Van Risk tot Panzer General
'Fly with us' verzorgt
een tochtje in een MIG
IS
M.
e wraak via Internet
DOS-versie
WP 6.1
Geloof
Multi Media
U. a'
philips bracht recentelijk twee CD-ROM's
lip de markt van hoge kwaliteit. Erg aardig
is 'International Tennis Open', waarbij echt
Nsan worden gespeeld tegen opponenten*
/an formaat. Geen slap grafisch spelletje,
maar bijna echt tennis. En dat betekent dus
_jlat je iets van het spelletje moet snappen
Dm het te kunnen spelen.
Me na een duizelingwekkende partij tennis
_iterretjes ziet, kan zich verdiepen in de ge-
neimen van het onbekende, de wereld van
de sterrenbeelden. Deze CD-ROM is geba
seerd op het Time-Life serie 'Mysteriesof
the Unknown'en je hoeft niet in astrologie
ie geloven om dit leuk te vinden. Wie een
jeetje bedreven is kan dafgelijk zijn eigen
toroscoop bepalen en de rubrieken in dag-
in weekbladen vergeten.
AN VAN DER NAT»
De armchair-general, oftwel de leun
stoel-generaal, is in opmars. Het gaat om
de generaal die vanuit zijn luie stoel
denkbeeldige legers in de strijd stuurt.
Als hij Napoleon speelt stuurt hij tijdens
de slag om Waterloo vroegtijdig zijn Kei
zerlijke Garde naar voren en wint hij de
slag, aldus de geschiedenis veranderend.
Vandaar dat wargames,oorlogsspelen,
ook wel historische spelen worden ge
noemd. Ie speelt een stukje geschiedenis
na, en je zou dat kunnen wijzigen door
bijvoorbeeld niet de fouten van Napo
leon te maken. Na afloop van de slag zijn
er duizenden doden gevallen, maar ge
lukkig niet echt, want het blijft tenslotte
maar een spelletje. Net zoals een partijtje
schaken, waarschijnlijk de oudste war
gamedat er bestaat.
Tot het computertijdperk moest de war-
gamerzich behelpen met bordspelen.
Een bekend voorbeeld is Risk, waarbij
meerdere spelers proberen de wereld te
veroveren, hun legers over de kaart
schuivend. In Engeland is de zogenaam
de table-top wargame al eeuwen popu
lair bij een kleine, selecte groep van
leunstoel-generaals. Geen landkaart met
abstracte speelstukken, maar een com
pleet, vaak zelf aangelegd driedimensio
naal landschap, waarop fraaie miniatu
ren van bijvoorbeeld paarden en kanon
nen worden rondgeschoven aan de hand
van buitengewoon ingewikkelde spelre-
gelboeken. Wie minder ruimte en geld
heeft kan een kartonnen versie van een
historische veldslag spelen. Deze gede
tailleerde versies van Risk, tot voor kort
alleen in het buitenland populair, duiken
steeds vaker in Nederland op. Het Ame
rikaanse bedrijf Avalon Hill heeft bord
spelen uitgebracht voor vrijwel elk con
flict: de nadruk ligt op veldslagen uit de
Amerikaanse burgeroorlog en de tweede
wereldoorlog.
Een nadeel van een gedetailleerde war
game als bordspel is dat er heel wat ge
dobbeld en gerekend moet worden om
de uitslag van de botsingen tussen al die
eenheden op het bord vast te stellen.
Verder heb je altijd een goede menselijke
tegenstander nodig, iemand die het vaak
ingewikkelde spel net zo goed kent.
Pentium
De computer heeft al dat rekenwerk
overbodig gemaakt en kan fungeren als
een goede tegenstander. De kunstmatige
intelligentie wordt elk jaar beter. De Pen
tium PC als schaakcomputer is door zijn
rekenkracht al bijna een bedreiging voor
wereldkampioen Gary Kasparov. Wie lie
ver tegen een mens speelt kan dat ook
via de computer doen. Mensen spelen
minder voorspelbaar en je bent dan toch
nog steeds van het rekenwerk af. Via
elektronische post kunnen computerbe-
zitters tegenwoordig over de hele wereld
tegen elkaar spelen: ze sturen elkaar per
modem hun zetten door.
Tot 1990 waren de spelmogelijkheden
van de standaard personal computer
nog beperkt. Een wargame zag er op de
PC nog steeds uit als een bordspel, was
grafisch simpel en het bijbehorende ge
luid uit de PC-luidspreker was vooral ir
ritant. Vijf jaar later is er veel veranderd:
wargames draaien in de hoogste grafi
sche resolutie (SVGA), zijn soms driedi
mensionaal en uit de luidsprekers van de
geluidskaart van de PC klinkt levensecht
wapengekletter. Steeds meer PC-gebrui-
kers trekken ten strijde, nu de program
ma's mooier en gebruikersvriendelijker
zijn geworden. De komst van de CD-
ROM heeft ook van het wargame een
multimediale belevenis gemaakt, com
pleet met videobeelden. Je kan natuurlijk
je bedenkingen hebben tegen het naspe
len van zoiets verschrikkelijks als oorlog,
maar het blijft uiteindelijk een variant op
een spelletje schaak. Van gruwelijke,
bloederige beelden, zoals in het populai
re computerspelletje 'Doom', is geen
sprake.
Panzer General
Een van de bekendste producenten van
wargames is het Californische software
huis Strategie Simulation Inc. (SSI). Dit
bedrijf bracht onlangs het wargame
'Panzer General' uit, dat in korte tijd heel
populair is geworden. In dit spel neemt
de speler de rol op zich van een Duitse
generaal (zoals de Blitzkrieg-expert Gu-
derian), die zijn leger in de tweede we
reldoorlog naar successen moet voeren.
De speler begint als bescheiden generaal
in Polen met een tiental eenheden, maar
kan, naarmate de oorlog vordert, een
steeds belangrijkere rol gaan spelen. Wie
het spel goed speelt en Rusland verslaat
mag Engeland aanvallen en staat uitein
delijk met zijn overgevaren tanks voor
Washington. Wie minder goed speelt zal
merken dat de oorlog zijn historische
verloop krijgt: hij krijgt te maken met D-
Day en uiteindelijk staan de geallieerden
voor Berlijn. Wie slecht speelt wordt zelfs
voortijdig de laan uitgestuurd. Het spel
kan ook met twee personen worden ge
speeld: een Duitse speler tegen een geal
lieerde speler, met enorme keuze aan
scenario's, waaronder de slag om Arn
hem. Panzer General oogt nog wel als
een bordspel, maar het toevoegen van
historische filmbeelden, animaties en
fraai geluid maakt het spelen tot een
aparte belevenis. Het spel, dat met de
muis wordt gespeeld is makkelijk te Ie
ren, maar moeilijk te winnen.
Voor de PC bestaan inmiddels meer dan
150 wargames. Elke maand komen er
wel een paar bij. Het merendeel speelt
zich af in de Tweede Wereldoorlog, met
land - en zeeslagen, maar er bestaan ook
science-fiction wargames (met hyper
moderne technologie) en fantasy warga
mes (met draken en trollen). Sommige
zijn tactisch en betandelen een enkele
veldslag op het niveau van eenheden,
andere lijken meer op Risk en vragen om
strategisch inzicht, en bieden ook poli
tieke en economische spelmogelijkhe
den voor de verovering van de wereld.
Het is maar wat je leuk vindt.
"Surfen op het Inter
net is een bezigheid
Md ie snel aan popula-
EBviteit wint. Op die
BOOspeurtochten komt
de Internetter soms
yOO'hed fraaie home pa
ges tegen. Wie die
zelf wil maken heeft
rdhaii«aan 'Het HTML-
auna) Tlbog^' van A.W.Bru-
gna een prima hand-
i leiding. Die vier let-
^;ters, die je voortdu-
■Hrend op 'Het Net'
HAegenkomt, staan
l^woor Hyper Text
^^Xlarkup Language.
^*Met veel praktijk
voorbeelden wordt de beginnende internetter en bie-
Jden goed inzicht in het HTML. Programmeerkennis is
w,Jniet nodig, want Language staat niet letterlijk voor
^jtaal', maar is eigenlijk een set opmaakcodes. Zelf een
gaBkrantje maken op professionele wijze komt met dit
KaSboek binnen handbereik.
jjSjjejHet HTML-boek. Uitgever: A.W.Bruna Informatica.
NGflfi
3-6,
IK Bi
JU/
O n 0et een prima medi-
wraak te nemen, on-
tricia Rollins, een
alias. Rollins at
[jke koekjes in het
Marcus in haar
:s. Van de serveer-
ze te horen dat het
;oop was. Prijs: 'Two
^|tns kocht het recept
^^fcreditcard, in de ver-
^Éing dat er 2,50 dollar
^Rekening werd afge-
naandelijkse afreke-
pi, ontdekte ze tot
Clustering dat Neiman-
h ofar voor exc'us'e~
11 "ts tweehonderdvijftig
takp kening had ge-
Joy, wat was ik
Lot Rollins via Internet
ïiman-Marcus meld-
irijzen te hanteren
aRecepten om te voor
at Jan en alleman die
ilipliceren.
Uit wraak verspreidt Rollins
nu, zeer tegen de zin van Nei-
man-Marcus in, het recept via
Inteme't. ,,Have fun, "wenst ze
de Internetter toe. ,,Dit is In-
lernet-gerechtigheid
De 'exclusieve' koekjes wor
den als volgt gemaakt (het
Amerikaanse cup wel even
omrekenen):
Twee cups boter, uier cups
bloem, twee theelepels bakpoe
der, twee cups suiker, vijf cups
havermout, 25 ons chocolade
stukjes, twee cups bruine sui
ker, een theelepel zout, uier eie
ren, drie cups gemalen nootjes,
twee theelepels vanille-essence.
Boteren beide suikersoorten
mengen tot een romige sub
stantie ontstaat. Eieren en va
nille toevoegen. Mengen met
bloem, havermout, zouten
bakpoeder. Chocoladestukjes
en nootjes toevoegen. Maak
hier balletjes van en plaats die
op de bakplaat. Bakken gedu
rende circa tien minuten in een
hete oven.
Aanbiedingen van Russisch reisbureau op Internet
Vliegen met een snelheid van meer dan
2.000 kilömeter per uur in een hypermoder
ne Russische straaljager. Een echte jongens
droom, die werkelijkheid kan worden mits
je genoeg Amerikaanse dollars meebrengt
naar de voormalige Sovjetunie. Dit kon een
paar jaar geleden ook al, maar het was toen
nog heel erg duur en alleen weggelegd voor
miljonairs. Tegenwoordig is het ook moge
lijk om vanaf 3.000 dollar de geluidsbarrière
te doorbreken, zo blijkt uit de rijk geïllu
streerde elektronische folder van het reisbu
reau 'Fly with us', te vinden op Internet
adres http:
//www.mig29.com/mig29/brochure.html.
Vliegen in een hypermodern gevechtsvlieg
tuig was tot voor kort voor weinig mensen
weggelegd. Zelfs de vrouwen van de Neder
landse F-16-piloten mogen niet hun man
mee de lucht in. De kunstenares Marte Rol
ing, die een oude Starfighter in haar tuin
heeft staan, is een van de weinigen die een
supersonische luchtdoop mocht ondergaan
van de luchtmacht, vermoedelijk om publi
citaire redenen. In Rusland, waar je ooit al
werd gearresteerd als je alleen maar in de
richting van een militair vliegveld keek lig
gen de zaken nu drastisch anders. Het mili
taire apparaat moet nu broodnodige harde
valuta voor de zwalkende Russische beer
binnenbrengen.
Fly with us heeft een gevarieerd pakket. Het
goedkoopste arrangement biedt twee vluch
ten met het trainingsvliegtuig L-39, een be
zoek aan een luchtvaartmuseum en een
medisch onderzoek. De hotelkosten en de
vlucht naar Moskou zijn voor eigen reke
ning. Verder kan wórden gevlogen met de
MIG-21 (een al wat ouder vliegtuig dat in de
Vietnam-oorlog werd gebruikt), de MIG-25
(3.300 kilometer per uur, de snelste jager ter
wereld), de vermaarde MIG-29 Fulcrum, de
Sukhoi-27 Flanker (het beste gevechtsvlieg
tuig ter wereld), de Sukhoi-29 en de Mil-24
Hind helicopter (bekend van de Rambo-
Voor wie ruim bij kas zit is het
mogelijk om een ritje te maken in
een Mil-24 Hind helicopter.
FOTO ARCHIEF
films). De prijzen lopen overigens sterk op.
Vliegen met de MIG-29 kost minimaal ruim
9000 dollar. Duurdere arrangementen, met
de zogenaamd© VIP-behandeling, zijn in
clusief limousine met chauffeur, vierster-
renhotel en champagne en kaviaar. Een
goede gezondheid is noodzakelijk want niet
iedereen verdraagt de sterk verhoogde
zwaartekracht (tot 9 G, negen keer de nor
male zwaartekracht) die op je inwerkt als de
piloot een scherpe bocht maakt. De piloten
zijn de beste Russische testpiloten, dus met
de bestuurder zit het wel goed.
Het duurste arrangement, 'Beyond the ul
timate' geheten, duurt negen dagen en om
vat vluchten in diverse vliegtuigen en heli
copters, speciale ruimtetraining en een be
zoek aan St. Petersburg. Kosten 50.000 dol
lar, dus toch weer voor de beter bedeelden
onder ons, maar het gaat natuurlijk wel om
the vacation of your lifetime. Voor de ver
wende toerist.
OKTOBER 1995
In weerwil van de komst van Windows 95
blijft de tekstverwerker WordPerfect voorlo
pig de 'oudere' personal computers (286 en
386) ondersteunen. Na een WordPerfect 6,1
versie voor het besturingssysteem Windows
is er nu ook een DOS-versie. Vooral onder
Windows kan zelfs het snel intikken van ge
wone tekst voor problemen zorgen bij een
relatief langzame machine. Onder DOS is
echter.nog een redelijk tempo te bereiken.
Met de DOS-versie wil WordPerfect inspe
len op de wens van de wereldwijd meer dan
tien miljoen gebruikers van 'langzame' ma
chines om bij te blijven met nieuwe versieis.
QuickCorrect, de ingebouwde spellingscoh-
trole, werkt nu ook terwijl er wordt getypt.
Ook worden loze spaties verwijderd en
wordt automatisch de eerstvolgende letter
na een punt een hoofdletter.
Kant-en-klare voorbeelden helpen bij het
snel opstellen van een brief, memo of fax.
Deze zijn ook zelf te maken, waardoor stan
daardbriefjes razendsnel zijn te schrijven.
Een speciale voorziening helpt een docu
ment op een van tevoren vastgesteld aantal
pagina's te krijgen. Desgewenst wordt een
brief die één regel te lang is precies passend
gemaakt.
De Engels-Amerikaanse versie komt binnen
twee weken op de markt. De Nederlandse
versie slaat volgens Novell Nederland ge
pland voor het eind van dit jaar.
Utilities
oois en
c' KESTANTCN VOO*
r'OOi WINDOW*
ik, 54o MB
let Haarlem Uitgeef Bedrijf doet meer
Jan alleen het uitgeven van computerbla-
P©n. Het HUB is ook zeer succesvol met het
ip de markt brengen van CD-ROMs. Voor
24.95 is een lawine aan software te koop.
elal zogenoemde shareware, waarbij voor
iet volledige programma een klein bedrag
^xtra moet worden betaald, maar vaak ook
omplete programma's. Recentelijk ver-
ichenen twee nieuwe schijfjes. 'Tools en
Utilities'biedt communicatie, screensavers,
(irusscanners, bestandsbeheer, enz. Wie
jeel vrije tijd heeft kan z'n lol op met 'It's all
n the game 2' met liefst 1.000 spellen en
pelletjes. Zoek goed in de ellenlange lijst
:n je treft ongetwijfeld iets van je gading
Elke maand verschijnen er nieuwe wargames voor de PC
Tien jaar geleden had deze krant als
eerste dagblad in Nederland een
eigen u ekelijkse compu ter rubriek.
Dat was nog voor de tijd dat de PC Privé
Projecten welig tierden, maar dat er laaiend
enthousiast werd geschreven over de nieuwe
wonders van Sir Clive Sinclair en de onbe
grensde mogelijkheden van de Commodore
64. PC's, of liever gezegd MS-DOS machines,
waren peperduur en dus voorbehouden aan
de zakelijke markt. Een PC XT (die dingen
draaiden op 4.77 Mhz) werd gezien als een
formule l.
Tien jaar geleden werkte ik als journalist-
/verslaggever voor deze krant en een van de
rubrieken die ik vulde was die computer
pagina. Boeiende verhalen schreef ik over de
waanzinnige opslagruimte van 20 Mb hard
disks. Hoe zou een normaal mens dat ooit
vol kunnen krijgen? Ook toen al was Micro
soft, een klein bedrijf nog, volgens mij bezig
met Windows. Ongetwijfeld heb ik toen ge
schreven dat het nooit wat zou worden. Dis
kettes kochten we voor 10gulden per stuk.
Dat was niet al te veel, want er ging liefst
128 K op en met een disketteknipper kon je
de andere kant ook nog gebruiken. Ik herin
ner me nog een interview dat ik hield met de
toenmalige directeur van Commodore (toen
een van 's werelds grootste computerbedrij-,
ven en nu failliet) Fred Rodenberg. Die wist
met stelligheid te beweren dat de markt
nooit meer behoefte
zou hebben aan
computers met
meer dan 64K ge
heugen. En ik ge
loofde hem. Waar
om niet. Je kon toch
alles met zon C-64.
Stukkies tikken, een
spreadsheetje star
ten, leuke spelletjes
doen en wat later
kon je er zelfs een
300 baud mode ni
pje aankoppelen
om meteen bulletin
board te communi
ceren.
Een beetje Commó-
dore, met diskdrive
en monitor kostte al
met al toch snel een 1
4.000 gidden. Niet
goedkoop, maar je
had dan wel wat.
Een pakketje Word- i
Perfect kostte in die i
tijd toch ook al snel tegen de 2.000 gulden,
terwijl 9-naalds matrixprinters zeker niet
onder de 1.500 gulden te koop waren.
En als er dan nu een folder in de bus valt
van Vobis of Escom geloofje toch eigenlijk je I
ogen niet. Een instapmodel vandaag de dag
is toch minimaal voorzien van een Pentium
75 processor, een 850 Mb harde schijf, 8 Mb
intern geheugen, terwijl zaken als een hoge
resulutie monitor, een CD-ROM drive en
een geluidskaart eerder regel dan uitzonde- i
ring zijn. Onder de 3.000 gulden heb je zeker
zo 'n ding staan. Een laserprinter koop je te
genwoordig onder de 1.000 gulden. Ik be
taalde tien jaar terug 12.000 piek voor zo'n
ding en ik had ook nog korting geregeld.
Ook de software-prijzen zijn naar een prijs
niveau gezakt dat het voor de consument
weer de moei te loon t een legale versie te ko
pen. Spelletjes verdienen beter dan die term. I
Tegenwoordig worden complete bestuurbare
speelfilms uitgebracht, met bekende acteurs
en al. Tel daar bij zaken op als Internet,
waarmee je voor een habbekrats de hele we
reld over kunt (Je kunt binnenkort ook via
Internet telefoneren met je tante in Australië j
voor 14 cent per minuut, maar daarover eön
volgende keer meer) en het is duidelijk dat
een computer in geen enkel huishouden
meer mag ontbreken. En gezien de verkoop- j
cijfers van de grote computerbedrijven zal
dat in een paar jaar ook het geval zijn. Een
van 's werelds grootste computerleveran
ciers, Compaq, was tot voor een jaar of zo
alleen maar gein teresseerd in de zakelijke
markt. Een groot deel van de omzet van dit
bedrijf komt nu uit de consumentenmarkt.
Het zelfde geldt voor bedrijven als Apple en
IBM. Compaq schat dat er in Nederland een 1
markt is voor 5 miljoen computers bij de
mensen thuis. Dat is meer dan één compu
ter per gezin. En ik geloof dat. Maar ja, aan j
de andere kant geloofde ik die Commodore
directeur ook. En trouwens,met dat Win
dows is het ook nog wat geworden.
Wouter Hendrikse is
directeur van HUB,
uitgever van onder
meer PC Consument
en WEB, het internet
magazine.
