'Geen theatrale effecten'
Remake 'Evita'
mist een ziel
Boekenbeurs Frankfurt in teken prijsbinding
Imperium speelt De Getatoeëerde Roos
Cultuur&Kunst
Björk doet
op podium
stap terug
Expositie Da Vinei in Kunsthal
I/VOENSDAG 11 OKTOBER 1995
Telij,
mei]
mee.__
'gte
it pre
it gts
Piano-masterclass Jenny Zacharieva
katwuk. De Hongaarse pianiste Jenny Zacharieva geeft 11 no
vember een masterclass in de Katwijkse Soefi-tempel. De hoofd
docente aan het conservatorium in Sofia zal les geven aan ge
vorderde amateurs. Ze komt naar Nederland voor een reeks Eu
ropese concerten. Deelnemers aan de masterclass krijgen de ge
legenheid om hun 's middags ingestudeerde stuk 's avonds tij
dens een concert van Zacharieva ten gehore te brengen. De
masterclass wordt georganiseerd door K&O Katwijk, in samen
werking met de Katwijkse muziekschool. Voor nadere informa
tie: 071-4071707 (na 19.30 uur).
'Antonia' ingezonden voor Oscars
utrecht Een commissie van tien vertegenwoordigers uit het
filmvak heeft de film Antonia van Marleen Gorris uitgekozen om
begin volgend jaar namens Nederland mee te doen aan de Os
car-verkiezing. Aan deze voordracht heeft de commissie tevens
een advies toegevoegd aan het adres van de minister van OCW
in wordt voorgesteld een aanzienlijk hoger bedrag voor
promotie beschikbaar te stellen dan tot nu toe gebruikelijk is ge
weest.
Mulder en Campert nemen afscheid van het theater
MUSICAL
RECENSIE MARTIN HERMENS
i' Muziek. Andrew Lloyd Webber
:en Tim Rice. Vertaling: Seth Gaaike-
ïn Koen van Dijk Hoofdrollen Pia
ves en Bill van Dijk. Regie. Ken Urms-
Muzikale leiding: Harry van Hoof
fin
m e moet een vreselijke bitch ge-
gbou reest zijn. Een kreng
V rouw die keihard
reeg wat ze wilde: macht. Toch
ïoet Eva Peron, vrouw
moormalige Argentijnse dictator
nstei tan Peron, een flinke portie
ning harisma bezeten hebben.
Vifant hoe krijg je anders
lin ele natie aan je voeten, ook al
oo ers je die tot de laatste druppel
it?
In 1987 bracht het Koninklijk
ie allet van Vlaanderen 'Evita' al
ing k ens in een Nederlandstalige
ie op de planken. Joop van
Ende doet dat nu over, met
i< at verschil dat de 'Evita' die
isteravond in het Bredase the-
Chassé in première ging
regelrechte kopie is van de
roadway-produktie. Voor de
ntoofdrollen werden Pia Douwes
bouiils Evita) en Bill van Dijk (als
gaal )he Guevara) aangetrokken,
f he Op zich is er niets mis met de
dt lauwtlruk die Harold Prince
uwq oot 'Evita' maakte. Prince
wam destijds
le&ondsten zoals bijvoorbeeld de
toelendans van de Argentijnse
eneraals. Die scène is simpel,
erdeoraar perfect. Dat geldt ook
rhuu e scène met de maitresse
tncië eron, die door de zojuist
verde Evita de deur wordt ge
rezen. Eenvoud blijkt ook hier
ingei e sterkste momenten op
eren.
rads Nadeel van dit Amerikaanse
CV oncept zijn de kitscherige de-
pree ors en belichting. Ze
lelijke verpalddng
'erhaal dat, op sobere wijze
eld, een veel grotere indruk
achterlaten.
Ondanks de grote kwaliteiten
in de rolbezetting mist de voor
stelling een ziel. Pia Douwes zet
Evita neer als een bitch van de
bovenste plank, die geen kans
onopgemerkt laat om een stapje
hoger op te komen. 'Ik wil ze
ontroeren, geen oog meer
droog' zingt ze in de tweede
helft. Uit het tegenspel van 'het
volk' blijkt er inderdaad ontroe
ring te zijn. Niet duidelijk wordt
waar die vandaan komt, want
Douwes houdt het bij een kille,
berekende tante. Dat maakt van
de balkon-scène, met de hit
'Don't cry for me, Argentina',
een merkwaardig moment. Het
volk juicht haar toe, al heeft het
publiek nog steeds niet van Evi-
ta's charmes kunnen proeven.
Met als gevolg dat het hele ver
haal in deze vorm wat ongeloof
waardig overkomt.
Bill van Dijk slaagt er beter in
om zijn rol een volledig karakter
mee te geven. Hij zet een uiter
mate cynische Che Guevara
neer, die de onmisbare schakel
vormt tussen alle scènes. Van
Dijk fungeert zo als het geweten
van Evita, een geweten waar ze
zelf blijkbaar niet over beschikt.
De confrontatie tussen Che en
Evita (een verzinsel van Tim Ri
ce; in werkelijkheid hebben ze
elkaar nooit ontmoet) beleeft
een schitterend hoogtepunt in
de 'Wals voor Eva en Che'.
Gemengde gevoelens dus bij
deze 'Evita'. Het verhaal had
mijns inziens overtuigender en
met minder bombastische ver
pakkingen verteld kunnen wor
den. Deze produktie haalt dan
ook niet het niveau van de Ne
derlandstalige 'Evita' uit 1987.
De* soberheid en tegelijkertijd
i die daarin zaten, ga-
reëler beeld van het le-
i de legende Eva Peron.
Nog één keer gaan oud-voetballer Jan Mulder en schrij
ver Remco Campert dit najaar op toernee langs de Ne
derlandse theaters en dan houdt het literaire theaterduo
na vijf jaar op te bestaan. Het initiatief om te stoppen
komt van Remco Campert, vertelt Jan Mulder. „Na vijf
jaar wil hij gewoon wel weer eens wat anders. Theater
slokt veel tijd. Remco wil, denk ik, liever mooie gedichten
maken in de herfst."
eveen. Juist dat samen reizen
maakt de tournees aantrekke
lijk. De vriendschap die er al
was, is er door verdiept. „Ik kan
goed met Remco opschieten.
We hebben nooit verschil van
mening over belangrijke zaken.
Ja, onderweg misschien. Over
Joegoslavië, moeten we ons er
wel of niet mee bemoeien. Nee,
nooit over de keus voor een be
paalde tekst in het programma,
(lachend) dat is inderdaad be
langrijker. Waarom we het doen
is niet goed uit te leggen. Alleen
al het aankomen bij zo'n thea
ter, die nerveuze sfeer voor een
voorstelling. Het is toch een
vorm van ijdelheid. Remco
heeft dat ook: publiek zoeken.
Als voetballer speelde ik ook lie
ver voor 100.000 man dan voor
'De Tekenlerares' heet het pro
gramma dat ze op 13 oktober
ook in de Leidse Schouwburg
brengen. Een literaire show
zonder theatrale effecten. „Daar
moet je voor oppassen", zegt
Jan Mulder. „Voor je het weet
sta je cabaretteksten uit te spre
ken. Onze kracht ligt in proza
dat niet speciaal voor het thea
ter is geschreven." In de vijf jaar
dat Campert en Mulder op het
toneel staan hebben ze een heel
eigen stijl ontwikkeld. Het enige
'theatrale effect' bestaat uit de
titel en het fraaie decor. Dit keer
een strandtafereel met een Zep
pelin en de surfende tekenlera
res. De beide hoofdpersonen
beperken zich tot het voordra
gen uit eigen werk, afgewisseld
door monologen, waarbij ze
overigens nauwelijks een vin
In een eerder programma liet
Jan Mulder niet voor niets blij
ken jaloers te zijn op de soepele
podiumbuigingen van Youp van
't Hek. Zijn Winschoter afkomst
speelt hem daarvoor te veel par
ten. Maar die jaloezie, echt of
gespeeld, is allang een gepas
seerd station. Mulder en Cam
pert weten maar al te goed dat
hun kracht ligt in anti-theater,
droge humor van twee stijve he
ren die er toch in slagen een he
le zaal in hun ban te krijgen.
Over de inhoud van het nieu
we programma merkt Jan Mul
der op dat het duidelijk een af-
scheidstournee wordt. „Maar
wel leuk, tongue in cheek. Een
vrolijk programma van hig
hlights, greatest hits. Nieuw zal
zijn dat ik ga zingen. Ik ga Rem
co toezingen, 'And now, the end
Jan Mulder en Remco Cam
pert begonnen hun theater
loopbaan vijf jaar geleden op
uitnodiging van Jules Deelder,
bij wie zij een gastoptreden ver
zorgden. Jan Mulder had daar
aanvankelijk bedenkingen bij.
,,'De mensen zitten daar niet op
te wachten', zei ik toen. Maar
het had succes en we dachten
dat kunnen we zelf ook wel. We
vonden onszelf in elk geval veel
leuker dan Deelder."
Sindsdien reizen Jan Mulder
en Remco Campert drie maan
den per jaar het land door. Per
auto, van Heerlen tot Hoog-
Voetbal blijft een rode draad
in alles wat Jan Mulder doet, al
sloot hij zijn carrière als prof
voetballer inmiddels een kwart
eeuw geleden af, noodgedwon
gen na een meniscusblessure.
„Ik vind het zelf ook niet erg dat
het gesprek er steeds weer op
terugkomt. Hooguit vind ik
soms vervelend dat ik er zo
graag over praat. Het is nostal
gie, alsof ik in het verleden leef,
maar ja denk ik dan, dat is toch
ook leuk."
Trots
Hij steekt ook niet onder stoe
len of banken dat hij trots is op
zijn zoon Youri die furore maakt
in de Bundesliga bij Schalke '04
en in het Nederlands elftal.
„Natuurlijk ben ik trots, maar
dat is ook liefde voor mijn zoon,
voor dat jongetje. Ik heb er ook
bewondering voor, maar eerlijk
gezegd begrijp ik er niets van. Ik
heb nooit gezien dat het er bij
hem inzat en ik weet toch echt
wel wat van voetbal, dacht ik zo.
Hij is een ster in de Bundesliga.
Om dat te bereiken heb je veel
innerlijke kracht nodig. Het is
ookwat."
Een paar jaar nadat Jan Mul
der gestopt was met voetballen
begon hij met schrijven. Eerst
voor het weekblad De Tijd, te
genwoordig schrijft hij sportco-
lumns voor onder meer De
Volkskrant. Voordat hij daar
voor werd gevraagd had hij
nooit bedacht dat hij zoiets wil
de doen. Journalist heeft hij ook
nooit willen worden. „O, nee, ik
ben absoluut geen journalist.
Jan Mulder: „Nieuw zal zijn dat ik
Het leek ze bij De Tijd wel aar
dig als ik naar Ajax ging om
daar een stukje over te schrij
ven. Dat vond ik toen zo leuk
dat ik de week daarop weer ben
gegaan en weer een stukje heb
gemaakt. De reactie van Nico
Scheepmaker was overigens
heel ontroerend. Hij schreef dat
Nederland een voetballer kwijt
was, maar een journalist rijker.
Sindsdien ben ik door blijven
gaan."
De ambitie om na al die jaren
van columns iets groters, bij
voorbeeld een roman, te schrij
ven heeft Jan Mulder niet. „Zo'n
boek, 400 pagina's, dat is toch
iets wat je vasthoudt. Dan zou
ik op zijn. En er wordt dan toch
meer van je verwacht. Al die
schrijvers die stapels boeken op
hun naam hebben. Maar het zit
niet in me, ik lijd er ook niet on
der. Losse stukjes, dat ligt me.
Dat kan ik, weet ik nu."
'De Tekenlerares' Met Jan Mul
der en Remco Campert is vrij
dag 13 oktober te zien in de
Leidse Schouwburg/
Björk heeft alles mee gehad.
De IJslandse zangeres diende
zich twee jaar geleden, pre
cies op het juiste moment,
aan als hèt grote talent dat
net weer even anders was
dan anderen en werd tijdens
die eerste jubelhausse ook al
meteen tot grensverleggende
mega-ster gebombardeerd.
Met 'Post', de opvolger van
haar doorbraakalbum 'De-
bul', bewees de voormalige
frontvrouw van The Sugarcu-
bes eerder dit jaar als platen-
artieste die geweldige status
verhoging redelijk goed te
hebben verwerkt. Als 'avond
vullende' showvrouw daar
entegen is het intussen 29-ja-
rige Viking-meisje nog niet
zover, moest een nagenoeg
uitverkocht Ahoy' gister
avond constateren.
Wie haar eerder al 'live'
onderging op Pinkpop '94 of
haar stekkerloos bij MTV aan
het werk hoorde, kwam in
het broeierige sportpaleis al
gauw bedrogen uit. In plaats
van te steunen op een flink
orkest van vlees en bloed
leunde Björk op slechts vier
begeleiders plus een heleboel
ingeblikte brokken muziek.
Indien de onderlinge wissel
werking optimaal was ge
weest, zou die gemakzucht
nog te verteren zijn geweest.
Het samengaan met haar
begeleiding was op z'n best
bij de soli op accordeon (van
Coba) en - zowaar - clave-
cimbel (van Guy Sigsworth),
maar stokte nogal eens wan
neer de 'automatische piloot'
de koers bepaalde. Met als
gevolg dat Björk af en toe
corrigerend moest optreden
en dat deed ze niet altijd
even subtiel. Ofwel: dat over
werk was een extra aanslag
op de sfeer die door de zwak
ke instrumentale onderbouw
toch al niet zo magisch was
als gehoopt.
Vastbesloten om er - in
een tijdsbestek van tachtig
minuten - een onvergetelijk
avondje van te maken, leek
Björk ook niet echt, ondanks
al haar soms indrukwekken-
de stemacrobatiek. Geen en
kele opmerking richting pu
bliek getuigde van de origi
naliteit en lef waarom ze in
middels al wereldberoemd is.
Het meest verrassend was
misschien nog wel haar o zo
'vrouwelijke' roze jurk met
glitters.
'Prachtig broerig drama vol melancholie
FOTO HIELCO KUIPERS
LEIDEN ERNA STRAATSMA
Oorspronkelijk is het geschre
ven voor twintig personages,
maar regisseusse Katja Hiemin-
ga maakte er een toneelstuk
voor zeven personen van. De
Getatoeëerde Roos, van Ten
nessee Williams, gaat vrijdag in
première bij de Leidse theater
groep Imperium. Hieminga:
„Een prachtig, broeierig drama
vol melancholie."
Een romantische geschiede
nis van de schrijver, die bekend
is van toneelstukken (en ver
filmingen) als 'A streetcar na
med desire' (in Nederland ver
taald als 'Tramlijn Begeerte') en
'Cat on a hot tin roof.
De Getatoeëerde Roos is het
dramatische verhaal van een
vrouw die na de dood van haar
'innig geliefde echtgènoot' haar
leven aan stukken ziet vallen. Ze
dompelt zichzelf langdurig on
der in de rouw, maar komt weer
tot leven als
vrachtwagenchauffeur
'een jongen met de kop
jonge
clown en het lichaam van haar
overleden man'.
Hieminga zag het stuk in een
Amerikaanse filmversie, spe
lend in de jaren '50. „Een heel
mooi verhaal en het leuke er
aan is dat het bijna nooit als to
neelstuk wordt gespeeld.
Niet geheel toevallig is het
merendeel van de rollen wegge
legd voor vrouwen. In de vorige
produktie van Imperium, 'Get
to', zaten veel grote mannenrol
len en dus was het nu de beurt
aan de vrouwen. Hieminga: „Ik
heb begrepen dat de mannen
ook een beetje op adem moes
ten komen vanwege die vorige,
grote produktie." Hieminga, die
samen met Rob Vriens ook
werkt met een eigen theater
groep (stichting Hesp), was
daardoor wel beperkt in haar
keuze. „Er zijn nou eenmaal
niet zoveel leuke stukken met
veel vrouwenrollen
De eerste keuze die Hieminga
maakte, viel uiteindelijk af. „Ik
stelde voor om Rijdans te gaan
doen, van Schnitzler, maar dat
sprak de groep niet zo aan. Uit
eindelijk heb ik in een week tijd
dit stuk gekozen. Bij deze keuze
was ik zo zeker van mijn zaak,
dat ik 't ze bij wijze van spreken
door de strot heb geduwd.
Waarbij natuurlijk ook een rol
speelde dat we toen ook snel
een keuze moesten maken."
Het gebrek aan tijd speelde
ook in ander opzicht een rol bij
de definitieve keuze. „Ik heb
ook een Griekse tragedie en een
stuk van Hugo Claus uitgezocht,
maar ik voelde zelf dat De geta-
toeerde Roos het meest haalba
re was. Dit stuk van Williams
was het meest concreet. Bij zo
iets als een Griekse tragedie
moet je er nog zelf een concep
tuele laag onderleggen en dat
kost meer tijd."
Niettemin moest er toch nog
het een en ander gedaan wor
den om de teksten geschikt te
maken voor zeven, in plaats van
de oorspronkelijke twintig per
sonages. „Ik heb sommige rol
len geschrapt, andere samenge
voegd. En er zijn twee actrices
die drie rollen spelen."
Hieminga's 'puzzeltje' viel tij
dens de repetities van afgelopen
zondag voor het eerst in elkaar.
„Tot voor kort waren het nog al
lemaal losse scènetjes. We heb
ben ook nog tijdens de repeti
ties in de tekst lopen schrappen,
wat niet was voorgekomen als
we eerder een keuze hadden ge
maakt. Elke theatergroep heeft
natuurlijk ook zijn eigen codes
en als je daar als vreemde regis
seur tussenkomt kost dat ook
tijd voor je elkaar verstaat. Maar
afgelopen zondag, tijdens de
eerste 'doorloop' van de hele
voorstelling viel het puzzeltje
voor het eerst in elkaar. Ik denk
dat het een mooie voorstelling
gaat worden."
De getatoëeerde Roos gaat
vrijdag 13 oktober in première
(20.30 uur) in het eigen theater
van Imperium, aan de Oude
Vest 33a in Leiden. Voorts zijn
er voorstellingen op 14, 19, 20,
21, 26, 27 en 28 oktober. Re-
tel. 071-5141141.
(RANKFURT DPA/AFP
n het teken van een onzekere toekomst,
en i ndien in een verenigd Europa de vast-
et jestelde boekenprijs zou vervallen, is
meI (isteren in Frankfurt de 47e Buchmesse'
ert )egonnen. Op de grootste literatuur-
rqDfiiarkt ter wereld staan dit jaar vertegen-
•oordigers van 9000 uitgevers uit 97
anden. Er worden 93.000 nieuwe boe-
P- h ten gepresenteerd. Oostenrijk krijgt spe-
Lel Bale aandacht tijdens de beurs.
Bij de opening maakte
hard Kurtze van de Duitse vereniging
voor de boekhandel duidelijk dat zijn
achterban zich krachtig blijft inzetten
vóór de prijsafspraken in West-Europa.
De boekhandel in Duitsland en andere
Westeuropese landen heeft kritiek op
Groot-Brittannië. Dit land heeft de verti
cale prijsbinding voor boeken onlangs
afgeschaft. Dat zal volgens de critici lei
den tot een aanzienlijke verschraling van
het aanbod. In de huidige situatie wordt
de winst op goed lopende boeken ge
bruikt om uitgaven met veel lagere opla
gen, zoals poëzie, toch op de markt te
kunnen brengen.
In de nu in Groot-Brittannië ontstane
situatie gaat de prijs van bestsellers en
van boeken van bekende auteurs soms
met 20 procent omlaag. Sommige su
permarkten zijn bereid boeken praktisch
zonder winst te verkopen om maar klan
ten binnen te krijgen. De Europese
boekhandel waarschuwt dat een groot
aantal kleine boekwinkels in hun be
staan wordt bedreigd en dat uitgevers
het aanbod zullen beperken.
Kurtze verdedigde opnieuw de toe
kenning van de Vredesprijs van de Duit
se boekhandel aan de omstreden islam-
wetenschapper Annemarie Schimmel.
Zij heeft kritiek uitgeoefend op 'De Dui
velsverzen' van Salman Rushdie. Het re
gime in Iran veroordeelde de auteur we
gens dit boek ter dood.
De voorzitter roemde Schimmels bij
drage aan de vrede door haar werk,
maar erkende dat de felle, heftige dis
cussies rond de toekenning van de prijs
de vereniging heeft getroffen.
De Rotterdamse Kunsthal wijdt
haar grote wintertentoonstel
ling aan Leonardo da Vinei, de
kunstenaar, uitvinder en we
tenschapper die van 1452-1519
in Italië leefde. Met 230 voor
werpen is het een van de uitge
breidste overzichten die ooit
aan Leonardo zijn gewijd, al
dus de Kunsthal.
Nederland is het derde land
waar de internationale ten
toonstelling te zien is. In Zwe
den trok zij ruim 400.000 en in
Duitsland tot nu toe meer dan
200.000 bezoekers. De exposi
tie duurt van 26 november tot
en met 17 maart.
Voor bijna al het werk van de
'homo universalis' geldt dat ze
niet meer mogen worden ver
voerd. Sommige schilderijen
zoals Leonardo's beroemde
Mona Lisa uit het Parijse Lou
vre, zijn in kopieën van tijdge
noten aanwezig. Voorts zijn er
schetsen en tekeningen te zien
in facsimile en enkele werken
van de meester zelf. Spectacu
lair noemt de Kunsthal een
twintigtal modellen die nauw
keurig zijn gemaakt op basis
van tekeningen van Leonardo.
De bruikleengevers zijn uni
versiteitsbibliotheken en
kunstinstellingen uit heel de
wereld.
Voor de Kunsthal is Leonar
do da Vinei de duurste ten
toonstelling uit haar bestaan.
De toegangsprijzen worden
voor de expositie daarom ver
hoogd van 10 tot 12,50 gulden.
