ZATERDAGS
BIJVOEGSEL
'Een wolf in
chaapskleren'
k vi
(Mi
ZATERDAG 7 OKTOBER 1995
vake
kinho
kappe
s je n;
in, 07
kan
;ewoe
e
=J
Orange bestuurd door FN-burgemeester Jacques Bompard
:n koef
[et eerste oog is in Orange
jgewoons te ontdekken. De
lijnt er vrijwel dagelijks, in
iomeinse amfitheater is al-
n en over de Route Natio-
ke wor voortdurende s'urf vracht-
,land.>rde stad-
lijk bcdie kort na de uitverkiezing
Jacques Bompard in Oran-
>ëbd. De glimlach bevriest
van de medewerkster
als ze hoort dat het de-
eens niet om folders over
Van een teruglopend
weel ze niets, hoewel de
een: anders zeggen. Afgelopen
0 procent minder toeristen
KOle rest van Frankrijk liep het
werkz"ocent terug. „Er zijn vast
iet meer willen komen van-
>ssen \eester" bitst ze. „Maar ik
oeren» over- Het waait wel weer
er niet meer over te pra-
oerenneer mensen aan de balie,
nieuwfe dit op zijn geweten heeft,
Jacques Bompard, haalt
ervari schouders op. „De toeris-
in delbleven, zijn oftvel slecht ge-
edrijfl imbeciel", schampert hij.
-monijt u, als u in Orange over
'P M-Adruk dat de buitenlanders
nngnirroriseerd?" Nee. Maar in
im van de stad is dan ook
»r te bekennen.... Behalve
3ii die zijn draaimolen op
baan Hotel de Ville heeft neerge-
imeta
volle terassen zit F.tienne
tomate, dat is Pastis met
en een klein beetje wa-
in Orange. Trés,trés,trés bon
Hij vindt Bompard een
„Ik baal er wel van dat hij
is. Maar hij zet zich in
r heel Orange ja. De buiten-
Ojhet bij het FN allemaal ra-
dat is maar een klein deel
S leeft als 17-jarige nog geen
pij zou nooit voor Bompard
vanwege die FN-gezind-
lever over iets anders. Het
oqjer van Orange bijvoorbeeld.
les Brown zien optreden.
Dok zit, je kunt de muziek
horen. Dat komt door de
giter het podium, die vveer-
Dat hebben ze niet in Ni
le en zelfs niet in Grieken-
[wij alleen."
9engeirriteerd
[uniek in Orange. Waar bij
ïdhuis de huwelijksaankon-
geplakt, heeft Jacques Bom-
teaif111^1"3111 gecreëerd. De bur-
j1(J(jmensen in dienst die niets
kranten en tijdschriften le-
h(e'ev's'e volgen- Alles wat er
gezegd, noteren ze-en
^aas voor- Wat ^em n'et
h rechtgezet. Het droit de
bompard dat, het recht op
Zo beklaagt hij zich in het
lev®':n uitzending van de Franse
ai^erview wat naar zijn idee
n P®luurd, hebben de program-
at|e'halve minuut gebruikt. Zijn
'w© 'hun verband gerukt en het
3ied. moedwillig in een kwaad
Rectificatie! eist hij.
•ard is snel geïrriteerd, zo
ndighangen er nieuwe epistels
andere journalisten or het
g naierige leugenaars zijn het",
die geflankeerd door zijn
erv£s van Bompard leest. „Als
t[e kans krijgen, halen ze het
ijk. Deze burgemeester pikt
neeft-ie."
van de man glittert
nevn1 National-bedeltje. Orange
/Qyörbaat een prachtige stad.
d(pn ons zit", zegt hij trots.
iO-a?ens boven Parijs'. Hij is po-
T lid van het Front National.
het hem dat zijn partij
ien •t'e^ 'n mecHa komt. „Je
ig niet eens meer trots zijn
aezHet enige dat het Front doet
Fransen. Wat is daar mis
trots °P Frankrijk, Hollan-
holland, da's toch logisch?"
Bmt de man zichzelf. Nee,
bri#eefl vrienden onder joden,
hoe kan hij dan
komt nota bene
nmerheeft zich in zes jaar tijd he-
I en daar gaat het om." Ver-
j 'n een reeks gemeenplaat-
^Jmdemocraat Janmaat een
^Wixigen. Inmiddels heeft zich
m ie gevormd rond de man die
f Êx\ is alsof hij op een sinaas-
M Londense Hydepark staat.
In het Zuidfranse stadje Orange is een
historisch museum met een gang vol
portretten van de Nederlandse
koninklijke familie. Te beginnen met
Willem van Nassau (Willem de Zwijger).
Hij erfde het onafhankelijke
prinsdommetje Orange van zijn neefRené
Chalon en daarom heet koningin Beatrix
ook Van Oranje. Willem bestuurde het
staatje op in die tijd tolerante wijze.
Nu, ruim vier eeuwen later, zeteltin
Orange de ultra-rechtse burgemeester
Jacques Bompard, lid van het Front
National (FN), dat racisme hoog in het
vaandel heeft.
- Bericht van het Zuidfranse front.
Jacques Bompard, de FN-burgemeester van Orange. „Dit land heeft zichzelf vernietigd door in korte tijd drie miljoen bui
tenlanders binnen te laten." foto cpd cees van zweeden
Wie'hem tegenspreekt, krijgt de volle laag.
„Hij is niet kwaad hoor", zegt zijn vrouw ver-
teherd. „Maar hij kan niet tegen onrecht.
Dan wordt hij emotioneel."
'Ze zijn gek'
Drie stegen van het terrasrijke plein voor het
gemeentehuis verwijderd, komt geen toerist.
Zelfs de geboren Orangois laten zich er am
per zien. Er zijn geen winkels en er is amper
yerkeer. Behalve dan de immer aanwezige
snelweg die achter het wijkje loopt. In en om
het afhaalrestaurantje 'Snack Zarhoune' ne
men enkele Marokkanen de dag door. „Ze
zijn gek", zegt Ahmed die het tentje runt,
over de FN-stemmers in zijn stad. „Weet je
wat het is? De mensen zijn jaloers. Zolang je*
voor ze werkt als een slaaf, weinig verdient
en armoedig woont, is er niets aan de hand.
Maar zodra je een goed huis hebt en een
mooie vrouw, dan krijgen ze de pik op je. Ze
komen hier wel eens langs rijden, die FN-ers.
Sal Arabe (vuile Arabier red.) roepen ze dan.
Maar ze durven niet binnen te komen om te
praten. Of om te vechten."
Ahmed werd in Frankrijk geboren. Hij
vreest de grote FN-aanhang in Orange voor
alsnog niet. „Er is nu nog niets aan de hand",
zegt hij. Wel worden buitenlanders tegen
woordig wat vaker aangehouden door de vol
gens Ahmed toch al rechts-georiënteerde po
litie. „Maar ik ben als de dood dat het Front
National in nog meer steden komt te zitten.
Dat ze dan hun krachten gaan bundelen en
de Arabieren eruit willen gooien. Als dat ge
beurt, loopt het hier uit op een burgeroorlog
want wij zijn niet bang om te vechten."
Zijn vader Bahiad werd geboren in Marok
ko en bezit in Orange enkele horecagelegen
heden en huizen. Kennelijk heeft hij andere
belangen dan zijn zoon. Haastig en gespan
nen mengt hij zich in het gesprek. „Mijn
zoon heeft het allemaal niet zo goed begre
pen. Gaat het over de nieuwe burgemeester?
Een heel erg aardige man. Als ik stemrecht
had, zou ik op hem hebben gestemd. Maar ik
heb de Franse nationaliteit niet. Bompard
doet goeie dingen. Ik vroeg om een terras en
het mocht gelijk. Hij houdt de stad netjes."
Geschiedenis
Hoewel nauwlettend in de gaten wordt ge
houden of Jacques Bompard zich wel aan de
wet houdt met zijn beleid, kon nog niemand
hem op een overtreding betrappen. Dat zal
ook niet zo snel gebeuren, vermoedt Jean-
Louis Pradelle van het regionale dagblad
Vaucluse Matin. „Bompard is een légaliste,
wat wil zeggen dat de Franse wet heilig voor
hem is." Pradelle volgt de verrichtingen in
het gemeentehuis beroepshalve al jaren op
de voet. Hij noemt de oplettende Bompard
'lastig' om mee te werken, maar heeft zelf
(nog) geen problemen met hem gehad. De
journalist was niet verbaasd toen in Orange
een FN-burgemeester werd gekozen. „Er zijn
mensen die het zoeken in de historie. De stad
heeft de naam een beetje tegendraads te zijn.
Orange was heel lang een apart prinsdom.
Die hang naar onafhankelijkheid is altijd blij
ven bestaan."
De recente geschiedenis van Orange illu
streert de woorden van Pradelle. Sinds 1971
stemden de Orangois regelmatig voor een
nieuw gemeentebestuur met een compleet
andere politieke overtuiging dan de vorige.
Zo was er achtereenvolgens een gaullist, toen
een communist, toen weer een gaullist en
toen een socialist (Alain Labé) die door Bom
pard werd weggestuurd. „Wie weet hebben
we over zes jaar weer een gaullist."
Maar Pradelle zelf zoekt het vooral in de
persoon van Bompard. „Iedereen kent hem.
De Vaucluse is zijn wieg; hij woont al dertig
jaar in Orange. Hij is een man die zich graag
en veel in de stad laat zien, al jaren. Natuur
lijk is hij een extremist, maar je zou hem een
softe kunnen noemen. In die zin past het
Front National helemaal niet bij hem." Hij
ziet in Bompard een wolf in schaapskleren.
„Bij zijn benoeming heeft hij gezegd dal hij
zijn Front National-pet af zou zetten zolang
Drie stegen van het gemeentehuis in Orange verwijderd: een gebied waar geen toerist komt. Er zijn geen winkels en er is amper verkeer. Bij het afhaalrestaurantje 'Snack Zarhoune' nemen
enkele Marokkanen de dag door. foto henk geist
hij burgemeester is. Ik weet het niet. Hij is
volgens mij te gehecht aan zijn ideeën om ze
zomaar los te laten."
Het Front National maakt dankbaar ge
bruik van de angst voor immigranten die in
de loop van de laatste jaren Frankrijk is gaan
heersen. De meeste immigranten komen
meestal vanuit Noord-Afrika terecht in het
overwegend agrarische zuiden. Doorgaans
om het eenvoudigste handwerk te doen. Nu
het een stuk slechter is gesteld met de (Zuid-
JFranse economie en daarmee met de werk
gelegenheid, gaan steeds meer beschuldigen
de vingers naar 'de buitenlanders". Pradelle:
„Het FN wakkert die psychose verder aan
door te spreken van een invasie van immi
granten. Mensen krijgen zo een groot gevoel
van onveiligheid en dat komt het Front goed
uit. Dat geldt niet alleen voor Orange trou-
Burgemeester Jacques Bompard praat
maar wat graag over die 'invasie van Arabie
ren'. „Dit land heeft zichzelf vernietigd door
in korte tijd drie miljoen buitenlanders bin
nen te laten", zegt hij. „Als er in Frankrijk ra
cisme is, als onze gevangenissen overvol zijn,
als er te veel fraude is met gemeenschaps
geld, dan komt dat omdat we te veel buiten
landers hebben. Deze problemen kunnen het
best worden opgelost door de mensen die ze
veroorzaken het land uit te zetten." Dwars
door zijn woorden klinkt de stem van FN-lei-
der Jean-Marie le Pen. Deze houdt de al
lochtonen ook nog verantwoordelijk voor de
werkloosheid in Frankrijk.
De statistieken spreken echter in het na
deel van Bompard en Le Pen. In Frankrijk ligt
het werkloosheidscijfer op 11,5 procent. In
Orange is dat weliswaar ongeveer twee keer
zo hoog, maar ook andere Zuidfranse steden
kampen met een meer dan gemiddelde
werkloosheid. Van de kleine drieduizend bui
tenlanders die in Orange wonen zijn er maar
ongeveer tweehonderd werkloos. Veel Ara
bieren vinden (tijdelijk) werk in de wijngaar
den van de Cötes du Rhone, die als een gor
del van smaragd om Orange heenliggen.
'Bezuinigingen'
Jacques Bompard heeft sinds zijn aantreden
naar eigen zeggen zo'n vijf miljoen francs
weten te bezuinigen. Officieel heet het op het
stadhuis dat de vorige burgemeester, de soci
alist Alain Labé, een 'failliete boedel' heeft
nagelaten. Volgens een welzijnswerker die
anoniem wil blijven, ligt het anders. „Na zijn
zege stuurde Bompard mensen van het Front
langs alle buurthuizen om te zien of daar ac
ties tegen tegen het racisme werden ge
voerd", zegt hij. „In een van die buurthuizen
werd de directie gesommeerd de tekst van de
Universele Verklaring van de Rechten van de
Mens van een prikbord te verwijderen. Die
tekst werd gezien als anti-Bompard. Wie wei
gerde, kon zijn subsidie wel vergeten."
Ook zette Bompard onlangs flink het mes
in de subsidie van het lokale arbeidsbureau.
De instelling moet het nu met ruim een ton
minder zien te redden; dat is 20 procent van
het totale budget. Het cultureel centrum
Mosaïque zag de geldkraan zelfs geheel
dichtgedraaid. Volgens directeur Liberto Valls
wil Bompard het centrum weghebben. „Hij
weet dat cultuur haaks staat op fascisme",
zegt Valls.
Zo'n treurig lot heeft het Maison de la soli-
darité, waar een van de borden in Orange cy
nisch naar verwijst, nog niet getroffen. Onder
de paraplu van deze organisatie opereert een
groot aantal instellingen voor maatschappe
lijke dienstverlening aan bijstandsvrouwen,
gezinnen en individuen met geldproblemen
en andere 'mensen in moeilijkheden'. Ook
het Programme Local Insertion Economique
(PLIE) zetelt er. Het is een Europees werkge
legenheidsproject dat gezamenlijk wordt ge
financierd door de Europese Unie, het regio
nale bestuur van het departement Vaucluse
en de gemeente Orange. Met dat geld moe
ten de komende vijf jaar in Orange driehon
derd mensen aan een baan worden gehol
pen.
Het PLIE werkt in Orange onder de hoede
van Joëlle Halter. Haar voorganger is opge
stapt toen Bompard in juni zijn intrede deed.
Volgens Halter is dat de slechtste manier om
je ongenoegen over een gemeentebestuur te
laten blijken. „Je laat de stad in de steek",
vindt ze. „Terwijl het juist nu belangrijk is om
tegenwicht te bieden."
Bij vrijwel alles wat ze zegt, benadrukt ze
dat het haar mening is en niet per se die van
het PLIE. „We moeten voorzichtig zijn. De
nieuwe ploeg in het raadhuis let op alles wat
we doen." Ze is weliswaar niet direct verant
woording schuldig aan Bompard en de zij
nen, maar een c^eel van hel geld waarmee het
project wordt bekostigd, komt wel van de ge-
meerite. „Er is een weliswaar een contract,
maar als Orange besluit haar medewerking te
staken, dan is het afgelopen."
Evenals zijn twee andere Front National
collega's in hun eigen gemeente, heeft Bom
pard bij zijn aantreden beloofd de oorspron
kelijke Orangois te bevoordelen boven hen
die niet uit Orange komen. Werkgelegenheid
is een van de gebieden die wat hem betreft in
aanmerking komen voor een dergelijke voor
keursbehandeling. Halter haalt daar haar
schouders over op. „Voor mij is iedereen die
in Orange woont een Orangois. Het maakt
mij niet uit waar iemand oorspronkelijk van
daan komt. Wie tot de doelgroep van het
PLIE behoort, krijgt een kans. Of hij zwart,
wit of geel is, doet niet ter zake voor hulpver
leners,"
Halter is op haar hoede, zoals iedere in
stantie die ook maar iets van doen heeft met
het gemeentebestuur van Orange. „Tot nu
toe hebben we geen problemen, maar Bom
pard zit er nog maar net. Wat mij persoonlijk
zorgen baart, is het verloop van het proces de
komende jaren. Als we straks inderdaad die
driehonderd mensen aan het werk krijgen,
hen ik bang dat het FN met de eer gaat strij
ken. Zo van: 'Zie je wel dat we het goed
doen? Sinds wij hier zitten, zijn er honderden
mensen aan werk geholpen. Wij lossen hier
de problemen op.' Dat zou zuur zijn."
