Helft Fokker
Leiden gaat
naar UCN
'Onderzoek luchtvervuiling bij Schiphol rammell
Randstad
Moderne visverwerker kan niet meer zonder computer
Menken haalt tropische
nectar met schimmel terug
DONDERDAG 28 SEPTEMBER 1995
CHEF ADRIAAN BRANDENBURG. 071 -356484. PLV -CHEF DICK VAN DER PLAS. 01
Ultra Centrifuge Nederland neemt de helft van de aande
len over van het Leidse ruimtevaartbedrijf Fokker Space
Systems (FSS). De andere helft blijft in handen van
vliegtuigbouwer Fokker.
IJmuidens bedrijf Siewertsen besteedt veel aandacht aan hygiëne
Parcom Ventures, een partici
patiemaatschappij van de ING
heeft zich als gegadigde voor
FSS teruggetrokken. Aanvanke
lijk was het de bedoeling dat
Parcom, Fokker en UCN ieder,
een even groot belang in het be
drijf zouden krijgen.
Parcom zegt te zijn afgehaakt
omdat het geen vertrouwen
heeft in de pensioensvoorzie
ning voor het personeel. Die
zou volgens Parcom niet goed
zijn gefinancierd. De woord
voerder van FSS vindt dat argu
ment echter niet steekhoudend.
„Voor die pensioenen is alles al
maanden geleden geregeld, ook
tot tevredenheid van het perso
neel. Dat weet Parcom ook, ze
praten over zaken die een half
jaar geleden speelden. Ze willen
gewoon niet meer meedoen en
geven daar deze reden dan
maar voor."
UCN heeft volgens de woord
voerder al enkele maanden ge
leden laten blijken ook geïnte
resseerd te zijn in een groter be
lang. Fokker zoekt niet actief
naar nieuwe partners. „We zit
ten niet te wachten op een der
de. Voor ons is het belangrijkste
dat de overname nu doorgaat",
aldus de woordvoerder. UCN
laat desgevraagd weten 'geen
enkele mededeling" te willen
doen over FSS. „Dat doen we
nooit bij dit soort zaken."
De FSS woordvoerder 'hoopt'
dat de overname voor het einde
van het jaar zijn beslag krijgt.
De afhandeling van allerlei
praktische zaken -„van salaris
administratie tot lease-auto's"-
kan er echter toe leiden dat er
meer tijd nodig is.
Over de verzelfstandiging van
FSS wordt inmiddels al meer
dan twee jaar gesproken. De in
Leiden gevestigde ruimtevaart-
divisie kreeg bij de overname
van het Fokker-concern door
het Duitse Dasa een uitzonde
ringspositie toebedeeld. Dasa
heeft een eigen ruimtevaartbe
drijf en de beide ondernemin
gen zouden elkaar in de wielen
rijden. FSS heeft een jaarlijkse
bedrijfsopbrengst van 150 mil
joen gulden en is winstgevend.
Bij het bedrijf werken ongeveer
400 mensen. FSS maakt onder
andere zonnepanelen, robotar
men en temperatuurrregelingen
voor satellieten. Bovendien
treedt het bedrijf voor een aan
tal projecten op als coördine
rend hoofdaannemer.
Een belangrijke opdrachtgever
is het Europese ruimtevaart
agentschap ESA, dat in Noord-
wijk is gevestigd, maar inmid
dels zijn ook andere markten
aangeboord onder andere in
Amerika. Bovendien is FSS in
middels ook op meer 'aardse'
markten actief. Zo ontwikkelde
FSS een simulator voor trambe
sturing, waarop trambestuur
ders kunnen oefenen zonder
het verkeer in te gaan en is het
bedrijf betrokken bij een con
cern dat zich richt op de ont
wikkeling van tunnelbouwtech
nieken. „Daarin brengen wij
vooral onze kennis in als
system-engineers, de coördina
tie van technologisch hoog
waardige projecten waarbij
meer partners zijn betrokken."
BODEGRAVEN ANP
Menken Drinks heeft een
schimmel ontdekt in pakken
tropische vruchtennectar. Het
bedrijf neemt daarom een par
tij van 37.000 pakken vruch
tensap uit de markt. Het gaat
om pakken sap die onder het
huismerk van de supermark
ten van C1000, Kopak, Casper,
Edah en Super na 6 september
zijn gekocht. Op de pakken
staat een uiterste houdbaar
heidsdatum van 28 mei 1996,
op die van het merk Super
Tweedrank Tropical 28 mei
1996.
Volgens een woordvoerder
van Menken is de volksge
zondheid op geen enkele wijze
in het geding. Mensen die het
sap drinken worden er niet
ziek van, wel kan de nectar an
ders. smaken. De schimmel,
die uiterst zelden voorkomt,
heeft vermoedelijk in het con
centraat gezeten waaruit Men
ken de nectar maakt. Het is
volgens de woordvoerder nog
uitzonderlijker dat de schim
mel de pasteurisatie heeft
overleefd. Daarbij vindt verhit
ting tot 93 graden Celsius
plaats.
Het bedrijf heeft de Keu
ringsdienst van Waren in
Utrecht op de hoogte gesteld.
Kopers van het sap kunnen
hun geld terug krijgen.
UMUIDEN PIETER VAN HOVE
Tuurlijk. Andere visbedrijven
vinden het gek. Wie zet nu im
mers drie keer per dag een ge
deelte van zijn produktie stil om
diverse ruimten te laten desin
fecteren. Ab van Zetten dus.
Zo'n vijf jaar is de Driehuize-
naar directeur van de IJmuiden-
se visgroothandel Siewertsen.
Aanvankelijk was hij een vol
strekte buitenstaander in de vis
serij. Eigenlijk nog steeds. Maar
langzamerhand lijken zijn vol
strekt eigen opvattingen terrein
te winnen bij zijn collega's.
We staan voor een gesloten
deur, de enige toegangsmoge
lijkheid tot de produktiehal.
Nergens een knop te bekennen.
Ab van Zetten onthult snel het
geheim: eerst je handen laten
desinfecteren onder een appa
raat. Dan schuift automatisch
de deur open.
Rechts van ons schuiven bak
jes met Noorse zalm op een
soort lopende band. Onder de
zalm ligt een pamper voor het
opvangen van visvocht. Tussen
de moten in ligt een plastic bak
je met saus. Na verloop van tijd
komt de lange rij aan bij de in-
pakafdeling. De verschillende
bakjes worden voorzien van een
etiket met daarop diverse gege
vens. De doosjes worden via
een geavanceerd systeem op el
kaar gestapeld. Infrarood-came-
ra's houden het gehele proces
in de gaten. Zorgvuldig wordt
erop gelet dat de produkten niet
warmer zijn dan vier graden.
Bij de koelers hangen ther
mostaten die zorgen dat de
temperatuur bij de inpakafde-
ling precies nul graden blijft.
Deze staan overigens in directe
verbinding met een computer
die alle gegevens opslaat. Met
een druk op de knop kan wor
den bekeken wat de tempera
tuur is in de diverse ruimten.
Als de temperatuur te hoog
wordt, dan stopt de produktie.
In de produktiehal heerst con
stant een hoge druk, die maakt
dat de lucht bacterie-vrij is. De
visverwerking is high-tech ge
worden.
Denemarken
Een absolute must, vertelt Van
Zetten aan het einde van de
rondleiding door het pand. „De
eisen worden steeds strenger.
We zijn in het verleden tè pro-
duktiegericht geweest. Zonder
Werknemers van het Umuidense bedrijf moeten straks eerst douchen voordat zij aan het werk gaan.
ons af te vragen of de kwaliteit
wel voldoende is. Daar hopen
we iets aan te doen. Met deze
inrichting lopen we tien jaar
voor op de laatste eisen. Wij zijn
dus in principe op alle regelge-
vingvoorbereid."
De meeste vis koopt Siewert
sen in Denemarken. „De Deen
se vis is over het algemeen van
betere kwaliteit dan de Neder
landse. Bovendien blijven de
Deense scheepjes niet langer
dan één dag op zee. Je hebt zo
doende te maken met een vers,
homogeen produkt." Vanuit
Denemarken wordt de vis met
koelwagens naar IJmuiden ge
bracht. Na het fileren wordt de
vis gespoeld met door UV-stra-
len gedesinfecteerd water met
een temperatuur van vier gra
den. De visprodukten worden
vervolgens in een gekoelde
ruimte opgeslagen en afhanke
lijk van de verdere verwerking
gebakken dan wel ingepakt.
Amper zes jaar geleden was
Siewertsen een echte zeevis
groothandel waar het vooral
aankwam op het verwerken van
grote partijen vis. Na een slech
te periode stond de bedrijfslei
ding voor de keuze: doorgaan of
de kant op van de specialisatie.
Het werd het laatste.
KLM
Siewertsen is zich na die tijd
voor grote klanten voornamelijk
op de Nederlandse markt gaan
richten. De KLM en een groot
winkelconcern zijn grote afne
mers van Siewertsen. „Die be
drijven stellen ontzettend hoge
eisen. Hoger nog dan die van de
Keuringsdienst van Waren. Zij
kunnen het zich absoluut niet
veroorloven dat er iets mis is
aan het produkt. De KLM bij
voorbeeld neemt van elke gele
verde partij steekproeven. Er
wordt gekeken naar het micro
biologisch gehalte van de vis en
hoe de vis er op het gezicht uit
ziet. Daarna gaat elke partij 24
uur in quarantaine."
Op de laboratorium-afdeling
van Siewertsen wordt eveneens
gekeken naar het bacteriolo
gisch gehalte en de temperatuur
van de vis. „Ook wij kunnen ons
niets verkeerds veroorloven. Dat
zou ook voor ons het einde be
tekenen. Vandaar al die zorg
aan de hygiëne." Alles blinkt en
schittert de bezoeker tegemoet.
Overtollig water loopt direct
weg in allerlei putjes. Allerhan
de leidingen en kabels zijn zorg
vuldig weggewerkt. De fileeraf
deling en de 'keuken' (de afde
ling voor de bereiding van spe
ciale produkten) worden drie
keer per dag schoongemaakt en
gedesinfecteerd, de overige
ruimten een keer per dag.
Het personeel moet verplicht
een witte jas dragen. Een blau
we muts bedekt het hoofd. In de
toekomst is het zelfs zo dat het
FOTO UNITED PHOTOS DE BOER
personeel eerst moet douchen
en daarna werkkleding en laar
zen aan moet trekken. „Daar
mee is dan onze renovatie ach
ter de rug", vertelt Van Zetten.
Een kostbare operatie. „Maar in
onze branche moet dat."
Toegevoegde waarde
De enorme investeringen ver
dienen zich terug. De afgelopen
jaren is de omzet van het bedrijf
opmerkelijk gestegen. Vorig jaar
zelfs met een derde. Ook op een
ander vlak gaat het Siewertsen
voor de wind. Van Zetten is in
gesprek met een aantal grote
winkelconcerns in Duitsland en
België over de vaste levering
van vismaaltijden voor oven of
magnetron. Binnenkort valt
hierover een besluit. Als de con
tracten doorgaan, zal Siewert
sen aanzienlijk meer werk krij
gen. Gesproken wordt zelfs over
een verdubbeling van het per
soneel. Momenteel werken zo'n
35 vaste personeelslec
parttimers bij het visverv \j
de bedrijf. Siewertsen
ook een naamsvera
doorvoeren. Met inganj
januari 1996 gaat het
verder onder de naam 'P
Van Zetten weet al
wat hij naar de twee
gaat exporteren. Op zijn
ligt een klapper met vers
de vismenu's. Voor Bel|
beljauwrollade, zalmlas;
kabeljauw met zalm en
zie, afgemaakt met een
Het is deze trend waar
derlandse visserijsector i
moet, vindt Van Zetten
toegevoegde waarde a
produkt. Dit onderwerp
onlangs ook ter sprake
een symposium in IJi™-
over de toekomst van d L1
rijbranche. Van Zetten
zijn visie geven over de
waarop een produkt me ia
de kan krijgen. Als vo
haalde hij de situatie aa n
pluimvee-industrie. Een
jaren geleden is men d
gonnen met het op de^t
brengen van verschillend
eteiten kip. De consumj -
kip is sindsdien met sp"
vooruitgegaan.
Zoiets, was de strekki
Van Zettens verhaal, z
voor de visserij kunnen p_
Uit cijfers blijkt dat de l
delde Nederlander jaark]
kilo vlees consumeert. \f
steken op veertien kiloL
zaam wordt daar iets s~
daan. De horeca bij vo<t
promoot steeds vaker visj,
Visbeleving J'j
Maar eigenlijk, vertelt dj^
teur, weten we nog niets^e
voorkeuren van de conse(
Vandaar dat Van Zetten
derzoek heeft laten veifa
door de Rotterdamse E|u
Universiteit naar de visbjr
van klanten. Hoe vaak ng,
middeld vis eet. Welke fer
het meest populair zijn.
voordelen zijn van vis-e|
wat de nadelen zijn. ,,H<
onder meer dat ongev<
derde een maal per w
eet. Slechts zes procent
kelijks meerdere keren v
moeten we iets aan dc
moet volgens mij vooraa
vriesvak bij de superm;
gen. Naast de pakken i
kip. Pas dan trek je de
over de streep."
UTRECHT RICHARD MOOYMAN
Het onderzoek van de provincie Noord-Holland
naar de luchtkwaliteit in Haarlemmermeer ram
melt. Het is veel te beperkt om te concluderen
dat de vervuiling rond Schiphol geen gevaar ople
vert voor de volksgezondheid. Deze kritiek uit de
Utrechtse luchtkwaliteitsdeskundige drs. P. van
Veen.
Op grond van metingen met 'snuffelpalen' op
drie punten in Badhoevedorp, Hoofddorp en Ou
de Meer concludeert de provincie dat de lucht
vervuiling in Haarlemmermeer volgens de huidi
ge milieunormen geen gevaar oplevert voor de
volksgezondheid. Op twee dagen met smog na
bleven alle gemeten stoffen vorig jaar onder de
toegestane waarden, aldus de provincie.
Van Veen is allerminst onder de indruk van het
onderzoek. Het aantal meetpunten is volgens
hem veel te beperkt om verantwoorde uitspraken
te doen over het hele gebied. Er hadden volgens
hem minstens enkele tientallen 'snuffelpalen'
moeten staan. „Die drie meetpunten zijn niet re
presentatief voor dit diverse gebied."
Merkwaardig vindt Van Veen het dat de provin
cie geen metingen heeft verricht in het gebied ten
oosten van Schiphol, waar vanwege de overheer
sende westenwinden de meeste luchtvervuiling is
te verwachten van vliegtuigen. Ook kan op de
drie meetpunten de vervuiling door de drukke
snelwegen A 4 en A 9 niet optimaal worden vast
gesteld, aldus Van Veen.
Het aantal gemeten stoffen is verder te laag,
vindt hij. Zo ontbreekt een voor de hand liggende
stof als benzeen in het rapport. „Benzeen speelt
een belangrijke rol bij de luchtvervuiling en kan
kanker veroorzaken. Het is een kwalijke zaak dat
benzeen niet is meegenomen." Van Veen heeft
enkele jaren geleden zelf luchtmetingen verricht
langs de A 9 bij Badhoevedorp. Hij stelde daarbij
toen wél vast dat een.aanta^milieunormen werd
overschreden.
Evenmin als de GGD heeft Van Veen een slui
tend antwoord op de vraag waarom kinderen in
Haarlemmermeer twee maal zo vaak met lucht
wegklachten kampen als elders. VolgJ
Utrechtse deskundige is het in ieder gev;
vroeg om te stellen dat de vervuiling d
weg- en vliegverkeer geen gevaar oplevert
volksgezondheid.
Ook als de luchtvervuiling onder de i
blijft, is het volgens Van Veen onzeker of
gezondheidsschade optreedt. Zo is er we
kend over de effecten van langdurige bl
ling aan relatief lage niveaus van luchtveï
niging. Ook is er weinig onderzoek gedajE
het gezamenlijk effect van kankerverwa
stoffen die afzonderlijk net onder de norrr
Aanbiedingen geldig t/m 7 oktober 1995. Zolang de voorraad strekt.
Politieman bui
functie wegens
aanname gescP
AMSTERDAM
Hoofdcommissaris Nd
van de Amsterdamse p
heeft gisteren een 4
brigadier van de centalepr
che buiten functie gestt.
gens ernstig plichtsverzu
De brigadier had enju
geleden een 'buitenspdjc
schenk" aangenomen, n
woordvoerder K. Wiltirèf
geen nadere details geili
wilde alleen maar kwijtge
man „er niets voor had tP
daan." I i
Scheveningen sf-!
volgend jaar str
'gebleven zeelie
SCHEVENINGEN GPDI
Volgend jaar zal Schevjd
voor het eerst haar iije
herdenken die in de looio
ren zijn verdronken. Defe
king zal plaatsvindende
voor Vlaggetjesdag bij lm
nument van de vissefe
aan de kop van de Keizj
Het comité Schevening c
denkt dat net is opgericljn
het vreemd dat er bij held
ment nooit een herdenH
de 'gebleven' zeeliederen
weest. Het is het comititi
lijk geworden dat daarèc
der de bewoners van fd
plaats wel behoefte is. |e
denking in mei volgendhi
bestaan uit een stille th
een kranslegging. Hetkz
verwacht enkele honden j
langstellenden. nc
LEIDEN Zoeterwoudseweg 11. Tel. 071-315131
DELFT/RIJSWIJK Brasserskade 221, bij hertenkamp. Tel. 015-136240