Aan u de keus. NS'ers vinden eigen produkt onder de maat ch Human Rights Watch eist degelijk onderzoek naar val Srebrenica Over een traan en een draadnagel Binnenland PTT-Telecom belooft dat tiencijferig telefoonnummer werkt zonder storing Langendoen: 'Ik offer mensen op als ik antwoord' DINSDAG 10 OKTOBER 1995 Te Nuyl, ex-TV-directeur VARA, dood Hilversum Piet te Nuyl, oud-directeur van de VARA-televisie, is zondag in Goes op 71-jarige leeftijd overleden. Hij was al enige tijd ziek. Direct na de oorlog begon Te Nuyl als omroeper bij Ra dio Herrijzend Nederland. Drie jaar later stapte hij over naar de VARA, waar hij in 1952 TV-directeur werd. Die functie bekleede hij tot 1979. Te Nuyl wordt beschouwd als een grondlegger van de VARA-televisie. Onder zijn leiding bracht de VARA spraakma kende programma's zoals Zo is het toevallig ook nog 'es een keer op het scherm. Te Nuyl was ook veertien jaar lang voorzitter van de stichting Conamus, die ijvert voor de Nederlandse lichte mu ziek. Ook was hij docent media- en programmabeleid aan de Katholieke Universiteit Nijmegen. foto archief Horeca boycot Beaujolais Primeur hengelo De Hengelose horeca-ondernemer A. Guichelaar heeft gisteren een stichting opgericht om landelijk actie te voeren te gen de Franse kernproeven. Nationaal Horeca Protest Kernproe ven gaat ongeveer 15.000 restaurants en andere horecabedrijven oproepen dit jaar geen Beaujolais Primeur te schenken. AH stopt verkoop Nederlands rundvlees zaandam Albert Heijn stopt over enkele maanden met de ver koop van Nederlands rundvlees en gaat over op de verkoop van het Noordierse Greenfield vlees. Het is volgens Albert Heijn vooral de keuze van de consument, waarbij de kwaliteit van het vlees en de betere leefomstandigheden van de dieren doorslag gevend zijn. Dat Greenfield vlees 30 cent per honderd gram duurder is dan het Nederlandse vlees, speelt voor de klant niet zo'n rol, meent een woordvoerster van Nederlands grootste su permarktketen. Luns opgenomen in ziekenhuis den haag Mr. M. j. Luns (84) is opgenomen in het Haagse zie kenhuis Bronovo. De hoogbejaarde ex-minister van buitenland se zaken en oud-secretaris-generaal van de NAVO ligt op de af deling interne ziekten van het ziekenhuis. Met welke klachten Luns is opgenomen, is niet bekend. De directie van Bronovo wil geen Faber (IKV) bezit rapporten over massagraven den haag IKV-secretaris Mient-Jan Faber heeft uit Kroatië ver trouwelijke rapporten mee genomen met daarin infor matie over massagraven met moslimslachtoffers van de Serviërs. Een van de gra ven zou achtduizend lijken van moslims bevatten, zegt Faber. De rapporten zijn ge maakt door waarnemers van de Europese Gemeen schap, de Verenigde Naties en mensenrechten-organi saties. De schokkende rap porten zijn tot nu toe door de EU en Verenigde Naties vertrouwelijk gehouden met als argument dat het de breekbare vredespogingen zou ondermijnen. „Maar de slachtoffers en hun nabe staanden hebben recht op openbaarheid", zegt Faber, die de rapporten via contac ten met vredesgroepen in bezit heeft gekregen. Het beroep dat de VN op hem doet om de gruwelen niet openbaar te maken legt hij naast zich neer met het ar gument: „Een vrede zonder dat er recht wordt gedaan, is geen vrede". De mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch (HRW) wil dat alle VN-officials en com mandanten die bewijzen heb ben achtergehouden van men senrechtenschending bij de val in de moslimenclave Srebreni- i, disciplinair worden gestraft, j de enclave waren ook veel Nederlandse militairen van Dutchbat gelegerd. De organi- in New York maakt van- een rapport openbaar over de val van Srebrenica in juli. Human Rights Watch contro leert de naleving van de men senrechten zoals vastgelegd in de Akkoorden van Helsinki. HRW wil dat er een uitgebreid onderzoek komt naar het doen /aten van VN-verantwoorde- tlijken, burgers en militairen, en tijdens de val van Sre brenica. Die zouden passief hebben toegekeken terwijl de Bosnisch-Servische troepen van generaal Mladic zich te buiten gingen aan systematische exe cuties van wellicht duizenden ïen en jongens, verkrach tingen, mishandelingen, moor- en diefstallen op grote schaal. De organisatie verwijt de VN dat ze hun eigen troepen niet de gevraagde steun hebben gegeven waardoor Mladic ge makkelijk 'over ze heen kon lo pen'. Volgens HRW heeft de Neder landse generaal Couzy toegege ven dat een videoband van Dut- chbat-soldaten is vernietigd waarop Bosnisch-Servische sol daten te zien waren die wreed heden begingen? Nederlandse soldaten keken daarbij toe zon der tussenbeide te komen, al dus de mensenrechtenorganisa tie. HRW maakt ook gewag van een verklaring van het ministe rie van defensie in Den Haag over een lijst met namen van Bosnische mannen en jongens die 'bij vergissing' in handen is gekomen van de Bosnische Ser viërs. De betrokkenen hadden hun toevlucht gezocht in het kampement van de Nederland se VN'ers. Van Nederlandse kant is eer der verklaard dat Dutchbat-mi- litairen in Srebrenica de video band op eigen initiatief hebben gewist. Zij vreesden voor repre sailles van de Bosnische Ser- die de band in Het zigeunermeisje is mooi. In felle kleuren kijkt ;en nostalgische blik uit de lijst van het :hilderij. Het is de schoonheid van het leven, het reine, het onbezoedelde. De traan over haar wang boliseert het ongrijpbare: Alles wat de mens irs zit, maar waar hij niets aan kan doen. Na 'het getuigenverhoor gisteren van de parlementai- enquêtecommissie opsporingsmethoden ko men door het gezicht van het zigeunermeisje de ^contouren te voorschijn van het gelaat van Ries hoofdcommissaris van het regiokorps [ennemerland. Het Haarlemse politiekorps ligt al sinds decem ber 1993 onder het vuur van negatieve publiciteit, 'anuit Haarlem, zo gingen de berichten, opereer den boosaardige politie-medewerkers die crimi- lelen hielpen bij het op de markt brengen van rote partijen drugs. Wat voor politie is dat, die ich schuldig maakt aan zaken die bij wet verbo- ;n zijn, klonk de impliciete beschuldiging. Een onafzienbare reeks aantijgingen volgde. Te veel om op te noemen. En al die tijd zwegen de Haarlemse politie-amb- tenaren. Eén keer werd het de korpsleiding te gortig en vroegen Straver en de zijnen zelf om een onderzoek van de rijksre cherche. Dat pleitte Haarlem vrij en daarmee leek de lucht geklaard. Leek! Want prompt ver schenen er nieuwe publi caties over de betrokken heid van Haarlemse poli- 'ie-agenten bij de invoer v van drugs elders in Ne derland. En opnieuw zweeg het Haarlemse korps. Kennemerland leek na publicatie port Wierenga de dans te ontspringen. De missie Wierenga keurde de inmiddels beruchte opsporingsmethode goed en legde de schuld van het ontploffen van het speciale opsporingsteam IRT, waarin het Haarlemse korps een wezenlijke rol speelde, bij politie en justitie van Amsterdam. Daar waren ze in alle staten. De Amsterdamse politiebaas Nordholt kondigde publiekelijk aan hoe dan ook zijn gelijk te zullen halen. De parle mentaire onderzoekscommissie biedt hem nu de gelegenheid alsnog het verderf in Haarlemse poli- degelederen aan te tonen. Toch was dat niet de bedoeling. Immers, de commissie van voorzitter Van Traa zou zich vol gens opdracht niet bezig houden met de ophef fing van het IRT. De enquêtecommissie onder zoekt het gebruik en misbruik van opsporingsme thoden. En tja, daar hoort een nieuwerwetse aan pak, zoals het doorlaten van drugs door het IRT, wèl bij. Daarom staan deze week de opheffing èn de opsporingsmethode van het IRT op de com missie-agenda. Een kans voor Nordholt om zijn gelijk te halen; een gelegenheid voor Haarlem om voorgoed af te rekenen met alle vuilspuiters. Na een waanzinnige verhoordag met eindeloos veel onthutsende feiten rest slechts één conclusie: De criminele inlichtingen dienst (CID) was een onbeheersbaar element binnen het Haarlemse korps. Er zijn dingen gebeurd de politie onwaar dig. Zij het mogelijk met de beste bedoelingen, namelijk het oprollen van een gevaarlijke, profes sionele, criminele organisatie. Vanuit een pure geheimhoudingssituatie (aan te nemen is dat ook de korpsleiding niet op de hoogte was) hebben agenten van de werkvloer een crimineel traject ontwikkeld zonder weerga. Niemand mocht op de hoogte zijn, waardoor niemand hen kon con troleren. En zolang het geloof bestond dat alle avonturen zouden leiden tot het oprollen van een mega-bende, kon het ongecontroleerde gezwel zich verder uitbreiden. De Haarlemse CID'ers Langendoen en Van Vondel, wrang door Van Traa omschreven als 'het koningskoppel', mochten gisteren hun eer verdedi gen. Beiden hielden vast aan hun verhaal en bele ving. Maar Langendoen sneuvelde in zijn presenta tie en in de heimelijke doolhof van zijn acties. Van Vondel in mysterieuze JAN KUYS VAN TRAA i het rap- Verslaggever Jan Kuys is aanwezig bi) de openbare verhoren van de parlementai onderzoekscommissie Van Tr; die zich verdiept in de opsporingsmethoden van <3 politie en justitie Qe door beiden geïntro- Onze Haagse redacteur duceerde grensverleggende beschouwt en analyseert en geeft opsporingsmethode ont- de achtergronden. b££ eeif verantwoording. Zoals ook beide CID'ers een administratie missen, waarin hun bedoelingen zijn vastgelegd. Waar door het lijkt alsof de Flaarlemse CID'ers er zelf beter van zouden worden. Waardoor criminelen op hun gemak grote winsten konden binnenha len. Waardoor wantrouwen en achterdocht poli tie en justitie zijn binnengeslopen. De gloednieuwe Haarlemse officier van justitie J. Snijders (volgens sommigen aangesteld om in de Spaarnestad orde op zaken te stellen) joeg gis teren met veel enthousiasme een draadnagel in het gezwel. „Het lijkt erop," sprak hij vol overtui ging, „dat niet de politie infiltreerde in een crimi nele bende, maar dat criminelen hun eigen infor manten hebben ingebracht." Morgen gaat de enquêtecomissie verder met het ontrafe len van de IRT-affaire. Aan bod komen voormalig IRT-lei- der A. Lith, hoofd J. van Blijswijk van de Fiscale Inlichtin gen- en Opsporings Dienst (FIOD) en O. van der Veen, of ficier van justitie te Haarlem. Donderdag komen hoge ver tegenwoordigers van het openbaar ministerie hun zegje doen. Achtereenvolgens verschijnen dan Haarlems hoofd officier van justitie L. de Beaufort, procureur-generaal R. Graaf van Randwijck uit Amsterdam, de Amsterdamse hoofdofficier van justitie J. Vrakking en mr. R. de Groot. 'Als er een regendruppel verkeerd valt, dan ligt het bedrijf op z'n gat' Het uitvoerend personeel van NS Reizigers in de Rand stad vindt de kwaliteit van het eigen produkt onder de maat. Dat blijkt uit een enquête waarvan de onderne mingsraad van NS Reizigers Randstad gisteren de resul taten bekend heeft gemaakt. Conducteurs, machinisten en lokettisten worden overspoeld met klachten van boze reizigers. De laatste maanden zijn storin gen die vertragingen van min stens een half uur tot gevolg hebben, schering en inslag. „Het is meer regel dan uitzon dering. Als er een regendruppel verkeerd valt, dan ligt het be drijf op z'n gat", stelt voorzitter G. Wold van de ondernemings raad van NS Reizigers Randstad. Volgens Wold werken er 3500 mensen in uitvoerende functies in de Randstad. Van hen zijn er 1972 ondervraagd. Op drie na onderschrijven alle ondervraag den de eis dat de Netwerk-di recteur maatregelen moet ne men om de „kwaliteit van het produkt trein en de werkdruk op een aanvaardbaar niveau te brengen". De OR brengt de sto ringen in verband met de ver zelfstandiging van de spoorwe gen. Daardoor zouden infra structurele projecten te snel moeten worden uitgevoerd. Door het hoge werktempo laat de kwaliteit het wel eens afwe ten, zo luidt de redenering. Bo vendien zou de nieuwe beveili gingsapparatuur veel te gevoelig zijn. NS schuiven alle problemen op het conto van de werkzaam heden aan de spoorbaan. Die zouden de voornaamste veroor zakers van grote vertragingen zijn. Een woordvoerder kon dat echter niet met cijfers onder bouwen. De spoorwegen zeggen geen maatregelen te kunnen nemen tegen 'calamiteiten' zoals blik seminslag en aanrijdingen. De problemen bij knooppunt Gouda, dat opmerkelijk veel last heeft van onweer, wijt de NS- woordvoerder aan de ligging van het stadje midden in de weilanden, „en daar doe je niks tegen". De grootste werkzaamheden zijn halverwege volgend jaar af gerond. Een nieuwe ronde ver beteringen aan de spoorbaan zal minder ingrijpend zijn voor de dienstregeling dan de huidi ge, aldus NS. handen zouden krijgen. Over de namenlijst heeft minister Voor hoeve (defensie) onlangs in de Tweede Kamer gezegd dat deze noodzakelijk was om van de Bosnische Serviërs toestem ming te krijgen een groep ge wonde moslim-mannen uit Sre brenica te evacueren. De internationale gemeen schap, stelt Human Rights Watch, is zijn morele en juridi sche verplichtingen om een vol kerenmoord te voorkomen niet nagekomen. Van tenminste achtduizend mannen en jon gens is sinds de val van de en clave in juli geen spoor meer gevonden. De organisatie ba seert haar gegevens op tiental len verklaringen van overleven den, humanitaire hulpverleners ter plaatse en officials in Tuzla in de periode van 31 juli tot 23 augustus. De mensenrechtenorganisatie vraagt om schadevergoeding voor de slachtoffers en openba re berechting van degenen die zich aan schending van men senrechten schuldig hebben ge maakt, generaal Mladic voorop. Met een gigantische 'omnummertaart' voorde districtskantoren van PTT-telecom, is vandaag de invoering van de tiencijferige telefoonnummers gevierd. De taart is gebakken door leerlingen van het Utrechtse Patisserie College en in stukjes over het hele land verspreid. foto anp hans steinmeier den haag gpd Sinds tien over tien vanmorgen is heel Nederland bereikbaar via een tiencijferig telefoonnum mer. Absoluut storingvrij, heeft PTT Telecom beloofd. Zelfs wanneer het volk massaal tien cijfers drukt of draait, zal dat zonder problemen een snelle verbinding opleveren. De PTT- computers zijn zo krachtig dat de kans op overbelasting 'zo goed als nul is', zegt voorlichter T. Massar. Vanmorgen haalde PTT Tele com de schakelaars om en nu hebben alle zes miljoen abon nees een tiencijferig nummer: drie of vier voor het netnummer en zeven of zes voor het abonn eenummer. Alleen in de grote steden, die al een tiencijferig hadden, verandert niets. Vijfhonderd PTT-ers heb ben twee jaar lang aan de om nummering gewerkt. Een groot scheepse advertentiecampagne moest de bellers laten wennen aan de tien cijfers. Overigens krijgt de beller de komende zes maanden ook nog verbinding via het oude telefoonnummer. In de centrales houden PT- T'ers nauwgezet bij hoeveel de bellen (nu nog heel weinig) en hoeveel de oude. Als de nieuwe nummers na vandaag niet snel genoeg worden opgepikt, wordt de advertentiecampagne verhe vigd. Als het soepel gaat, wor den advertenties ingetrokken. Wie contact wil leggen met Haarlem of Leiden, moet na het kengetal en voor het abonneen ummer een 5 draaien of druk ken. Samenwerking Nederlanders en Turken inniger De Binnenlandse Veiligheids dienst (BVD) gaat nauwer sa menwerken met de Turkse ge heime dienst (MIT). Ze zullen iedere maand overleg voeren over internationale terreurbe strijding. Dat is voorlopig de voornaamste uitkomst van het officiële bezoek van minister Dijkstal (binnenlandse zaken) aan Ankara. Hij sprak ook van daag nog met zijn Turkse colle ga Mentese. Volgens Dijkstal gaat het er nu om spelregels vast te stellen die de nauwere samenwerking mogelijk maken. „Want de wet telijke bevoegdheden van de MIT en de BVD zijn nogal ver schillend. We willen ook weten wat er met de verstrekte infor matie gebeurt." De Nederlandse en Turkse geheime veiligheidsdiensten werken al enige tijd samen, maar de Turken willen meer sa menwerking in de strijd tegen de Koerdische afscheidingsbe weging PKK. In 1993 en '94 heeft Nederland geregeld infor matie doorgespeeld, maar Tur kije wilde veel meer dan onder Nederlandse wetgeving moge lijk is. Het land hanteert een veel bredere definitie van ter- Nederland maakt een duide lijk onderscheid tussen binnen landse en internationale veilig heidsproblemen. Turkije doet dat niet en vindt dat landen die de PKK gedogen de Turkse bin nenlandse veiligheid in gevaar brengen. Voor Turkije staat vast dat terreurorganisaties de drug handel in handen hebben, vol gens Dijkstal maken ook 'gewo ne' criminelen zich daar schul dig aan. Turkije zou graag zien dat Nederland de PKK verbiedt, zoals Duitsland. Los-van het feit dat in Nederland een regering geen organisaties kan verbieden dat kan alleen de rechter vindt Dijkstal dat een verbod juist een tegengesteld effect zou hebben: illegale organisaties gaan ondergronds en worden dan oncontroleerbaar. Boven dien zijn er nog meer organisa ties die terreurdaden plegen. Dijkstal had ook een aantal wensen. Hij wil dat de lacunes in de Turkse wetgeving op het gebied van het witwassen van geld worden gedicht, dat met crimineel geld verkregen goede ren in beslag kunnen worden genomen en dat 'gecontroleer de aflevering' mogelijk wordt gemaakt. De minister kreeg in Turkije positieve reacties op de Neder landse kabinetsplannen om in Nederland een opleiding voor imams in het leven te roepen. De Turkse autoriteiten willen zelfs actief meehelpen aan hel opzetten van zo'n opleiding tot geestelijk leider. Dijkstal vindt dat de Turkse gemeenschap in Nederland niet vanuit Ankara moet worden aangestuurd. De huidige geestelijke leiders ko men voornamelijk uit Turkije. Zij spreken geen Nederlands, kennen de cultuur niet en heb ben daardoor problemen met het integreren van de islam in de Nederlandse gemeenschap. Stilzwijgen op Haarlem-dag bij parlementaire enquête den haag vervolg voorpagina Een achtergehouden kasboekje waarin de chef van de Haarlem se Criminele Inlichtingendienst (CID) het gebruik van 'crimineel geld' verantwoordt. Dossiers van informanten die na het ver trek van deze K. Langendoen zijn vernietigd. Een IRT-infor- mant die acht miljoen gulden verdiende, maar nog steeds in 'levensgevaar' verkeert. En CI D'ers die zelf drugs uitpakten voor deze het milieu ingingen. Het was gisteren 'Haarlem-dag' bij de parlementaire enquête commissie opsporingsmetho den. Het verhoor van twee Haar lemse CID'ers stond in het te ken van het zwijgen. Waar schokkende gegevens van vijf weken enquête aan de Haar lemse hoofdpersonen werden voorgehouden, beriepen zij zich op de veiligheid van hun infor manten. „Mijnheer Van Traa, als ik dat zeg, breng ik levens in gevaar. En dat doe ik niet." Joost van Vondel, de voorma lige CID'er uit Haarlem, maakte het de commissie niet eenvou dig. Het zelfde gold voor zijn voormalige chef Langendoen. Beiden hielden gisteren vast aan de geheimhouding die zij ooit aan informanten beloof den. Langendoen: „Ik offer mensen op als ik inga op uw vragen. Ik sta voor de veiligheid van informanten." Ook Van Vondel, sinds janua ri vorig jaar als privé-detective in de weer, wilde over details slechts achter gesloten deuren praten, net als Langendoen. „Heel Nederland kijkt mee ach ter die camera's daar. Ook cri minelen." Na Van Vondels be kentenis dat hij als CID'er ook strafbare feiten pleegde, wilde commissielid Koekkoek weten welke. „Mijnheer Koekkoek, dan gaat u nu dus weer even te ver." Na enige twijfel bij Koekkoek over de controleerbaarheid van Van Vondels verklaringen, schoot deze ('Ik was een politie man in hart en nieren, een prachtvak') bijna uit zijn slof: „U zit hier met een politieman te praten mijnheer Koekkoek, dat.moet u even goed in de ga ten houden." Van Traa had veel belangstel ling voor de verdiensten van Haarlems criminele informan ten, zeker die van het IRT. Vol gens Langendoen mocht deze informant het geld houden na samenspraak met het openbaar ministerie. Langendoen: „Want als de informant een criminele 'boete' kreeg wanneer het met een van de containers misging, hadden we daar geen potje voor. Dat soort claims wilde jus titie niet. Over geld spraken we niet. Stel dat de informant zei dat hij grote verliezen leed. Dat wilden we niet dekken." Maar het doel heiligde dit middel, vond Van Vondel. „Het .Muesli, O CO 0,1 Muesli Basis> zak 1 kilo®®® Z.b9 zak 500 gram a®©® Quaker Muesli speciaal,- 2.49 pak 500 gram 3.59 Grandama macaroni, CU Macaroni elleboog|es, 'zak500gram 00 pak500gram 1 Honig macaroni, 1.29 pak500gram 1.49 t B&B scheerschuim, cn Scheer Foam, bus 200 ml 2.49 bus 200 ml - Gilette schuim normaal,— -- 2.99 bus 2oo mi 3.99 Ballade met rundvlees, Cfl Rundvlees met hart, Pedigree Pal rundvlees, voor de hond, -- voor de hond, oen voor de honti. o on blik 830 gram 1.39 blik 800 gram2.o9 blik820 gram'31® 3.29 's Lands grootste kruidenier blijft op de kleintjes letten, ging om de ontmanteling van een maffia-organisatie die tot aan de wortels in de maat schappij was genesteld." De op heffing van het IRT voorkwam dat de methode zichzelf kon be wijzen, vonden Van Vondel en Langendoen. De commissie bleef vooral met vragen zitten. Was hel waar dat een partij tegels waartussen de drugs verstopt zaten, werd verkocht aan een bedrijf waar een familielid van een Flaarlem se CID'er werkte? Ging ook dat geld naar de informant? Wat waren het voor on-echte bedrij ven die Van Vondel onder valse identiteit opzette? Pakte de po litie de drugs zelf uil in heime lijke loodsen? De beide CID'ers zwegen, zij moesten levens be schermen. Van Traa dacht er anders over: „U bent weiger achtig!" De voorzitter kondigde aan dat beide Haarlemmers nog een keer moeten terugkomen bij de enquêtecommissie. Gisteren bleek verder dal de Amsterdamse officier van justi tie Teeven op verzoek van zijn hoofdofficier heeft geluisterd naar de opnamen die de Hilver- sumse CID-chef Van der Putten maakte van diens gesprekken met de officier van justitie Va- lente. Valente, tot de zomer Amsterdams CID-officier, be spreekt volgens Teeven op de banden niets waaruit blijkt dat een informant van Van der Put ten geld aan criminele activitei ten mocht overhouden. Dit werd vorige week door Van der Putten beweerd.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1995 | | pagina 3