'Mijn nieren zitten verkeerd'
Nostalgie viert hoogtij
bij Propop in Trianon
Cultuur&Kunst
}een lachloze verhalen
voor de tekenlerares
f erhalenwedstrijd
penbare bibliotheek
STUDIO MARIA-ANNA
Imperium
kiest de
foute toon
Terug naar Katwijk' keurige plaatjes van keurig dorp
iTERDAG 14 OKTOBER 1995
De anatomische les van het museum Boerhaave
f jaar hebben Remco Cam-
t en Jan Mulder gestoken in
perfectioneren van hun ver
van de jaarlijkse uitvoering
ier va H het schooltoneel. Drie
Stati landen per jaar staan de
irijvers op de planken en
engen theater dat geen thea-
ah mag zijn. Op een leeg podi-
dia op de achtergrond
enige decorstuk een
:e tra lildersezel, lezen ze om beur-
•erbra ivanaf grote vellen wit papier
mj|je n teksten voor. De stem van
Mulder slaat regelrjiatig
.bestuif- Dan klinkt er verbazing
ctie v ®r- Heb ik dat echt geschre-
leuk verhaal? Remco
gisti mperl met vaste stem, on-
Sta k°eld. Hij heeft zijn verhalen
AVR-i ter gelezen, dat is duidelijk.
f/pllebei staan ze vastgenageld
de planken. Alleen als ze
ove iats maken voor elkaar is er
VOf weging op het toneel. Soms
e P' jft ook die beweging uit. Dan
allebei even staan
ar hun versie van Jean Nelis-
Mart Smeets bij de Tour
France. Mart ziet iets drama-
nch, een renner gaat dood.
Jean put uit zijn encyclopedisch
geheugen nog zeventien andere
voorvallen die nog veel erger
De schrijvers staan stil, maar
de voorstelling gaat in hoog
tempo verder. Nederlandse ac
tievoerders die de Fransen wei
eens een lesje gaan leren door
stiekem een kinderwagen vol
Australische wijn over de grens
brengen. De actie van de 'boy-
cotteurs' strandt in het bed van
twee Franse zusjes.
Het 'lachloze' verhaal dat Jan
Mulder op verzoek van zijn
manager voorleest: een techni
sche beschrijving van een tele
fooncentrale die uitmondt in
het drama van de kliniek voor
lachloze kinderen in Zwitser
land. Maar lachloze verhalen
krijgt de tekenlerares wier rol
beperkt blijft tot de dia op de
achtergrond niet te horen.
De Tekenlerares is het laatste
programma van Remco Cam-
pert en Jan Mulder samen.
Campert wil in de herfst voort
aan liever mooie gedichten
schrijven. „Dat betekent het
einde van de theatercarriére van
Remco Campert", zegt Jan Mul
der. Dat biedt hoop. De theater
carrière van Jan Mulder is ken
nelijk alleen nog maar bij de
pauze aangeland. Als het hem
maar geen routine brengt.
openbare bibliotheek Leiden
janiseert
halen gedichten wedstrij d
kinderen over het thema
ensenrechten en vluchtelin-
De wedstrijd is een onder
aan de culturele manifesta-
'human rights and refugees'
de gemeente Leiden,
anderen in de leeftijdsgroe-
10-12 en 13-16 jaar kunnen
'^dragen inzenden tot 1
nber. Onder de titel
a'ensenrechten en vluchtelin-
Ji' kunnen deelnemers ook
J
verhalen en- gedichten maken.
Alle inzendingen worden in de
maand december geëxposeerd
in de centrale bibliotheek aan
de Nieuwstraat.
Voor de beste inzendingen
zijn twee maal zes prijzen be
schikbaar. De prijswinnaars
worden bovendien uitgenodigd
om hun verhaal of gedicht voor
te lezen tijdens een slotmanifes
tatie in het Volkshuis, op
woensdag 29 november. Meer
informatie is verkrijgbaar bij de
bibliotheek:-Carla Oostergo-Bij-
houwer, 071-5149943.
Jcelijl
)f niei
itj|
TEXTIELCOM POSITIES
Geopend van woensdag t/m zaterdag
van 12.00 tot 16.00 uur
HOORN 52 2404 HJ ALPHEN A/D RIJN
Buiten onze openingstijden kunt u tevens
telefonisch een afspraak met ons maken!
0172-443029
Graag tot ziens! Marianne de Jong
'Dokter het doet zo zeer, ik geloof dat mijn nieren ver
keerd zitten'. Het is die zin die Gerhard Kreeftmeijer te
binnen schiet als de coördinator van het Boerhaave-mu-
seum gevraagd wordt naar de gedachte achter de ten
toonstelling 'Lijf en Leed' die vandaag in het gebouw aan
de Lange St. Agnietenstraat begint.
LEIDEN. ADV
Het zieke en gezonde lichaam
in al zijn facetten staat daarbij
centraal. „Want het is verba
zingwekkend hoe weinig de
meeste mensen weten van hun
eigen gestel. Waar bijvoorbeeld
het hart en de lever zitten en
hoe die er in werkelijkheid dan
uitzien", aldus Kreeftmeijer.
Om de anatomie van de mens
in goede en minder goede doen
'in-zichtelijk' te maken, heeft
het Rijksmuseum voor de Ge
schiedenis van de Natuurwe
tenschappen en van de Genees
kunde - zoals Boerhaave voluit
heet - gekozen voor een opmer
kelijke vorm van exposeren. Die
valt op twee niveau's uiteen,
voor de jeugd en voor volwasse
nen. Waarbij met opzet het 'bi
zarre' is vermeden. „Het is niet
de bedoeling om de mensen
hier de stuipen op het lijf te ja
gen. We hebben er geen horror
film van gemaakt."
Ledematen
VVat overigens gemakkelijk had
gekund, zo weet Kreeftmeijer
uit eigen ervaring. Want je hoeft
als leek maar binnen te treden
in een willekeurig pathologisch-
anatomisch laboratorium of je
schrikt je bij het aanzicht van al
die al dan niet verminkte lede
maten en ingewanden een 'be
roerte', om in termen te spre
ken. „En natuurlijk, ook bij 'Lijf
en Leed' wordt de bezoeker ge
confronteerd met voor hem
niet-alledaagse verschijnings
vormen van de gezonde en de
zieke mens. Maar", zo glimlacht
hij, „of hij de confrontatie wil
aangaan, kan hij zelf bepalen."
Aan de hand van negen the
ma's wordt duidelijk gemaakt
hoe het menselijk lichaam in el
kaar steekt. Van het skelet tot de
huid en alles wat zich daartus
sen bevindt, inclusief de nodige
ziektebeelden en afwijkingen.
Waarbij, zoals gesteld, twee ni
veau's zijn te onderscheiden.
Tot 1.30 meter voor kinderen,
daarboven voor volwassenen.
Een aantal 'enge' dingen, zoals
bijvoorbeeld preparaten op
sterk water, zijn deels afgedekt.
Een kijkgat is er voor de bezoe
ker met de sterke maag die toch
uitsluitsel wil krijgen wat die ra
riteiten dan voorstellen. „Maar
eerst lezen en dan pas kijken",
raadt Kreeftmeijer aan. „Wie
het andersom doet, is snel ge-
Boerhaave heeft, om de ana
tomie van de mens zo optimaal
mogelijk in beeld te brengen,
mogen putten uit de anatomi
sche en pathologische collecties
van de universiteiten van Gro
ningen, Amsterdam, Leiden en
Utrecht. „We mogen hier dan
ook gerust spreken van een
unieke verzameling die nog
nimmer zo compleet bijeen
was", zegt Gerhard Kreeftmeijer
niet zonder trots. „Er zijn
prachtige historische voorwer
pen, zoals bijvoorbeeld de zoge
naamde Spierman uit 1843 van
Auzoux en wasmoulages uit het
begin van deze eeuw. Maar we
hebben ook moderne prepara
ten en schaalmodellen van bij
voorbeeld oog en oor."
'Voor kinderen met hun ou
ders' zoals inrichter Kees
Grooss dat uitdrukt, is de expo
sitie bijzonder aantrekkelijk
omdat zij ook actief kunnen
deelnemen. Er zijn zogenaamde
onderwijsmodellen die uit-
neembaar zijn en als een puzzel
weer in elkaar gezet kunnen
worden. Zodat je ook in de
praktijk te weten kunt komen
waar longen, darmen en nieren
precies zitten. Verder is er een
inter-actief computerprogram
ma, getiteld 'Adam - the inside
story'. Op elke vraag is er een
antwoord, maar let op: er wor
den ook borsten en genitaliën
vertoond Lacht Kreeftmeij
er: „Ja, sorry hoor, maar het is
een Amerikaans programma.
Die zijn nogal preuts en waar
schuwen daarvoor. Ik denk niet
dat wij in Nederland daarvoor
bang behoeven te zijn."
Een aardig hoogtepunt van de
tentoonstelling is de anatomi
sche les zoals die onder de pas
sende titel 'Over mijn lijk' wordt
opgevoerd door de theatergroep
Pandemonia uit Amsterdam.
Dat gebeurt al even toepasselijk
m het Theatrum Anatomicum
van Boerhaave waar in de 17e
en 18e eeuw ook daadwerkelijk
secties plaatsvonden ten behoe
ve van het medische ondérwijs.
Speciaal voor deze expositie
schreef Tony Maples dit stuk
waarbij kinderen samen met de
acteurs zich actief rond de snij
tafel scharen. Volwassenen kij
ken, net als vroeger de geïnte
resseerde buitenstaander, vanaf
de bovenste ring toe.
Het stuk wordt 17 oktober
voor de eerste maal opgevoerd.
Daarna vervolgens op 19, 22 en
31 oktober, 12 en 26 november,
3, 17, 27 en 29 december alsook
in de maanden januari tot en
met april. Er zijn voorstellingen
om twee en om drie uur 's mid
dags. Geschikt voor schoolklas-
Tentoonstelling 'Lijf en
Leed'. Van 14 oktober tot 21
april in het Museum Boer
haave. Openingstijden: van
dinsdag t/m zaterdag van
CHEF GERT VISSER, 0
10.00 tot 17.00 i
en feestdagen
17.00 uur.
Voor informatie, reservering men contact opnemen met de
van rondleiding en de opvoe- afdeling presentatie van het
ring van 'Over mijn lijk' kan
RECENSIE WUNAND ZEILSTRA
'De getatoeëerde roos' van Tennessee
toneelgroep Imperium.
de Bakker, Elke v d Vrande en Eric Siebel
Regie Katja Hieminga Gezien: 13/10,
Imperium Theater, Leiden. Aldaar nog te
zien; 14/10,19-21/10en 26-28/10.
Een stuk als 'De getatoeëerde
roos' moet je aan banden leg
gen, want anders wordt het me
lodramatische karakter ervan
onverteerbaar. Regisseuse Katja
Hieminga heeft dat gedaan
door er een humoristische,
soms bijna parodiërende toon
aan toe te voegen. Vooral in de
verschillende bijrollen wordt
dat duidelijk. I loofdrolspeelster
Edith van Ruyven daarentegen
mikt op zo ernstig mogelijk
spel, Michèle Wernars speelt
haar dochter als het toonbeeld
van onschuld.
Dat alles bij elkaar wordt geen
overtuigend geheel. De meeste
rollen bijvoorbeeld dreigen te
blijven steken op het niveau van
typetjes-makerij. Dat wreekt
zich met name in de scène,
waarin de hoofdpersoon van
het stuk, een jonge weduwe,
een man ontmoet die op haar
geliefde overleden echtgenoot
lijkt. Het introverte spel van
Edith van Ruyven botst hier met
de bijna clowneske aanpak van
Michel de Bakker.
'De getatoeëerde roos' bij Im
perium broeit en zindert niet,
hoewel het stuk daar vrijwel uit
sluitend om draait. Helaas heeft
Imperium dus de foutieve toon
zetting gekozen. Of een andere
mogelijke verklaring hiervoor
zou zijn, dat als gevolg van de
korte voorbereidingsperiode de
vereiste diepgang in de sfeerte
kening nog niet is bereikt.
Een zelfde soort onbestemd
heid kenmerkt eveneens het to
neelbeeld dat ditmaal om on
duidelijke redenen een romme
lig aanzien biedt en vaag het
midden houdt tussen een ab
stracte en concrete vormgeving.
Buchmesse groter
FRANKFURT DPA
De Frankfurter Buchmesse, nu
al de grootste boekenbeurs ter
wereld, gaat fors uitbreiden. De
komende twee a drie jaar zal de
omvang van de beurs met
50.000 vierkante meter groeien
tot 180.000 vierkante meter, zo
heeft Buchmesse-directeur Pe
ter Weidhaas aangekondigd.
„Dit jaar hebben we ongeveer
tweehonderd uitgevers moeten
teleurstellen", aldus Weidhaas.
Ook heeft hij nee moeten verko
pen bij de 6 procent van de uit
gevers die meer ruimte op de
beurs wilden dan hen was toe
gewezen. Het aantal uitgeverij
en, dat aan de tot morgen du
rende 47e editie van de
Buchmesse deelneemt, is opge
lopen tot 8900.
Mijmeren over jaren zestig en vijftig
Een schilderij van Peter Klashorst in het Katwijks Museum.
wijks Museum liet desgevraagd
weten dat een dergelijke onder
werpkeuze in het dorp wel op
problemen zou stuiten.
De huidige expositie zal de
controverse waarschijnlijk niet
doen oplaaien. Want de keuze
die de artistieke commissie
heeft gemaakt bevat weinig
'bloot'. Vergeleken met de oude
meesters die de badplaats in vo
rige eeuwen bezochten, is de
onderwerpkeuze niet wezenlijk
veranderd. De witte Oude Kerk,
de duinen en de zee komen ook
nu weer terug op hedendaagse
wijze. Dat de tijden veranderd
zijn is alleen af te lezen aan de
tails, zoals de kleding van de
'Terug naar Katwijk' is vol
gens de oude salonopstelling
ingericht. De schilderijen han
gen boven, naast en onder el
kaar als een soort van wandcol-
lage. Thematisch komen de ver
schillende onderwerpen tot hun
recht, in een cirkel met als start
punt het strand, via de zee het
strand weer op, naar het dorp
foto hIelco kuipers
en de duinen, om vervolgens
weer op het strand te eindigen.
Dat het een mooie warme zo
mer is geweest, wordt duidelijk
uit het kleurgebruik van de
schilders. Bas Sebus schilderde
het strandleven in de namid
dag, de zachtere kleuren van
een niet meer zo felle zon ver
werkte hij in zijn schilderij. Het
strand is nog steeds bomvol. De
Gebroeders Donker schilderden
gebruinde dames op een zacht
beige strand en Jurriaan van
Hall laat een zwaar verbrande
man zien, zijn buik is knalrood.
Het meest grappige werk is
van Klashorst met een duidelij
ke interactie tussen de kunste
naars en de strandgangers. Op
het schilderij staat een man in
zwembroek afgebeeld met de
tekst 'wat is dat?'. Het is een re
actie op een ander werk van
Klashorst. Dit werk toont de
structuur van een visnet, de
kleuren zijn groen. Wat het pre
cies is, wordt niet direct duide
lijk, maar de badgasten konden
het niet laten om aan Klashorst
te vragen wat het nou voorstel
de. De kunstenaar werd hier op
een gegeven moment zo ver
schrikkelijk moe van, dat hij als
reactie het schilderij maakte
met deze man. Zijn mond is
wijd opengesperd en zijn ogen
vallen van verwondering uit zijn
hoofd, de tekstballon onthult
voldoende. Verder zijn er wer
ken te zien van onder anderen
Phil Bloom, Frans Franciscus,
Daniel Tavenier, Siert Dallinga
en Ernst Vos.
Sympathiek detail van het ge
heel, festival en expositie, is dat
niet alleen professionele kun
stenaars mee hebben gedaan
maar ook kinderen, amateurs
en liefhebbers. Van deze groep
is tevens werk te zien. Op de ex
positie zijn naast de schilderijen
en tekeningen foto's, gemaakt
tijdens het festival. Daarnaast is
er een door de kunstenaar Ga-
briël Kousbroek gemaakte* vi
deo-impressie.
Terug naar Katwijk', t/m 2
december, Katwijks Museum,
Voorstraat 46. Openingstijden:
do t/m za 10-12 en 14-17 uur.
De belangen zijn dezelfde, al
leen de vertaling is duidelijk an
ders. Terwijl de één, Jan Boer,
op het balkon mijmert over
vroeger dagen en volle bio
scoopzalen. draaft de ander,
Ben Luyckx, energiek heen en
weer om alles tijdig in gereed
heid te brengen voor de volle
zaal die Propop '95 vanavond
ongetwijfeld zal opleveren.
Plaats van handeling is Trianon,
het Grand Theater aan de Bree-
straat, in eigendom van boven
genoemde heren. Een zaak
waar enerzijds de hang naar
nostalgie vanaf druipt, maar
waar aan de andere kant het le
ven ook gewoon verder gaat.
Dat vindt die één, Jan Boer,
eigenlijk maar niks. Wat hem
betreft had iemand de klok er
gens in de jaren vijftig gewoon
moeten stilzetten. Een volle bak
bij een familiefilm van Danny
Kayè en een schilletje voor 25
cent in de foyer. Dat waren ten
minste nog eens tijden. Nee, je
mot zo'n stel van die poplief
hebbers met volle glazen bier
door je mooie tent laten banje
ren, dat schiet lekker op. Waar
na in hem nog even de oude ac
tievoerder van vroeger ont
waakt. „Tis wat met dat kapita
lisme. Het zou vooruitgang
moeten brengen. Nou, geloof
mij maar, het wordt de onder
gang."
Modern gedoe
Hij hoeft er niet van te eten, van
de Trianon, hij heeft het Kijk-
huis nog. Het is maar een hob
by, zegt hij schouderophalend,
al ziet hij natuurlijk graag dat er
gang in zit naar de Grand 01'
Trianon. Met dien verstande
dan dat de mensen komen
waarvoor de zaak destijds zo
fraai is ingericht - en dat is dus
voor films. Van al dat moderne
gedoe, daar hoeft Jan Boer niets
van te hebben.
Nou ja, modern. Het gaat hier
natuurlijk nog altijd wel om de
vijfde aflevering van Propop,
een evenement dat ooit door de
Henny's Kwik en Wiggers louter
in het leven is geroepen juist
vanwege die hang naar vroeger,
in dit geval dan de jaren zestig.
Daar is de muziek (The Fellows,
NOT, de Leidse Everly Brothers,
Big Al's Blues M-basSadors) op
afgemeten en daar is ook het
publiek van overwegend derti
gers en veertigers op geselec
teerd. En het is vooral om dat
laatste dat Ben Luyckx wel
brood zag in Propops' verhui
zing van de (gesloten) Stadsge
hoorzaal naar de voor deze spe
ciale gelegenheid tot poptempel
omgetoverde Trianon.
Maar Luyckx is dan ook, in te
genstelling tot Boer, zakenman.
Reajj^t in plaats van idealist.
Dus hup, geen gezeur en die
voorste rijen met stoelen eruit.
En in een razendsnelle rondlei
ding wijst hij op alle hoeken en
gaten van de Trianon die tot nu
toe verborgen zijn gebleven,
maar die vanavond optimaal
benut gaan worden. Een garde
robe hier en een barretje daar.
Want die 1000 man, die moet
en zal hij niet alleen kwijt, maar
die zal ook optimaal bediend
moeten worden. Per slot van re
kening betreft het hier vooral
een sociaal gebeuren.
Nostalgie
Dat laatste onderschrijft Henny
Kwik van harte. Heen en weer
geslingerd tussen het quasi-
gemopper van Jan Boer („Maar
volgens mij vindt hij het best
wel leuk") en de energieke aan
pak van Ben Luyckx, spreekt de
organisator van Propop maar
weer eens zijn bewondering uit
voor het nieuwe, zij het eenma
lige onderkomen, dat Trianon
zijn evenement biedt. „Een
mooiere plaats voor een derge
lijke bijeenkomst bestaat er in
leiden toch niet. We hebben
het alsmaar over nostalgie. Nou,
als je dat ergens wilt vinden,
dan ligt hel hier voor het grij
pen. Wat dat betreft is Propop al
voor de helft geslaagd."
