Beleggers hebben over
KPN een goed gevoel
Roken, slikken en drinken hebben voordele
Feiten &Meningen
Burgers worden
gegijzeld door
Haagse regels
Particulier kan
aandelen weer
met korting kope"
WOENSDAG 27 SEPTEMBER 1995
Het was weer raak. De boeren zijn boos en grijpen
in. Ze breken in bij een dependance van het minis
terie van landbouw en nemen als ware zij de Fis
cale Inlichtingen en Osporings Dienst de mest-
administratie in beslag. Zij doen dit op klaarlichte
dag en voor het oog van de alles en iedereen regi
strerende televisie-camera's. Geen bivakmutsen
over het hoofd om herkenning te voorkomen, maar
gewoon open en bloot.
Het illustreert de bijzondere positie van beroeps
groepen als boeren, vissers en binnenvaartschip
pers in onze samenleving. Over het algemeen zeer
gezagsgetrouwe bevolkingsgroepen die evenwel, zo
gauw hun directe belangen in het geding zijn, met
weinig scrupules optreden. Het opmerkelijke is dat
zij op zulke momenten vinden dat zij boven de wet
staan en daarnaar handelen. Nog opmerkelijker is
het dat de gezagsdragers daarop over het algemeen
heel erg mild reageren.
Het milieubeleid begint in ons land hier en daar
inmiddels draconische vormen aan te nemen. On
langs werd ik op een prachtige plek in Friesland,
waar de schoonste lucht van ons land wordt geme
ten, temidden van een oase van stilte geconfron
teerd met een proeve van op hol geslagen milieube
leid. In die oase bevindt zich uiteraard een gere
nommeerde horecauitspanning. Een uitspanning
die daar al een paar honderd jaar haar nering doet.
Op een goede dag in de nazomer arriveren daar
de milieuambtenaren van de gemeente waaronder
de oase valt. Qua bevolkingsaantallen een niet zo
grote gemeente, want er zijn daar slechts dorpjes,
maar qua oppervlakte een heel grote gemeente. De
afstand tusen bestuur en bevolking is ernaar. Ook
daar doet zich de administratieve anonimiteit voor
kwamen aanzetten met een geluid-producerend
apparaat en boden het horecapersoneel oorkleppen
aan om zich daartegen te
beschermen en gingen ver
volgens aan de slag. Buiten
werd meetapparatuur opge
steld. En wat bleek, enige
tientallen meters van het
etablissement gelegen huur
panden zouden bij een be
paalde geluidsproduktie last
kunnen hebben van piano
muziek, opklinkend uit de
nering.
De betreffende buren wa
ren inmiddels poolshoogte
PIM FORTUYN komen nemen, want er ge-
medewerker beurt niet zoveel in het
buurtschap. De ambtenaren
vertrokken en enige dagen
later plofte er een brief van het gemeentebestuur bij
de eigenaar van het hotel-restaurant op de mat. In
die brief werd hem nauwkeurig meegedeeld welke
geluidwerende maatregelen hij zou moeten treffen.
Een gesprek met een aannemer leerde hem dat de
ze maatregelen hem op een investering van ten
minste 50.000 gulden zou komen te staan.
Alom verwarring en regelrechte paniek. De buren
begrepen er niets van. Zij hadden nog nooit last ge
had van het etablissement en de uitbater zag zijn
magere marge wegsmelten als sneeuw voor de zon.
Na enig nadenken werd de oplossing gevonden.
Het gemeentebestuur kreeg een brief van de uitba
ter met zijn milieumaatregelen. Hij had de piano
aan de binnenkant voorzien van lege eierdoosjes en
hoopte daarmee de zogenaamde geluidsoverlast te
hebben beteugeld.
De vraag is nu of het ambtelijke apparaat hier ge
noegen mee neemt. Belangrijker is echter de con
statering dat hier door hersenloze interpretatie van
Haagse regels de lokale bevolking in gijzeling wordt
genomen. Nog belangrijker is dat van deze enclave
geen enkel begrip meer valt te verwachten voor een
zinnig, door de overheid uitgevoerd, milieubeleid.
Men raakt er niet over uitgepraat.
Het milieubeleid in Nederland lijdt steeds meer
aan dit euvel en schiet daardoor zijn doel, een scho
ner milieu, voorbij. Ondernemers worden be
schouwd als verlengstukken van de overheidsadmi
nistratie. Zij komen daardoor te weinig toe aan hun
eigenlijke taak, ondernemen.
Het mestbeleid heeft van boeren inmiddels ware
bureaucraten gemaakt met een heuse verplichting
hun milieubelasting tot acfiter de komma nauw
keurig te vermelden. Handige software-leveranciers
helpen de boeren-administratietaak te verlichten
door een mooi boekhoudprogramma voor op hun
PC. En zo kunnen we doorgaan tot in lengte van ja
ren met al maar meer en vooral verfijndere regelge
ving. Administreren is echter één, het moet natuur
lijk wel tot iets leiden.
De minister van landbouw vindt dat ook en heeft
inmiddels normen opgesteld, waaraan moet wor
den voldaan. Voor veel boerenbedrijven is het op
termijn de doodsteek als de techniek geen oplos
sing vindt voor het onschadelijk maken en de ver
werking van meststoffen. Daarin wordt door die
zelfde overheid overigens nauwelijks in geïnves
teerd. Het probleem wordt aangepakt bij de bron,
de vervuiler, de boer in dit geval, in de hoop dat het
zich dan vanzelf oplost. Niets is natuurlijk minder
waar. Het lost zich niet vanzelf op en drijft betrok
kenen slechts tot wanhoopsdaden.
Overigens is het probleem van de verzuring en
vermesting van ons grondwater al aan de kaak ge
steld in de loop van de jaren zeventig. Ikzelf heb in
de jaren tachtig als ik ergens een lezing hield, die
daar overigens zelden iets mee had te maken, con
sequent de vervuiling van ons grondwater aan de
orde gesteld. Dat dikwijks tot hilariteit van politici
en beleidsmakers. Men vond dat wel leuk zo'n dek
selse socioloog die iets aardigs zei over ons grond
water. Beleid bleef uit, mede door de zeer sterke
boerenlobby. Nu zitten we met de gebakken peren
en moet in een korte periode, zonder dat echte op
lossingen voorhanden zijn, het probleem de kop
worden ingedrukt.
Dit leidt tot burgerlijke ongehoorzamheid van het
formaat dat we afgelopen weekeinde in Assen heb
ben mogen zien. Boeren die gearresteerde lotgeno
ten uit de cel willen bevrijden. De rechtsstaat op
zijn kop. De autoriteiten zijn hier niet voor ge
zwicht. Vanuit de handhaving van de rechtsstaat,
waar eigenrichting geen plaats dient te hebben, vol
komen terecht.
Twee dingen vallen daarbij op. Den Haag hield
zich muisstil en liet de lokale autoriteiten het var
kentje geheel alleen wassen. Geen sterke vertoning.
Datzelfde Den Haag gaat evenwel onverdroten
voort met regelgeving. Regelgeving die burgers in
gijzeling neemt en sommige ondernemers verleidt
tot een wanhoopsoffensief. Dat nu ondermijnt de
rechtsstaat pas echt.
Bankier Jiskoot vol vertrouwen over tweede stap privatisering
De staat verkoopt opnieuw voor enkele miljarden guldens aan aandelen Koninklijke PTT Nederland (KPN)Dit bedrijf wordt daar
door steeds meer een particuliere onderneming. Verantwoordelijk voor een goede gang van zaken is ook dit keer ABN AMRO, meer
in het bijzonder W. Jiskoot, directeur-generaal Equity and Merchant Banking van deze bank. Hij heeft er alle vertrouwen in dat ook
de zogeheten tweede tranche van de beursgang, ofwel 'KPN 2', een groot succes wordt.
„De onderneming doet het be
ter dan de analisten ruim een
jaar geleden nog verwachtten.
Dat is ook gebleken uit de re
cent gepubliceerde halfjaarcij
fers. Men is het er zo langza
merhand over eens dat het een
hele goeie onderneming is",
zegt bankier Jiskoot vol vertrou
wen. „Tot de aankondiging dat
er een nieuw pakket aandelen
in de verkoop zou gaan, deed
KPN het zo'n 10 procent beter
dan het gemiddelde fonds op de
effectenbeurs. Vanaf het mo
ment van de aankondiging van
de tweede tranche gaat dat wat
minder. De beleggers zullen
hun kruit willen droog houden
tot die transactie. Daarna zal
het aandeel het wel weer beter
gaan doen."
De concurrentie op vele terrei
nen waarop KPN actief is, zal
toenemen. Jiskoot is echter niet
pessimistisch over de gevolgen
daarvan voor KPN. Hij verwacht
bovendien niet dat iedereen
maar even snel in die markt zal
stappen. „Wil je concurreren in
een andere markt, dan is het
niet zo dat je morgen even er
gens begint. Je praat over gigan
tisch hoge investeringen. In de
tweede plaats: als je kijkt naar
de relatieve concurrentiepositie
van KPN, bijvoorbeeld naar de
kosten per telefoongesprek in
Nederland, dan blijken we op
Zweden na de laagste in Eu
ropa te hebben. Iemand die zou
willen expanderen buiten zijn
eigen markt, kan beter kijken
naar markten waar veel hogere
marges te behalen zijn."
Daarnaast heeft KPN het vol
gens Jiskoot heel verstandig
aangepakt door samen met bui
tenlandse partners het samen
werkingsverband Unisource
aan te gaan. „KPN heeft er wij
selijk voor gekozen niet alles in
z'n eentje en op eigen kracht te
doen, maar door middel van al
lianties", concludeert de ban
kier. „Wij denken dat de con
currentiepositie van KPN in het
buitenland via Unisource een
heel interessante is en dat de
concurrentiepositie in Neder
land zélf alleszins redelijk is."
Naast telecom is en blijft het
postbedrijf voor KPN uiteraard
van groot belang. Jiskoot: „Die
groeit nog harder dan de tele-
com-kant en geeft daarmee een
geweldig stabiele basis onder
het aandeel. De ervaring, zeker
buiten Nederland, is eigenlijk
dat post één brok ellende is.
Terwijl post een zeer winstge
vende onderneming is. Wij den
ken dat er zelfs nog veel meer
potentie in zit."
Bij de beursgang van KPN in
1994, de eerste tranche, hebben
W. Jiskoot.
zo'n 195.000 particulieren op de
aandelen ingeschreven, onder
wie een kleine 40.000 KPN-
werknemers. „Voor zover wij
dat kunnen overzien zit veel
meer dan 50 procent van die
aandelen nog steeds bij diezelf
de particulieren. Suggesties als
zouden particulieren massaal
afscheid hebben genomen van
dat aandeel, zijn absoluut on
juist."
KPN heeft tegenwoordig een
betere naam dan toen het eer
ste pak aandelen naar de beurs
werd gebracht, meent Jiskoot.
„Ik denk dat er sindsdien zicht
baar veel dingen zijn verbeterd
binnen de onderneming. Er zijn
nieuwe diensten gekomen aan
de kant van telecom. Het is
zichtbaar dat er behoorlijk
wordt geïnvesteerd in de post
kantoren." Ook de mensen bij
FOTO CPD
ABN AMRO zelf kijken nu an
ders tegen KPN aan dan aan de
vooravond van de eerste tran
che. Jiskoot: „De eerste keer was
er toch relatief weinig kennis
over deze onderneming en deze
bedrijfstak. Maar dat gevoel van
gezond wantrouwen is wegge
nomen. Er wordt nu veel meer
naar de feitelijke beleggingsme
rites van de onderneming geke
ken".
Vanaf 9 oktober kan weer
worden ingeschreven op aan
delen KPN. Particulieren krij
gen, net als vorig jaar, een
korting op een beperkt aantal
aandelen. Hoeveel aandelen
dit keer in particuliere han
den overgaan, wordt waar
schijnlijk pas aan het einde
van de inschrijvingsperiode
(20 oktober) bekend. De mi
nisters Jorritsma (verkeer en
waterstaat) en Zalm (financi
en) streven er dit keer naar
minderheids-aandeelhouder
te worden. Na de verkoop van
30 procent van de aandelen
vorig jaar zal er nu in ieder
geval meer dan 20 procent te
koop worden aangeboden.
Bij verkoop van 20 procent
zou het gaan om 94 miljoen
aandelen, die inkomsten voor
de schatkist betekenen van
ruim 5 miljard gulden. Voor
dat geld zijn ook al twee doe
len aangewezen: een deel
wordt gebruikt om de staats
schuld te verlagen en het an
dere deel gaat naar het Fonds
Economische Structuurver
sterking (onder meer voor in
frastructuur).
Ook de prijs van de aandelen
die de overheid afstoot, Wordt
later bepaald. De beurskoers
tijdens de inschrijvingsperio
de zal daarbij als maatstaf
dienen. Welke korting parti
culieren ©p de aankoopprijs
van KPN-aandelen krijgen,
wordt eveneens pas na de in
schrijvingsperiode bekend.
Maar volgens minister Zalm
zal die in dezelfde orde van
grootte liggen als vorig jaar.
Toen kregen particuliere^)
voor de eerste 75 aandelq
een korting van 2,50 bij
introductiekoers van 4(f(
KPN-werknemers krijger
verzoek van de Tweede
mer wel een voorkeursbrf
deling waar het de toewir
van aandelen betreft, m#
geen extra personeelskoir
„De aandelen zijn nu im/'
van alle belastingbetalers'
aldus Zalm.
In het prospectus waarinj]
nieuwe serie aandelen w(
aangeboden, belooft KPlt!
ieder geval tot eind 1996 P
nieuwe aandelen te zullen
uitgeven. Dit om snelle '>P
watering' van de bestaanf)
aandelen (en dus van hel1
vidend) te voorkomen. Al
in heel uitzonderlijke gev
bijvoorbeeld een heel |i
overname kan hiervan
worden afgeweken. KPN^
man Dik zegt echter ,,niej(
zien dat daarop wijst"f
Door het aanvragen van f
notering van het aandeels
aan de beurs van New Yo-
hopen de banken die dez
tweede aandelen tranche!
geleiden wat meer belanfl
ling te wekken bij Amerir
se beleggers. De campagi
de Nederlandse media dj<
nieuwe KPN-aandelen m
aanprijzen, zal volgens n»
ter Jorritsma „iets ingetof
ner" zijn dan de campag^
van vorig jaar. „Het aandi
heeft inmiddels een mooi;
staat van dienst en zal dal)
mee zichzelf moeten verL
pen". i|
De bankman verwacht ook nu
een behoorlijke belangstelling
van particulieren voor aandelen
KPN. En die particuliere beleg
gers tonen die interesse niet
voor niets. „Als je kijkt vanaf de
eerste dag (dat KPN naar de
beurs werd gebracht, red.) tot
heden heeft iedereen ongeveer
15 procent koerswinst gemaakt
en bovendien een heel aardig
dividend gehad. Dus de gemid
delde belegger heeft ruirf*
procent rendement gemj
vanaf dag één tot vanda^
zijn toch veel aandelen, ov
grote, waar dat bij lange
het geval is. Ik denk dat d
leggers daar een heel goe^
voel over hebben."
AMSTERDAM GPD
Roken is slecht voor de gezond
heid, veel alcohol drinken of
koffie is slechts, onnodig medi
cijnen slikken eveneens. Ieder
een is daarvan wel zo'n beetje
doordrongen. Maar nu en dan
blijkt uit onderzoek dat deze
slechte gewoonten ook goede
kanten kunnen hebben. Aspiri
nes slikken helpt bijvoorbeeld
darmkanker en hartklachten te
voorkomen. Onlangs bleek zelfs
dat nicotine het geheugenver
lies beperkt en dat cafeïne de
mens alerter maakt. Maar bete
kent dat nu dat sportschoenen
en groenten in de vuilnisbak
kunnen worden gekieperd en
dat eenieder naar sigaretten,
wijn, koffie en aspirines moet
grijpen voor een gezond en lang
leven?
„Oh nee, ik ben de laatste die
suggereert dat je moet roken,
want roken is bovenal zeer
slecht voor de gezondheid",
werpt professor J. Jolles tegen.
Aan de Rijksuniversiteit Lim
burg werkt hij met een groep
onderzoekers aan het bevol
kingsonderzoek MAAS, Maas
tricht Aging Study. Het komen
dejaar probeert hij te achterha
len welke invloed nicotine en
cafeïne hebben op het geheu
gen, nadat eerder al uit een on
derzoek was gebleken dat ro-
kers van middelbare leeftijd
minder last hebben van vergee
tachtigheid dan niet-rokers van
die leeftijd.
Het Limburgse onderzoek is
niet het enige dat de laatste we
ken de aandacht trok. Aan de
Universiteit van Amsterdam
promoveerde vorige week M.
Lorist. In haar promotie-onder
zoek zette zij uiteen dat cafeïne
een positief effect heeft op het
waarnemingsvermogen, de
aandacht en het korte-termijn-
geheugen.
Nog een onderzoek. Geen enke
le dokter zal zeggen dat het
goed is onnodig medicijnen in
te nemen, maar de Amerikaan
se arts A. Marcus denkt daar an
ders over. De mensen zouden
om de dag een aspirientje moe
ten slikken, meent hij, want dat
halveert na twintig jaar de kans
op darmkanker en op een hart
infarct. Ook een teveel aan vita
minen was altijd taboe. Maar
onderzoek heeft uitgewezen dat
als vrouwen voor hun zwanger
schap foliumzuur tot zich ne
men, dit de kans verkleint op
een 'open ruggetje' van de ba
by.
Al die ontdekkingen zijn niet
verrassend, vindt voedingsdes
kundige en epidemioloog J. Sei
dell. Volgens hem hebben veel
gewoonten zowel positieve als
negatieve gevolgen. „In de jaren
twintig en dertig ging iedereen
in de zon liggen. Dat voorkomt
namelijk Engelse ziekte. Maar
later bleek dat te veel zon weer
huidkanker kan veroorzaken.
En zo is het met veel gewoon
ten," aldus Seidell.
„Gezondheid is een vrij alge
meen begrip", zegt P. Schutte,
voorlichtster van het Voorlich
tingsbureau voor de Voeding
(VOVO). „Het is ook erg moei
lijk om na te gaan wat de totale
invloed van iets op het lichaam
is. Het is meer dan alleen hart
en lever." Voedingsdeskundige
Seidell: „Soms zijn er heel lasti
ge aanvaringen. Neem sla en
andere bladgroenten. Die zijn
heel erg gezond want ze verla
gen de kans op kanker. Maar ze
bevatten ook nitraat en dat ver
oorzaakt weer maagkanker.
Toch raad ik iedereen aan
groenten te eten, \^ant de posi
tieve effecten zijn groter dan de
negatieve."
Zo moet voor elk levensmiddel
een afweging worden gemaakt
voordat over het gebruik ervan
een advies kan worden gegeven.
En aan die afgewogen adviezen
ontbreekt het nogal eens, weet
Seidell. Een toxicoloog bestu
deert een andere stof dan een
epidemioloog. Voordat de ene
onderzoeker het resultaat van
zijn onderzoek openbaar
maakt, zou hij met de ander
moeten praten om af te spreken
wat ze mensen het best kunnen
adviseren.
Prof. dr. M. Katan van de Land
bouwuniversiteit Wageningen is
van die op zichzelf simpele
wijsheid diep overtuigd. „Men
sen denken bijvoorbeeld dat
koffie slecht is, maar dat heeft
onderzoek nog nooit echt aan
getoond. Kwam er uit onder
zoek een negatief resultaat, dan
kwam dat vooral doordat de on
derzochte mensen die koffie
dronken ook rookten."
Een andere reden waarom er
steeds vaker tegenstrijdige on
derzoeksresultaten opduiken, is
volgens Katan de vooruitgang
van de wetenschap. „Door we-
TOM JANSSEN
tenschappelijk onderzoek en
nieuwe medische technieken
worden mensen ouder. Dat
heeft weer als gevolg dat er
nieuwe problemen ontstaan,
zoals dementie, wat nu een be
langrijke ziekte is vanwege de
vergrijzing van de bevolldng.
Ook dit nieuwe probleem wordt
weer onderzocht en zo kan het
blijken dat een stof, misschien
nicotine, ook een positief effect
kan hebben op het lichaam."
Al met al zijn de deskundigen
het erover eens dat de bestaan
de gezondheidsadviezen niet de
vuilnisbak in hoeven. Stoppen
met roken, normaal en gezond
eten en regelmatig sporti
ven verstandig. En overa
'te' voor staat, is en blijft
Seidell: „Hel
keld, maar a
weegt is het
pel".
