toeslag overwerk
Ambtenaar houdt
Rijksambtenaren kunnen hand op de knip houden
Binnenland
Wijnimporteurs twijfelen
over inkoop Beaujolais
EJjDA en GPV voor wettelijk
i^astleggen Nederlandse taal
Sint Maarten weer terug
i^eer controle op autogordel
Agressief verkeersgedrag tekent verloedering
Koningin op bezoek
IENSDAG 4 OKTOBER 1995
[eisje gedood op spoorwegovergang
ruiden Een 9-jarig meisje uit Arnemuiden is gistermiddag
haar woonplaats om het leven gekomen toen zij op een be-
akte spoorwegovergang werd geschept door een trein. Vol-
is de politie is het meisje langs de gesloten bomen van de
ïrgang gereden. Op dat moment naderde de trein uit Goes,
meisje was op slag dood.
apiergroothandel Breda in de as
pA» Een grote uitslaande brand heeft gisternacht het kantoor
1 een papiergroothandel in Breda-noord in de as gelegd. Ook
gen enkele tonnen oud papier verloren. Later ging op hetzelf-
terrein een voorraad van vijftig pallets met open-haardhout
/lammem op. De brand werd ontdekt door een voorbijgan-
i De politie van Breda hield in de buurt van het terrein enkele
jn later een 21-jarige Bredanaar aan. De man ontkende echter
e betrokkenheid bij de branden.
[ilieubeweging wil Urenco sluiten
[haag De milieubeweging streeft naar sluiting van Urenco in
nelo. Advocaat mr. A. van den Biesen, optredend voor diverse
lieugroepen, maakte dat gisteren in Den Haag duidelijk te-
jover de Raad van State. Via vernietiging van de uitbreidings-
jgunning voor de uraniumverrijking van Urenco, hoopt de
Üeubeweging uiteindelijk sluiting af te dwingen. Het bedrijf in
nelo zorgt voor de opwerking van natuurlijk uranium, zodat
geschikt is voor gebruik in vooral buitenlandse kern-
ïtrales. Nederland heeft slechts twee kerncentrales en die
in op termijn dicht.
De tienduizenden ambtenaren die op
de Haagse ministeries werken, kun
nen met grote kortingen artikelen
kopen. Overnachtingen in hotels zijn
ook voor een lager tarief mogelijk. De
kortingen, die oplopen tot tientallen
procenten, worden geregeld door de
personeelsverenigingen op de minis
teries. Er zijn in bepaalde gevallen
ook aparte stichtingen voor opge
richt. De betrokken ondernemingen
melden zichzelf bij de departementen
met hun aanbiedingen of worden ac
tief benaderd.
,,Ik heb geen enkele behoefte hier na
der met u op in te gaan." De vertegen
woordiger van OVBZ, de ontspan
ningsvereniging Binnenlandse Zaken,
reageert als door een wesp gestoken.
Vragen over de 'Kortingslijst septem
ber 1995' worden duidelijk niet op
prijs gesteld.
Voor een buitenstaander ziet de lijst
er uit als een reclamefolder van de
beste soort. 'Op vertoon van uw OVBZ-
ledenpas krijgt u korting bij de volgen
de bedrijven' luidt de smaakmakende
kop. Er volgt een lijst van zestien on
dernemingen, en niet de minsten. De
Bijenkorf, Free Record Shop, Siebel ju
welier en Gall en Gall. Maar ook res
taurants, een hardloop-speciaalzaak,
een firma in audio en video, een wo
ninginrichter, een fitnessclub, een
groothandel in woningtextiel en een
kapper. De kortingen variëren van vijf
tot dertig procent.
Wat de relatie tussen al deze zaken
en de ambtenaar is, blijft volstrekt in
het duister. ,,Het is in het belang van
onze ledenreageert de OVBZ-repre-
sentant snibbig. ..Alle personeelsvere
nigingen doen het."
Einde discussie, want op verdere
\Tagen wordt geen prijs gesteld. Ook
bij andere departementen is men al
lerminst scheutig met inlichtingen
over dit soort praktijken. Vast staat wel
dat er op bepaalde ministeries aparte
stichtingen voor het 'kortingen-circuit'
bestaan.
Het betreft daarbij niet alleen aanko
pen in winkels maar ook verzekerin
gen en overnachtingen in hotels. Zo
biedt het Scandic Crown hotel (vier
sterren) in Antwerpen Haagse ambte
naren een overnachting voor 45 gul
den inclusief ontbijt en gebruik van
zwembad en/of sauna.
Regels zijn er eigenlijk niet. Elk de
partement doet zelf maar wat, waarbij
soms even bij het collega-ministerie
wordt geïnformeerd wat er mogelijk is.
Er wordt wel gewerkt aan een overkoe
pelende organisatie van personeelsver
enigingen bij overheidsdiensten die
het geheel moet coördineren. Een da
tabank moet inzicht geven in de mo
gelijke kortingen. Van de andere kant
moet de koepel een vuist kunnen ma
ken naar ondernemingen om nog
meer voordeeltjes te kunnen binnen
slepen.
Toestemming van hogerhand is for
meel niet nodig, omdat de ambtena
ren niet verplicht zijn van de kortingen
gebruik te maken. Adverteren mag
niet, maar binnen de ministeries wor
den de 'aanbiedingen' toch in ruime
mate verspreid.
De bedrijven die aan de opzetjes
meewerken hebben daarvoor een aan
tal redenen. Goodwill kweken, zo laat
De Bijenkorf weten. Omzet halen,
meent een ander. Een klantenkring
opbouwen is het excuus van de derde.
Eén onderneming is zo eerlijk toe te
geven dat de kortingen in strijd zijn
met het bedrijfsbeleid. Alhoewel fili
aalhouders enige vrijheid hebben, mag
dit toch echt niet.
es jaar cel en TBS voor moord
i bosch Het gerechtshof in Den Bosch heeft gisteren een 29-
ige man uit Eindhoven veroordeeld tot zes jaar gevangenis
je en TBS met dwangverpleging. Het hof achtte bewezen dat
man in januari vorig jaar zijn 21-jarige ex-vriendin heeft ge-
rgd. Tegen de man was zeven jaar en TBS geëist. Bij de recht-
ik bekende de veroordeelde de wurging, maar later voor het
ftrok hij die verklaring in. Na de moord begroef hij het lijk in
jachtgebied op de Oirschotse heide, waar het na drie weken
zijn aanwijzing werd gevonden.
AD Eindhoven test XTC-pillen
pHOVENEindhovense gebruikers van XTC-pillen kunnen die
ddelen vanaf volgende maand laten testen bij het Consulta-
bureau voor Alcohol en Drugs (CAD) in die plaats. Ze moeten
arvoor vijf gulden per pil betalen. Het is voor het eerst dat een
D in Nederland structureel een dergelijke mogelijkheid biedt.
It CAD test de tabletten onder meer op zuiverheid, sterkte en
intuele extra risico's voor de gezondheid.
■^»1AAG ANP
Dverheid moet het gebruik
de Nederlandse taal bevor-
in. Die stelling moet volgens
vallenede Kamerfracties van CDA
'ermeSPV worden opgenomen in
Srondwet. Het moet artikel
ie pnjaworden, tussen een artikel
tedragf culturele ontplooiing en
bepaling over de zorg van
125 regering voor het onderwijs.
.025 irmee zou de overheid de
25 telijke plicht krijgen het ge-
75 k van het Nederlands te sti-
.025 eren. De Tweede-Kamerle-
35 Koekkoek (CDA) en Van
285 delkoop (GPV) dienden
Q35 bver gisteren een initiatief
035 (voorstel in.
éigens Koekkoek en Van
100 delkoop komt de Neder-
100 (se taal door de internatio-
250 gering steeds meer onder
druk te staan. Ook de uitbrei
ding van de Europese Unie zou
een rol spelen. Zo constateren
de kamerleden dat het Neder
lands bij het Europese merken
bureau niét meer als officiële
werktaal geldt. Door veranke
ring in de Grondwet willen
Koekkoek en Van Middelkoop
tevens de kwaliteit van het Ne
derlands bevorderen. Op dat
terrein is overigens ook de Ne
derlandse Taalunie werkzaam.
Het Nederlands is momenteel
niet in de Grondwet vastgelegd
als officiële voertaal. Wel werd
onlangs als hoofdregel bepaald
dat Nederland de taal is in het
verkeer tussen bestuursorganen
en burgers. In een toelichting
schrijven de kamerleden dat het
niet de bedoeling is de positie
van minderheidstalen te ver
zwakken.
Haast ongemerkt hebben de gemeente-ambtenaren eind
vorige week een uiterst fraai CAO-akkoord binnenge
sleept. Ze krijgen een 36-urige werkweek, de (riante) toe
slagen voor onregelmatige werktijden blijven vrijwel on
verkort gehandhaafd èn het salaris wordt zowel dit als
volgend jaar met 1,25 procent verhoogd. Keerzijde van de
medaille is dat de nieuwe gemeente-CAO maar in zeer
beperkte mate een ruimere openstelling van het stadhuis
of gemeentehuis mogelijk maakt.
In vrijwel alle sectoren rukt de
flexibilisering op en wordt het
mes gezet in toeslagen voor
overwerk en werken op onaan
gename uren, zoals in het week
einde. Maar de gemeente-amb
tenaren zijn de dans groten
deels ontsprongen. Alleen amb
tenaren die hooguit één keer
per week één, twee of drie uur
overwerken krijgen daarvoor
geen extra loon. Dat betekent
dat de gemeentehuizen hun
deuren hooguit op koopavond
of op zaterdag twee uur extra
open kunnen gooien zonder ex
tra kosten. Ook nu zijn sommi
ge gemeentehuizen al één
avond in de week geopend,
maar dat kost de werkgever ex
tra geld voor overwerk.
„Er zullen zich beslist geen
revolutionaire wijzigingen in de
openstelling voordoen", zegt
AbvaKabo-bestuurder G. van
Huygevoort dan ook. Ook de
onderhandelaar H. Scherf van
de Vereniging van Nederlandse
Gemeenten (VNG) verwacht dat
de meeste van de ruim zeshon
derd gemeenten zich met een
extra openstelling van twee uur
op koopavond tevreden zullen
stellen.
Wat betreft de flexibilisering
zijn de gemeente-ambtenaren
eveneens tamelijk goed af. In
ruil voor de arbeidstijdverkor
ting van 38 naar 36 uur kan de
lengte van de werkweek vari
eren. In slappe tijden kan de
werkweek minimaal 32 uur du
ren, in drukke tijden maximaal
42 uur. In veel CAO's leveren
werknemers hun loonsverho
ging in om de arbeidstijdverkor
ting te financieren. Want als je
twee uur korter gaat werken
voor hetzelfde loon gaat je uur
loon in feite met 2,5 procent
omhoog. Daarom krijgen de
werknemers van de Bijenkorf en
de HEMA bijvoorbeeld geen
loonsverhoging. Zij kregen vorig
jaar een 36-urige werkweek. Bij
de banken staat het personeel
zelfs vier jaar op de nullijn in
ruil voor de kortere werkweek.
De gemeente-ambtenaren
daarentegen krijgen dit èn vol
gend jaar 1,25 procent erbij plus
een structurele eindejaarsuitke
ring van 0,3 procent. Bovendien
gaat het maximum salaris in al
le loongroepen met ten minste
een half procent omhoog. Het
zijn geen duizelingwekkende
loonsverhogingen, maar toch
een knap resultaat als je be
denkt dat het rijk fors heeft ge
kort op het Gemeentefonds
waaruit de ambtenaren worden
betaald. En afgemeten naar het
oorspronkelijke loonbod van de
werkgevers is de uitkomst van
twee maal 1,25 procent een re
gelrechte overwinning.
De CAO voor rijksambtenaren
steekt daarbij met een loons
verhoging van 0,75 procent dit
en 0,75 procent volgend jaar
maar magertjes af. Daarnaast
wordt wel het mes gezet in de
onregelmatigheidstoeslagen
voor rijksambtenaren. Maar
grotere verschillen tussen de
verschillende groepen ambte
naren (rijk, defensie, gemeen
ten, onderwijs, politie, provin
cies, rechterlijke macht en wa
terschappen) zijn een onvermij
delijk gevolg nu er voor elke
groep ambtenaren apart over de
CAO wordt onderhandeld.
Naslaan van
wetboeken nu
per computer
Alle vierduizend Nederlandse
wetten en Koninklijke Beslui
ten zijn sinds deze week ge
makkelijk per computer op
te zoeken, althans voor de
medewerkers van de Rijks
overheid. Staatssecretaris
Kohnstamm (binnenlandse
zaken) en Tweede Kamer
voorzitter Deetman namen
afgelopen maandag de Alge
mene Databank Wet- en Re
gelgeving (ADW) namens de
Staat in ontvangst.
De Wolters Kluwer Combi
natie heeft het systeem op ei
gen kosten en risico ontwor
pen, in nauwe samenwerking
met de ministeries van bin
nenlandse zaken en justitie
en de Tweede Kamer. De
Tweede Kamer werkt er al
mee, ministeries en andere
instellingen van het Rijk zul
len volgen. Verder komt
ADW beschikbaar voor ge
meenten, provincies, be
drijfsleven, accountancy, no
tariaat en advocatuur.
Volgens Kohnstamm is dat
nog niet genoeg. Hij droomt
van een systeem waarin ook
de gebruiker tegen geringe
kosten vanuit zijn of haar
leunstoel in het wetboek kan
neuzen. „Een ieder wordt
immers ook geacht de wet te
kennen." Kohnstamm denkt
aan een soort basisprogram
ma. Wil de huiselijke speur
neus meer, dan ligt daar een
wereld open voor commer
ciële uitgevers.
De wetten en besluiten van
de ADW zijn aangevuld met
zaken als wetshistorie en wij
zigingen. De ADW is zeer ge
bruiksvriendelijk. Zo kan er
worden gezocht via woorden,
artikelnummers, afkortingen,
wetsnamen, Kamerstuknum
mers en zelfs data van inwer
kingtreding. Het grote voor
deel is dat de computer zelf
verbanden tussen verschil
lende wetten aangeeft.
CAO laat beperkte verruiming openingstijden raadhuis toe
enige tijd geen reclame meer
voor Franse wijnen. Ook de Be
aujolais Primeur, waarover al
tijd veel ophef werd gemaakt,
moet het nu stellen zonder re
clame. „We leggen de primeur
wel in de schappen. De consu
ment is oud en wijs genoeg zelf
een keuze te maken", meent
een woordvoerder.
Actievoerders van de Socialis
tische Partij hebben de laatste
weken bij tientallen supermark
ten het publiek opgeroepen de
primeur te negeren. Volgens
een zegsman van de SP hebben
inmiddels 40.000 mensen een
kaartje ingevuld waarmee ze de
directeur van hun favoriete win
kel verzoeken geen Beaujolais
in te kopen.
260 <aag anp
.060
politie moet strenger con-
eren op het dragen van au-
irdels. Dat stelde minister
ltsma (verkeer en water-
it) gisteren voor in de
ede Kamer. De politie
ft vorige week ai aangekon-
I de controles te gaan in-
liveren. Jorritsma signa-
de een forse stijging van
n aantal verkeersdoden in de
•te helft van dit jaar ten op-
te van dezelfde periode vo-
nnaar- In de eerste zes maan-
J.UUi van J995 kwamen 681
1.08isen om in het verkeer, te
gen 649 in de eerste helft van
1994.
Vooral de toename van het
aantal doden onder passagiers
in personenauto's is opvallend
groot, aldus Jorritsma, name
lijk 103 tegen 81, dat i$ een
toename van 27 procent. Als
een maatregel om de verkeers
veiligheid te vergroten opper
de Jorritsma daarom meer
controle op het gebruik van
autogordels. Uit steekproeven
van de politie bleek eerder al
dat bij veel automobilisten in
het dragen van gordels de klad
is gekomen, vooral binnen de
bebouwde kom.
eilig Verkeer Nederland pleit voor meer en betere voorlichting
pistolen in de auto. Messen die worden
^Brokken na een geschil over voorrang op
Tfqvveg. Ruzies die gepaard gaan met het
^■Ippen van deuken in eikaars wagen. Er
geen politierechterzitting meer voor
zonder een geval van agressie achter
tstuur." Woordvoerder B. Woudenberg
li Veilig Verkeer Nederland (WN) somt
v t sombere rijtje op. „In die lijn is zo'n
r'tietpartij als zich het afgelopen weekein-
in Beverwijk voordeed symptomatisch
or onze huidige samenleving."
{elopen zondag: in de verkeersdrukte
ld de Beverwijkse Bazaar krijgen inzit-
lden van twee personenauto's ruzie na-
t een van de auto's vanuit een parkeer-
lats wilde invoegen in een file. Een van
heethoofden trekt een pistool en schiet.
Ïfïl tre^ een 26")arige man uil Am-
^rdam. Deze overlijdt later in het zieken-
*der dit jaar: Feyenoord-voorzitter Van
n Herik stopt voor een verkeerslicht bij
jjtunnel in Amsterdam. Achter hem
it een Edammer die even tevoren tever-
efs heeft geprobeerd Van den Herik te
Sseren. Zodra de auto van de clubvoor-
ler voor het verkeerslicht stilstaat, komt
Edammer op de wagen af. Van den
'rik draait zijn raampje open en krijgt
o vuistslag in het gezicht.
Jelopen zaterdag: een 37-jarige Amster
dammer rijdt 160 km per uur op de rijks
weg A20 bij Rotterdam. Ter plekke mag
maar 100 worden gereden. Schouderopha
lend neemt de man de bekeuring in ont
vangst. Hij zou, zo verklaart hij, daarna
toch weer 160 kilometer per uur gaan rij
den 'omdat iedereen dat doet'. De politie
waarschuwt hem dat zijn auto dan in be
slag wordt genomen, maar dat maakt wei
nig indruk. De verkeerspolitie volgt hem
enige tijd. Als de teller 170 kilometer per
uur aanwijst, houden agenten hem op
nieuw aan. De man is zijn auto kwijt.
„Je kunt het gerust de verloedering van de
samenleving noemen", zegt G. Hageman
van de politie Noord-Holland-Noord. „De
burger ziet geweld in toenemende mate als
oplossing voor een probleem. En niet al
leen in het verkeer. Wij krijgen steeds va
ker te maken met vreselijk opgefokte men
sen. Het is bij ons een grote bron van
zorg." Niet alleen de politie is er ongerust
over. Onderzoek door het verkeerskundig
studiecentrum van de Rijksuniversiteit
Groningen geeft aan dat gebruikers van
autosnelwegen zich mateloos ergeren aan
agressief, asociaal en gejaagd rijgedrag van
collega-chauffeurs. Vooral rechts inhalen,
zigzaggen in files en voordringen op de
vluchtstrook leiden tot irritaties. „Als de
politie niet strenger optreedt, bestaat de
kans dat weggebruikers het recht in eigen
hand nemen", is de conclusie van het in
augustus gepubliceerde onderzoek.
Waar komt die agressie vandaan? De Leid-
se criminoloog A. Hauber deed onderzoek
naar verkeersgedrag. Met een ploeg mede
werkers observeerde hij het gedrag van bij
na duizend automobilisten bij zebrapa
den. Via het kenteken spoorden de weten
schappers met behulp van de politie een
groep betrokken chauffeurs op om ze een
vraaggesprek af te nemen. Deze bestuur
ders hadden zich agressief gedragen door
bij de zebra niet te stoppen voor een voet
ganger. boos te gebaren, te roepen of te
toeteren. Van de ondervraagden gaf 47,4
procent toe 'wel eens agressief te reageren
in het verkeer. Files en fouten van mede
weggebruikers noemden ze als belangrijk
ste oorzaken. Een kwart van de onder
vraagden gaf toe in de auto spanningen in
hun relatie af te reageren. De helft van dat
aantal bekende de gewoonte om als
daar de kans toe was uit te stappen om
mede-weggebruikers uit te schelden of
klappen te geven.
„Het verkeer is een afspiegeling van de
maatschappij", meent zegsman Wouden
berg van WN. „In die zin is een toename
van agressie op de weg te verklarpn." De
remedie? „Sleutelen aan de mens", vindt
hij. „Met onderwijs en voorlichting bij
voorbeeld." WN vindt onder meer dat het
verkeersonderwijs niet beperkt moet blij
ven tot de basisschool, maar dat daaraan
ook op de middelbare scholen aandacht
moet worden besteed.
Amersfoort Geflankeerd door twee stadswachten, wandelde koningin Beatrix gisteren door de binnenstad
van Amersfoort. Ze bracht een streekbezoek aan Eemland en bezocht onder meer het bureau van de Amers-
foortse stadswachten. foto anp ruud hoff
utrecht Sint Maarten waakt weer over de
Domstad. De beschermheer van Utrecht is terug op
de plaats waar hij al sinds 1910 thuishoort: op de
piek van de Domtoren, honderd en twaalf meter bo
ven zijn aardse zondaars. In februari van dit jaar
werd de beroemde windvaan door een helikopter
van zijn vertrouwde plek gehaald. Storm en wind
hadden het draaimechanisme ontwricht. De afgelo
pen maanden is hard gewerkt om het euvel te ver
helpen. Niet alleen de vaan, maar ook de top van de
uit 1382 daterende Domtoren zijn grondig gerestau
reerd. De steigers stonden er nog, zodat het terug
plaatsen met minder spektakel gepaard ging dan het
weghalen. Medewerkers van de dienst stadsbeheer
klommen gistermorgen naar boven, en wikkelden de
windvaan een afbeelding van Sint Maarten te
paard die zijn jas schenkt aan een bedelaar uit de
dekens. De dienst stadsbeheer vertrouwt erop dat de
beschermheilige voorlopig weer tegen een stormpje
bestand is. De opknapbeurt, inclusief een goudbad,
kostte alles bij elkaar 75.000 gulden.
foto anp raymond rutting
De Nederlandse wijnimporteurs
weten zich geen raad met de
Beaujolais Primeur. De komen
de weken moeten zij deze wijn
in Frankrijk bestellen maar mo
menteel is het nog onduidelijk
in hoeverre de Nederlander
meedoet aan de boycot ervan
wegens de Franse kernproeven
in de Stille Zuidzee. De wijn
handel gaat ervan uit dat dit
jaar in ieder geval minder wordt
verkocht dan de 22 miljoen liter
die de consument vorig jaar
nuttigde.
Albert Heijn, de grootste wijn
verkoper van Nederland, heeft
al laten weten de mening van
de consument zeer serieus te
nemen. Het concern maakt al
