Goed drinkwater vergt steeds meer werk
GEMAKKELIJK-GELD-BON
UW LENING WORDT BIJ ONS
DISCREET EN GEMAKKELIJK GEREGELD!
Binnenland
ilNSDAG 10 OKTOBER 1995
DEN HAAG THEO HAERKENS
unnen
plui
maan-
De rivieren worden schoner, maar het grondwater ver
vuilt doordat mest, bestrijdingsmiddelen en industrieel
afval doorsijpelen in de ondergrondse waterlagen. De
waterleidingbedrijven investeren meer in de zuivering.
Vanwege de verdroging mag er bovendien minder water
de bodem worden onttrokken en zijn de bedrijven
aangewezen op de rivieren, wat opnieuw extra investe
ringen vergt.
is en 'geen bedreiging vormt
voor de volksgezondheid'. Da
gelijks worden duizenden mon
sters getest en dat maakt water
tot het meest gecontroleerde le
vensmiddel.
Leidingwater 1,2 miljard
kubieke meter per jaar wordt
voor tweederde uit de bodem
gehaald en voor eenderde uit de
rivieren. Grondwater is voor de
waterleveranciers veruit het
aantrekkelijkst omdat het scho
ner is dan rivierwater en minder
bewerking nodig heeft. Het is
langzaam in de grond gezakt en
daardoor op een natuurlijke
manier gezuiverd. Het langduri
ge verblijf ondergronds neutra
liseert schadelijke stoffen en
breekt ze af. Ziekteverwekkers
als bacteriën en virussen wor
den in die zuurstofarme omge
ving gedood. Aquariumliefheb
bers weten dat en laten hun bak
altijd een paar dagen staan met
alleen planten erin, want anders
sterven de vissen door gebrek
aan zuurstof.
De laatste jaren sijpelen res
tanten van meststoffen en be
strijdingsmiddelen uit de land
bouw, en organische vuildeel-
tjes en zware metalen uit de in
dustrie door naar de onder-
Amerikaanse toeristen durven
ons land nauwelijks hun tan
den te poetsen met kraanwater,
omdat het niet naar chloor
smaakt. Ze beseffen niet dat het
Nederlandse leidingwater al de
cennia behoort tot het beste in
de wereld.
Drs. J. Volz, directiesecretaris
in Waterwinningbedrijf Bra
bantse Biesbosch lacht vrolijk,
•rbeidzjan of Jakarta
drink ik ook geen leidingwater
als het niet flink naar chloor
smaakt." Een flinke chloorwalm
:andeert op veel plaatsen in
wereld dat de consument
rijn gezondheid niet in de
waagschaal stelt.
iiiioa[ In Nederland wordt met het
niljoet °°g °P diezelfde gezondheid
juist zo min mogelijk chloor ge
bruikt. De toevoeging ooit
nodig om cholera en tyfus tegen
gaan blijkt zelf niet zo ge
zond, al zijn de risico's nogal
raag. Drinkwater in Nederland
ivordt scherp gecontroleerd op
de aanwezigheid van maar liefst
zeventig stoffen. De producen-
;n zijn er trots op en laten niet
a te vertellen dat de eisen voor
ïineraalwater, dat bij de super
markt in de schappen ligt, veel
minder streng zijn. „Wie denkt
50^ u dat dit gezonder is, heeft het
grondig mis." Wie het niet ver-
fcjtrouwt en thuis zelf nog eens
filteren, is helemaal ver-
llkeerd bezig.Als er bacteriën in
is het middel zelfs erger
dan de kwaal", aldus Volz.
1 Het RIVM bevestigt dat het
li Nederlandse drinkwater tot het
beste in de wereld behoort. Het
jü onderzoeksinstituut maakt ie-
30 der jaar rapport op en consta
teerde afgelopen jaar dat de re-
worden nageleefd, dat
kwaliteit 'goed' en 'constant'
Schematische voorstelling van de zuivering van grondwater tot drinkwater.
dat diep uit de grond werd ge
haald." Na deze ontdekking in
1985, mocht het spul niet meer
worden gebruikt, maar het ge-
grondse lagen. Water dat daar volg is wel dat het betrokken
duizenden jaren opgesla
gen is geweest, wordt daardoor
bedreigd. „Onze bronnen staan tot 2070 nodig blijft,
onder druk'stelt woordvoerder Hen tweede probleem
G. Vinke van de Vereniging
mogen geen nieuwe putten
meer slaan en moeten meer ri
vierwater innemen dan ze nu
doen.
Vooral voor de waterleiding-
aterleidingbedrijf extra moet bedrijven is dat bezwaarlijk. Ri-
De prognose is dat dit
r de
waterleidingbedrijven is de v
Exploitanten van Waterleiding- droging van de bodem, die veel
bedrijven in Nederland (Vewin). schade doet aan de natuur. Zo'n
Als voorbeeld noemt hij de 600.000 hectare natuurgebied is post
aanwezigheid van«dichloorpro
paan, een stof die in het verle
den werd gebruikt om aardap
pelmoeheid te bestrijden. „De
fabrikant garandeerde dat het
een meter onder de grond al af
gebroken zou zijn. Dat bleek
niet het geval. Het werd in
Drente aangetroffen in water
daardoor aangetast. De
heid wil de schade herstellen en
heeft zich ten doel gesteld het
areaal aan verdroogde grond
met een kwart te verminderen
uitgaand vanaf de situatie in
1985. Dit heeft grote gevolgen
voor de landbouw, de industrie
en de waterleidingbedrijven. Zij
vierwater bevat meer kwalijke
stoffen en moet veel intensiever
worden gezuiverd om er goed
drinkwater van te maken. De
waterbedrijven zitten niet te
wachten op een extra kosten-
nieuwe leidingen,
uiveringsinstallaties.
pomp- en
Hoewel we twee warme droge
zomers achter de rug hebben, is
totale verdroging van Neder
land ondenkbaar. „Jaarlijks voe
ren de rivieren tachtig miljard
kubieke meter water aan. Nog ders
eens ruim dertig miljard kuub. den
plenst in de vorm
)GELt
bos, heide en asfalt, tweederde
daarvan verdampt", rekent Vin
ke voor. „De waterleidingbedrij
ven hebben een aandeel van
niet meer dan tien tot vijftien
procent in de verdroging van de
bodem. We gebruiken met el
kaar niet meer dan anderhalf
procent voor de bereiding van
drinkwater."
Het Vewin steunt het streven
om de verdroging een halt toe
te roepen, maar meent dat de
overheid te star kiest voor één
oplossing. „Je moet een man
met laarzen aan het veld in
sturen om ter plekke te kijken
waar verdroging door wordt
veroorzaakt." Hij doelt op pol-
andere landbouwgebie-
__ar de waterstand kunst
regen op matig laag wordt gehouden, zo
dat de boer vroeg ift het voor
jaar met zijn zware machines
het land op kan. „Tien centime
ter water meer in de sloot kan
een natuurgebied redden zon
der dat dit zo bezwaarlijk is
voor de boer."
Hier en daar een slootje dem-
vel water op te pompen, maar
op twee plaatsen aan de voet
ervan, kun je voorkomen dat de
top van de heuvel en de hellin
gen verdrogen. Je hoeft zelfs
niet minder water te winnen."
De waterleidingbedrijven zijn
beducht voor de extra zuivering
die nodig is als ze overstappen
op rivierwater en vragen zich af
'wat het trillen van de venen
ons waard is?' Grondwater zit
de grond, is
zuiver en vrij
bacteriën, waardoor je het al
bijna zo kunt drinken, aldus
Y. Bos, woordvoerster van Wa
termaatschappij Zuid-Holland
Oost in Gouda. Dit bedrijf ziet
als een van de weinige zijn af
zetmarkt nog jaarlijks groeien.
In dit deel van de Randstad
stijgt het aantal nieuwkomers
nog steeds en stijgt de omzet
zo'n 140 liter per persoon per
dag navenant.
Bos prijst de kwaliteit: „Ons
water is fris en vers en er is geen
conserveringsmiddel aan toege
voegd zoals bij water in de fles.
ILLUSTRATIE GPD
ter gehaald. „Ze hebben daar
een hele hoop geld voor moeten
betalen."
De bereiding van drinkwater
uit grondwater is in wezen vrij
eenvoudig. Het water wordt op
gepompt, afhankelijk van de
diepte waarop het wordt ge
wonnen, door een zandfilter ge
leid en zo nodig door een kool-
filter gevoerd. Daarna wordt het
opgeslagen in de reinwaterkel-
der, een basin ter grootte van
een zwembad. Voordat het
klaar is voor distributie wordt
het onthard en blootgesteld aan
ultra-violette straling of ozon
om achtergebleven kooldeeltjes
op te lossen.
Het ontharden van water is
prettig voor de consument om
dat huishoudelijke apparatuur
minder slijt door kalkaanslag.
De fijne gaatjes in de douche
kop raken niet verstopt en er
komt niet zo'n grauw velletje op
de thee. „We ontharden niet om
de consument een lol te doen.
Het gaat erom dat zacht water
minder gemakkelijk lood en ko-
binnenstroomt en eindigt bij de
pomp die het water een half
fabrikaat naar de waterlei
dingbedrijven stuwt.
Gemiddeld duurt het vijf
maanden voor een watermole
cuul het hele traject heeft afge
legd, aldus directiesecretaris
J.Volz. Het reinigingsproces
voltrekt zich in volstrekte rust.
In het eerste bekken, een voor
malige polder met een opper
vlakte van 320 hectare, bezinkt
het slib en andere zwevende
deeltjes uit het rivierwater. Te
gelijkertijd begint daar al de
biologische afbraak van allerlei
vuil. Dat is een natuurlijk proces
waar zelfs veel chemische stof
fen niet tegen bestand zijn.
Sommige vallen vanzelf uiteen
door de langdurige inwerking
van het het water, vluchtige
stoffen verdampen en andere
worden onder invloed van hel
zonlicht afgebroken. „Je hoeft er
bijna niets aan te doen", aldus
Volz.
Dat betekent niet dat het pro
ces niet zorgvuldig wordt bege
leid. Zo wordt de kwaliteit van
het Maaswater streng in de ga
ten gehouden. Als de rivier
bijvoorbeeld door een ongeluk
is vervuild, gaat de klep
dicht, maar dat gebeurt ook als
het waterniveau 's winters sterk
stijgt. „Bij wassend water komt
er veel slib mee, dat het water
troebel maakt." Maar daarna
komt er een enorme hoeveel
heid water die het vuil zeer
sterk verdunt. „Beter kunnen
we niet krijgen."
In de zomer staat de rivier het
laagst en dan is de kwaliteit een
stuk minder. Als echter bepaal
de grenzen worden overschre
den, wordt geen water meer in
gelaten en wacht het bedrijf be
tere tijden af. Deze zomer was
dat niet aan de orde, het rivier
water voldeed aan de norm en
de klep ging niet één keer dicht.
Dat is wel eens anders geweest.
In 1993 kon het bedrijf negen
weken lang geen water inne
men omdat de rivier was ver
vuild met het landbouwgif diur-
on. „Toen waren we door twee
derde van onze voorraad heen."
Het Brabantse bedrijf levert
zijn water aan een groot deel
van de Randstad en een deel
van Zeeland. De waterleiding
bedrijven daar maken er echt
drinkwater van. Dat neemt niet
weg dat de directiesecretaris
overtuigd is van de kwaliteit van
het eigen produkt. „Het is 80 tot
99,5 procent beter dan het wa
ter uit de rivier. Ik zou het zo
drinken. Ons water voldoet aan
alle normen, behalve dat er nog
Voor meubels, woningverbetering, auto, caravan of boot tot 200.000,-. Desgewenst bij u thuisbezorgd.
Meestal kwijtschelding bij overlijden. Andere looptijden en tussenliggende bedragen mogelijk.
Rente fiscaal aftrekbaar.* Gevolmachtigd intermediair. Toetsing en registratie bij BKR in Tiel.
Geopend maandag t/m vrijdag van 08.30 - 21.00 uur, zaterdags van 09.00 - 16.00 uur.
Deze tariefvoorbeelden zijn individueel maatwerk: het kan zijn dat u hiervoor niet in aanmerking komt.
Informeer dus naar üw.mogelijkheden.
Het is vertrouwd geld lenen via een NVF-lid.
NIEUW: DE SPAAR-KREDIETLENINGü
Krediet
20.000,-
32.500,-
42.500,-
55.000,-
nte 0,785% pei
Lasten per maand
157,- p.m.
255,13 p.m.
333,63 p.m.
431,75 p.m.
Krediet
62.500,-
75.000,-
85.000,-
90.000,-
p jaarbasis 9,8%. Theoretische looptijd 15 jaar. U betaalt alleen ri
Lasten per maand
490,63 p.m.
588,75 p.m.
667,25 p.m.
706,50 p.m.
net een spaarpolis.
V,
DOORLOPENDE KREDIETEN MET EEN AFLOSSING VANAF 1%
Te betalen per maand
Effectieve rente op jaarbasis
Rente per maand
0,785%
Theoretische looptijd
5.000.-
25.000.-
40.000,-
PERSOONLIJKE LENINGEN VOOR WONINGVERBETERING/BOOT/CARAVAN
Te betalen per maand
n. max.
Effectieve rente op jaarbasis
180 mnd
180 mnd.
180 mnd.
136,-
129,-
233.-
571,-
TWEEDE HYPOTHEKEN (Ongeacht de verkoopwaarde!)
Bedrag Min. effectieve rente
in handen op jaarbasis
15.000,- 9,8%
25.000,- 9,8%
40.000,- 9.8%
60.000,- 9,8%
120 mnd
terug te bet.
193.-
322,-
515.-
773,-
180 mnd
terug te bet.
155,-
259.-
415,-
623,-
240 mnd
terug te bet.
139,-
231,-
370,"
556,"
IK WIL HET VOLGENDE BEDRAG LENEN:
3.000,- 12.000,- 24.000,- 30.000,-
3/80.000,- een ander bedrag, nl.
te* wil ik p.m. terugbetalen
i tom:heer/mevr,
J Idres:
JCtWoonPlaats:
«.nr.:
Ijeb datum:
I kroep:-
5 3 Gehuwd Ongehuwd
tetto inkomen aanvrager: p.m.
letto inkomen partner: p.m.
toe bon invullen, uitknippen en opsturen in een gesloten envelop zonder postzegel
'iar Frisia, Antwoordnummer 2510,1620 XG Wognum. U ontvangt dan gratis
sn vrijblijvende een offerte. MHO
De Biesbosch, niet alleen plaats van schilderachtige plekji
pen en de schade van de boer
vergoeden is volgens Vinke veel
goedkoper dan de waterbedrij
ven te dwingen over te stappen
van grondwater naar oppervlak
tewater. Als voorbeeld noemt
hij het omschakelen van een
enkel pompstation in Brabant,
wat 170 miljoen gulden kostte.
Die hele operatie leverde niet
meer op dan een kleine drie
hectare aan blauwgrasland, wat
door de aanwezigheid van zeg
ge en orchideeën een grote na
tuurwaarde heeft. Vinke ont
kent dat niet, maar sneert 'dat
dit zo toch wel een duur tuintje
is geworden'.
„Het verplaatsen van een
bron of het opsplitsen ervan
kan al genoeg zijn. Water heeft
een functie in de natuur, maar
wordt niet opgebruikt", illu
streert de Vewin-woordvoerder
terwijl hij een heuveltje schetst
met parallel aan de contouren
de stand van het grondwater.
„Door niet midden op de heu-
Bewaren kan niet en het mag
dan ook niet te lang duren voor
het bij de consument is." De
waterleidingbedrijven maken
zich daar de laatste tijd wel zor
gen over. Als het water onder
weg te lang in de leidingen zit,
kunnen zich micro-organismen
ontwikkelen, waardoor de kwa
liteit terugloopt.
Het Goudse bedrijf pompt op
dertien plaatsen water op uit
ondergrondse meren. „Op een
diepte van 70 tot 120 meter is er
weinig invloed van buitenaf, dat
is veilig", aldus Bos. Ze verwijst
naar de radioactieve neerslag
die neerdwarrelde in Europa na
de ramp met de kerncentrale in
Tsjernobyl. Helemaal onaan
tastbaar zijn de reserves echter
niet, getuige de aanwezigheid
van bentazon in het water, een
gevolg van lozingen door het
chemieconcern Basf in de ze
ventig en tachtig. Met kostbare
koolfilters worden de laatste
sporen van deze stof uit het wa-
ook van waterwinning.
per oplost." Dat is allerminst
een luxe-maatregel want bij één
op de zes huizen in ons land
wordt het water door een loden
pijp aangevoerd, al is het de be
doeling die zo snel mogelijk te
vervangen. Teveel lood schaadt
de gezondheid, en vooral zuige
lingen zijn daar gevoelig voor.
„Maar als je de kraan even laat
doorlopen is er geen pro-
Rivierwater ondergaat een
vergelijkbare behandeling. Maar
heeft dan al een veel langere
voorbehandeling achter de rug.
Het Waterwinningbedrijf Bra
bantse Biesbosch dat één op
de acht huishoudens van water
voorziet beschikt daarvoor
over drie reusachtige spaarbek
kens met een gezamenlijke in
houd van 85 miljoen kubieke
meter water. De bekkens vor
men één gigantische keten, die
begint bij het inlaatpunl, waar
per seconde zeven tot acht ku
bieke meter water uit de Maas
CPD CEES ZORN
bacteriën inzitten en bestrij
dingsmiddelen, maar die filte
ren de waterleidingbedrijven er-
De bekkens liggen midden in
het Nationaal Park de Bies
bosch en worden goed be
schermd. Er zijn geen activitei
ten toegestaan, wie met een
bootje wil toeren of wil henge
len kan elders terecht. Zwem
men is met hel oog op bacterië-
le besmetting helemaal uit den
boze. Toch vormen de bekkens
een bron van leven. Duizenden
watervogels scharrelen hier hun
kostje op en andere komen
hierheen om te rusten. Enthou
siast praat Volz over de grote
aantallen smienten, kuif- en
wilde eenden die hier zomer en
winter zijn te vinden. Aalschol
vers en futen azen op de vis in
de bekkens en kolganzen en
krakeenden komen er voor de
rust. „We hebben hier wel eens
584 krakeenden geteld, dat is
tien procent van de totale po
pulatie in Nederland."
