Loonsverhoging kan, mits, mits, mits
Economie Beurs
MAANDAG 16 OKTOBER 1995
1AAI
ECONOMISCH KORT
ECONOMIE GESNAPT
Wekelijkse rubriek over economie
DE DOLLAR is de week op de
Europese wisselmarkten lager
begonnen. In Amsterdam stond
de koers vanmorgen op 1,5935
gulden tegen een slotkoers van
1,6000 gulden aan het einde van
de handel vorige week.
DE OMZET van de Nederlandse
industrie is in de periode juli-
augustus met zes procent geste
gen ten opzichte van dezelfde
periode vorig jaar. De groei van
de omzet is daarmee kleiner
dan eerder dit jaar. In het eerste
kwartaal was die nog negen
procent en in het tweede kwar
taal zeven procent.
GROLSCH is *koninklijk. De
bierbrouwer kreeg het predikaat
afgelopen zaterdag tijdens de
viering van het eeuwfeest van
de Naamloze Vennootschap in
Laren (Gld). De geschiedenis
van Grolsch gaat terug tot in de
17de eeuw, maar de NV werd
honderd jaar geleden opgericht.
HAL TRUST, de* Rotterdamse
beleggingsmaatschappij, heeft
haar belang van 32,2 procent in
SAIT-RadioI lolland verkocht
aan het Belgische Cobepa. Door
de transactie wordt Gobepa
grootaandeelhouder van de Bel
gisch-Nederlandse onderne
ming, die is gespecialiseerd in
maritieme communicatie. Co
bepa heeft de aandelen iets be
neden de beurskoers verwor
ven. In Nederland werken bij
SAIT-RadioHolland ongeveer
vierhonderd werknemers, ver
spreid over twee hoofdvestigin
gen, in Amsterdam (RadioHol-
land Electronics) en Rotterdam
(RadioHolland Marine).
DE AMERIKAANSE inlichtin
gendienst CIA gaat zich steeds
meer bezighouden met econo
mische spionage. De dienst was
eerder dit jaar nauw betrokken
bij de onderhandelingen tussen
de Verenigde Staten en Japan
over de handel in auto's, zo
heeft de krant New York Times
gisteren gemeld. Washington
dreigde in het voorjaar met har
de handelssancties tegen Japan
als dat land zijn markt niet toe
gankelijker zou maken voor
buitenlandse auto's en auto-on
derdelen. Bij de onderhandelin
gen daarover, die op het laatste
moment een akkoord oplever
den, kreeg de Amerikaanse han
delsgezant Mickey Kantor elke
ochtend vertrouwelijke infor
matie uit het kamp van de te
genpartij via CIA-kanalen in
Tokyo, aldus de krant.
EEN GROOT AANTAL Russi
sche banken slaagt er maar niet
in voet aan de grond te krijgen
in Londen en New York, 's we
relds belangrijkste financiële
centra. De Britse en de Ameri
kaanse bankautoriteiten hou
den de boot af met het afgeven
van vestigingsvergunningen. Ze
zijn onder meer bang voor de
vermeende maffia-invloed bij
sommige banken. Volgens de
Britse zakenkrant Financial Ti
mes maken de Bank of England
en de Federal Reserve Board
zich zorgen over de instabiliteit
van het Russische bankwezen
en de 'onvolwassenheid' van de
Russische centrale bank en het
banktoezicht in Rusland. Ook
hun rommelige boekhouding
en de wankele kapitaalbasis ge
ven te denken.
'Neponderdele
in computers'
DEN HAAG. ANP
We mogen niet mopperen. De
economie is de laatste tijd goed
overeind gekrabbeld, al dreigt
het herstel nu wat te haperen.
Er zijn vooral zorgen over de
ontwikkeling van de consump
tieve bestedingen. Gewoonlijk
herstelt eerst de export zich,
dan volgen de investeringen en
als derde trap de consumptieve
aankopen. Maar de consumptie
heeft nog niet de opleving laten
zien, die bij een conjunctuur
herstel normaal is. Vooral de
verkoop van duurzame spullen
(kleding, meubelen, auto's) en
wat luxere zaken valt tegen.
Voor sommige mensen is dit
aanleiding om de loonmatiging
ter discussie te stellen. Natuur
lijk houdt de klant de hand op
de knip als je jarenlang de lonen
afknijpt. De mensen hebben er
gewoon het geld niet voor in
hun portemonnee. De grote
econoom Keynes wees er vijftig
jaar geleden al op. Dezer dagen
pleitte de directie van Albert
Heijn voor loonsverhoging. En
door de werknemers is naar vo
ren gebracht dat het concurren
tievoordeel dat de loonmatiging
ons brengt, teniet wordt gedaan
door de hardheid van de gul
den.
Om met dit laatste te begin
nen: dit kan geen pleidooi zijn
voor het loslaten van loonmati
ging. Juist als onze dure gulden
de exportprijzen in vreemde va
luta zo hoog maakt, is er alle
aanleiding om te proberen de
verkoopprijs in guldens zo laag
mogelijk te houden.
Het is heel goed te begrijpen
dat werknemers hun beloning
-U- Banengroei x 1000
200 lil
Winst- en banengroei
O Winstquote
14%
-150
•81 '82 '83 '84 '85
'90 '97 '92 '93 '94 '95 '96
Bron: MEV 7996
verhoogd willen zien. Het gaat
zoals gezegd goed met de eco
nomie. Ondernemingen rap
porteren flink toegenomen
winsten. Werknemers willen
hun deel.
Als die looneisen worden in
gewilligd en de hogere lonen de
ondernemerswinsten in het
nauw brengen, stijgt het loon-
deel van het nationaal inkomen
ten koste van het winstdeel. De
fijnproevers hebben het over de
stijgende arbeidsinkomensquo
te en de dalende winstquote.
Wat een dalende winstquote
voor de werkgelegenheid bete
kent, laat de grafiek zien. Afge
beeld zijn voor de jaren '81 tot
en met '96 het verloop van de
winstquote en de ontwikkeling
van de werkgelegenheid. Het
beeld is duidelijk: hoge winsten,
veel extra banen: lage winsten,
omgekeerd. We herinneren ons
ook heel goed dat in de jaren
'87-'90, toen de winstquote met
vijf punten opliep, er 500.000
banen bijkwamen. En omge
keerd, toen hij daarna met ruim
vier punten terugliep in de pe
riode '90- '93, de banengroei tot
GPD-graphics/R. S.
nul inzakte. Dit is het beeld als
de loonsverhogingen de winst
en aantasten. Maar dat hóeft
niet het geval te zijn. Ten eerste
is het goed om verschil te ma
ken tussen lonen en loonkosten.
Een ondernemer kan zijn men
sen best een hoger netto loon
uitbetalen zonder dat hij zijn
winst in gevaar ziet komen.
Voorwaarde daarvoor is dat per
uur meer produkten worden ge
maakt. Anders gezegd: dat de
arbeidsproduktiviteit toeneemt.
De grotere loonsom kan dan
worden uitgesmeerd over meer
produkten, zodat de loonkosten
per eenheid produkt gelijk blij
ven. Of zelfs dalen.
Lukt het niet de arbeidspro
duktiviteit voldoende te vergro
ten dan is er nog een uitweg. De
verkoopprijs kan worden ver
hoogd. Daarmee moet je voor
zichtig zijn. Vaak laat de con
currentiestrijd dat niet toe.
Maar met verbetering van de
produktiviteit of verhoging van
de verkoopprijs zijn de moge
lijkheden nog niet uitgeput. Be
halve loonkosten zijn er nog an
dere, zoals: grondstoffen, ener
gie, milieu en machines. Een
bezuiniging op energiekosten
zou gestegen loonkosten kun
nen opvangen.
En dan tot slot: loonkosten
zijn opgebouwd uit het netto
loon dat de werknemer in han
den krijgt, plus belastingen en
sociale premies. Het is heel
goed denkbaar het netto loon te
verhogen en de loonkosten con
stant te houden door belastin
gen en premies te verlagen. An
ders gezegd door de beruchte
'wig' te verkleinen. En daar
wordt aan gewerkt door bezui
nigingen bij de overheid en re
organisatie van de sociale ze
kerheid.
Loonsverhoging kan dus best,
mits, mits, mits. En wie die
'mitsen' niet in acht neemt, ziet
in de figuur wat er met de werk
gelegenheid gebeurt.
DR. ROLF SCHÖNDORFF
In Nederland verkrijgbare
puters kunnen onderdelen
vatten waarmee is
Het maandblad Personal C
puter Magazine (PCM) tro
een onderzoek chips
tium-processors aan, waai
uit winstbejag is gefraudt
PCM sluit niet uit dat de
naleerde malversaties
het topje van de ijsberg vom
Volgens het blad zijn erp
en Pentium-processors in
handel waarvan de type
duiding op professionele i
is weggeslepen en vervai
door die van een snellen
duurdere Pentium-proce
Op dezelfde wijze zouden t
chips voor het RAM-^
van de computer tegen de
gere prijs van snelle chips
den verkocht. In één geval v
PCM zelfs nepchips van Ch
se herkomst die helemaal
elektronica bevatten en da;
Int
vond
toch
cagel
telefc
een r
stich
geslo
Hu
vechi
stopt
deuk
een s
Set
Volgens PCM lopen coi
menten door dergelijke frat
het risico dat zij een tra gebit
computer aanschaffen dai
denken. Ook kunnen ko
door de misleidende opsc
ten te veel betalen voor on
delen als RAM-geheugen.
sumenten zouden nauwelij
staat zijn, de bewerkte of
chips van echte te onderst
den. Wel kan bedrog wo.
aangetoond met testprogi
ma's, die de werkelijke pi ex;en
ties van de diverse computi _vjer|
derdelen in beeld brengen. e
diere
Huge
vuur
ken t
niet i
Int
