Leidsch Dagblad
Woede na tweede kernproef
Man dood geschoten
bij verkeersruzie
Euro wordt
naam van
nieuwe munt
hypotheek
'Paul Verhoeven wist precies
hoe het publiek zou reageren'
GOED NIEUWS
Ook in Stockholm
vieren ze Leids ontzet
Prins doopt ballon
MAANDAG 2 OKTOBER 1995 951 OPGERICHT 1 MAART 1860 NR. 40892
LOSSE NUMMERS ƒ1,65
ZATERDAG 1,85
Binnenland Kerk en Samenleving Cultuur en Kunst Sport
Boerenleider: Er is Swingenen Publiek ontbreekt bij Bert Goedkoop
3 helemaal geen nachtbraken op een x\ rommelig African y\ op schouders
mestoverschot (J) jongerenweekend J festival J volleybalsters
Wereld reageert afwijzend Vrees voor nieuwe ongeregeldheden in Papeete Bij Zwarte Markt in Beverwijk
HET WOORD IS AAN
Frankrijk heeft een wereldwijde golf van woedende reac
ties over zich afgeroepen door afgelopen nacht een twee
de kernproef te doen in de Stille Zuidzee. Het ging moge
lijk om de zwaarste van de voorgenomen zes a acht kern
proeven. De eerste in de reeks werd gedaan onder het
atol Mururoa. Die was veel minder krachtig dan de ont
ploffing van vannacht.
SYDNEY-PARUS AFP-DPA-GPD
De scherpste reacties kwamen
van Japan, Australië en Nieuw-
Zeeland. Maar ook de VS, zelf
een kernmogendheid, hebben
kritiek. Washington noemde de
proef betreurenswaardig. Een
woordvoerder van het Haagse
ministerie van buitenlandse za
ken verklaarde vanochtend dat
Nederland teleurgesteld is dat
Frankrijk wederom een kern
proef heeft uitgevoerd en geen
gehoor heeft gegeven aan de
talrijke internationale bezwa
ren. Volgens een woordvoerder
van het ministerie van buiten
landse zaken hoopt de Neder
landse regering vooral ook dat
andere kernwapenstaten hun
moratoria op de uitvoering van
kernproeven wel zullen hand
haven. Nederland zal zich, al
dus de woordvoerder, tot het ui
terste inspannen om de onder
handelingen voor een alomvat
tend kern-stopverdrag tot een
succes te maken.
Het Franse ministerie van de
fensie maakte bekend dat de
ontploffing, met een kracht van
minder dan 110 kiloton aan
conventionele explosieven, om
00.30 uur Nederlandse tijd on
der het atol Fangataufa werd
verricht.
Deze tweede proef kwam een
paar uur nadat Franse com
mando's het Greenpeace-schip
Manutea hadden geënterd in
internationale wateren bij het
proefgebied. De Manutea is aan
de ketting gelegd, net als eerder
drie andere Greenpeace-sche-
pen.
De Franse autoriteiten heb
ben de Nederlandse Greenpea
ce-activist Henk Haazen zater
dag uit Frans Polynesië uitge
wezen. Samen met de Japanse
Sanae Shida is hij op Tahiti op
een vliegtuig naar Parijs gezet.
Donderdag werden twee andere
Greenpeace-mensen, David
McTaggart en Chris Robinson,
uitgewezen. De vier waren in
een rubberboot opgepakt in de
verboden militaire zone bij Fan-
Tijdens een demonstratie in
Amsterdam heeft de politie za
terdag een charge uitgevoerd
omdat een kleine groep beto
gers bij het Franse consulaat ge
ruime tijd het verkeer blokkeer
de. De betoging van zo'n 5.000
mensen was georganiseerd door
het gelegenheidscomité 'Stop
Atoomproeven Mururoa', sa
mengesteld uit vertegenwoordi
gers van de milieu-, vredes- en
Derde-Wereldbeweging. Gelijk
tijdig vond in Parijs een soort
gelijke demonstratie plaats.
In Tahiti bestaat de vrees dat
de tweede proef tot nieuw ge
weld zal leiden in de hoofdstad
Papeete. „Ik ben bang dat men
sen weer troep gaan maken en
het type geweld zou wel eens
tot meer bloedvergieten kunnen
leiden", aldus een woordvoer
dervan de belangrijkste pro-on-
afhankelijkheidsgroep, Tavini
Huiraatira (het Bevrijdingsfront
van Frans Polynesië).
BEVERWIJK ANP
Bij een heftige ruzie tussen de
inzittenden van twee auto's, om
een vrije parkeerplaats bij de
Zwarte Markt in Beverwijk, is
gistermiddag een 26-jarige man
uit Amsterdam neergeschoten.
Hij bezweek korte tijd later in
het Rode Kruisziekenhuis in Be
verwijk.
De ruzie ontstond omstreeks
half drie in de wekelijks terug
kerende verkeerschaos rond de
Zwarte Markt. Volgens getuigen
raakten de inzittenden van twee
auto's in conflict over wie een
juist vrijgekomen parkeerplaats
langs de Randweg mocht ge
bruiken. Die ruzie liep zo hoog
op, dat een inzittende van een
van de auto's met een honkbal
knuppel deuken in het andere
voertuig sloeg.
Kort daarop werd de Amster
dammer met een schot uit een
handvuurwapen geveld. Vol
gens de politie heeft het slacht
offer niet met de honkbalknup
pel geslagen, maar hanteerde
een van zijn mede-inzittenden
het slaghout.
Aanvankelijk dacht de politie
dat het conflict voortkwam uit
het invoegen van een auto uit
parkeerstand in een langzaam
rijdende file.
De politie hield drie vrouwen
en twee mannen aan uit de au
to van de schutter. Korte tijd la
ter hield de politie op de rand
weg van Alkmaar een auto met
vijf mannen aan, die zijdelings
bij het conflict betrokken zou
den zijn geweest.
Phil Bosmans
Met geld alleen ben je geen
cent waard.
eersteen r
enkele bui
12'/19° «717° «717°
ïi£25t 40% 50% 20%
ÏSSE3S? 30% 30% 50%
Uitgebreid weeroverzicht op pagina 14
VANDAAG 28 PAGINA'S
Cultuur13
Economie6
Feiten en meningen2
Gezondheid14
Kerk en Samenleving10
Randstad12
Regio7,10
RTV/programma's15
Sport17 t/m 26
Strips14
Uitgaan28
UITGAAN
Kortingsbon voor toneelstuk
'Aspern', een geheimzinnige
geschiedenis rondom de do
de dichter Aspern. In het
Parktheater in Alphen aan
den Rijn.
Golf van geweld
aan vooravond
van 3 oktober
LEIDEN» JUDY NIHOF
De drie-oktoberfeesten in Lei
den zijn met veel geweld be
gonnen. 'Feestvierders' verniel
den vannacht op de Nieuwe
Beestenmarkt in Leiden de bui
tenspiegels en de mobilofoon
antennes van twee politieauto's.
Dat gebeurde terwijl de agenten
hulp boden aan een door over
matig drankgebruik onwel ge
worden man uit Zoeterwoude.
Een groep jongeren dwong
zaterdagavond op de Lammer
markt een 16-jarige jongen uit
Nieuw-Vennep zijn portemon
nee af te geven. De portemon
nee was leeg, omdat de jongen
op de kermis al zijn geld had
uitgegeven.
Op de Plantage in Leiden is
zaterdagnacht een 16-jarige
fietser uit Leiderdorp zonder
aanleiding in zijn gezicht ge
stompt door drie jongens. Hij
moest voor behandeling naar
het ziekenhuis.
AMSTERDAM ANP-GPD
Florijn, monnet, delors, franken,
ducaat, reaal of gewoon eu
rogulden of euromark, zo gaat
de Europese munt dus niet he
ten. Na jaren steggelen lijkt Eu
ropa er eindelijk uit te zijn. De
toekomstige eenheidsmunt heet'
waarschijnlijk... euro.
De 'naam van het beestje', de
nieuwe Euromunt, is volgens de
Nederlandse minister Zalm van
financiën formeel niet aan de
orde geweest tijdens het finan
ciële Euroberaad in Valencia.
Dat kon ook niet, want het
Franse staatshoofd en de veer
tien premiers hebben het
laatste woord hierover wanneer
zij op 15 en 16 december in Ma
drid bijeenkomen voor hun
halfjaarlijkse top.
Maar het is geen geheim dat
de Duitsers een sterke voorkeur
hebben voor de naam 'euro'
zonder voor- of achtervoegsel.
De Duitsers gruwen namelijk
van de naam 'ecu', die in het
Verdrag van Maastricht uit 1991
nog wordt genoemd. Zij asso
ciëren die met de European
Currency Unit (ECU), een com
binatie van Europese valuta's
die tot nu toe als munteenheid
alleen op papier bestaat.
Deze ecu heeft de laatste ja
ren flink aan waarde ingeboet
ten opzichte van harde munten,
zoals de D-mark en de gulden.
Aan de naam van. de Euro
munt zijn vanaf het begin een
aantal strenge voorwaarden
verbonden geweest. De naam
moest, in de woorden van Zalm,
'uitspreekbaar zijn in-alle talen,
geen vies woord betekenen en
door het publiek geaccepteerd
worden'.
Een probleem waar mogelijk
nog niet bij is stilgestaan is het
feit dat euro momenteel door
de hele Europese Unie heen in
gebruik is als een voorvoegsel,
dat een Europese dimensie
moet suggereren. Er is een Eu
rotunnel, een trein die Eurostar
heet, en er zijn legio bedrijven
die euro aan hun naam hebben
gekoppeld, zoals Eurospedition
en Eurotempo. Door euro als
naam voor de munt te nemen,
krijgen al die benamingen een
heel andere lading.
De euro's zullen overigens
pas na 2000 (uiterlijk in 2002) in
roulatie komen. Hoe de munten
en biljetten eruit komen te zien,
wordt wellicht ook al in Madrid
bekend. De Europese Commis
sie wil ook met het ontwerp
haast maken om de bevolking
te laten wennen aan de komst
van de euro. Alle landen mogen
een nationale inscriptie óp het
biljet zetten.
Pagina 2: Invoeren euro kost
miljarden.
Bel voor de beste
06-00 66 (gratis)
'/-.van Bruggen
'Adviesgroep
EZDEBtSBEEBXSm
Hester en Lizet Baars uit Leiden bezochten filmset 'Showgirls'
leiden rudolf kleun
Half Amerika is er inmiddels
verontwaardigd overheen ge
buiteld, om zich vervolgens
naar de bioscoop te haasten en
te zien of het allemaal echt zo
erg is. 'Showgirls', de jongste
film van regisseur Paul Verhoe
ven, heeft vernietigende kritie
ken én uitstekende recettes ge
oogst. De allerlaatste die daar
door is geshockeerd is Verhoe
ven zelf.
Daarvan zijn de Leidse Hester
Baars (25) en haar zus Lizet (27)
van overtuigd. Zij brachten in
februari een dag door op de set
van 'Showgirls'. Ze mochten fi
gureren als 'publiek' in een
nachtclub en maakten kennis
met Verhoeven. „Toen was al
duidelijk dat de reacties heftig
zouden zijn. Openlijk werd er
over gesproken dat de hele
Amerikaanse vrouwenbeweging
over de film zou vallen. Paul
Verhoeven is duidelijk aan dat
soort reacties geWend. Hij vindt
het misschien wel leuk, anders
ging hij toch niet door?"
Hester die een opleiding volg
de voor kostuumontwerper en
sinds kort als regie-assistente
werkt bij Joop van den Ende
Produkties, won het uitstapje
naar Amerika via een prijsvraag
van Veronica. Haar zus Lizet,
die in Utrecht rechten studeert,
mocht als 'tweede' gast mee
naar Hollywood. Van het uit
stapje zijn opnames gemaakt
voor het televisieprogramma
Veronica Film.
'Showgirls' speelt zich af in
Las Vegas, achter de schermen
van nachtclubs. Het is de eerste
film in jaren die met een groot
budget is gemaakt en de
strengste 'rating' voor een pu
blieksfilm heeft gekregen. Hij is
alleen toegankelijk voor mensen
van 17 jaar en ouder. Naaktscè
nes, een lesbische relatie en
prostitutie in één film zijn in
Amerika nog altijd aanleiding
voor veel morele opwinding.
Zoveel opwinding dat sommige
bioscopen de film na alle kritiek
schielijk uit roulatie namen. Se
rieuze critici kraakten de film
ook nog eens omdat het verhaal
flinterdun zou zijn.
Hester en Lizet relativeren het
Amerikaanse gekrakeel en kun
nen er ook om lachen.
„Amerikanen zijn daar nogal
krampachtig in." Het leuke van
de reis was voor hen vooral de
mogelijkheid een kijkje achter
de schermen van de film te ne
men. Voordat ze naar Amerika
gingen, wisten ze wel wat voor
film 'Showgirls' zou worden.
„We kenden het verhaal, we
wisten wie de film maakte. We
hebben nog zitten grappen of
we zelf bloot aan de bar zouden
gaan zitten." Ook in de omgang
met de echte figuranten merk
ten Hester en Lizet dat daar an
ders tegen bloot wordt aangeke
ken. „Zij waren heel sceptisch
over de film. Beroemde sterren
wilden er niet eens aan begin
nen, vandaar dat de onbekende
Elizabeth Berkley de hoofdrol
speelt."
Souvenirs hebben Hester en
Lizet niet overgehouden aan
hun bezoek aan 'Showgirls'. „Je
mocht niks meenemen en er
mocht ook niet worden gefoto
grafeerd." Wel hebben ze het
vooruitzicht op een bezoek aan
de Nederlandse première, waar
schijnlijk in het voorjaar. „Dan
pas kunnen we ook zien of we
ook echt in de film voorko
men."
Dinsdag
3 oktober
is ons kantoor vanaf
12.00 uur gesloten.
Telefonisch zijn wij
bereikbaar op nummer
071-356356
De direktie
Leidsch Dagblad
Drie Leidenaars (17, 23 en 36
jaar) zijn de afgelopen nacht
aangehouden nadat ze een auto
hadden omgeduwd. De wagen
werd zwaar beschadigd.
De politie pakte gistermiddag
twee Noordwijkers op, die een
buschauffeur hadden bedreigd.
De mannen waren zo dronken
dat de chauffeur hen niet mee
wilde nemen. Daarop wilden de
Noordwijkers de chauffeur
'aanpakken'. Hij kreeg echter
hulp van een collega, die de po
litie inschakelde.
PROEFABONNEMENT 4 WEKEN VOOR MAAR F 13,85.
Ja, dat is goed nieuws. Dus neem ik nu een proefabonnement.
Nr. bank/giro:
1 Handtekening:.
Leidsch Dagblad, Abonnee-service,
Antwoordnummer 10050, 2300 VB Leiden.
OF BEL 071-12 80 30
712141 400114
maandag t/m vrijdag
Haring en corenwijn op Hollandse Club
STOCKHOLM/LEIDEN
HERMAN JOUSTRA
Het Zweedse woord voor haring
is siL Voor de typisch Neder
landse corenwijn hebben ze
geen goed woord. Brandy komt
nog het dichtst in de buurt.
Maar de smaak is hetzelfde: lek
ker. En wat nog veel belangrij
ker is: de haring en de coren
wijn verhogen de feestvreugde.
De jaarlijkse zending van de ge
meente Leiden wordt dan ook
elke keer in dank aanvaard door
de Hollandse Club in Stock
holm. Dat dat ter gelegenheid
van Leidens ontzet is, doet niet
zo gek veel ter zake. Gezellig sa
menzijn met landgenoten in
een echt Hollands sfeertje, daar
gaat het de club om.
De voorzitster van de club,
pianolerares Joke Gest, ldjkt te
vreden rond. De filmzaal van de
Nederlandse ambassade in
Stockholm, die voor een be
scheiden bedrag is gehuurd,
ziet er feestelijk uit. Er ligt een
rood-wit-blauwe vlag op het
dak van het barretje, Café De
Bonte Koe, de tafels zijn versierd
met rood-witte linten en er
hangt een wapen van Leiden
aan de muur, inclusief leeuw,
naast de vaste versiering van de
filmzaal, een portret van konin
gin Beatrix* en prins Claus.
„Hollands", glimlacht ze.
Daar staat de club ook voor,
vertelt ze trots, terwijl de leden -
van alle leeftijden, maar toch
vooral vijftigplussers - één voor
één binnendruppelen. „We pro
beren zo eens in de maand een
avond voor onze leden te orga
niseren."
Leiden stuurt al jaren haring
en corenwijn naar verschillende
ambassades en Nederlandse
verenigingen over de hele we
reld. Hoe lang al naar Zweden?
Dat weet Joke Gest niet, maar
het gebaar wordt zeer gewaar
deerd. Ze heeft zich zelfs de
laatste jaren een beetje verdiept
in de historie van Leiden.
„Want ik vind wel dat ik er iets
van af moet weten. Zo voel ik
dat. Dit feest is uiteindelijk ter
herdenking van Leidens ontzet.
Hoe viert Leiden dat zelf trou
wens? Ook met haring en co
renwijn? Wat zeg je? Heeft de
hele stad dan vrij? Nee, dat kan
hier natuurlijk niet. We vieren
het elk jaar op de zaterdag voor
3 oktober. Dat is het meest gun
stig voor iedereen."
Ondertussen heeft iedereen
plaatsgenomen aan de tafels.
Hoog tijd voor een welkomst
woord. „Ik heet u allen welkom
op het feest van Leidens ontzet.
De" burgemeester van Leiden
heeft weer veel 'pr' gemaakt
voor zijn stad door haringen en
corenwijn te sturen. We hebben
zelf nog wat haring bijbesteld
en ook die heeft luchtgeus KLM
hier naartoe gevlogen. De ha
ring staat daar op de ronde ta
fel, in de hoek." „Aanvalluuuh",
klinkt het en het gezelschap
stuift naar de schalen zeeban
ket.
Pagina 7: 'Lijkt dit een beetje
op het Leidse feest?'
Twee Leidse meiden uit Showgirls: „We hebben nog zitten grappen of
we bloot aan de bar zouden zitten." foto hielco kuipers
schiphol» Kroonprins Willem Alexander heeft afgelopen zaterdag op Schiphol de Unicef-Flyer gedoopt. Met deze enorme ballon proberen Henk
Brink, Willem Hageman en Wout Bakker non stop rond de wereld te vliegen. Als dat lukt, is het laatste grote record uit de geschiedenis van dé
luchtvaart gebroken. De ballon legt tijdens de recordpoging zo'n 40.000 kilometer af en vliegt over 93 verschillende landen. Tijdens de doopplech
tigheid kreeg de ballon officieel de naam Unicef-Flyer. Initiatiefnemer Henk Brink wil de grote belangstelling voor zijn ballonvaart gebruiken om
extra aandacht te vragen voor de slechte levenssituatie van kinderen in oorlogsgebieden. Na de doop werd de ballon overgebracht naar het Gof-
fertpark in Nijmegen, waar de vlucht zal starten.
foto united photos de boer rob hendriks