Parijs: Nobelprijs
is niet van invloed
1
U
IIJL
Griekenland opent
rens met Macedonië
sma
Buitenland
Joseph Rotblat tegen bom die
hij zelf mee heeft ontwikkeld
Verstoppertje spelen
Pugwash-beweging sinds 1957
in touw tegen kernbewapening
Vredesproces Bosnië
staat op springen
Libië geeft
Palestijnen
nog respijt
nappe krijgers in trek bij blanke vrouwen
Claes blijft bij onschuld in omkoopschandalen
ERDAG 14 OKTOBER 1995
S Ickoord Marokko en EU over vis
Wl g£l» De Europese Commissie en Marokko hebben gisteren
iakkoord bereikt dat uitzicht biedt op een visserij-overeen-
list met een looptijd van vier jaar. Marokko moet ruimere
'ion gang op de Europese markt krijgen voor produkten uit de
jente- en fruitsector (vooral tomaten) en snijbloemen in ruil
concessies aan de Spaanse vissers. De onderhandelingen
de definitieve invulling van de overeenkomst beginnen
n
kaste n
jden door mijnongeluk in Spanje
ii
ipo» Door een mijnongeluk in de Noordspaanse regio Astu-
rijn gisteravond zeker vier mijnwerkers om het leven geko-
en vijf gewond geraakt. Het ongeluk gebeurde toen in een
enmijn in het plaatsje Langreo een steunmuur door onbe-
ide oorzaak instortte.
OP[e'
igekondigd bij president Aristide. Michel zal echter pas
andag zijn aftreden in het openbaar aankondigen, na bezoe-
van de Amerikaanse vice-president Gore en VN-si
raalBoutros-Ghali.
EN
05151
een verbod op landmijnen
•emier Haïti treedt af
•au-prince De Haïtiaanse premier Michel heeft zijn ontslag
ien» De wapenconferentie van de Verenigde Naties in We-
is gisteren afgesloten met een gedeeltelijk verbod op laser
pens. Maar tot een verbod op landmijnen konden de afge-
irdigden van ruim 40 landen niet komen. Landmijnen veroor
jaarlijks de dood en verminking van 26.000 burgers. Vol
len schatting van de VN liggen er 110 miljoen landmijnen
'A landen, vooral in de Derde Wereld.
- lemoires' van Leeson verkocht
iden De Britse uitgeverij Little, Brown heeft de rechten ver-
rven van het verhaal van effectenhandelaar Nick Leeson over
ondergang van de Britse bank Barings. Wat de uitgever er-
ir heeft betaald, is niet bekendgemaakt, maar naar verluidt
dat 450.000 pond sterling (1,13 miljoen gulden) zijn. Lees-
literair agent, Ed Victor, belooft een 'financiële thriller', op
pier gezet door ghostivriterEd Whitely. Het boek gaat over de
anciële transacties die Leeson voor Barings vanuit Singapore
egde.
memarken betaalt stralingsslachtoffers
jhagen Denemarken gaat 75 miljoen kroon schadevergoe-
betalen aan zo'n 1.500 Groenlanders en Denen die het
chtoffer zijn geworden van radioactiviteit uit een Amerikaan-
52 bommenwerper die in 1968 in Groenland is neergestort,
rig jaar pas bleek dat het toestel vier waterstofbommen met
kilo plutonium bij zich had. Denen en Groenlanders hielpen
luchtmacht met het opruimen van de wrakstukken, waaron-
drie gescheurde kernkoppen en tonnen radioactief besmette
De vierde kernbom is volgens het rapport door het ijs
zakt.
urkije nog eerder naar stembus
cara» Als de Turkse minderheidsregering morgen bij het stel-
n de vertrouwenskwestie in het parlement onvoldoende
krijgt, worden mogelijk op 17 december al verkiezingen
louden. Premier Tansu (giller moemde deze datum gisteren
iet geval de volksvertegenwoordiging haar laat vallen.
i orgen einde handelsembargo
ekenland en Macedonië
iben gisteravond een me-
randum ondertekend over
normalisering van hun be
kkingen, zonder dat ze het
en geworden over de
Ring van vertegenwoordi-
en in eikaars hoofdsteden.
verzekerde evenwel dat
embargo tegen Macedonië
nacht van zaterdag op
l volgens plan wordt op-
document behelst de uit
ing van een interim-ak-
ird dat de twee landen vorige
d in New York sloten. Het
iet ondermeer in het vrije
keer van goederen en perso
en de opening van verte-
rhuis woordigingen. Dat laatste
t bleek nog een struikelblok,
idoor het overleg gistermid-
vastliep. Het kon slechts
de bemiddeling van een
prakti/ erikaanse diplomaat weer
kt. t/it i^g WOrden gebracht.
De twee delegaties ruzieën al
jen over de vraag of het bord
Skopjes bureau in Athene
naam 'Macedonië' moet dra-
of de benaming 'Voormali-
joegoslavische Republiek
icedonië' (FYROM). Onder
i is Macedonië in
Kempi-
>ul,
OSLO AP
In 1944 hoorde een Poolse fysicus ge
naamd Joseph Rotblat een losse opmer
king die hem hevig aan het schrikken
maakte. Rotblat woonde toen in de Ver
enigde Staten, waar hij meewerkte aan
de ontwikkeling van 's werelds eerste
atoombom. De bom, zo zei de Ameri
kaanse generaal Leslie Groves, was be
doeld om de Sovjetunie eronder te hou
den, en helemaal niet om de Duitsers
angst aan te jagen, zoals naar buiten
toe altijd werd verkondigd. De bom zou
zelfs niet voor het einde van de oorlog
in Europa klaar zijn.
Door deze onthulling voelde Rotblat zich
bij de neus genomen. Hij was in 1908 in
Polen geboren en werkte in 1939, toen
de nazi's zijn vaderland binnenvielen, al
in Engeland. Net als vele andere weten
schappers wilde hij graag zijn steentje
bijdragen aan het bewerkstelligen van de
nederlaag van nazi-Duitsland, en hij
sloot zich aan bij een team, het 'Manhat
tan Project', dat in de Verenigde Staten
werkte aan een nieuw soort wapen dat
Hitier op de knieën zou moeten dwin
gen: de atoombom.
Toen hij had begrepen dat zijn inspan
ningen voor een heel ander doel zouden
worden gebruikt, en dat de bom niet
diende om Hitier af te schrikken, maar
om daadwerkelijk te gebruiken tegen de
Russische bondgenoten, verliet hij als
enige het Manhattan Project. Hij keer
de terug naar Groot-Brittannië, waar hij
in 1946 werd genaturaliseerd. Hij pro
beerde zijn collega-wetenschappers be
wust te maken van de doeleinden waar
hun onderzoek voor werd misbruikt. In
middels had hij zijn droom om ooit naar
Polen terug te keren opgegeven omdat
zijn vaderland was opgenomen in het
communistische blok.
Vanaf dat moment zette hij zijn weten
schappelijke carrière op het spel om te
vechten tegen de nucleaire wapenwed
loop. Hij wijdde de rest van zijn leven
aan het bestrijden van het misbruik van
wetenschap en technologie. Hij riep an
dere wetenschapsmensen op hun maat
schappelijke verantwoordelijkheid niet
uit het oog te verliezen. In 1955 schreef
hij samen met Albert Einstein, Linus
Pauling en acht andere vooraanstaande
wetenschapsmensen een manifest waar
in stond: „We moeten op een nieuwe
manier leren te kijken. Ziehier de afschu
welijke en onontkoombare vraag die we
aan u voorleggen: zullen we een einde
maken aan het menselijk ras, of zal de
mensheid ophouden met het voeren van
oorlog?"
Deze verklaring, die wordt verbonden
met de namen van Einstein en van de fi
losoof Bertrand Russell, stond aan de ba
sis van een internationale conferentie die
in 1957 in Pugwash werd gehouden.
Door de jaren heen is Rotblat ook op het
wetenschappelijke vlak actief gebleven.
Hij houdt zich voornamelijk bezig met
medische natuurkunde. Hij is specialist
geworden op het gebied van de stralings-
biologie.
april 1993 ook toegelaten tot de
VN.
Ook hebben de Grieken grote
moeite met paspoorten, vracht
papieren en landenstickers van
auto's waar de omstreden naam
op staat. Griekenland meent dat
Skopje met deze benaming aan
spraak maakt op de Griekse
provincie Macedonië.
De onderhandelaars spraken
af volgende week in Athene bij
een te komen om verder te pra
ten. Volgens een Griekse rege
ringswoordvoerder gaat het
daarbij om 'technische details
die belangrijk zijn voor diplo
maten, maar geen serieuze pro
blemen opleveren'. De Macedo
nische delegatieleider Ljupco
Arsovski noemde de onderteke
ning 'een nieuwe bladzijde in
de betrekkingen tusser
landen', al is er volgens hem
nog veel werk te verrichten.
Griekenland stelde anderhalf
jaar geleden een embargo in te
gen zijn noorderbuur wegens
de naamskwestie en de Ster van
Vergina, een oud Grieks sym
bool dat de Macedoniërs in hun
vlag hadden opgenomen. Con
form het akkoord van New York
veranderde Macedonië vorige
week zijn vlag, waarop Ath'ene
aankondigde dat het morgen
een eind aan het embargo zou
maken.
FOTO EP A JOHNNY EGGITT
Minsk De Bijbel spreekt van het omsmeden van zwaarden tot ploegscharen. In die tijd waren er nog geen
tanks, maar ook die komen voor recycling en een betere bestemming in aanmerking. Alleen Wit-Rusland,
waar dit tankkerkhof is gelegen, heeft nog geen geld om het wapentuig om te smelten. Voorlopig gebruiken
geiten de tanks om verstopperje achter te spelen.
Franse TV echter: Toekenning is ingeslagen als een bom
De Franse premier Juppé heeft gisteren herhaald dat zijn
land vasthoudt aan het houden van een reeks kernproe
ven. Dit nadat Joseph Rotblat, die gisteren werd onder
scheiden met de Nobelprijs voor de Vrede 1995, nog eens
had geëist dat Parijs de voortzetting van de kernproeven
in heroverweging neemt.
PARUS DPA-Rtr
Volgens de Franse TV-zender La
Chaine Info is de toekenning
van de Nobelprijs in de Franse
diplomatieke wereld ingeslagen
als een bom. De klap had niet
groter kunnen zijn als Green
peace de prijs had ontvangen,
aldus de zender.
Juppé zei dat de onderschei
ding geen invloed zal hebben
'op het beleid dat wij om reden
van nationaal belang voeren'.
Juppé herhaalde niet de felicita
ties van het ministerie van bui
tenlandse zaken aan de in Polen
geboren Rotblat. Daarbij bena
drukte het ministerie: „Frank
rijk wenst ontwapening, inbe
grepen de nucleaire ontwape
ning in veiligheid, want veilig
heid maakt ontwapening moge
lijk".
Rotblat schreef vorige maand
nog aan president Chirac om te
protesteren tegen de Franse
kernproeven. „Ik vind het erg
slechtzei hij gisteren. De
voorzitter van het Nobel-comi-
té, Francis Sejersted, verklaarde:
„De uitdrukkelijke boodschap
aan de Fransen is een protest
tegen de kernproeven, aange
zien het een protest is tegen
kernproeven in het algemeen
en nucleaire bewapening in het
bijzonder".
Fel van leer trok Juppé tegen
Noorwegen, wiens minister van
buitenlandse zaken Godal zei
dat de Nobel-prijs een afspiege
ling is van de „wijdverspreide
publieke afkeuring van kernwa
pens". Juppé zei: „Ik heb altijd
gezegd dat in het hart van de
Europese Unie wij het recht
hebben een beetje solidariteit te
verwachten." „Noorwegen is
daar nog niet. Het probeert toe
te treden of zal dit morgen
doen. Ik hoop dat de Europese
geest tegen die tijd vooruitgang
boekt." Noorwegen stemde vo
rig jaar in een referendum tegen
toetreding tot de Europese
Unie.
den haag gerard de graaff
De gisteren met de Nobelprijs
voor de vrede gelauwerde Pug
wash-conferenties zijn een ver
zamelnaam voor bijeenkomsten
van verontruste (kern)geleerden
van over de hele wereld. Ze ont
lenen hun naam aan het Cana
dese plaatsje Pugwash, waar de
eerste bijeenkomst in 1957 werd
gehouden. Daar publiceerden
mede-laureaat Joseph Rotblat
en tien anderen een door de
Britse filosoof Bertrand Russell
en de Amerikaanse fysicus-wis-
kundige Albert Einstein opge
steld manifest waarin ze stelden
dat wetenschappers verant
woordelijk zijn voor hun vindin
gen. Met name doelden ze
daarmee op de atoombom.
De opstellers waren ervan over
tuigd dat grote conflicten uit
eindelijk zouden uitmonden in
kernoorlogen die alle leven op
Aarde zouden uitroeien. Ein
stein ondertekende het docu
ment op 16 april 1955, twee da
gen voor zijn dood.
De nu 86-jarige kernfysicus Jo
seph Rotblat, een in Warschau
geboren Brit, is sinds 1988 Pug
wash-voorzitter. In het begin
waren het vooral kernfysici uit
Oost en West die op de bijeen
komsten hun bezorgdheid uit
ten over de kemwapenwedloop
en de daarmee samenhangende
atoomproeven. Later werd ook
gediscussieerd over zaken als
overbevolking, milieu, ontwik
keling en energievoorziening. In
1988 werd de zevende Pug-
wash-conferentie gehouden in
Den Haag.
Een mijlpaal in de Pugwash-ge-
schiedenis was de Verklaring
van Kitzbühel (september
1958). In dit Oostenrijkse stadje
namen de deelnemende geleer
den een resolutie aan, waarin ze
stelden dat „volkeren die hun
nationale veiligheid baseren op
geheimhouding van weten-
schappelijkeontwikkelingen,
het belang van de vrede en de
wetenschappelijke vooruitgang
opofferen aan tijdelijke voorde
len". Ze eisten een onbeperkte
uitwisseling van gegevens en
van geleerden tussen de volke-
De Pugwash-beweging wordt
geleid door een voorzitter en
een directeur-generaal. Er is een
Pugwash-Raad en een Uitvoe
rend Comité. In veel landen zijn
nationale Pugwash-comités ac
tief. Het Nederlandse comité
telt ongeveer 50 wetenschap
pers en wordt sinds 1980 voor
gezeten door Hylke Tromp,
hoogleraar internationale veilig
heidsvraagstukken aan de Rijks
universiteit Groningen.
Pugwash? Pugwat? Pugwaar?
Toen het Nobel-comité gisteren in Oslo bekendmaakte dat de
Nobelprijs voor de Vrede naar Joseph Rotblat en zijn Pugwash-
conferenties gaat, luidde de algemene reactie: Puguiat? De
vraag zou beter kunnen luiden: Pugwaar?. Pugwash is een vis
serdorpje met 775 inwoners in westelijk Nova Scotia in Cana
da. De naam Pugwash is een Indiaans woord, dat 'ondiepe wa
teren' betekent. De bevolking van Pugwash is verheugd dat het
dorp in verband wordt gebracht met de prestigieuze prijs. „Dit
is het mooiste wat ons ooit is overkomen", zei gemeenteraads
lid Harold Patterson. Tot nog toe ontleende het gehucht zijn
lokale trots voornamelijk aan zijn zes kerken en aan 'het warm
ste zeewater van Nova Scotia'.
FOTO EPA VIKTOR DRACHEV
De Bosnische Serviërs dreigen
het vredesproces te verlaten als
de Verenigde Naties niet on
middellijk waarnemers naar het
noordwesten van Bosnië sturen.
De waarnemers zouden daar
met hun eigen ogen de schen
dingen van het bestand door de
Kroaten en het Bosnische rege
ringsleger kunnen constateren,
zo heeft het persbureau SRNA
van de Bosnische Serviërs ge
meld.
De Bosnische Serviërs hebben
deze eis neergelegd bij generaal
Smith, commandant van de
VN-vredesmacht. „Als niet op
onze eis wordt ingegaan, zal za
terdag op een bijeenkomst van
het Bosnisch-Servische parle
ment het besluit vallen het vre
desproces te verlaten" aldus
vice-president Koljevic.
Overigens hebben de VN zelfs
aan alle strijdende partijen toe
gang gevraagd tot het strijdge
bied. In het noordwesten van
Bosnië wordt in en bij verschei
dene steden fel gevochten.
Vooral de situatie bij Sanksi
Most baart de VN zorgen. Hoe
de Bosniërs en Kroaten over de
komst van de waarnemers den
ken is nog niet bekend.
De leider van de Bosnische
Serviërs, Karadzic, zei gister
avond in Preijdor de gebieden
in het noordwesten van Bosnië
die verloren zijn gegaan, te zul
len hervoeren. Kort voordat het
bestand woensdag om midder
nacht inging veroverde het
Bosnische regeringsleger Sanski
Most op de Serviërs. „We kun
nen Sanksi Most bevrijden en
Preijdor verdedigen", zei Karad-
cairo rtr-afp
De Libische leider Gaddafi komt
terug op zijn besluit om 30.000
Palestijnse gastarbeiders uit te
zetten. De Egyptische minister
Moussa (buitenlandse zaken)
zei gisteren dat de Palestijnen
voorlopig in Libië kunnen blij
ven.
Honderden Palestijnen die
zijn gestrand aan de grens met
Egypte en in kampen wonen,
kunnen volgens Moussa naar
Libië terugkeren of doorreizen
naar de autonome Palestijnse
gebieden in Palestina.
Gaddafi kondigde in augustus
aan dat honderdduizenden bui
tenlandse werknemers, waaron
der veel Palestijnen, het land
moesten verlaten. Gaddafi zou
met de uitwijzing zijn ontstem
ming kenbaar willen maken
over het vredesakkoord tussen
de PLO en Israël.
dal SSL frans van den houdt
erg geliefd zijn bij de toeristen. Dus trekken
steeds meer Samburu en Maasai naar het
strand, waar het vele zand nog slechts de
enige overeenkomst met thuis is.
Veel tijd voor heimwee is er echter niet,
want oudere Europese dames staan steeds
vaker klaar om de jonge, vaak ongeschoolde
Kenyanen onmiddellijk in de armen te slui
ten en als vriend of zelfs echtgenoot aan
zich te binden. Vanwege hun flexibiliteit
hebben de jongens lokaal de bijnaam 'plas
tic boys' verworven.
Daniel en Paul Lekimenju zijn twee Sam
buru morans die het thuis op een gegeven
moment wel gezien hadden. Door aanhou
dende droogte verloor hun vader al zijn
koeien en de twee jongens besloten dat er
voor hen in Noord-Kenya geen toekomst
lag. Ze verlieten de lagere school en gingen
naar Mombasa, waar ze als zogenaaamde
strand morans aan de slag gingen. Ze ver
kochten speren aan toeristen en maakten
deel uit van een culturele groep die de rijke
badgasten vermaakte met traditionele dan
sen en muziek.
Totdat in 1993 de Britse Cheryl Mason
(35) op het strand verscheen. Zij werd op
slag verliefd op de 25-jarige Daniel, vloog
even terug naar huis om haar huwelijk met
man Mike te ontbinden en kwam weer naar
Kenya om haar nieuwe vlam op te halen en
als derde echtgenoot mee terug naar Enge
land te nemen. De Britse roddelpers luste
wel pap van deze escapades, ook al omdat
de Britse autoriteiten uiteindelijk weigerden
de Kenyaan een verblijfsvergunning te ge
ven. Gevolg is dat het tweetal weer in Kenya
is teruggekeerd, waar Daniels vadfr al een
stuk woestijngrond heeft aangewezen voor
het koppel om zich te vestigen.
„Waar de meeste vrouwen echter ge
makshalve aan voorbij gaan, is het enorme
verschil tussen hun cultuur en de traditio
nele levenswijze van de Samburu", meent
een overheidsdienaar. Hij verhaalt van een
Samburu die na een blanke vrouw ge
trouwd te hebben al snel met een zoge
naamde co-wife (een tweede vrouw) kwam
aanzetten. Bovendien kwamen al hun be
zittingen, ook die ze samen hadden verwor
ven, op zijn naam te staan. De eerste, blan
ke wouw wil nu van de Samburu af.
NAVO-baas zes uren verhoord door Belgische Kamercommissie
Tijdens een bijna zes uur du
rend verhoor door een speciale
commissie van het Belgische
parlement heeft Navo-secreta-
ris-generaal Willy Claes gisteren
opnieuw zijn onschuld betuigd
in de Agusta-smeergeldaffaire
'op mijn eer van minister van
staat'.
De Kamercommissie, die eer
der op de dag oud-minister Guy
Coëme van defensie verhoorde,
bleef daarna achter gesloten
deuren bijeen om te beraadsla
gen over de waag of Claes en
Coëme moeten worden ver
volgd door het Hof van Cassa
tie. De uitslag van dat beraad
was bij het aflsuiten van deze
editie nog niet bekend. Over het
advies moet vervolgens het vol
tallige parlement zich buigen.
Dat zal mogelijk aanstaande
donderdag gebeuren.
Bij het verlaten van het parle
mentsgebouw, geflankeerd door
twee advocaten en enkele lijf
wachten, zei Willy Claes gister
avond „blij te zijn eindelijk dë
mogelijkheid te hebben gehad
om mij in een serene sfeer te
kunnen verdedigen en alle aan-
wijzigingen te kunnen weerleg
gen. Ik bevestig zonder enige
nuance mijn totale onschuld in
de twee dossiers Agusta en Das
sault". Zowel bij de aankoop
Italiaanse Agusta-helikop
ters als van Franse Dassault-ap-
paratuur door het Belgische le
ger is smeergeld over de tafel
gegaan.
Claes herhaalde dat hij bereid
is met al diegenen te worden
geconfronteerd, die voor hem
belastende verklaringen hebben
afgelegd. Over de inhoud van
het verhoor wilde hij niets kwijt.
Ook Guy Coëme pleitte on
schuldig tijdens zijn verhoor,
dat ongeveer vier uur in beslag
nam. „Ik ben nooit betrokken
geweest bij valsheid in geschrif
te of bij het gebruik van valse
„Het
stukken", aldus Coëm
woord corruptie doet i
gen."
Procureur-generaal Jacques
Valu gelooft dat zowel Claes als
Coëme moeten worden gezien
als daders, mededaders of me
deplichtigen in de omkoopaffai
res. Het wordt Claes onder meer
kwalijk genomen dat hij een
grote 'welwillendheid' ten aan
zien van Agusta aan de dag
heeft gelegd. Hij heeft, aldus Ve-
lu, meerdere malen topmannen
van Agusta ontvangen.
1 VERDIEN GELD!! L iI =M-~l J =L i *'4^1
f=?^rwrT=1\rA Waarom een oud model caravan of vouwwagen uit de verhuur Heerhugowaard
Jpïïll Ir kopen, terwijl u voor bijna dezelfde prijs een nieuw model 1996 pascabtraat ie irvdiorr Zandhor«i
Hobby - Dethleff caravan of Andró Jamett vouwwaaen kunt kooen, t,j o72-5710om
Hobby - Dethleff caravan of Andró Jamett vot
op levering voorjaar, tegen Theo Stet aktieprljzen. Tevens 1001
artikelen in onze kampeersupermarkt tegen NL scherpste prijzen.
Nu opruiming showmoddellen cp~ -- - - g
Alphen a/d Rijn
Slockterweg 78
Tal 0172-493844/45
