Software-pi raterij
lucratiever dan drugs
Centraal station in de huiskamer
Multi Media
ïlhSOJjïl'j
iitmjj
Ezels
De taal is vrijwel al
tijd het grote pro
bleem van CD-ROM's
voorkinderen. Ons
taalgebied is te klein
om speciale versies te
maken en dus moet
het 'grut' het doen
met Engelse pro
gramma's. Corel
stuurde ons twee CD-
ROM's toe, die echter
wel geschikt zijn voor
kinderen in Neder
land. De tekst is be
perkt en wat ze moe
ten weten, begrijpen
ze heel snel. Boven
dien zit er een educa
tieve waarde aan.
Neem bijvoorbeeld
Nikolai's Trains, een
interactief prenten
boek voor kinderen
van 4 tot 8 jaar. Tel
daar een jaar of vier
bij en het is geschikt
voor kinderen aan
het einde van de ba
sisschool of het begin
van de middelbare
school. Bij voorbeeld
op het moment dat
een trein in elkaar
dondert en weer
moet worden opge-
r bouwd. Spelender
wijs leren kinderen
op die manier de onderdelen van een trein kennen.
Een wat oudere groep kan terecht bij de Adventures
with Edison. Maar let op: dit programma's werkt niet
of slechts gedeeltelijk onder Windows 95', zo wordt door
de internationale help-desk bevestigd. Windows
3.1/3.11 levert geen problemen op. Allerlei puzzels en
spelletjes zijn zeer geschikt voor kinderen in Neder
land, want op de taalpuzzels na, zijn ze internationaal.
Edison is te spelen in allerlei leeftijdscategorieën en het
blijkt dat een 10-iarige het niveau van Amerikaanse
kinderen van een jaar of zeven best aankan.
Nikolai's Trains en Advertures with Edison van Corel CD Home hebben
als systeemeisen: PC 486, Windows 3.1 of hoger (niet voor Edison!),
MS DOS 5.0 of hoger, 8 MB RAM en een double speed CD-ROM-spe-
ler. Nikolai kost 59,00 en Edison 99,00.
Asterix en de Uitdaging van Caesar werd door Philips
een tijdje geleden al op CD-i uitgebracht en is nu ook
verkrijgbaar in een CD-ROM-versie. Het is een ganzen-
bord-achtig spel. waarin alle bekende figuren uit de
fameuze stripverhalen voorkomen. Het spel is solo te
spelen maar ook met z'n vieren. Duizend vragen uit
de oudheid geven dit spel ook nog eens een aardige
educatieve waarde.
Asterix vereist een PC 386. MS DOS 5.0^n een flink stukje vrij conven
tioneel geheugen. Een geluidskaart is onontbeerlijk, al is het alleen maar
om de piraten te horen kankeren, wanneer ze weer een de diepte in
gaan. Prijs: 99,95.
Nee, de dozen met
Duplo en Lego hoe
ven nog niet bij het
grof vuil, maar er is
voor kinderen op
weg naar de 21ste
eeuw een andere
manier om leuke
dingen in elkaar te
zetten. Hèt compu
ter bouwpakket
voor kinderen vanaf
een jaar of acht heet
Kid CAD. Die laatste
drie letters staan
voor Computer-Ai
ded Design. Derge
lijke programma's
worden gebruikt
door architecten,
vliegtuigbouwers,
enz. Kid CAD is dus
voor de jeugd, die
de fraaiste bouw
werken kan maken, inclusief meubilair, mensen
ren. Tientallen materialen kunnen met een klik op de
muis worden opgeroepen en de fraaiste bouwwerken
kunnen ontstaan. Door het 3D-effect wordt alles nog
veel leuker en omdat je het bouwwerk naar eigen keu
zen kunt inkleuren, is niets te gek. Wat wèl te gek is, is
de manier om iets weg te halen of een heel gebouw te
vernietigen. Dat kan met een bulldozer, maar ook met
een bom, een zwerm bijen of een gigantische ruiten
wisser. En ben je het bouwen even zat? Geen probleem!
Opslaan en mofgen of volgende week verder.
Kid CAD wordt uitgebracht door A.W.Bruna Informatica. ISBN:
90 229 38891 (CD-ROM) en 90 229 3872 7 (diskettes). Prijs 89,90.
Ruime meerderheid computergebruikers werkt met gejatte programma's
BART OLMER GPD
die-
Een donker achterafkamertje. In een
doodnormale straat. Van buiten niets
vreemds te zien. Binnen spuwt een bat
terij kopieermachines dagelijks tiental
len illegale CD-ROM's uit. De schijfjes
met peperdure software vinden gretig
aftrek. Zozeer zelfs dat steeds meer
duistere lieden, met contacten in de
drugswereld en de illegale kleding, zich
ook op de illegale computer-CD's stor-
De grote software-producenten becon
curreren elkaar doorgaans met het mes
op de keel. Maar in hun strijd tegen
computerpiraten hebben zes Ameri
kaanse fabrikanten een monsterver
bond gesloten onder de naam 'Business
Software Alliance' (BSA). Zeg maar: het
wereldwijd opererende recherche-bu
reau dat nu al zo'n drie jaar strijdt tegen
het - even lucratief als illegaal - ko-
piëreh van peperdure software.
Volgens de BSA lijden softwaregigan
ten over de hele wereld jaarlijks tiental
len miljarden schade door het illegaal
kopiëren van software. In Europa zou
zo'n veertig procent van alle software-
paketten illegaal zijn gekopiëerd. Scha
de: tien miljard. Van alle Europese lan
den spannen Frankrijk en Spanje abso
luut de kroon: gezamelijke schade: 1,2
miljard.
Zestig procent illegaal
„In Nederland is het al even beroerd ge
steld: zestig procent van alle software is
illegaal", stelt Hans Ranselaar van com
putergigant Microsoft en tevens hoofd-
piratenspeurdervan BSA-Nederland.
Volgens hem gebruiken vooral het mid
den- en kleinbedrijf illegale kopieën.
Grote ondernemingen laten dat wel uit
hun hoofd, omdat ze dan bij storingen
geen hulp krijgen van de fabrikant. Voor
particulieren PC-gebruikers is dat geen
punt en die kopiëren er dan ook lustig
op los: negentig procent van de particu
liere software is gejat.
Om al die verloren miljoenen terug te
halen, speurt de BSA naar de gebrui
kers, dealers en producenten van illega
le CD-ROM's. De schijfjes worden in al
lerlei duistere circuits aangeboden voor
een paar tientjes, terwijl de waarde van
de software vaak tienduizenden gul
dens bedraagt. Op zoek naar aanbiedin
gen 'surfen' de BSA-speurders op Inter
net, loggen in op bulletin boards, neu
zen in advertentie-blaadjes en reageren
op fax-aanbiedingen en advertenties bij
supermarkten.
Daarnaast heeft de BSA ook een
'verklikkerslijn'. Dagelijks bellen zo'n
tien anonieme tipgevers het Meldpunt
Softwarepiraterij, een 06-lijn. En bij de
support-afdelingen van software-bedrij-
ven vallen ook geregeld gebruikers van
illegale kopieën door de mand.
Dealers en producenten
De BSA is vooral geïnteresseerd in de
dealers en producenten. In ons land
worden op grote schaal illegale kopieën
gemaakt. „Dat komt in meerdere vor
men voor. We stuiten vaak op illegale
software, die bij de hardware wordt ge
leverd. Dat zijn eenvoudige CD-ROM's
zonder dure, fancy doos. Maar het aller
ergste zijn de professionele, goedgelij-
kende counterfits. Want de Idant ziet
doorgaans niet dat het een illegale ko
pie bereft en belt ons dus ook gewoon
voor ondersteuning. Dat is een gemene
vorm van oplichting," zegt Ranselaar.
Maar particulieren maken op achterka
mertjes zelf ook op grote schaal illegale
kopieën. Een simpel apparaat van 2500
gulden kan in veertig minuten een CD-
ROM maken. „De beschrijfbare, goud
kleurige schijfjes kosten twee tientjes,"
zegt Ranselaar. „Dan laat je toch ge
woon tien apparaten dag en nacht
snorren? We weten dat het zo werkt en
we weten ook waar ze ongeveer zitten
en wie zich ermee bezighoudt."
Zo rolde een pseudo-koopteam van de
BSA vorige week een particuliere fabri-
cage-lijn op in Alblasserdam. Op be
trekkelijk kleine schaal maakte de ver
dachte in zijn achterkamer illegale ko
pieën. Bij diezelfde actie werden in Go-
rinchem honderden schijfjes in beslag
genomen van een dealer, die op veel
grotere schaal handelde.
De BSA-speurders hebben beide jon
gens lange tijd op de korrel gehad. Het
duurde lang voordat het team het ver
trouwen won. „Dealers moet je paaien
met aankopen. De eerste keer niet te
veel kopen en daarna een grote order
plaatsen. Zodra die worden geleverd,
rollen we de boel op."
Ranselaar: „We vermoeden dat er vijf
tot tien organisaties bezig zijn met het
vervaardigen van illegale software. Daar
verdienen ze jaarlijks 20 miljoen aan. In
de eerste helft van dit jaar hebben ze
90.000 CD ROM's gemaakt. Bij deze
aantallen heb je met criminelen ie ma
ken," zegt 1 lans Ranselaar van Micro
soft. „Deze organisaties hebben banden
met de handel in illegale kleding, drugs,
dat soort zaken. Ze hebben de produk-
tie nu bijzonder hoog opgevoerd, van
wege de grote belangstellig voor Win
dows "95."
Windows 95
Ranselaar schat dat voor het einde van
dit jaar in Nederland zo'n tweehonderd
duizend illegale versies van Windows
'95 zullen circuleren. „We zijn een aan
tal netwerken op het spoor die in grote
aantallen Windows '95 maken. Wat we
daarmee gaan doen kan ik nog niet zeg
gen. Ik kan niet zeggen of deze organi
saties in het vizier zitten van de opspo
ringsinstanties. Natuurlijk heb ik daar
mee contact, maar ik zeg er niks over."
Een anoniem lid van het pseudo-aan-
koopteam van Business Software Alli
ance. het samenwerkingsverband van
een aantal grote software-bedrijven. er
kent: „Met Windows '95 zijn we bezig,
maar veruit de meeste CD-fabrikanten
zullen het weigeren. We vermoeden dat
een zeer beperkt aantal fabrikanten ver
antwoordelijk is voor het overgrote deel
van de illegale kopieën. We komen
steeds dichterbij."
Ukent dat t>ast wel dot spreekwoord eon die
ezelen die steen. In computerland blijkt
echter keer op keer dot dit spreekwoord ge
doteerd is en dus niet eon toepassing is op onze digitali
serende maatschappij. Dat zit namelijk zo:
Ooit. een paar jaar geleden, heb ik samengewerkt met
iemand die ook al geen verstand had van computers.
Maar daar zat hij niet mee. Sterker nog: hij docht dot
daarom heel veel mensen hem interessant vonden. Dal
ze hem eigenlijk alleen maar dom vonden, bleek heel
veel later pas. zo moest hij tot zijn schade en schande
ondervinden. Maar, eerlijk is eerlijk, als je het op de lan
gere termijn bekijkt was die collega nog niet zo dom
Zijn stelling was dat je om een stukkie te tikken en een
elektronische kaartenbak bij te houden geen supersnelle
multimediamachine nodig had. Omdat je dat stukkie
toch niet sneller kunt tikken dan dat je vingers het toet
senbord kunrten beroeren. Op zich natuurlijk een onzin
nige stelling, maar er zal wel een kern van waarheid in.
Nadat m'n vorige computer was gestolen (maar dat is
weer een heel ander verhaal) heb ik het met die stelling
in het achterhoofd drie jaar zonder gedaan, ben elektri
sche schrijfmachine (met correctielint) en een telefoon
klapper waren genoeg, zo maakte ik mezelf wijs. Mensen
die dat vreemd vonden (bij mij in de straat ben ik nog
steeds dd computerkenner), kon ik rustig uitleggen dat ik
nier meer aan die 'MHz-wedloop' ivenste owe te doen.
Je hebt nog geen computer gekocht of je leest in de PC-
-bladen dat je wederom een verouderd model hebt aan
eexHaft voor veel te veel geld. Je
bent nog maar amper toe aan
VESA local bus of de standaard
is alweer gezet door PCI. Ie hebt
je DX-4 100 MHz machine nog
niet uit de doos gehaald of de
Pentium gekte steekt de kop op.
Ie bent de winkel nog niet uit
met een razendsnelle 75 MHz
Pentium of de 133 MHz-versie
wordt gelanceerd. En dat alles
voor steeds minder geld. Hek
wordljeervan.
Ik heb tot dusver met een hoop
dingen geld verloren, maar nooit
zo structureel als met computers.
En steeds stink ik er weer in. Er
valt niet tegen af te schrijven.
Wat je vandaag koopt is morgen
de helft minder waard. Als je ge
luk hebt. Zelfs een Trabant zakt
minder snel in waarde. Maar
goed. een week of wat geleden
heb ik de knoop maar weer eens
dooigehakt. Het elektronisch
bankieren rukt op. Internet be
gint echt wat te worden en m'n
kinderen klagen dat ze op school niet meer kunnen mee
komen als er tluns geen computer staat. Bovendien be
ginnen nu ook mensen waarvan je het al helemaal niet
verwacht als gekken computers te kopen en geïnteres
seerd te vragen hoeveel Mb je onder de afdekkap hebt
Kortom, legitieme redenen genoeg om maar weer zo'n
ding aan te schaffen. Na een grondig marktonderzoek
had ik besloten een state-of-lhe-art machine te bestel
len. (leen confectie-model, maar handgemaakt dooreen
klein doch betrouwbaar Haarlems computerbedrijf dat
hetzelfde heet als de eigenaar. I n zo hoort hel ook. Maar
dat terzijde. In mijn geval is het dus een 133 MHz gewor
den. Ik geef toe dat het voor datgene wat ik met een com
puterdoe overkill is. maar je bent wel weer lekker up-to-
-date en vooralsnog is de mijne de snelste van het blok
Een prettig gevoel.
Tot er van de week weer een folder in de bus viel van Es-
com waarin de jongste In tel-telg werd geïntroduceerd.
Juist ja. een 150 MHz versie. En vrijwel tegelijkertijd lees
ik op Internet dat de werkzaamheden aan de nieuwe
Pentium-processor vlotten en we de eerste exemplaren
begin volgend jaar kunnen verwachten. Processoren van
300 MHz en meer liggen onder handbereik. We kunnen
er dus van uitgaan dal die 150 MHz al verouderd is op
het moment dal ik dit zit te schrijven.
En onderlussen besef ik dat ik voor de zoveelste keer in
dezelfde val ben gelopen. Wederom heb ik een verouder
de computer verkocht. En ik weet ook zeker dat ik nog
vele malen in deze val zal lopen. Wie zei er trouwens dat
ezels stom waren?
Wouter Hendrikse
is directeur van HUB,
uitgever van onder
meer PC Consument
en WEB, het Internet
magazine.
Theorie-examen thuis
Nerven
EduDrive
HEK KAMEN RAINING
/XS?E»3W0EMt"j= EEHC<Ki
Packard Bell lanceert nieuwe generatie PC's
Als je de fabrikanten van computer-hard
ware mag geloven, staat over een paar jaar
bij een groot deel van de mensen de com
puter in de huiskamer en is de tekstverwer
ker van de werkkamer of de spelletjesma
chine uit de kinder(?)kamer verworden tot
een soort centraal station, van waaruit je
ongeveer alles bedient wat met elektronika
te maken heeft. In september lanceerde Oli
vetti haar 'Envision', waarbij de televisie het
beeldscherm is. 1 Iet systeem is een combi
natie van PC. spelcomputer. CD-speler,
enz. Prachtig natuurlijk, maar in de praktijk
van een gezin niet echt logisch, want pro
beer als heer des huizes maar eens een E-
mailtje te versturen tijdens Goede Tijden
Slechte Tijden.
Packard Bell gelooft daarom niet in de com
binatie van het TV-toestel en overige appa
ratuur, maar ziet - evenals Olivetti - de PC
straks veel meer in de huiskamer staan dan
nu het geval is. Mèt een TV-mogelijkheid,
maar naast het gewone toestel. Wanneer
dat zo is. wordt het combineren van TV,
Het opvallende 'wig-model' van Packard Bell, dat in een
hoek kan worden geplaatst. foto
CD-speler, HiFi-apparatuur, telefoon en
antwoordapparaat wel erg verleidelijk.
Maar ook als het hele spul in de werkkamer
staat, is dat allemaal mogelijk. Probleem
daarbij is natuurlijk wel dat er de nodige ka
bels doorgetrokken moeten worden en wie
parket of plavuizen heeft, weet dat dat grote
moeilijkheden kan opleveren.
Vormgeving is een belangrijke zaak, wan
neer je praat over apparatuur voor de
woonkamer. Packard Bell heeft daarbij dui
delijk stilgestaan. De nieuwe lijn is fraai van
model en wat een groot pluspunt is, zijn de
geïntegreerde speakers, die zoasl bij veel
TV's aan de zijkant van de monitor zijn ge
plaatst. Er is ook een wigvormig model dat
in een hoek past. Helaas is het spul nog al
tijd gewoon grijs, maar er bestaat een rede
lijke kans dat er te zijner lijd zwarte ombou
wen worden gemaakt.
Voor de gebruiker zijn echter andere zaken
minstens even belangrijk. Wat kan ik ermee
en hoe snel werkt het allemaal? Wel, er blijft
weinig te wensen over met de nieuwe
Packard Bells. Automatische toegang tot het
n telefoonbeantwoorder.
amphitheatergeluid, een quad speed CD-
ROM, een faxmodem van 14.4K, eer. uiterst
handige PC-bibliotheek (niet meer einde
loos zoeken in vuistdikke boeken) en niet te
vergeten de nieuwste versie van Navigator
de fraai gestilleerde interfase van Packard
Bell.
Na het opstarten kom je in een huiskamer
terecht, waar je TV, CD-speler, enz. kunt
bedienen. Ook kun je bellen via een spriet-
microfoon en de afstandsbediening en dat
kan van een behoorlijke afstand. Vanuit de
huiskamer kun je naar de informatiekamer
(internet, CompuServe en de al genoemde
bibliotheek) en de softwarekamer, waar je
een lawine, vooraf reeds geïnstalleerde pro
gramma's aantreft en die je uiteraard kunt
uitbreiden met eigen spullen. Het software
pakket en indrukwekkend: van Win
dows 95, vi^ CorelDraw4, Encarta, World
Cup Soccer en de taalschool Asterix tot
Photo CD Manager, Dangerous Creatures
van Microsoft en allerlei spellen.
De nieuwe lijn van Packard Bell staat in de
winkel tussen de 4.000 en de 4.600 gulden.
voor het theoretisch
verkeersexamen? Met het pro
gramma EduDrive voor Win
dows kun je thuis de sfeer van
dit examen oproepen. Na een
simpele installatie van de CD-
ROM in Windows verschijnen er
honderden dia's met verkeerssi
tuaties of verkeersborden op het
computerscherm. De bijbeho
rende vraag staat er onder of, en
dat is veel realistischer, wordt dooreen 'examinator'
met een kalmerende stem echt gesteld. Daarvoor is wel
een geluidskaart in de computer nodig. Wie het exa
men thuis met goed gevolg aflegt (scores zijn na afloop
beschikbaar) kan bijna niet meer zakken voor het echte
theoretische examen. Als je het felbegeerde rose pa
piertje hebt gehaald is de CD-ROM verder overbodig,
tenzij je nog eens op herhaling wil. Je kunt het schijfje
natuurlijk cadeau doen aan iemand die nog 'op' moet.
EduDrive is een uitgave van Major Development en
Den Boer Verkeersmiddelen en geschikt als voorberei
ding op het theoretisch verkeersexamen A en B. I Iet
programma is goedgekeurd door het CBR.
EduDrive draait minimaal op een 80386-PC. er is 4 MB geheugen no
dig. Windows 3.1 of hoger, een SVGA-videokaart. CD-ROM speler en
een muis. Geluidskaart aanbevolen. HomeSoft Haarlem Prijs: 79,95
'Surfles' via een videoband
'Meedoen' op hel internet is op
zich niet zó moeilijk. Ie neemt
een abonnement bij een provi
der, je krijgt de benodigde soft
ware in huis en hoppa...je surft
mee. Ja, was het allemaal maar
zo simpel. Je moet toch de no
dige kennis in huis hebben, wil
je echt zinvol kunnen rondtoe
ren binnen dat gigantische net
werk. Multi Media International
in Ix'euwarden heeft een gids
uitgebracht voor beginners.
Nee, nu eens geen boek, maar
een videoband. Wie er even de
nuten globaal wat het internet is i
Maar er worden natuurlijk niet v
gemaakt om internetters te begeleiden. In 35 minuten
kun je de materie wel aanraken, maar meer niet. Een
nuttige surfles voor kalme golfjes. Komen er schuim
koppen op, dan verdwijn je in de diepte. Wie wil starten
op het internet kan deze hand best even bekijken. Maar
het is net als met de gewone televisie: lees eens een
goed boek!