mi
nister. Noch zijzelf, noch haar politieke adviseur of de
ambtelijke justitietop voorzag dat dit maatschappelijk
onaanvaardbaar was, noch dat het politieke heisa zou
opleveren.
Vooral door toedoen van PvdA-fractievoorzitter Wal
lage ontstond grote publieke en politieke opwinding
over de afkoopsom. Sorgdrager verzuimde daarop
PvdA-premier Kok in te lichten over de achtergronden.
Dat was ook naïef. Kok had daardoor de vrijheid open
lijk zijn twijfels over de hoge vertrekregeling te uiten.
Vorige week vrijdag zette hij persoonlijk het licht voor
de kritikasters op groen: Sorgdrager moest eens flink
onder handen genomen worden.
Bij D66 zijn ze niet doof, dus dat signaal werd wel ge
hoord. Alle reden voor D66 om zich voor te bereiden op
een moeilijke klus, ondanks de verzekering van Bolke-
slein en Wallage dat niemand uit was op de val van
Sorgdrager. De Democraten bleken echter niet op het
zwartste scenario te zijn voorbereid.
Na een onhandige inbreng van D66-woordvoerder
Dittrich werd er vanuit de fractie lankmoedig op de
aanvallen op Sorgdrager gereageerd. Wolffensperger
steunde zelfs de harde motie van PvdA en WD die de
handelwijze van zijn D66-minister afkeurde. Dat alles
klaarblijkelijk zonder uitvoerig overleg met de bewinds
vrouw, die niet goed wist hoe ze ermee om moest gaan.
„Een taxatiefout", noemde Wolffensperger dat later.
Zo ontstond het beeld dat D66 nauwelijks in staat
was op een behoorlijke manier zijn eigen minister te
beschermen. Niet alleen Sorgdrager kwam daardoor
geschonden uit het debat, ook de D66-fractie. Fractie
leider Wolffensperger heeft inmiddels de schuld op zich
genomen voor de slechte regie.
Maar daarmee is de kous niet af. Wolffensperger ligt
al langer onder vuur in zijn eigen fractie. Tijdens de al
gemene beschouwingen na Prinsjesdag ging de aan
dacht van de media vooral uit naar CDA-fractieleider
Heerma, maar in D66-kringen kreeg het optreden van
Wolffensperger in datzelfde debat niet bepaald lovende
recensies. Wolffensperger die regelmatig afwezig is
geweest door ziekte draagt geen enkel enthousiasme
uit voor het fractievoorzitterschap. Hij heeft bovendien
de uitstraling van een natte krant.
Zonder onmiddellijk volledig van zijn geloof te vallen
zou D66 er goed aan doen op zoek te gaan naar een
charismatisch leider met straatvechtersmentaliteit. Ie
mand die zich niet het kaas van het brood laat eten.
Een geslepen mens, maar toch redelijk. Dat vindt de
D66-top ook, want er wordt al enige tijd hardop gefluis
terd dat er binnen een jaar een 'sjieke' vertrekregeling
moet komen voor Wolffensperger. Want D66'ers zijn en
blijven aardig, ook tegenover disfunctionerende colle
ga's.
DEN HAAG ANS BOUWMANS
De gouden handdruk van de vertrekkende Amsterdamse procureur-generaal Van Randwijck heeft de tongen de laatste da
gen flink los gemaakt. Maar de Mijdrechtse ontslagbemiddelaar Ronald Urlus haalt zijn schouders op over alle opwinding.
Hij noemt de overeengekomen afkoopsom beslist niet exorbitant hoog. Gouden handdrukken bij de overheid van een mil
joen en meer zijn volgens hem verre van uitzonderlijk. De hoogste afvloeiingsregeling die hij zelf als handdruk-onderhan
delaar ooit met een ministerie sloot, bedroeg 1,2 miljoen gulden.
Zijn uitgestoken hand voelt
ferm. De handdrukken, waarin
hij bemiddelt, doen nog pretti
ger aan. Want die zijn van goud;
een enkele als het ware zelfs van
platina. Maar bovenal geldt
voor directeur Ronald Urlus van
het adviesbureau Surplus, dat
zowel werkgever als werknemer
bij de ontbinding van een ar
beidsovereenkomst schone
handen houden. En daar man
keert het nog wel eens aan.
Toch heeft hij het een keer
meegemaakt dat een ontslag
procedure uiteindelijk met een
etentje werd afgerond, waarbij
de ontslagene en de ontslagaan-
vrager in gepaste dronkenschap
uit elkaar gingen.
„Het gaat erom dat beide partij
en in elk geval fatsoenlijk af
scheid van elkaar nemen. De
kunst daarbij is om het conflict
te vermijden en een compromis
te vinden. Met als uitgangspun
ten redelijkheid en eerlijkheid.
De gouden handdruk, de mate
riële regeling, moet daarbij
nooit de inzet zijn. Het gaat
daarbij hooguit om een gevolg
discussie."
De kritiek op minister Sorgdra
ger (justitie) heeft hem geïrri
teerd. „De politiek is al vijftien
jaar nalatig om de wachtgeldre
geling zoals die voor ambtena
ren geldt op een beheerste en
verantwoorde wijze af te bou
wen naar een WW-gelijkende
situatie. En nu ineens rekenen
kamerleden, met voorbijgaan
aan alles en nog wat, de be
windsvrouwe af op zo'n koude
zak met geld."
Van de vierhonderd ontslagza
ken die Urlus en zijn partners
inmiddels hebben afgehandeld,
is 95 procent onderhands gere
geld. In de resterende gevallen
kwam het ondanks alles niet tot
een redelijk vergelijk en advi
seerde Surplus tenslotte voor
juridische afdoening. Daar is er
naar Urlus' zeggen nog niet één
van verloren.
De mensen die zijn bemidde
ling inroepen, komen uit alle
branches. Uit grote industriële
Voormalig procureur-generaal Van Randwijck.
ondernemingen, midden- en
kleinbedrijf en van overheidsin
stellingen. Hij wil vooral geen
namen noemen. „Want ik ben
nog discreter dan de pastoor."
„In feite is er echter niets mis
met die mensen en functione
ren ze allemaal op een behoor
lijk niveau. Ze hebben alleen
vaak de pech dat ze qua salaris
te duur zijn geworden en daar
om gewoon weg moeten. Al
leen, dat kan de werkgever na
tuurlijk niet ronduit zeggen.
Want dat geldt immers niet als
ontslagreden. En daarmee is de
praktijk van het ontslag één
groot theater geworden, waarbij
werkgevers gemakshalve de
waarheid zodanig verdraaien
dat werknemers ernstig kunnen
worden gekrenkt. Vergeet daar
bij niet dat een ontslagaanzeg
ging toch al een emotioneel-
psychologisch gebeuren is, waar
je doorheen moet. Net als een
echtscheidingsprocedure. Of
een röuwproceè na het verlies
van een dierbare."
Wanneer zijn bemiddeling
wordt ingeroepen, verlangt Ur
lus een open en eerlijk gesprek,
waarbij beide partijen zich
kwetsbaar opstellen en waarbij
het niet om de franjes in de dis
cussie gaat. Want ontslagzaken
voltrekken zich nu nog dikwijls
in een sfeer van wantrouwen en
achterklap. Hakken in de grond
en de trukendoos wijd open.
Met als logisch gevolg frictie,
spanning, haat en nijd. En, ze
ker als er advocaten aan te pas
komen, ook veel kosten.
„De traditionele wijze van af
handelen drijft de partijen veel
te vroeg naar een behandeling
van het conflict door de rech
ter", constateert Urlus vanach
ter zijn bureau. Er zijn legio
voorbeelden waarbij het conflict
in een arena-sfeer wordt be
slecht. Waarbij beide partijen
als kemphanen tegenover el-
FOTO CPD ROLAND DE BRUIN
kaar zitten. Zij proberen hun ei
gen zaak zo goed mogelijk te
bepleiten en de onredelijkheid
van de ander aan te tonen.
Daarbij wordt er niet zelden
voor teruggedeinsd om bakken
vol verzinsels over de onder
handelingstafel uit te storten.
Urlus noemt deze gang van za
ken beschamend. De schade
loosstelling wordt er bovendien
weinig hoger of lager door. „Een
kantonrechter beoordeelt de
hoogte van zo'n schadevergoe
ding in eerste instantie aan de
hand van leeftijd, functie, lengte
van het dienstverband en her
plaatsingskans in de arbeids
markt." Volgens de vaste re[
regels volgens het arbeidsre;
geldt als schadeloosstelling!,
maand per dienstjaar bij eej
leeftijd tot veertig jaar, andq
halve maand per dienstjaar!
sen de veertig en vijftig jaar!'
boven de 55 jaar bovendierf
adequate overbruggingsregj'
tot aan de VUT respectieve!
het pensioen.
Urlus kijkt dan ook niet vref'
op van de inhoud van de za|
geld, die de vertrekkende pt
cureur-generaal Van Randv»
binnen heeft gesleept. j/
„Dergelijke bedragen als afy
koopsom van wachtgeldregt
gen, waarin het ambtenaren
recht voorziet, zijn werkeliji
geen uitzonderingen. Ik wee
het niet, maar in die handdj
die Van Randwijck mocht of
vangen, zit wellicht ook eeiA
zwijggeldfactor ingebouwd;
het bedrijfsleven is dat nam
een gebruikelijk onderdeel*
het eindbedrag. Waarmee d
uitgekochte zich verplicht s
mededelingen meer te doer
over de aard van het conflia
noch over andere bedrijfsga
lige gegevens. Vergeet niéti
die hele IRT-enquête komef
terst omstreden zaken aan I"
orde, waar wij als eenvoudi;
burgers misschien maar eej
paar flarden van meekrijgei:
De Mijdrechtse handdruk-li
middelaar kan zich best vod
stellen dat de doorsnee Ned
lander zich opwindt over d(
hoogte van de uitkering. „ty
als die de polaire stormen i
doorstaan zoals die aan de
heersen, is hij al lang blij v
terug te mogen keren in de
te van de vakbondsbescher
ming. Van Randwijck bekle
naar mijn idee één van de
moeilijkste posities, waarrr
grote risico's loopt. Als het
fout gaat, hoort de afkoops
navenant te zijn."
DEN HAAG ROB HIRDES
Het heet Bluff. Het is zacht en romig en de smaak
doet in de verte denken aan bavarois, roomijs, slagroom en
milkshakes. Het is misschien wel het meest opwindende toetje
van Mona en iedereen die het geproefd heeft moest bekennen
dat Bluff verbluffend lekker is. We weten voor 100% zeker
dat ook 't hééérlijk vindt. Nee, voor 1000%.
Zo zeker dat we rustig een weddenschap aandurven.
De inzet: 3 maanden lang in een onvervalste Porsche 911 Carrera
rijden waarbij alle kosten voor onze rekening zijn.
Koop 'n BlufF, vermeld op de meest originele manier
VERMELD A.U.B. IN WELKE WINKEL U DE BLUFF HEEFT GEK0CI
i u het niet lekker vindt en stuur uw briefje plus streep
jescode (de streepjescode kunt u ook natekenen) naar Mona
BlufF, Antwoordnummer 2138, 3440 VB Woerden. Een post
zegel is niet nodig.
Iedereen weet dat er in Nederland alleen betrouwbare
mensen wonen en daarom rekenen we op nul inzendingen.
Trouwens, heel de straat zal u na wijzen als u straks terugkeert
van de winkel met uw Porsche 911 Carrera. Vol met BlufF.
Mona. De zuivelste verwenner.
V VOOR DE WINNAAR GELDEN EEN AANTAL AANVULLENDE VOORWAARDEN (BIJV. EEN RIJBEWIJS) EN VERPLICHTINGEN.
Regime van Sanni Abacha verdient totaal isolement
Niet meer dan een ordinaire moordenaar, zo oor
deelde mensenrechtenactivist Ken Saro Wiwa vorig
jaar. I lij had het toen niet over het militaire regime in
Nigeria, dat inmiddels Saro Wiwa's doodvonnis heeft
getekend, maar over nog een andere grote vijand van
zijn volk de Ogoni's: Shell Petroleum.
Zijn aanhoudende strijd tegen deze en andere oliegi
ganten en voor de rechten van zijn mensen, heeft
hem uiteindelijk de das omgedaan. Een speciaal mi
litair tribunaal blijft er echter bij dat Saro Wiwa sa
men met vier anderen betrokken is geweest bij de
moord op vier gematigde Ogoni-leiders. Een uit
spraak die de verdeeldheid onder de Ogoni's nog
eens flink heeft aangewakkerd. Want niet iedereen
meent dat Saro Wiwa ten onrechte is veroordeeld.
„Hij is schuldig en niet alleen aan moord. Hij heeft
de mensen opgehitst en geïntimideerd en hen aange
raden het werk neer te leggen. Hij maakte de mensen
wijs dat hij hen van de ondergang kon redden", zegt
een aanhanger van één van-de vorig jaar mei omge
brachte Ogoni-leiders.
Saro Wiwa's Beweging voor de Overleving van het
Ogoni Volk (Mosop) is er echter van overtuigd de
enige op grote schaal gerespecteerde vertegenwoor
diger van het Ogoni-volk te zijn. De organisatie heeft
met het doodvonnis tegen haar leider zeker een flin
ke klap gekregen,
maar volgens ingewij
den geen fatale.
„Wij gaan door met
onze activiteiten, wij
hebben een sterke or
ganisatie die wel tegen
een stootje kan. De
sterkte ligt in het feit
dat we de steun van
ons volk hebben, dat nu op massale wijze zal ga&n
protesteren", verzekert een medewerker. De vrees is
tegelijkertijd groot dat het militaire regime van Sanni
Abacha het verzet met nog hardere hand de kop zal
indrukken. Militaire versterkingen zijn al naar Ogoni-
land gestuurd.
Het gebied waar het om gaat ligt in het zuid-oosten
van Nigeria, waar aan de noordelijke rand van de Ni
ger Delta zo'n half miljoen Ogoni's leven. Hier liggen
tevens 112 van Nigeria's 138 velden die olie produce
ren. Olie die de militaire leiders miljarden dollars op
levert, maar Ogoni-land zowel op menselijk als
milieugebied heeft verarmd.
De bevolking staat dagelijks bloot aan hogedruk olie
leidingen die kris kras over hun land lopen, rivieren
zijn verstikt door olieafval, door immer brandende
Minister Van Mierlo (buitenlandse zaken) moet zich sterk maken voor clementie voor de ter dood veroordeel
de Nigeriaanse schrijver en activist Ken Saro Wiwa. PvdA, WD, D66, CDA en Groen Links dringen daar op aan
in schriftelijke vragen. Van Mierlo moet eventueel opereren in samenwerking met zijn Europese collega's. De
kamerleden Verspaget (PvdA), Van der Stoel (WD), Roethof (D66), Verhagen (CDA) en Sipkes (Groen Links)
hebben Van Mierlo gevraagd zich in te zetten om Saro Wiwa, al dan niet op voordracht van het Hoge Commis
sariaat voor de Vluchtelingen van de Verenigde Naties (Unhcr), erkend te krijgen als politiek vluchteling.
gasvlammen veroorzaakte dampen zorgen voor
'smog' en verontreinigde lucht en arbeiders in de oli
eindustrie vertonen een ongewoon hoog loodgehalte
in hun bloed. Ziedaar, een keur aan problemen en
schandalen waartegen Saro Wiwa's Mosop de afgelo
pen jaren van leer is getrokken.
Maar dat was natuurlijk wel tegen hef zere been van
de overheid. Want de opeenvolgende militaire regi
mes hebben steeds een wanne relatie onderhouden
met de oliebedrijven en lak gehad aan het lot van de
hier wonende etnische minderheid. Voor de zes mil
jard dollar die de olievelden jaarlijks opleveren, mo
gen de Ogoni's en hun milieu wel naar de knoppen
gaan, menen de militairen in Abuja, die er daarom
alles aan gelegen is om een lastpak als Saro Wiwa uit
de weg te ruimen.
En dat is precies
hetgeen wat Sanni
Abacha sinds zijn
aantreden twee jaar
geleden ook met
andere opponenten
heeft gedaan: arres
teren, willekeurig
berechten en op
sluiten of execute
ren. Van politici tot advocaten, van zakenmensen tot
journalisten, Abacha heeft ze allemaal de mond ge
snoerd.
Het zijn de bekende Nigerianen die wereldwijd aan
dacht krijgen, maar vele honderden anonieme bur
gers vallen vrijwel dagelijks ten prooi aan een politie
macht die corrupt is, in het wilde weg mensen op
pakt, martelt en vaak nog voor er een rechter aan te
pas komt vennoordt.
Wat doe je onder een dergelijk schrikbewind als op
positie? Politici en mensenrechtenactivisten blijven
manmoedig wijzen op ajle misstanden in hun land,
maar zijn genoodzaakt zich op straffe van arrestatie
gedeisd te houden en zijn daarom in belangrijke ma
te aangewezen op buitenlandse organisaties en rege
ringen om Abacha tot wezenlijke concessies te dwin
gen. Abacha blijft ondertussen zijn best doen veh
deeldheid te zaaien onder zijn opponenten, omu
nog meer in verwarring te brengen en te verzwaK
Zo bood hij de leider van de Nationale Democnij
sche Coalitie (Nadeco), Anthony Enahoro, onlam
aan een speciale raad voor te zitten die de nog
net (door Abacha's eigen conferentie) opgesteldjr
ontwerp-grondwet diende te herzien. De alom
pecteerde nationalist bedankte beleefd. Eén vanr
Enahoro's collega's was eerder wel door de kniel
gegaan voor een militaire gift van 10.000 pond qi
een ziekenhuisrekening te betalen, en had daar®
veel kwaad bloed gezet binnen Nadeco. fi
Nigerianen zijn nu het meest gebaat bij harde, cii
crete acties door het buitenland. De eerste uitst®
de gelegenheid doet zich één dezer dagen al in b
Nieuw-Zeeland voor, waar het Gemenebest bijen
komt en Nigeria met algemene stemmen uit de|:
nisatie kan worden geknikkerd. Vervolgens dient
Westen serieus een olieboycot te overwegen.
NAIROBI FRANS VAN DEN HOUDT
CORRESPONDENT
