Het einde van het Zwitserleven-gevoel
'CDA speelt spelletje
met medieijnenplan'
EN DAN NU HET GOEDE NIEUWS:
CARINA E MET AIRCO VOOR MAAR
F 990,- GULDEN EXTRA.
Binnenland
Drugstedenboos op Den Haag
tNDERDAG 28 SEPTEMBER 1995
n Nederlands Persbure.
erde Pers Diensten
Frans Nypels en Flip de Kam
ijdbom' zo heet het nieuwste boek
n Frans Nypels, hoofdredacteur van
3ze krant, en Flip de Kam, hoogleraar
openbare financiën aan de
Rijksuniversiteit van Groningen. Het
luo buigt zich over de vergrijzing en
alles wat daarmee samenhangt: de
OW, de aanvullende pensioenen en
5 stijgende kosten van de zorg. Wat
ligt ons werkelijk boven het hoofd en
/vat kunnen de werkenden van nu
ben om straks toch nog een prettige
ude dag te hebben? Op die vragen
loeken de auteurs de antwoorden,
fedacteur Sjaak Smakman schreef op
isis van het boek een serie artikelen,
tandaag het achtste en laatste deel.
Eerdere delen verschenen op
19,20,21, 22, 23,26 en 27
september.
Zuchtend kijkt de licht grijzende dertiger
op van het iV-scherm. Met de Aegon-spot
nog op het netvlies kijkt hij naar zijn kleu
ters en vraagt zich af hoe hun studiebeurs
er straks uitziet. En zijn VUT? Niks VUT,
heeft hij net gelezen in Tijdbom'. De AOW
dan? Nou, als dat zo doorgaat wordt het
straks schraalhans keukenmeester. Zijn
aanvullend pensioen ziet er mooi uit,
maar blijft dat zo?
Nee dus, heeft hij ook net gelezen. De Ver
zekeringskamer waarschuwt in zijn jongste
jaarverslag dat de indexering van de aanvul
lende pensioenen, de jaarlijkse aanpassing
aan de inflatie en de algemene inkomens
stijging, gevaar loopt. De pensioenfondsen
zelf stellen dat de premies vrijwel onbetaal
baar worden wanneer de AOW blijft achter
lopen. Al met al zullen weinig dertigers van
nu ooit weten wat dat Zwitserlevengevoel
van Kees Brusse nu precies inhield.
Het is een moeilijk te verteren boodschap.
Maar zelfs in het land waar sparen voor de
oude dag een cultus lijkt, wacht de bejaar
den van overmorgen bepaald geen finan
cieel onbezorgde oude dag. De PvdA toert
momenteel met een eigen AOW-brochure
door het land. Zonder een keuze te maken,
presenteren de sociaal-democraten daarin
een aantal mogelijkheden om de AOW be-
taalbaar(der) te houden: heffing van AOW-
premie over het hele inkomen in plaats van
alleen over de eerste schijf (de eerste 44.000
gulden belastbaar inkomen), verhoging van
de pensioenleeftijd, heffing van AOW-pre-
mie over de aanvullende pensioenen en de
opbouw van een 'schommelfonds' door nu
meer AOW te heffen dan strikt nodig is en
dat geld in een fonds te stoppen waaruit la
ter de baby-boomerseen deel van hun AOW
krijgen. In november presenteert de PvdA
de resultaten van de discussies plus de ei
gen keuze.
Nypels en De Kam maken hun keuzen nu
al. Hun inzet is een versobering van de pen
sioenen, en solidariteit van ouderen met
jongeren. De ouderen van nu, stellen ze,
profiteren véél meer van de verzorgings
staat dan toekomstige generaties ooit zullen
doen. Waarom zouden die ouderen dan nu
géén bijdrage (hoeven) leveren om de gene
ratie die thans hun uitkeringen opbrengt,
straks van een niet al te koude kermis te la
ten thuiskomen?
En wat de versobering betreft: dat is nu
even slikken, maar het betekent óók dat
werkenden niet in slaap worden gesust en
tijdig hun maatregelen kunnen nemen. Bo
vendien kan zo'n versobering voorkomen
dat Nederland afglijdt langs de fatale spiraal
van hogere belastingen en premies, hogere
looneisen, verlies van arbeidsplaatsen, ho
gere belastingen en premies, enzovoort. Al
leen beheersing van de loonkosten kan ont
slagen voorkomen en de banen - en dus
premiebetalers - scheppen die nodig zijn
om de verzorgingsstaat overeind te houden.
67 jaar
Wat betreft het PvdA-pakket: Nypels en De
Kam zijn dus vóór AOW-heffing over aan
vullend pensioen en verhoging van de pen
sioenleeftijd naar 67 jaar. Een schom
melfonds wijzen ze niet af, maar dan niet
op de manier van de bejaardenbond ANBO.
Die wil zo'n fonds geheel laten vullen door
een extra premieverhoging voor de werken
den. Van AOW-heffing over aanvullende
pensioenen is wat de ANBO betreft geen
sprake. Verwerpelijk groepsegoïsme, is het
niet mis te verstane oordeel van Nypels en
De Kam.
Heffing van AOW over het hele inkomen
tenslotte, betekent dat het tarief van 50 pro
cent in de tweede schijf (van 44.000 tot
88.000 gulden belastbaar inkomen) en 60
procent in de derde schijf (alles boven die
88 mille) omhoog moet. Dat bergt het ge
vaar van hogere looneisen en belasting-
vlucht in zich. De PvdA wil daarom ook
geen tariefsverhogingen, maar zegt vervol
gens niet waar het Rijk dan de miljarden
vandaan moet halen die bij zo'n 'grondslag
verbreding' in de AOW-kas vloeien in plaats
van in de schatkist. En dan het aanvullend
pensioen. Nypels en De Kam willen in de
eerste plaats een opbouw van 1,5 procent
per jaar in plaats van de huidige 1,75 pro
cent en het eindloonsysteem moet plaats
maken voor een middelloonsysteem. Niet
het eindloon is daarbij bepalend voor het
pensioen, maar het gemiddelde loon over
de hele loopbaan. Dat drukt de kosten en
voorkomt dat iemand die in zijn laatste
werkzame jaren nog een paar
'pensioenpromoties' maakt, op kosten van
anderen voor een habbekrats een enorme
hoeveelheid extra pensioenrechten op
bouwt.
Tenslotte willen Nypels en De Kam een vei
ligheidsklep tussen AOW en aanvullend
pensioen inbouwen. Ongeacht de werkelij
ke hoogte van de AOW willen ze dat bij de
berekening van het aanvullend pensioen
wordt uitgegaan van een welvaartsvaste
AOW. Dat voorkomt dat bij verder achter
blijven van de AOW de aanvullende pen
sioenen (en dus de premies) navenant stij
gen.
Hoe ingrijpend is dat allemaal? Nu kan ie
mand nog weg op zijn 65ste met 70 procent
van het laatstverdiende loon. In het toe
komstbeeld van Nypels en De Kam wordt
dat twee jaar later stoppen met maximaal
60 procent van het gemiddelde loon (plus
een gat tussen de werkelijke AOW-uitkering
en de fictieve welvaartsvaste AOW). Boven
dien zal de gepensioneerde ook nog eens
rond de twintig procent AOW-premie moe
ten betalen over de eerste 25.000 gulden
aanvullend pensioen. Rond de zestig pro
cent van het laatstverdiende netto-salaris,
veel méér zit er bij dat plan niet in. En over
de (stijgende) kosten van de zorg, die vrij
wel zeker meer dan nu aan de gebruikers
zal worden toegerekend, hebben we het
dan nog niet eens gehad.
vast bedrag
Blijven Nypels en De Kam met dit plan
dicht bij het huidige systeem, hun echte
voorkeur heeft een ander, in opkomst zijnd
systeem. Bij dit vaste-bedragensysteem
wordt de verschuldigde premie niet in per
centages uitgedrukt, maar in guldens. Elk
jaar kunnen werkgevers en werknemers af
spreken welk bedrag in het pensioenfonds
wordt gestopt.
Het voordeel daarvan is dat de kosten van
de oudedagsvoorziening altijd beheersbaar
blijven en bijvoorbeeld kunnen 'meeade-
men' met de bedrijfsresultaten. Omdat de
werknemers individuele pensioenrekenin
gen krijgen, is de pensioenbreuk verleden
tijd. Ze nemen hun opgebouwde pensioen
kapitaal gewoon mee naar een nieuwe baas
én kunnen er net zoveel zelfbij storten als
ze willen. Het grote nadeel is uiteraard dat
het veel onzekerder is hoeveel pensioen er
uiteindelijk beschikbaar is.
Elf uur 's avonds. Met gefronst voorhoofd
en enkele grijze haren rijker legt de dertiger
'Tijdbom' terzijde. Wat zie je er zorgelijk uit,
zegt zijn vrouw. Nou, hier word je ook niet
echt vrolijk van, antwoordt hij, lees het ook
maar eens.
Laten we er op vakantie maar eens rustig
verder over praten, zegt ze als ze het een
week later uit heeft. Waar zullen we dit jaar
eigenlijk heen gaan, vraagt hij.
De voorgenomen vliegvakantie laten ze uit
eindelijk maar schieten. Kinderen vinden
kamperen toch het leukste wat er is, hou
den ze zichzelf voor. Bovendien - ach, laten
we maar eerlijk zijn - vooral houden ze dan
wat geld over voor een privé aanvullend
pensioenplan.
Maar het Zwitserleven-gevoel wil niet echt
komen.
Het Zwitserlevengevoel. Ondanks de goed gevulde pensioenkassen zullen weinig werkenden
van nu het ooit kennen. archieffoto
SAH in Gronings ziekenhuis
u^oningen Albert Heijn opent 5 oktober een supermarkt in het
^nkelcentrum van het Academisch Ziekenhuis in Groningen,
je kleine winkel krijgt een speciaal assortiment afgestemd op
et ziekenhuispersoneel en de patiënten. De nadruk ligt op arti-
felen als kant-en-klaarmaaltijden, verse produkten, snacks en
pitmanden. De nieuwe vestiging is de eerste van 's lands groot-
;e grutter in een ziekenhuis en heeft ruime openingstijden.
JVaddenvereniging tegen olieboringen
De Waddenvereniging heeft kritiek op zes voorgeno
men olieboringen in de Noordzee en op Ameland. In de milieu-
tffectrapportage (MER) van de Nederlandse Aardolie Maat-
ihappij (NAM) wordt geen duidelijk beeld gegeven van de risi-
p's, zei de Waddenvereniging gisteren op een hoorzitting. De
ewoners van het eiland lijkerrzich niet zo'n zorgen te maken
ver de proefboring, maar vrezen wel dat hun eiland zal zakken
Is er daadwerkelijk gas en olie wordt gevonden. De NAM denkt
at het met die bodemdaling wel mee zal vallen.
Elan Eekelen naar gehandicaptenfonds
En haag Oud-minister van defensie Van Eekelen, lid van de
jerste Kamer, wordt voorzitter van het Nationaal Fonds Sport
ehandicapten. Het fonds heeft dat gisteren laten weten. Van
lekelen volgt Pieter van Vollenhoven op, die tijdelijk voorzitter
Lichaam kano-drenkeling gevonden
t De politie heeft gisteren het ontzielde lichaam gevon-
len van een 16-jarige Almeerse scholier die vorige week dinsdag
pdens een kanotocht op het Weerwater in Almere in het water
prdween. Door nog onbekende oorzaak zonk zijn kano. Een
Medescholier kon hem nog even bij de hand pakken maar
fioest de drenkeling uiteindelijk loslaten, vermoedelijk door pa-
liek. Omdat hij geen zwemvest droeg en niet kon zwemmen,
aerdronk de scholier. Een zoekactie van drie dagen leverde geen
ïsultaatop.
Coalitie boos over procedurevoorstel
den haag Staatssecretaris Erica Terpstra van
sportzaken en KNVB-trainer Nol de Ruiter vallen
elkaar bijkans in de armen als er op het Haagse
Plein, pal voor de ingang van het kamergebouw,
een doelpunt valt. Op het Plein werd het ope-
ningstoernooi gehouden voor het scholierenpro
ject Grenzeloos Voetbal, dat kinderen uit achter
standswijken de kans moet geven om zich beter te
ontwikkelen. foto anp Raymond rutting
den haag gpd
„Een erg onaangename verras
sing", zegt D66-kamerlid Van
Boxtel. „Dit is niet meer dan co-
alitietje pesten", meent PvdA-
kamerlid Oudkerk. WD-parle-
mentariër Kamp laat weten ver
baasd te zijn. Het CDA heeft
met zijn handtekeningenactie
tegen het medicijnenplan van
het kabinet de paarse coalitie
een week na de wat brave alge
mene beschouwingen alsnog
tot woede gebracht.
Gistermiddag stelde CDA-ka-
merlid De Jong voor de overhe
veling van medicijnen en een
aantal andere zaken uit de
volksverzekering AWBZ - een
operatie waarmee 7,2 miljard
gulden is gemoeid - bij wet te
regelen. Op het oog een on
schuldig procedurevoorstel,
maar PvdA, D66 en WD weten
wel beter. Een wettelijke rege
ling betekent immers uitstel,
waarmee een belangrijk voor
stel van het kabinet op losse
schroeven komt te staan.
De Jong en zijn fractiegenoot
Lansink speelden gisteren de
vermoorde onschuld. Het voor
stel om medicijnen niet langer
via de AWBZ te vergoeden vin
den zij nog steeds 'sympathiek',
alleen zou het CDA pas in een
laat stadium ontdekt hebben
dat deze operatie leidt tot een
premieverhoging met zo'n 20
procent voor particulier verze
kerden. „En dat vinden wij on-
aanvaarbaar", aldus De Jong.
Dertig handtekeningen (de
CDA-fractie telt 34 leden) zijn
voldoende om een wettelijke
procedure af te dwingen.
D66-kamerlid Van Boxtel
steekt de handen in de lucht.
„Het CDA maakt gebruik van
een democratisch recht, daar
willen we niets van zeggen.
Maar ik vraag me af of ze ook
inhoudelijke redenen hebben
Van Boxtel dreigt nu de wet via
een spoedprocedure alsnog op
tijd door de Tweede en Eerste
Kamer te loodsen. PvdA-kamer-
lid Oudkerk zegt dat de gevol
gen niet te overzien zijn als hel
CDA zou slagen in zijn opzet.
„Met belangrijke zaken als deze
moet je geen spelletjes spelen.
Als de operatie wordt afgebla
zen, wordt hel hele koopkracht-
beeld overhoop gegooid".
Overigens delen WD, D66 en
PvdA de bezwaren van het CDA
tegen de particuliere premiestij
ging. De Tweede Kamer heeft
echter geen wettelijke middelen
om particuliere verzekeraars tot
lagere premies te dwingen.
Oudkerk: „Hier klopt iets niet.
Het lijkt erop dat de verzeke
raars geld in hun zak houden.
Daar wil ik ze nog fors op aan
spreken". Volgens WD-kamer-
lid Kamp zijn de gevolgen voor
particulier verzekerden niet zo
dramatisch omdat als gevolg
van de operatie de ABWZ-pre-
mie daalt.
saujolais
rimeur is
ewoon te koop
Beaujolais Primeur zal vanaf
derde donderdag in oktober
woon in alle supermarkten te
Dp zijn. Van diverse zijden is
jaar opgeroepen de traditio-
le primeurcampagne achter-
ge te laten, danwel de wijn te
iVcotten uit protest tegen de
tstreden Franse kernproeven
het atol Mururoa.
loewel Albert Heijn als
niotste 'primeurverkoper' nog
n definitieve beslissing heeft
tomen, gaat woordvoerder
ïller ervan uit dat de jonge
inse wijn op 19 oktober ook
de AH-zaken te verkrijgen is.
nzelfde geluid is te horen bij
Centraal Bureau Levens-
ddelerfhandel (CBL). „We
iden dat de consumenten zelf
oeten kunnen beslissen of ze
ze wijn wel of niet kopen", al-
s woordvoerster Posthumus,
ït CBL heeft de aangesloten
len dan ook geadviseerd de
aujolais Primeur wel te ver
pen, maar er geen speciale
omotie-campagnes voor te
uden.
TOYOTA
De elektronische snelweg is onzin
De Carina E wordt nu geleverd m
airco ter waarde van zo'n 4.000,-
U betaalt maar 990,-. Of u kiest i
een van de overige aantrekkelijke
biedingen. Uw totale voordeel kan oplopen tot zo'
Natuurlijk wordt elke Canna E standaard geleverd met
ontdek waarom
Totaalgarantie plus 3 jaar Toyota
1 EuroCare, onze internationale hulp
dienst Bel gratis 06-0369 voor meer
informatie, of ga snel naar de Toyota-
ve al jaren
epen. Toyota. De beste auto ter wereld
HEEL TOYOTA.
amsterdam anp
'Heroïneverstrekking moet niet alleen in Rotterdam
van weleer voorbij te gaan. Dat een andere stad
de voortrekkersrol na twintig jaar overneemt
vindt de wethouder niet zo erg. Het imago van
drugwalhalla zit Amsterdam nogal in de weg.
„Wèl erg vind ik het dat we achter het net vissen
met een project dat we zo zorgvuldig hebben
voorbereid."
Alle kandidaten noemen één pilotproject, om
het even waar dat plaatsvindt, te kleinschalig om
er wetenschappelijk verantwoorde conclusies uit
te kunnen trekken. Van der Giessen: „De popula
tie is zo divers en de verschillen tussen rokers en
spuiters zijn zo groot, dat het verantwoord is om
meerdere pilots te starten."
Dat vinden ook Deventer, Zutphen en Apel
doorn. Volgens de beleidsmedewerkers Hendriks
(Deventer), Voskamp (Zutphen) en burgemeester
Ober van Apeldoorn doel de keus van de beide
ministers voor heroïneverstrekking aan vijftig
zwaar verloederde verslaafden meer denken aan
stervensbegeleiding, dan aan resocialisatie. Vol
gens Hendriks bevestigt de Drugnota meer voor
oordelen dan feiten. „Bijvoorbeeld dat je met een
repressieve aanpak het verslavingsprobleem be
ter kunt oplossen. Dat is een doodlopende weg.
Ie bereikt alleen iets als je van gebaande paden
afwijkt, met bijvoorbeeld zo'n experiment."
Voskamp van Zutphen vindt het eveneens een
gemiste kans dat de ministers niet kiezen voor
meer pilots. „Dan heb je tenminste vergelijkings
materiaal." Zutphen hoopt via de enquête van de
Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) nog
enige invloed op de bewindslieden te kunnen uit
oefenen.
De Amsterdamse wethouder voor drugbeleid Van
der Giessen en burgemeester Ober van Apel
doorn vinden het absurd dat steden tegen elkaar
worden uitgespeeld op het gebied van het drug
beleid. De steden worden volgens hen door het
Rijk in een positie gemanoeuvreerd waarin ze
met elkaar strijd leveren om dat ene toegestane
experiment met verstrekking van heroïne onder
medisch toezicht binnen te slepen.
De D66-ministers Sorgdrager en Borst kondi
gen in hun Drugnota één pilotproject aan met ge
controleerde verstrekking aan maximaal vijftig
zwaar verslaafden. Officieel is nog steeds niet be
kend wie mag experimenteren, maar het Rotter
damse college verkondigde vorige week triomfan
telijk dat de havenstad begin 1996 met het project
start. Hoewel volgens het ministerie van volksge
zondheid de beslissing nog niet is gevallen, be
weert wethouder Den Oudendammer dat hij een
harde toezegging binnen heeft.
Amsterdam, Den Haag en de stedendriehoek
Apeldoorn, Zutphen en Deventer staan op hun
achterste benen. De Haagse gemeenteraadsfrac
tie vraagt in een brief opheldering aan burge
meester Havermans. Het lijkt wel alsof de Hof
stad in de hele discussie niet meer voorkomt,
schrijven de ongeruste raadsleden.
•Amsterdam voelt zich dubbel gepasseerd. Eerst
ontkende het ministerie hardnekkig dat Amster
dam een aanvraag had ingediend. „Terwijl ik 'm
zelf in Den Haag heb afgegeven", aldus een ver
ontwaardigde Van der Giessen. En nu dreigt het
experiment aan de neus van de voorhoedespeler
