Cultuur Kunst
'We zijn de kruiwagen misgelopen'
'Er is veel waardering
voor Nederlandse film'
'"ewondering
Nieuwe wetenschappelijke
editie Van Gogh-brieven
xpositie Nederlandse
unst in Frankrijk
)NDERDAG 28 SEPTEMBER 1995
ournalistieke belevenissen in Burcht
pen» Schrijver van reisverhalen Raymond van den Boogaard
jrtelt over zijn belevenissen in voormalig Joegoslavië en de
)vjet-Unie vanavond in Sociëteit De Burcht. Het optreden van
journalist is naar aanleiding van de tentoonstelling in Muse-
jn Boerhaave Aardkloten, Hemelsferen en globes. In samen-
fcrking met Burcht Literair worden auteurs die een 'ontdek-
jigsreis' maakten, uitgenodigd. De avond begint om 20.15 in
Jcieteit De Burcht. Adres: Burgsteeg 14, Leiden.
let Nijenhuis breidt uit
Iihe Museum Het Nijenhuis in Wijhe gaat drastisch uitbrei-
jn om zijn internationaal bekende collectie van oude en mo-
me kunst beter te kunnen exposeren. Oud-directeur dr. Dirk
anema van Museum Boymans-Van Beuningen in Rotterdam
n als laatste bewoner van kasteel Het Nijenhuis het initiatief
ir het verzamelen van de kunst. Het museum zet het beleid
i Hannema voort. Daardoor is er een groot gebrek aan ruimte
tstaan. De uitbreiding gaat vijf miljoen gulden kosten. Voor
lelijke exposities komt er een ruimte van ongeveer 600 vier-
nte meter bij. De orangerie wordt geschikt gemaakt voor het
uden van lezingen en ontvangsten.
'ma 60 deelnemers
isanpdergaan, de aantrekkingskracht
van Frankrijk. Veer wil daarom
j Institut Néerlandais in Pa- zeker niet van een groepsten-
heeft in een tentoonstelling toonstelling spreken maar meer
k bij elkaar gebracht van 55 van een presentatie die past in
lerlandse kunstenaars die in de traditie van de Franse salons,
fikrijk leven en werken. De Sommige kunstenaars zijn in de
psitie is woensdag onder de jaren vijftig in het voetspoor van
(fat ironische titel Salon des de Cobra-beweging naar Parijs
aves geopend in aanwezig- getrokken, anderen kwamen
i van minister Ritzen pas enkele jaren geleden naar
|w)- Frankrijk,
ij het Nederlandse culturele
ituut waren zo'n negentig Op de Salon des Bataves is
lerlandse beeldend kunste- onder andere werk te zien van
rs die in Frankrijk werken, Pat Andrea, Mark Brusse, Ber
end, aldus directeur Lionel nard Citroën, Eva Eisenloeffel,
ir. Die zijn aangeschreven. Klaas Gubbels, Bernard de
i hen heeft een kleine zestig Laméris, Kor Onclin, Eugène
itief gereageerd. van Lamsweerde, Willem van
pwel de deelnemers aan de Malsen, Ellen Rouppe, Ardy
ösitie als hun werken lopen Strüwer, Alex Wirtz en Truus
ik uiteen. Zij hebben één ge- Zomerplaag. De tentoonstelling
fenschappelijke invloed on- duurt tot 8 oktober.
Leidse reggaeband The Vibe int elkaar
De Leidse reggaeband The
Vibe stopt ermee. 'De rek is
er een beetje uit', zegt zan
ger/gitarist Marco Hilge-
man. Op het muzikale vlak
waren er wat wrijvingen
tussen de leden van de
band, die bekend stond als
de UB 40 van Leiden. Bo
vendien werd het steeds
moeilijker iedereen voor
een optreden bij elkaar te
krijgen.
LEIDEN ARJAN VAN PUK
Op 3 oktober speelt The Vibe
nog één keer in de WW te Lei
den, de stamkroeg van de
groep. Daarna volgt een af-
scheidsoptreden in het Leids
Vrijetijds Centrum (LVC), maar
wanneer dat gaat gebeuren is
nog niet bekend.
The Vibe was op het podium
altijd erg succesvol. „Veel bands
gebruiken tegenwoordig een
keyboard. Wij onderscheidden
ons door die blazers. In combi
natie met een Hammond-orgel
tje zorgde dat voor een erg
'rootsy sound'. Bovendien stop
ten wij veel samenzang in onze
muziek. Soms wel driestemmig,
terwijl de meeste andere bands
alleen een leadzanger hebben.
Tijdens optredens kregen we
vaak te horen dat we tot de be
tere bands in het genre beho
ren."
Buitenland
De negenkoppige band, die
acht jaar geleden onstond uit
een fusie van de reggaeforma-
ties Ital in Tune en El Zagazir,
trad onder meer op met Revolu
tion Time, Roots Syndicate en
Tröckener Kecks. Het succes
van The Vibe beleef niet beperkt
tot Nederland. Ook in Duitsland
en België trad de groep meerde
The Vibe is uit elkaar gevallen: „We waren vooral een live-band. In de studio hebben we eigenlijk nooit mooie dingen gemaakt."
re malen op. Hoogtepunt was
een optreden voor 8000 man in
het voorprogramma van UB 40
in Brussel. „Het publiek was zo
enthousiast, dat we dachten dat
ze ons met UB 40 verwarden",
zegt Hilgeman. „De volgende
dag schreef een recensent dat
we beter waren dan UB 40. Zo
iets geeft je vleugeltjes", zegt de gen we een contract aangebo-
trotse zanger. den van platenmaatschappij
Ondanks deze wapenfeiten is SNY. In eerste instantie leek dat
The Vibe echter nooit doorge
broken tot het grote publiek
Problemen met platenmaat
schappijen hebben daar waar
schijnlijk aan bijgedragen. Hil
geman: „Twee jaar geleden kre-
ons wel wat, maar het bleek een
hele slechte maatschappij te
zijn, die ons helemaal niet
steunde. Ze kwam ons zelfs niet
tegemoet in de produktiekosten
voor een CD. Maar we waren zo
blij dat we een contract hadden,
dat we te laks waren iets anders
te zoeken. We hadden al zo lang
met onze muziek geleurd; we
waren het gewoon zat. Nie
mand was in ons geïnteres
seerd. We hadden wel een goe
de naam, maar dat was vooral
als live-band. In de studio heb
ben we eigenlijk nooit mooie
dingen gemaakt. Je moet ons li
ve zien om te zeggen: dit is
leuk."
Distributie
Slechts twee CD-singles werden
in acht jaar tijd uitgebracht: 'Si
syphus' en Best Thing'. „Het
publiek wilde ze graag hebben,
maar ze lagen niet in de winkel.
Het schortte aan distributie. We
moesten de singles zelf op con
certen verkopen. Meestal waren
ze dan al snel uitverkocht en
moesten we 'nee' verkopen. Als
we een goed distributienet had
den gehad, waren we nu door
gedrongen in de Nederlandse
hitlijsten", zegt Hilgeman zelf
verzekerd.
Hilgeman had zijn uitspraak
bijna kunnen bewijzen, want
net een maand geleden belde er
een andere platenmaatschappij
op. „We zijn dus net de kruiwa
gen misgelopen. Maar we von
den het krom om alleen voor
zo'n CD-tje nog even door te
gaan."
Het uit elkaar gaan van de
band betekent een dieptepunt
voor Hilgeman. „Maar het ging
gewoon niet meer. We konden
niet meer samenwerken. Ieder
een wilde het voor zichzelf leu
ker maken en z'n eigen partijtje
spelen. Maar het gaat uiteindel-
jkom het collectief." Berustend:
„We hadden niet meer de
kracht die we daarvoor nodig
hadden. Je zag het langzaam
verleppen. Het was gewoon niet
leuk meer."
Ondertussen zit Hilgeman
niet stil. Hij is bezig met een
nieuwe band waar hij hoge ver
wachtingen van heeft: „Het gaat
echt wat worden. Maar eerst
nog een afscheidsoptreden met
The Vibe. Dan laten we nog één
keer horen wat we waard zijn.
Het optreden in de WW is niet
het definitieve einde."
Annemarie Grewel, voorzitter Kalveren-jury:
Toen maandagavond laat de
nominaties voor de Gouden
Kalveren werden bekendge
maakt, was de festivaltent op
het Neude in Utrecht een hek
senketel. De tijd dat de Neder
landse filmers onverschilligheid
voorwendden over de Utrechtse
prijzen, lijkt voorbij. Van Dick
Maas tot en met Ben Verbong
en het pas ontdekte filmtalent
Robert Ian Westdijk was men
daar aanwezig en van de produ
centen leek niemand te ontbre
ken. Temidden van het tumult
stond daar Annemarie Grewel,
Eerste-Kamerlid van de PvdA,
als een rots in de branding.
Als voorzitter van de jury was
ze gekomen om bevrijdende
woorden te spreken, maar stoï
cijns voerde ze eerst nog de
spanning op met feitelijke be
spiegelingen. Achttien lange
speelfilms had de jury gezien,
zo was uitgerekend, en 57 korte,
naast 22 lange documentaires
en 33 korte. Negentien stuks tv-
drama had men bovendien be
keken en nog vijf buitenlandse
werkstukken. Maar een voor
stander van voorselectie was de
jury niet geworden. Men prees
juist het 'open karakter' van het
Nederlands Film Festival
Op het uitreiken van de
veestapel na, zitten de jury-ver
plichtingen erop. Annemarie
Grewel zal niet zeggen dat het
een simpele klus is geweest,
maar ze heeft ervan genoten.
„Ik vond het aanbod kwalitatief
heel hoog. Ik begrijp niet waar
om er altijd zo negatief wordt
gepraat over de Nederlandse
film. Ik vind dat die de vergelij
king met het buitenland goed
kan doorstaan. Maar het is ge
loof ik mode negatief te schrij
ven. Ik heb een paar kritieken
gelezen over Antonia en die wa
ren zo ontzettend neerbuigend
en nodeloos grievend, dat ik er
eigenlijk met mijn verstand niet
bij kan."
„Fysiek is het me niet meege
vallen, want ga er maar aan
staan: 130 uur film, vorig jaar
waren dat maar 90 uur. Ik heb
begrepen dat in het verleden
sommige jury's voortdurend
films stopzetten als ze er niet
veel aan vonden. Maar wij heb
ben alles uitgekeken, zoals het
hoort volgens mij. We hebben
er één heel vreselijke dag tussen
gehad. Toen leek het alsof alles
wat minder geslaagd was, daar
was samengeklonterd. Dan krijg
je een hevige domper op dc
stemming. Maar we hadden het
geluk dat we met een stel heel
gezellige mensen bij elkaar wa
ren. Ik vond dit heel leuk om te
doen."
Een aanbeveling waarvan
mevrouw Grewel meent dat de
festivaljury die zich ter harte
moet nemen: „Een volgende ju
ry dient er tevoren duidelijker
op te worden gewezen hoe
idioot veel tijd erin gaat zitten.
Honderddertig uur film bekij
ken, betekent drie weken werk".
In de filmwereld is mevrouw
Grewel louter aardige mensen
tegengekomen en van lobby's
zegt ze geen last te hebben ge
had. Maar het zou ook weinig
zin hebben gehad iets dergelijks
te proberen bij deze door de
wol geverfde politica. Mede-ju-
rylid Anna Brouwer vertelt dat
toen Antonia werd vertoond,
Wim Louwrier, die de montage
van die film had gedaan, naar
voren schoot om de geluidknop
een beetje verder open te draai
en. Hij werd onmiddellijk terug
gefloten door de voorzitter met
de opmerking: „Afblijven, Wim!
Niet manipuleren!"
amsterdam anp
Er verschijnt een nieuwe uitgave met de brieven
van en aan Vincent van Gogh. De wetenschappe
lijke editie is een samenwerkingsproject van het
Van Goghmuseum in Amsterdam en het Con-
stantijn Huygens Instituut voor tekstedities en in
tellectuele geschiedenis in Den Haag. Het boek,
dat mogelijk meer dan tien delen omvat, is naar
verwachting over vijf jaar klaar.
Vijf jaar geleden verscheen ter gelegenheid van
het Van Goghjaar het laatste brieven-boek. Die
editie van 2200 pagina's is bestemd voor een
breed publiek. Het boek bevat óók alle brieven
van en aan de kunstenaar, maar de teksten wer
den terwille van de leesbaarheid in modern Ne
derlands vertaald. Ook voegden de samenstellers
interpunctie toe en lieten ze onduidelijkheden
weg.
In de nieuwe wetenschappelijke uitgave zal de
tekst zo authentiek mogelijk zijn, vertelt Leo Jan
sen, wetenschappelijk medewerker van het Van
Goghmuseum. „We willen het zo weinig mogelijk
oppoetsen." De brieven worden in de oorspron
kelijke taal afgedrukt. Ook verschijnt een nieuwe
Engelse vertaling.
De onderzoekers zullen de teksten ook van
commentaar voorzien. Wat bedoelt Van Gogh
met „de peen hanniken" en wat is „grein" in pa
pier? Voor dat soort zaken zullen de drie weten
schappelijk medewerkers de hulp inroepen van
specialisten.
De bewaard gebleven Van Gogh-correspon-
dentie bestaat uit ongeveer 900 brieven. De
meeste zijn gericht aan zijn broer Theo. Ook
schreef hij aan bijvoorbeeld de schilders Emile
Bernard en Paul Gauguin.
deze rubriek komen al of
niet bekende
streekgenoten aan het
roord die, hetzij direct,
tzij zijdelings met kunst
en cultuur te maken
uben. Ze praten over een
kunstvoorwerp, een
unstuiting waaraan ze
bijzondere waarde
chten. Van de snuifdoos
van oma tot het
jsgedraaide muziekstuk
alles wat daar tussen zit.
andaag is het de beurt
in mr. Bart van Leeuwen
(61), notaris te
(foordwijkerhout en al
ertien jaar voorzitter van
de bekende Leidse
ïtbalvereniging UVS. Hij
ireekt zijn bewondering
uit voor een
lutskooltekening van de
hand van Theophile
exandre Steinlen (1859 -
323), een Frans graficus
n schilder van Zwitserse
[omst. „Ik heb het werkje
gekregen van een oude
[lame. Wat de tekening
aard is, weet ik niet. Kan
e niet schelen ook. Want
prkopen doe ik die toch
„Toen ik afstudeerde
kreeg ik deze
houtskooltekening
van een oude dame
wiens zaken ik
lartigde. Ze is inmiddels
rieden, daardoor heeft het
kje ook een emotionele
trde gekregen. Het hangt bij
op een prominente plaats
le huiskamer. Ik kijk er heel
k naar. Het is een afbeelding
twee krijgsgevangenen uit
ïerste Wereldoorlog,
ateerd 1915. Er is sprake van
prachtig contrast tussen de
e soldaten. Bij de één straalt
;elatenheid er vanaf. De
Ier daarentegen blikt
ipvol de toekomst in.
t tafereel heeft voor mij een
ïbolische betekenis. Het is
i weerspiegeling van het hele
:n, zeg maar. Iedereen heeft
eens met tegenslagen te
npen. Zoals hier bijvoorbeeld
ons kantoor in
ordwijkerhout. Waar
entelijk en binnen het
sbestek van een week ons
komen onverwacht twee zeer
waardeerde krachten
vielen. Dat heeft een enorme
impact gehad, betekende een
domper van jewelste. Maar
uiteindelijk moet je verder. En
dat zit ook in die tekening
opgesloten, begrijp je.
Wie Steinlen is en waar hij
vandaan komt, weet ik niet
precies. Ja, hij is een bekend
tekenaar en lithograaf, zover
kan ik nog wel gaan. Mijn
opvolger hier over drie jaar,
kandidaat-notaris Frans van
Loenhout, heeft ook twee litho's
van de man in huis. Wat ik
bezit, moet in elk geval een
uniek exemplaar zijn. De
mevrouw die mij de tekening
gaf, heeft, zo vertelde ze, het
ding ooit wel eens uitgeleend
aan stedelijk museum De
Lakenhal. Over de waarde kan
ik weinig zeggen. Maar of dat
nu een gulden is of duizenden,
dat interesseert me eigenlijk
niet. Ik heb hem nu even
meegenomen naar kantoor.
Maar mijn vrouw zei direct: 'je
brengt hem toch wel weer
meteen mee terug, hé. Zo zijn
we er aan gehecht.
Van kunst op zich heb ik niet
zoveel verstand. Ik had
doodeenvoudig geen tijd om
daar veel aandacht aan te
besteden. Let wel, ik heb mijn
tijd wél besteed, hoor. Maar aan
andere zaken, zoals mijn studie,
mijn werk, mijn gezin en de
sport. Aan UVS alleen al ben ik
40 zondagen per jaar kwijt. En
dan praat ik nog niet over alle
vergaderingen, bijeenkomsten
en recepties die bij het werk van
een bestuurder horen.
De hang naar kunst is
daarentegen wel latent
aanwezig. Zo ben ik met onze
oud-trainer en conrector van
het Stedelijk Gymnasium,
Gerard Désar, naar Rome
geweest, ik heb daar een
prachtige rondleiding van hem
gekregen. Hij is een kenner. En
dan ben ik een liefhebber, hoor.
Neem ik alles in me op.
Als ik straks met pensioen ga, ik
ben door Hare Majesteit tot
1999 benoemd, dan zal ik me
zeker meer in kunst verdiepen
dan tot nu toe het geval is
geweest. Musea bezoeken, een
tripje maken naar Florence, dat
soort dingen. Voor echte mooie
dingen, voor de wijze waarop
het is gemaakt, kan ik namelijk
grote bewondering hebben. Je
ziet het, ik begin al
geïnspireerd te raken.
Ik ga me trouwens
eerst eens wat
literatuur over die
Steinlen aanschaffen.
Ik ben nu toch wel
benieuwd naar wat er^^^^
achter zijn werk zit.
