Werkgevers tevreden, vakbeweging steigert Binnenland Kabinet heeft weinig e bieden aan onderklasse |)f en kritiek voor kabinet Bloemen voor de koningin Pronk voelt zich geen slachtoffer herijking Een unieke vorm van geheugenverlies Politie liet doorvoer harddrugs bewust toe iDAG 19 SEPTEMBER 1995 lijkt wel of minister Melkert sociale zaken de kritische van zijn partijgenoot Kal- l had gelezen toen hij zijn jle Nota ging schrijven. De •bewindsman steekt in het dsdocument uitgebreid de impet over de zegeningen iociale zekerheid en een ge- latige inkomensverdeling, als Kalma wijst hij erop dat Je zekerheid niet alleen omische kosten oplevert, ook baten. Een goed soci- angnet maakt werknemers id om risico's te nemen, gelijkmatige inkomensver- igzorgt voor sociale stabili- en de plussen van een goe- 1- jezondheidszorg en goed iwijs spreken voor zich. tzijn mooie sociaal-demo- sche woorden, maar wie naar het feitelijke beleid, - :urt wel degelijk de nodige iberale trekjes. Zo gaat de nutniming van de lijst met ze- igen gepaard met de scho- oor de boeg dat het sociale I 'houdbaar' moet zijn en moet krijgen 'naar de ei- ntn an onze tijd'. De deur naar ;gel ministelsel staat daarmee )ep e komende discussie over ekomst van de sociale ze- lid nog volledig open. lillis arnaast groeien de inko- kaï verschillen gestadig door. Ma i eerste plaats geldt dat de ringsontvangers. Ondanks ppeling blijven ze ook vol- jaar steeds verder achter e werkenden in het be leven. Dat komt omdat de eling uitgaat van de gemid- jCAO-loonstijging voor alle inden samen. De ambte- i blijven de komende jaren achter bij de werknemers (bedrijfsleven en dat drukt gemiddelde. Werkenden er naar verwachting vol- jaar gemiddeld twee pro toe bij, de koppeling blijft ste- lantip anderhalf procent. 'levi arnaast krijgen particuliere - kil lemers er gemiddeld één ni int extra loon bij via pro- is, dienstjaren en dergelij- jun mbtenaren komen zelfs op twee procent uit: de per- ?snfcnte reorganisaties met :1 Tl vele overplaatsingen ver- e kv iet nodige smeergeld. Die s hi (eten 'incidentele loonstij- wordt niet meegenomen koppeling, en tenslotte is er nog de ver hol ig van het arbeidskosten- t, de belastingaftrek voor is enden. Niet-werkenden, zeg preekt voor zich, hebben trek niet. nü wei Maar ook tussen de hoger- en lagerbetaalde werkenden zullen de verschillen toenemen. Melkert en Linschoten signale ren opnieuw dat er vooral ge brek is aan eenvoudig werk. Dat werk is er op zichzelf wel, maar het wordt door de relatief hoge minimumloonkosten niet meer gedaan of is verdwenen in het zwarte circuit. Melkert en Lin schoten willen dat werk terug halen via een forse (minimum- Jloonkostenreductie en het via werkprojecten goedkoop aan bieden van die 'zwarte' dien sten. Als het lukt, schept dat werk, veel werk. Dat werk zal de betrokkenen financieel en qua toekomstper spectief echter weinig opleve ren. Zo stellen Melkert en Lin schoten dat het minimumloon en de laagste CAO-loonschalen 'duidelijk achter zullen moeten blijven' bij de overige lonen. Anders wordt dat eenvoudige werk opnieuw te duur. Een opstapje naar een betere baan is laagbetaald werk al evenmin. Bijna negen van de tien werknemers die beginnen voor minder dan 2800 gulden bruto, verdienen hun hele leven nooit méér dan dat. Van de werknemers die beginnen voor minder dan 2400 gulden, ko men zes van de tien nooit bo ven die grens uit. Zo tekent zich een beeld af van een elastiekje dat wordt uit gerekt. Het onderste punt blijft het zelfde, maar hoe verder naar boven, des te meer wordt het elastiekje uitgerekt. Nu lijkt in het Nederlandse inkomen selastiekje nog wel wat rek te zitten. De tien procent meest- verdieners in Nederland heb ben gemiddeld 2,85 keer zoveel geld te besteden als de tien pro cent armsten. In de Verenigde Staten is dat verhoudingsgetal 5,94. Het neemt echter niet weg dat wie al goed zit, er de ko mende jaren op vooruit gaat. Wie nu van een minimumloon of -uitkering moet rondkomen, moet al in zijn handen knijpen dat hij kan (blijven) werken. Over de kwaliteit van dat werk en het salaris moet hij echter niet zeuren. Als je voor een dubbeltje geboren bent, dan word je nooit een kwartje, zong Louis Davids in de jaren dertig. In de jaren negentig geldt dat nog onveranderd. haarlem sjaak smakman jjte mc gpd-anp andaag gepresenteerde ka- {i splannen voor volgend hebben zoals te doen ge melijk een keur aan uiteen- ide reacties van al even- uiteenlopende belangenor- iaties opgeleverd. Een se- et Centraal Bestuur Ar- irziening (CBA) vindt angdurig werklozen de du- i van de plannen van mi- Melkert van sociale za- Melkert wil de arbeidsbe- leling voor gesubsidieerde jen bij de gemeenten, emiddeling van gedeeltelijk idsongeschikten blijft bij de ijfsverenigingen. Dat ver- aakt 'versnippering' en on- elijkheid van 'nog meer lo in' voor de werkgevers. De izaam opgebouwde relaties n beschadigen en dat is in ïadeel van langdurig werk- De werkgevers in het midden- en kleinbedrijf steken hun enthousiasme over het voorgenomen kabinetsbeleid nauwelijks onder stoelen of banken. De grotere onderne mingen, verenigd in het werkgeversverbond VNO-NCW, zijn iets minder tevreden, maar spreken toch van een 'gedegen' beleid. Bij de vier vakcentrales krijgt het kabi net de handen echter allerminst op elkaar. dat de voorgestelde lastenver lichting onvoldoende is om be drijfsleven ten volle te laten pro fiteren van de economische groei. De grootste werkgevers organisatie complimenteert het kabinet met het financieel-eco- den haag anp De miljoenennota 'getuigt van begrotingsdiscipline en consis tente beleidslijnen', prijst MKB Nederland, waarin veel kleine en middelgrote ondernemingen zijn vertegenwoordigd. De orga nisatie is met name tevreden over de lastenverlichting voor het bedrijfsleven, hoewel die operatie wat MKB Nederland betreft nog wel iets specifieker op het midden- en kleinbedrijf mag worden verricht. Het en thousiasme geldt evenzeer het beoogde technologiebeleid, dat meer is toegesneden op de ach terban van MKB Nederland dan in voorgaande jaren. VNO-NCW tekent echter aan nomische beleid. „Maar de ech te proef zal nog moeten ko men", waarschuwt VNO-NCW. Het verbond wijst met name op de 'zo noodzakelijk geachte' herijking van de sociale zeker heid, de flexibilisering van de arbeidsmarkt (versoepeling ont slagrecht, afschaffen vergunnin genstelsel uitzendwezen en der gelijke) en versterking van de infrastructuur. Volgens VNO- NCW is het beleid van het kabi net derhalve 'gedegen maar niet offensief genoeg'. De vakcentrales FNV, CNV en AVC concluderen eensgezind dat het kabinet een veel te groot deel van de lastenverlichting ten goede laat komen aan het bedrijfsleven. Zij vinden het in de woorden van de FNV boven dien 'onbegrijpelijk dat er geen voorwaarden zijn gesteld aan de genereuze verlichting van de werkgeverslasten'. De vakbewe ging eist dat volgend jaar in ie der geval moet worden beoor deeld of de lastenverlichtings operatie tot meer werkgelegen heid heeft geleid. FNV en CNV beklagen zich verder over het feit dat gemeen ten vele miljoenen te besteden krijgen in het kader van de ge subsidieerde arbeid (Melkertba- nen en dergelijke), terwijl de ar beidsvoorziening wordt afge knepen. De centrales vrezen dat dit leidt tot versnippering en tot minder ruimte voor werkgele- genheidsafspraken in CAO-ver- band. „Er komen honderden nieuwe arbeidsbureaus bij, elk met zijn eigen prioriteiten en wethouders met eigen stok paardjes", stelt het CNV. Ondanks het herstel van de koppeling zien de werknemers organisaties de toekomst van de sociale zekerheid met angst en beven tegemoet. Collectieve fi nanciering zal steeds meer plaats moeten maken voor marktwerking en privatisering en de vakcentrales zijn bang dat daardoor hun invloed op de so ciale zekerheid stilletjes aan vol ledig wordt uitgehold. De MHP, de vakcentrale voor middelbaar en hoger personeel, tenslotte, meent dat het kabinet zich 'blind staart' op de onder kant van de arbeidsmarkt. De vakcentrale acht het noodzake lijk dat de arbeidskosten van hoog tot laag omlaag gaan, om dat de werkloosheid zich niet langer beperkt tot de onderkant. De MHP verwijt het kabinet te vens inkomenspolitiek te be drijven met de premies voor so ciale zekerheid en ziektekosten. Volgens de Consumenten bond hebben consumenten nog niet van het paarse beleid kun nen profiteren. Herijking van publieke en private verantwoor delijkheden levert oneerlijke ba lans voor consument op. Vooral het bedrijfsleven krijgt meer be wegingsvrijheid; voor consu menten staan er nog onvol doende verbetering van de dienstverlening en lagere prij zen tegenover. Het kabinet worstelt met het milieu. Wat met de mond bele- den wordt, blijft uit in beleid. Verontreiniging van bodem, water en lucht nemen toe, con stateert de stichting Natuur en Milieu. Harde aanpak van het mestprobleem durft het kabinet niet aan. Verkeer wordt nauwe lijks aan banden gelegd en uit gaven voor openbaar vervoer dalen. De 40 miljoen extra voor milieuvriendelijker bouwen mag slechts een begin zijn. Ver heugd over het geld voor be houd en beheer van kleine na tuurgebieden. Soms doen zich buitengewoon merkwaar dige natuurverschijnselen voor. Fenome nen, die niemand kan verklaren. Ze hebben betrekking op bepaalde perioden of betref fen een bepaald soort mensen. Het begint zomaar en het eindigt zomaar. Niemand die de werkelijke oorzaak ook maar bij be nadering kan duiden. De parlementaire en quêtecommissie opsporingsmethoden stuit dezer dagen op zo'n hoogst ongewoon mirakel. In een poging schoon schip te maken in het wereldje van door de politie en justitie ille gaal toegepaste opsporingsmethoden con stateren voorzitter Van Traa en de zijnen (het enige vrouwelijke commissielid me vrouw Aiking van het AOV is al drie ver hoordagen wegens ziekte afwezig) een unieke vorm van selectief geheugenverlies. Het verschijnsel doet zich voor bij middel bare personen (tot nu toe is het alleen bij mannen gesignaleerd), allen werkzaam in een topfunctie bij justitie of politie. Voorts zijn ze allen op de een of andere wijze be trokken bij de opsporing van misdrijven. Globaal komt het verschijnsel er op neer dat deze personen zich nauwelijks iets we ten te herinneren van alles wat er in hun vakgebied tussen pakweg 1985 en 1993 ge beurde. Raar is vooral dat alles vóór 1985 en na 1993 vaak glashelder in hun geheugen staat gegrift. Deze officieren van justitie en politiechefs zijn mede dankzij hun intellectuele bagage op hun verantwoordelijke posities terecht gekomen. Het kennen en hanteren van re gels, zoals deze ambtenaren dagelijks doen, wordt er in het algemeen niet eenvoudiger op, wanneer zo iemand lijdt aan vergeet achtigheid. Het is dus zeker dat deze wets- dienaren Mnemosyne, de godin van het ge heugen, op hun hand hebben. Volstrekt onverklaarbaar is dan ook de bij velen onder hen geconstateerde zwarte vlek tussen ongeveer 1985, voor sommigen een JAN KUYS VAN TRAA Verslaggever Jan Kuys is aanwezig bij de openbare verhoren van de parlementaire onderzoekscommissie Van Traa, die zich verdiept in de opsporingsmethoden van de politie en justitie Onze Haagse redacteur beschouwt en analyseert en geeft de achtergronden. paar jaar later, en 1993. Voor 1985 (of 1987) gold nog het oude, degelijke recherchewerk. Dat wordt zonder uitzondering door ieder een geroemd. Rechercheurs hoorden in de kroeg wie de echte bandieten waren, die vervolgens in de kraag werden gepakt. Geen vuiltje aan de lucht. Goed, het opsporen ge beurde niet altijd even zuiver, maar er wa ren dan ook bijna geen regels. Door het instellen van Criminele Inlichtin gen Diensten (CID's) veranderde omstreeks 1985 het karakter van de opsporing aan zienlijk. Bendes werden groter, belangen aanzienlijker, de misdaaddreiging nam toe. Tevens kwam uit de samenleving de roep om meer veiligheid. De politie voegde zich in dit koor met de roep om de meest mo derne apparatuur en meer mensen. De CID's moesten de benodigde informatie le veren voor de aanpak van de zware crimi naliteit en de zware jongens. De strijd tegen de misdaad was een span nend èn verantwoordelijk spel, waarin de justitie- en politiebazen zich niet wensten te laten kennen. Dat konden zij ook niet, omdat de samenleving actie van hen vroeg. En die actie kwam er, zij het dat de actie geen grondslag vond in een wettelijke rege- ANP Algemeen Nederlands Persbureau GPD Geassocieerde Pers Diensten 'Ik ben niet ondergeschikt en word dat ook niet' den haag paul koopman Een tegenoffensief mocht het wel heten, gistermiddag in de perszaal van het ministerie van buitenlandse zaken. Achter de tafel PvdA-minister Jan Pronk, net terug van een bezoek aan China. Met lichte ergernis had hij aan de andere kant van de wereld gelezen dat hij de grote verliezer van de herijkingsope ratie was geworden. Pronk, strijdbare Troelstra- blik achter het brilleglas: „Ik bèn niet ondergeschikt en ik wórd niet ondergeschikt. Wat er ligt, heb ik bepleit en heb ik ge wild. Lees de nota's 'Een wereld in geschil' en 'Een wereld van verschil' er maar op na." Vorige week kon Pronk van wege zijn vertrek naar de vrou wenconferentie niet bij de pers conferentie van de ministers Van Mierlo, Wijers, Voorhoeve en Zalm zijn, waarin de herijkingsnota werd toegelicht. Daar moest niets achter gezocht worden, de agenda's van alle vijf bewindslieden lieten zich gewoon niet verenigen, aldus Pronk. Maar wie er niet bij zit, kan niet meepraten. En dus ontstond een beetje het beeld dat het economisch eigenbe lang van Nederland voortaan vóór al het andere gaat. In de nota zelf staat immers ook: „Het buitenlands beleid moet expli cieter dan voorheen worden in gezet om Nederlandse econo mische belangen te dienen." Deze strofe betekent nog niet dat minister Pronk voortaan in het 'ontschotte' overleg met zijn collega's van Buitenlandse Za ken, Economische Zaken, De fensie en Financiën het onder spit gaat delven. Pronk: „Ik ben altijd voorstander van die geïn tegreerde aanpak geweest. Waarom? Omdat ik dan kan meepraten over al die andere terreinen. Ik zit er liever bij dan dat ieder zijn eigen weg gaat en ik als aflaat kan fungeren." In het recente verleden is het voorgekomen dat Pronk bij een land aandrong op vermindering van het defensiebudget terwijl tegelijkertijd de Nederlandse minister van economische za ken probeerde tweedehands wapens te slijten. Ook ging een handelsmissie op bezoek in Myanmar nadat Pronk juist de ontwikkelingsrelatie had ver broken omdat hij met een dic tatoriaal regime geen zaken wil de doen. En het ontwikkelings programma voor Ghana werd gefrustreerd omdat Nederland Ghanese cacao-export naar de EU tegenhield. Pronk: „De winst van de herijkingsnota is dat we ontwik kelingsbeleid, buitenlands be leid, handelspolitiek en milieu beleid nu op elkaar gaan af stemmen." Voor de geschiedschrijving wilde Pronk ook nog genoteerd zien dat hij tevreden is met de afspraak dat voortaan gemid deld 0,8 procent van het natio naal inkomen besteed wordt aan zuivere ontwikkelingshulp. De wet van oud-formateur De Koning ('een goed compromis is een getal gedeeld door twee') is hier toegepast, aldus Pronk. „Bij de formatie wilde de WD 0,7 procent, de PvdA eiste 0,9 procent. Het zat er dus wel in dat het 0,8 procent zou wor den." den haag Met een groot bloemstuk werd vanmorgen de laatste hand gelegd aan de aankleding van de Ridderzaal. Vanmiddag sprak koningin Beatrix er de troonrede uit. foto anp marcel antonisse ling. Daarop was al vaker gewezen, maar het kwam pas pijnlijk tot uiting tijdens de zogenoemde IRT-affaire begin 1993. Van de jaren direct daarvoor herinneren de verantwoordelijke justitie- en politiebazen zich plotseling opvallend weinig meer. Zeer waarschijnlijk zijn toen op grote schaal on- oirbare opsporingsmethoden gebruikt. Veel politie-agentén en/of officieren van justitie blijken tijdens de openbare verhoren van Van Traa niet te kunnen toegeven dat ze ge werkt hebben op een wijze, die niet wette lijk was verankerd. En dus draaien ze om de hete brei heen, weten ze zaken niet, staat het hen niet meer voor de geest of zijn ze het eenvoudigweg vergeten. De Amsterdammers onder hen volgden gis teren de vorige week door hun chef uitge zette taktiek van de vermoorde onschuld. De Amsterdamse politie werkt sinds januari 1993 zuiver, weet het niet meer of is het vergeten. Het ongeloof van de commissie- Van Traa droop ervan af, maar de twee Am sterdamse politiebazen hielden gisteren voet bij stuk. Officier van justitie De Groot illustreerde zijn selectieve geheugenverlies gisteren met stotteren en hakkelen ('Nou ja, nou u dat zegtHij kende misschien wel een geval van het doorlaten van harddrugs. Of toch niet. Inderdaad, achterafhad hij gehoord. Nee, 't klopt, vooraf was er in de toetsings commissie over gesproken. Maar het staat me niet helder voor de geest. Wellicht helpt een schietgebedje naar Mne mosyne hoge politie- en justitie-ambtena- ren de kracht van hun geheugen hervinden. Te vrezen valt dat het niet zal lukken. Deze week houdt de Tweede Kamer alge mene beschouwingen over de begroting 1996. Daarom is het eerstvolgende ver hoor door de commissie-Van Traa volgen de week maandag. Tuinders delen paprika's uit in de hoop op groot geld den haag jan van vegchel De Hofvijver toonde vanmid dag een ongewone aanblik. In de vijver dreef een platte Westlandse schuit met toma ten, paprika's, fruit en bloe men. Op straat deelden tuin ders hun produkten uit aan omstanders. De organisaties van tuinders en fruittelers greep daarmee het spektakel rond Prinsjesdag aan om aan dacht te vragen voor hun fi nanciële nood. Want het gaat slecht in de kassen. „Dat één bepaalde teelt eens een jaar iets minder op levert is niet zo bijzonder. Maar de afgelopen jaren zijn de inkomens over de hele li nie in de tuinbouw gestaag gekelderd", zegt Frans Hoog- ervorst, potplantenteler en bestuurder van de land- en tuinbouworganisatie LTO- Nederland, „er moet snel een kentering komen De afgelopen drie jaar heeft de gemiddelde teler van to maten en paprika's ruim twee ton ingeteerd op zijn eigen vermogen, zo blijkt uit onder zoek van het Landbouw-Eco- nomisch Instituut (LEI). De doorsnee snijbloementeler zag ruim zestig mille uit zijn spaarpotje verdwijnen. „De tuinbouw kent van oudsher ups en downs, maar een dip zoals de sector nu meemaakt is al tientallen jaren niet meer voorgekomen", zegt Hans Barendse, voorzitter van de RABO-bank in Naaldwijk. „In de agrarische sector is het normaal dat jaarlijks 3 tot 4 procent van de bedrijven stopt, maar momenteel is dat percentage twee keer zo hoog." Het besluit te stoppen ligt veel tuinders zwaar op de maag. „Sinds vorige week druppelen ze binnen, de geë motioneerde telers in de pro blemen", zegt Petra van Mil, maatschappelijk werkster in de regio Westland. „Het ver kopen van het bedrijf is zo'n ingrijpende zaak. Opeens zijn ze niet alleen hun werk kwijt, maar vaak ook hun huis, en de toekomst voor hun kinde ren. Vaak hebben ze ook het idee dat ze zelf hebben ge faald." De problemen in de tuin bouw zijn voor een belangrijk deel terug te voeren op de na tuurlijke wet van vraag en aanbod. De markt is de afge lopen jaren overvoerd met tuinbouwprodukten. Om bij de daaruit voortkomende lage prijzen te overleven moeten de telers goedkoop produce ren. Daarin leggen ze het steeds vaker af tegen de con currentie uit zonniger oorden zoals Spanje of Marokko. Voor de toekomst pleiten de tuinbouworganisaties voor een 'lauwe sanering'. Verder moeten de blijvers met steun van het ministerie van land bouw nieuwe produkten kun nen ontwikkelen, zoals gele tomaten of exotische bloe men. Begin oktober willen ze een actieplan presenteren met bijbehorend prijskaartje. Hoogervorst wil nu nog geen concrete bedragen noemen, maar het gaat zeker om 'groot geld'. den haag gpd De Nederlandse politie heeft niet alleen softdrugs bewust op de markt laten komen, maar in een enkel geval ook harddrugs. Het ging daarbij om 'meer dan een paar kilo'. De Haagse offi cier van justitie De Groot zei dit gisteren tegen de parlementaire enquêtecommissie opsporings methoden. Hij meldde niet welk politiekorps hiervoor verant woordelijk was en of dit met toestemming van het openbaar ministerie gebeurde. Onduidelijk bleef ook of de bewuste operatie al is beëin digd. Nog niet eerder is beves tigd dat de politie ook hard drugs op de markt heeft laten komen om zo te kunnen door dringen tot de top van een cri minele organisatie. Wel was al bekend dat onder regie van de politie grote partijen soft-drugs op de markt zijn toegelaten. De Groot zei ook dat hij begin vorig jaar voor het eerst hoorde van burgerinfiltranten die met medeweten van de politie winsten uit drughandel in eigen zak mochten steken. Zelf wei gerde hij toen toestemming voor een operatie waarbij een infiltrant tussen 2 en 4 ton cri mineel geld kon verdienen. Ook de Amsterdamse chefs van de criminele inlichtingen dienst Van Teijlingen en Van Looijen weigerden ooit mede werking aan zo'n operatie. Zij zeiden dat zij in de zomer van 1993 door de politie in Limburg werden ingelicht over de invoer van een „grote partij hard- en softdrugs. Wij moesten wachten met ingrijpen tot een informant van de Limburgse politie de softdrugs had weggehaald. Dat hebben wij geweigerd," aldus Van Looijen. Volgens Van Teijlingen en Van Looijen zijn in Amsterdam de teugels begin 1993 strak aan getrokken. De Amsterdamse chefs zeiden, evenals vorige week hun baas Weiten, dat zij al enkele jaren geen enkele om streden opsporingsmethode meer gebruiken. De commissie- Van Traa wekte de indruk hier over zeer verbaasd over te zijn.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1995 | | pagina 3