Thuiswedstrijd voor The Shoes
Resten van vuurtoren Alexandrië gevonden
ierda Havertong gewond
ij ernstige aanrijding
'Dans in Nederland nog steeds armzalig'
Cultuur Kunst
sfe
Opknapbeurt Nederlands
heater Instituut
Showgirls
herkennen
zich niet in
'Showgirls'
ÖENSDAG 27 SEPTEMBER 1995
orkshop glasetsen
^en« Kalligrafe Maria Rademaker geeft donderdag 5 oktober
fiwörkshop glasetsen aan de Cesar Franckstraat 50. Bij deze
[hniek wordt glas op daartoe uitgespaarde plaatsen door uit
ten gematteerd tot het gewenste motief. De kosten bedragen
o J50 gulden inclusief materiaal Inlichtingen tel. 071-315320.
Yol
ra^ürsussen K&O
le
TnbENK&O heeft een groot aantal cursussen in kunstzinnige
kappïines: airbrush, aqquarelleren, etsen, zeefdrukken, teke-
mji, schilderen, beeldhouwen/boetseren, keramiek en fotogra-
KejBovendien verzorgt K&O cursussen boekbinden, kalligrafie,
v£m- en zangtechniek, toneel, yoga en t'ai chi chuan. Het pro-
at fmma begint eind september. Inlichtingen tel. 071-141141.
Ce0
iiiderwijk geeft drumles
|hen aan den run Jongerencentrum Het Kasteel heeft drum-
jr Cesar Zuiderwijk van de Golden Earring uitgenodigd voor
(i workshop drummen op donderdag 12 oktober. Zuiderwijk
gint met een demonstratie waarna hij met de deelnemers aan
slag zal gaan. De demonstratie is toegankelijk voor publiek,
menten zijn aanwezig. De workshop duurt twee-en-een-
geïnteresseerden kunnen zich melden bij Het Kasteel,
01720-32424.
|tru
ie\
Engste van Delany-zusjes op
514-jarige leeftijd overleden
Je E
Elizabeth „Bessie" Dela-
van de schrijfsters van
bestseller „Having Our Say:
re Delany Sisters' First 100
uit 1993, is maandag op
jarige leeftijd overleden,
twee jaar oudere zuster
Jh was bij haar toen ze stierf,
in het verhaal van de zus-
van een voormali-
aaf die opklom tot de eerste
™7te Anglicaanse bisschop in
fjs, werden 900.000 exem-
2rlta verkocht. Het boek
nde de basis van een to
stuk dat op Broadway werd
jvoerd.
fssie had na haar studie ja-
&ng een tandartspraktijk in
lem, terwijl Sarah de eerste
he hoogleraar huishoud-
tle in de VS werd. Behalve
een korte periode waarin zij op
verschillende plaatsen in het
zuiden les gaven, woonden de
zusters hun hele leven bij el
kaar.
Hun onafhankelijke opstelling
zorgde vooral in het zuiden
voor botsingen. Bessie vertelde
in een interview dat ze eens bij
na werd gelyncht omdat ze een
blanke man tegensprak. Terug
in Harlem verbroederden ze
zich met kunstenaars en intel
lectuelen, zoals Cab Calloway
en W.E.B. Dubois.
„Bessie werd 104, en ze leefde
haar leven zoals ze dat gewild
heeft. Vooral de laatste jaren
waren een feest voor haar. Het
toneelstuk en de boeken be
zorgden haar de tijd van haar
leven", aldus Sarah in een reac
tie op de dood van haar zuster.
jerdam anp
a (Theater Instituut Nederland
5 'jlt grondig opgeknapt. De
17e en 18e eeuwse panden
de Herengracht in Amster-
zijn sfeervol en charmant
ir voldoen niet aan de mo-
eisen op het gebied van
Klimaatbeheersing. Ook is
fnuseum nogal ontoeganke-
De renovatie, die zes mil-
gulden kost, begint in no-
,.ber. Het Amsterdamse Ar-
ijictenbureau Van Stigt bege-
de werkzaamheden die
r verwachting in het voor
van 1997 zijn afgerond. Tot
Jjd is het museum gesloten.
|£t instituut gaat tijdens de
_Jvatie door met het organi
sm van evenementen. De
jaarlijkse tentoonstelling
rondom de theaterafficheprijs is
van 2 tot 31 oktober te zien in
de gang tussen het Muziekthea
ter en het Amsterdamse Stad
huis. De Drie pioniers en Kos
tuums en attributen uit het Ne
derlands cabaret zijn de laatste
twee exposities, die nog tot en
met 20 oktober zijn te zien.
Bij de renovatie verdwijnen
de vijf kleine tentoonstellings
zalen op de eerste en tweede
verdieping van het instituut. De
expositieruimtes komen op de
begane grond en de eerste ver
dieping. Er komen zes zalen.
Het museum krijgt een paar
vierkante meters meer ruimte.
Door het open karakter van de
nieuwe zalen zal het in de nieu
we opzet groter lijken.
Wetenschappers hebben resten van
een van de zeven wereldwonderen te
ruggevonden. Een ploeg Franse ar
cheologen is ervan overtuigd dat de
enorme blokken steen die zij hebben
gevonden in de Middellandse Zee, vlak
voor de kust van Egypte, overblijfselen
zijn van de beroemde vuurtoren van
Alexandrië. Het baken voor de zee
vaarders torende meer dan 1000 jaar
hoog boven de haven van de stad.
„Het is de Pharos", zei Jean-Yves
Empereur, directeur van het Centre
d'Etudes Alexandrines, die de naspeu
ringen leidt. Het onderzoek leverde
een schat op aan pilaren, beelden, en
brokstukken van obelisken, restanten
van de Pharos, maar ook van paleizen
en monumenten die gebouwd zij door
de Ptolemeën. Zij maakten daarvoor
gebruik van overblijfselen uit de tijd
van de farao's.
De vuurtoren werd rond 300 voor
Christus gebouwd door Ptolomeus I,
de opvolger van Alexander de Grote.
De toren was destijds het op een na
hoogste bouwwerk. Alleen de Grote
Pyramide was hoger. Naar verluidt
kostte het bouwwerk 700 talenten
goud. De Pharos had een unieke con
structie. Hij was opgetrokken op een
smalle basis, een groot contrast met de
Grote Pyramide met zijn zeer brede
basis.
Vanaf de top verspreidde een grote
lantaarn zijn licht, dat op ruim 50 kilo
meter afstand te zien was. Historici
menen dat er zeer ingewikkelde hy
draulische apparatuur werd gebruikt
om brandstof naar boven te takelen.
Geschiedschrijvers uit de oudheid be
weren dat de vuurtoren ook een reus
achtige spiegel had, misschien zelfs
met een soort lens. Reizigers en histo
rici omschreven de vuurtoren als een
gebouw van drie verdiepingen, met
een hoogte van 120 meter en voorzien
van een groot vuur aan de top.
Een deel van het bouwwerk stortte
in omstreeks 700 na Christus, onge
veer 1000 jaar nadat het was opgetrok
ken. Wat overbleef werd verder ver
woest door aardbevingen en gebrek
aan onderhoud. Tegen de 14e eeuw
was er nog slechts puin over. De brok
stukken werden onder meer gebruikt
voor de bouw in de 15e eeuw van het
fort van de mamelukse sultan Qaitbay.
Enkele van de steenblokken die de
duikers van Empereur ontdekten, we
gen tussen de 50 en 75 ton per stuk.
Een dergelijk omvang „was onbekend
in normale monumenten". „Het zijn
de bouwstenen die horen bij een uit
zonderlijk bouwwerk: de Pharos", zei
Empereur. Hij bevestigde dat de
Griekse inscriptie ter ere van de goden
van de zeelieden die op de Pharos was
aangebracht, nog niet is gevonden.
Het beeld dat op de top stond even
min. De gevonden steenblokken zijn
van graniet, terwijl volgens de overle
veringen de vuurtoren was gebouwd
uit wit steen. „Ongetwijfeld een mar
meren bekleding", zegt Empereur.
Daarnaar wordt nog gezocht.
De tot nu toe gevonden oud
heidkundige schatten hebben de
Egyptologen in verrukking gebracht.
„Bijna alle inscripties maken melding
van de Goden van Heliopolis (een stad
ten noorden van Caïro) wat erop wijst
dat het steen uit deze stad werd ge
haald", zegt een van de onderzoekers.
las vegas ap
Ze zijn wel meteen gaan kij
ken hoe Paul Verhoeven hen
heeft geportretteerd in zijn
nieuwe film „Showgirls". Ze
moesten wel lachen, maar
herkennen deden zij weinig,
de showgirls van Las Vegas.
„Ik ben geschrokken en be
schaamd", zei Melissa Grif-
fus, een van de 'girls' van Las
Vegas. „Ons leven ziet er heel
anders uit", zei Lucy Boling,
een medewerkster van de
'Folies-Bergeres' show.
De in de film geschilderde
carrière van hoofdpersoon
Nomi Malone - zij lift naar
Las Vegas, laat zich daar en
gageren als stripper in de
werkelijk bestaande Chee-
tah-club en weet uiteindelijk
een positie als showgirl te
bemachtigen via een naakt-
dans op de schoot van een of
andere directeur - wekt de
lachlust van de meisjes op,
zo weinig realistisch vinden
ze die. Om een showgirl te
worden moet je een zvyare
auditie doorstaan en de
meeste vrouwen hebben een
gedegen balletopleiding ach
ter de rug. „Hoe het werkelijk
bij ons achter de coulissen
toegaat, daar kun je geen
film over maken, dat zou te
saai zijn", zei Boling.
De kritiek heeft de vorige
week uitgekomen film van
Verhoeven, die 40 miljoen
dollar heeft gekost, ook niet
gunstig ontvangen. „Een ver
velende blote-billenfilm",
waarin het poepen van
chimpansees een „zeldzaam
moment van goede smaak"
oplevert, schreef Janet Mas-
lin van de New York Times.
Dolores Barclay van AP vond
Showgirls „oplichterij. Geen
goede musical, geen goed to
neelstuk, geen goede seks".
Leidse Pieterskerk galmt nog na van 'Do It'
Een gothische kerk, The
Shoes en een burgemees
ter. Welk groter contrast
kun je je nog wensen?
Maar alles kwam gister
avond in de Pieterskerk bij
elkaar. Waar 'half-Leiden'
was uitgelopen om te zien
en horen wat voor effect
zoiets nu zou hebben.
leiden ad van kaam
Welaan, dat viel niet tegen.
Maar ook niet mee. Qua geluid
was het optreden van Leidens
enige echte rockband 'door de
jaren heen' een tegenvaller van
de eerste orde. Niet vreemd na
tuurlijk, want de Pieterskerk, dit
bolwerk van het katholisicme, is
ooit louter geschapen voor het
galmen. Voor Gregoriaanse ge
zangen, voor boetepreken of -
anderzijds - voor het in acht ne
men van absolute stilte. Enfin,
je hoeft alleen maar omhoog te
kijken om te zien wat Gods' ar
chitect van eeuwen her bedoeld
heeft met dit gebouw. Vijfen
twintig meter richting hemel op
z'n minst. En dat is niet mis.
Daar kan geen moderne instal
latie tegenop. De 'Sound of Si
lence'. Die klinkt hier misschien
nog wel op z'n best.
Maar goed, de tijden zijn ver
anderd. Want waar vind je in de
stad een betere plaats om sa
men te komen als er dan toch
iets gevierd moet worden op
grote schaal dan de Pieterskerk.
En te vieren viel er op die door
deweekse avond best wel wat.
De officiële presentatie bijvoor
beeld van de allereerste CD die
de intussen legendarische
Shoes ooit maakten. Twintig
jaar geleden was het dat de
band hun laatste LP afleverde.
En voor een dergelijk feit loopt
'tout' Leiden hoe dan ook toch
uit. Want The Shoes, ja, dat is
bijna net zo'n begrip als die
monumentale kerk zelf.
Dus "namen gisteravond de
Theo van Es „Een thuiswedstrijd moet je eerst nog altijd spelen voordat je gewonnen hebt." foto hielco kuipers
dikke duizend fans, variërend in
de leeftijd tussen de 12 en 75
jaar, de weergave van 'Do It'
maar voor lief. Eerder leken ze
vooral bijeen gekomen om een
'tribute' te brengen aan Theo
van Es, Wim van Huis en de
broers Jan en Henk Versteegen.
Die al ruim dertig jaar nog
steeds 'strijd' geven. Of, zoals
een bloednerveuze Theo van Es
het voor het optreden kernach
tig uitdrukte: „Maar tijd telt
niet. Het geldt hier wel weer een
thuiswedstrijd, hoor. Die moet
je eerst nog altijd spelen voor
dat je gewonnen hebt."
Wonnen ze? Natuurlijk wel.
Daar hoefde Van Es, wiens strot
nog immer stemt als een tome
loze taaie tijger, niet over in te
zitten. Wat dat betreft was Jan
Versteegen realistischer. „Het
loopt lekker vol", constateerde
de bassist na de eerste set tevre
den. „We hebben dit project
zelf gefinancierd en ik denk niet
dat we geld hoeven toeleggen.
Blijkbaar doen we het nog
steeds goed."
Maar hoe zit het nu met de
nieuwe CD van The Shoes, ove
rigens geproduceerd door Hes-
sel, befaamd en bekend in den
lande als zanger/café-eigenaar
op Terschelling, die tussendoor
met zijn 'friends' in de Pieters
kerk een overigens aardig optre
den verzorgde? Welaan, het
klinkt niet slecht. Lichtelijk ge
dateerd, dat wel. Met teksten
die het simplisme van het vroe
gere hitnummer 'Na, Na, Na'
nog altijd niet zijn ontstegen.
Op muziek evenwel die de tand
des tijds zeker kan doorstaan.
Maar net zo min als burge
meester Goekoop („Ik kom net
uit een vergadering, maar ik
wilde dit niet missen") veel 'zin
nigs' op het podium had te mel
den, gaat het bij The Shoes an
no 1995 minder om de tekst
dan om de sfeer. „Een live-CD?
zo woog Jan Versteegen op
die vraag zijn woorden op een
schaaltje. „Misschien zit er wel
wat in. Optredens blijven voor
ons het aardigste, dat zeker. Dat
blijkt hier nu wel weer."
Scheidend directeur Mark Jonkers van Holland Dance Festival:
0 )QORN GPD
1 actrice Gerda Havertong is
iimiddag bij een aanrijding
?er slecht weer op de snel-
A-l bij Apeldoorn gewond
akt. Zij is opgenomen in
ziekenhuis in Deventer. De
i uurder van een andere wa-
een 24-jarige man uit Am-
lam, kwam bij het ongeval
het leven. Door de aanrij-
ontstonden aan beide kan-
van de snelweg files van elf
neter.
it ongeval voltrok zich gis-
'üddag even voor vier uur.
stationwagen wilde op de
richting Amersfoort, ter
gte van Kootwijk, een
htwagen passeren, raakte in
slip en kwam tegen de
tervangrail tot stilstand. De
htwagenchauffeur stopte
hulp te verlenen. Daarop
te een BMW op de snelweg
j slip, begon te schuiven en
'de zich met grote snelheid
geparkeerde vrachtwagen,
bestuurder was volgens de
(tie op slag dood. Direct
op ramde de auto met de
irige actrice Gerda Haver-
achter het stuur de BMW.
ilitie, brandweer en ambu-
epersoneel zijn anderhalf
bezig geweest de beknelde
ce (onder meer bekend van
imstraat) te bevrijden, de
leden bestuurder los te snij-
en de verkeerschaos op te
len.
;rda Havertong werd rond
zes naar een ziekenhuis in
enter overgebracht. De man
iet auto en al op een sleep-
Gerda Havertong heeft vijf ribben gebroken bij een ernstig auto-onge
luk. archieffoto persbureau dijkstra
wagen getakeld en naar Apel
doorn afgevoerd. Daar is hij gis
teravond uit het wrak gezaagd.
Volgens producent Thierens
van de nieuwe musical Faya,
waarin Gerda een rol vervult,
heeft ze vijf gebroken ribben en
duurt haar herstel vier weken.
Het ongeluk met Gerda Ha
vertong is niet alleen een tegen
slagvoor Sesamstraat, maar ook
voor de musical Faya die vorige
week in Rotterdam in première
is gegaan. Havertong speelde
daarin de rol van een bardame
die de jeugd in Suriname poli
tiek bewust probeert te maken.
De voorstelling van gisteravond
in Gooiland iN Hilversum werd
afgelast. Maar de andere, zoals
die van vanavond in Roosen
daal, gaan gewoon door. De rol
van Gerda Havertong is overge
nomen door Helen Kampear-
veen.
den haag anp
Hij beschouwt Nederland op
het terrein van de scheppende
dans als een van de produktief-
ste landen in Europa. Toch be
vindt de dans zich volgens hem
ten opzichte van andere kunst
vormen in ons land nog steeds
in een armzalige positie.
Mare Jonkers (50) staat aan
de vooravond van zijn vijfde en
laatste Holland Dance Festival,
van 4 tot en met 21 oktober in
drie theaters in Den Haag. Hij
stopt als artistiek directeur van
het festival en draagt de fakkel
over aan Samuel Wuersten.
Jonkers hecht sterk aan het
creëren van nieuw werk. „Din
gen veranderen en horen in be
weging te zijn. Dat is essentieel
in het kunstleven. Afbreken om
opnieuw op te kunnen bou
wen." De afgelopen vijftien jaar
is er veel gebeurd. Budgetten
zijn gegroeid, nieuwe instellin
gen en festivals ontstaan. Dat is
een verbetering, maar tevens de
oorzaak van Jonkers' grootste
frustratie: de magere positie van
de dans in de Nederlandse cul
tuurpolitiek. „Het Instituut voor
de Dans is inmiddels al weer ge
fuseerd, het dansblad Notes zijn
we weer kwijt. We zijn niet bij
machte de dingen die we heb
ben veroverd voort te zetten.
Telkens worden we weer onder
geschikt gemaakt aan iets an
ders."
Jonkers zet ook vraagtekens
bij de Nederlandse manier van
het subsidiëren van allerlei pro
jecten. Groei is deels wildgroei
geweest. „Misschien hebben we
vanaf eind jaren zeventig wel te
veel nadruk gelegd op het laten
ontstaan van nieuwe initiatie
ven. Er zijn te veel choreografi
sche concepten beloond met de
Mare Jonkers: „Het is een typisch Nederlandse houding om weinig aan velen te geven,"
mogelijkheid van uitvoering."
Middelmatigheid
Het is ten koste gegaan van de
kwaliteit en heeft tot te veel
middelmatigheid geleid. „Het is
een typisch Nederlandse hou
ding om weinig aan velen te ge
ven, in plaats van veel aan wei
nigen waardoor kwaliteit ont
staat. Het belangrijkste waar we
ons de komende jaren, een pe
riode van consolidatie tegen het
einde van de eeuw, op moeten
richten, is kwaliteit." En Jonkers
gelooft absoluut niet dat je door
foto anp/chris de jongh
weinig aan velen te geven, ver
nieuwing en kwaliteit bevordert.
Als voorbeeld noemt hij het
Nederlands Dans Theater, vaste
deelnemer aan zijn festival en
„een van de belangrijkste dans
gezelschappen ter wereld, zo
niet het belangrijkste". Als we in
Nederland het NDT niet had
den, zouden we nationaal en in
ternationaal niet zoveel andere
kwaliteit kunnen bieden. „Die
kwaliteit is ook een identiteit."
Jonkers kent de Nederlandse
danswereld als weinig anderen.
Sinds 1978 is hij actief als dan
ser, danspedagoog, dansrecen-
sent, als drijvende kracht achter
dansfestivals en in tal van ad
viesfuncties. Inmiddels is hij
sinds een jaar directeur van het
danstheater van de Komischen
Oper in Berlijn. „Een festival is
tijdelijk. Ik heb er na 17 jaar no
madenbestaan behoefte aan me
op iets te kunnen concentreren
dat continuïteit heeft."
Berlijn is een andere wereld
zonder het op vernieuwing ge
richte dansklimaat, waaraan hij
in Nederland mede heeft vorm
gegeven. „Als ik op mijn post in
Berlijn vertel dat het Neder
lands Dans Theater per jaar
dertien premières uitbrengt,
dan is dat daar ongekend." In
zijn eerste jaar in de Duitse
hoofdstad heeft hij het aantal
premières van twee naar acht
kunnen opschroeven.
Overigens constateert hij ook
in de Nederlandse kunstwereld
een zekere matheid en zelfvol
daanheid. De hang naar veran
dering is er niet meer. Jonkers
vindt het fnuikend als directeu
ren van kunstinstellingen en
festivals daar genoegen mee ne
men. „Als ik lees dat gearriveer
de kunstproducers of kunst
managers als Rudi Fuchs zeg
gen: het is tegenwoordig de
dood in de pot, er gebeurt niets
meer, dan is dat een grote ont
kenning van je eigen invloed op
het kunstleven. Dat is schanda
lig! Wij zijn ervoor om het leven
erin te houden."
